مقاله‌نی «نقدی» باشلامادان اول، سئوگیلی شاعرین اؤز دیلیندن یاشامینی اوخوساق گؤزلدى. آیدین باخیش بیوغرافیسی باره‌ده بئله سؤیله‌ییر:
«آدیم آیدین باخیش، ۱۳۵۴ گونش ایلینده حیاتا گؤز آچمیشام، «تبریز» شهرینده ساکینم. اوشاقلیق چاغ‌لاریم اوجان بؤلگه‌سینین «داش‌آتان» کندینده کئچیب، بو کند، خشکناب (استاد شهریارین دوغولدوغو یئر) کندی ایله یاناشی‌دیر. شعیر و ادبیاتی اوشاقلیقدان سئویردیم، بلکه‌ده بو سئوگی، بؤیوک شهریارلا و حیدربابا داغینا جغرافیا یاخینلیغینا گؤره، منیم اوره‌ییمه یول تاپمیشدیر. نه ایسه شعیر یازماغا، یالنیش بیر دوشونجه اساسیندا، همیشه الهام دالیسیجان گزیردیم، سونرالار باشا دوشدوم شعیره و یازماغا دوشونمه‌دن، بو الهام شاعره هئچ واقت گلمه‌یه‌جک. بیرینجی آددیم، باشلاماق، یازیب- پوزماق و اوخویوب- اؤیرنمک‌دیر. سونرالار ۲۸ یاشیمدا، لیسانس دؤره‌سینده تحصیل آلدیغیم زمانلار، تبریز بیلیم یوردوندا قورولان سهند ادبی درنه‌یینده اشتراک ائتدییم‌ده، شعیره ماراقلانیب، یازماغا باشلادیم. نه ایسه یازیلاریم منی راضی سالماییب، بیرینجی پیلله‌لرده شعیری بوراخدیم، سونرالