دوزونه دورساق مهاجرت ادبیاتی، مهاجرتده یازیلمیش بوتون اثرلری اؤز ایچینه آلمالی‌دیر. سیاسی ادبیاتدان، دیلچی‌لیک چالیشما‌لاریندان توتموش بیلیمین بوتون دال‌لارینا کیمی اؤلکه دیشیندا اؤز دیلیمیزده یازیلمیش هر اثر بو ادبیاتین ایچینده اولمالی‌دیر. بورادا ایسه یارادیجی ادبیاتی گؤز اؤنونه آلاراق سؤز ائتمک ایستگی واردیر. ایلک باخیشدا مهاجرت ادبیاتی ایچریکجه ده، فورمجا دا اؤلکه ایچینده یازیلان ادبیاتدان بللی کریتئرلرله سئچیلمگی باجارمالی‌دیر. مهاجرتده ادبیاتچی‌لارین آیری آیری خالقلاردان، کولتورلردن آلیب گتیردیک‌لری سؤز و کولتور دولو یئنی‌لیک هاواسی آشیلایان ادبیات اولمالی‌دیر کیمی گلیر آداما. آنجاق منیم گؤروب بیلدیگیمجه بونو چوخ آز یازیچی‌نین شخصی تجروبه‌لرینده گؤره بیلیریک.
مهاجرت ادبیاتیمیز یئترینجه دولغون ادبیات دئییل، ان گؤزل یارادیجی ادبیاتیمیز اؤز یوردوموزدا یارانیب و یارانیر. بونون ندن‌لرینی آختارماق بو یازی‌نین ایشی اولماسا دا قیساجا اؤزت وئرمکده یارار وار. گؤروب بیلدیگیمجه مهاجرت ادبیاتی‌نین نماینده‌لری مهاجرتدن اؤنجه اؤز ادبی دیل‌لرینی تاپمیش دورومدا اولان انسان‌لار اولوبلار. «علیرضا میانالی»، «بهروز حقی»، «عزیز سلامی»، کیمی ادبیات آدام‌لاری‌نین چوخو یارادیجیلیق‌لارینی یورددان باشلاییب غربتده دوام ائتدیرنلر اولوبلار. بیر چوخ داها ادبیاتچی‌لاریمیز یورددان چیخاندان سونرا یا یارادیجیلیقدان آیریلیبلار یا دا یاراتدیق‌لارینی چاپ ائتدیرمه‌ییبلر. «عارف کسگین»، «آتیلا مارالانلی»، «جاویدان» کیمی شاعرلر بو سیرادادیرلار. مهاجرت چوخ نادر حاللاردا ادبیاتچی‌نین یارادیجیلیغینا اولوملو ائتگی بوراخیر. «نبی خزری»نین سؤزونده آجی بیر گئرچکلیک واردیر: «غربت انسانی اؤلدورمور، آلچالدیر آنجاق!» بوتون کؤک‌لریندن قوپا بیلمک تهلوکسی‌دیر غربته چیخماق! بو دا اینج، حساس، دویغوسال بیر یارادیجی اورک اوچون چوخو زامان اؤلدوروجو زهر رولونو اوینایا بیلر. «سیامک صبری»نین یاشادیغی آجی طالع کیمی اؤرنک‌لر…مهاجرت ادبیاتی‌نین یوردداکی ادبیاتلا چوخ دا فرقلنمه‌مسی‌نین باشقا ندن‌لریندن بیری ده بو گونون ایلتیشیم، ارتباط آراج‌لاری‌نین گوجلو اولماسی‌دیر. اینانماسی چتین ده اولسا «هادی قاراچای» ۲۸ یاشیندا ایکن «ناظم حکمت»ی اوریژینالدان اوخوماق شانسینی تاپیبدیر. او زامان ایراندا «ناظم حکمت»ی چوخ زرنگ اولسایدین فارسجا چئویریلرده گؤره بیلردین، اونو دا توم اثرلری دئییل، آدداق بودداق بئش شعری‌نین اوردا بوردا چئویریسی اولاردی. بو گون ایسه «ناظم حکمت»، ادبیاتا یئنیجه گلن گنجین تورکیه‌دن، ایراندان، آذربایجان جمهوریتیندن ساتین آلیب اوخویا بیله‌جگی بیر یازیچی‌دیر.
دونیا ادبیاتی اورتاق بیر اوتاغین هاواسی کیمی بوتون ادبیاتچی‌لارین ایچینده نفس آلا بیله‌جگی دوروما گلیبدیر. هامیمیز عینی زاماندا «پاموک»و اوخویوروق، «مارکئز»ی، «بورخئس»ی… دونیانی اوخویوروق و بئلجه هاردا اولماغیمیزین اؤنمی اولمور. بیرجه فرد اولارق، شخص اولاراق اؤزوموزون یورددان، وطندن، دیلدن اولان آنلاییشیمیز بیزی یاشادیغیمیز اؤلکه‌نین دیلینه و ادبیاتینا دئییل، قوپوب گلدیگیمیز تورپاقلارا، او دیل، او ادبیاتا باغلانماق‌لاریمیز واردیر.
بوتون آخساقلیق‌لاری، چاتیشمازلیق‌لاری ایله بیرلیکده یورددان یووادان ائشیکده دیلیمیزی سسلندیرن هر یازی «مهاجرت ادبیاتی» ایچینده‌دیر. «سلیمان اوغلو»نون آرینمیش دیلیندن، «عزیز سلامی»نین یوموشاق مصراع‌لارینا کیمی اونودقانلیغا، اونوتماغا، اونودولماغا، قارشی «وطن» دئیه سسلنن دیل‌لردیر مهاجرت ادبیاتی. ایچینده دیل، تورپاغا باغلی‌لیق اولور، نفسی درین‌لردن، چوخ نوستالوژیک درینلیک‌لردن گلیر بو ادبیاتین. اورا‌لارین هاواسیندا بورالاردا اوچماق کیمی سسله‌نیر مهاجرت ادبیاتی؛ و آرا سیرا اؤزو ایله یئنی سس‌لر گتیریر، یئنی دویغولار، گؤروش‌لر، دوشونجه‌لر، هاوار… «زیبا کرباسی» فئنومئنینده قادینلیق سسی، ائروتیک نفسی مهاجرت رنگینده گلن سس‌لردن و نفس‌لردندیر. «زیبا»داکی بوتون یئنی‌لیگین روحو اونون آزاد بیر قادین کیمی آزاد بیر توپلومدا یاشاماسی، قادینلیغی ایله انسانلیغی آراسیندا هئچ بیر چلیشگی یاشاماماسی و یاشادیغی اؤلکه‌نین مدرن ادبیاتی ایله گونده‌لیک نفس آلماسی‌نین چوخ بؤیوک رولو واردیر.
مهاجرت ادبیاتی کؤک‌لره قاییدیش‌دیر؛ بو کؤکه قاییدیش سنی ملتچی ائتمیر، سنی دویغوسال ائتمیر، سیاستچی، ساواشچی ائتمیر، بو قاییدیش سنین اورالاردا یاشاماغین اوچون سنین ال‌لرینده آراجا چئویریلیر. ان قیسا یولدان، ان صمیمی سسلنن سؤزجوک‌لرله سنی باش آلیب گلدیگین یوللارلا گئری گؤندرن تابلولاردیر مهاجرت ادبیاتی. دونیانین ان آدلیم جومله‌سی بئله منی ایلگیلندیرمیر. «اولماق یا اولماماق، مسئله بودور!» دئین ده یانیلیر. «وطنلی یا وطنسیز اولماق، مسئله بودور» بیر مهاجر اوچون. بیر مهاجر اولاراق ادبیات سنین اوچون بوتون آجی‌لارینی، بوتون آغری‌لارینی، بوتون آراییب تاپانمادیق‌لارینی، آرزو‌لارینی، حسرت‌لرینی اوجونا باغلاییب اؤلمزلیگه گؤتوردویونو اومدوغون وطن‌دیر. وطن سؤزونو ایشلتمه‌دیگین بیر کیتابدا وطندن بیر کیتابلیق دانیشماقدیر مهاجرت ادبیاتی.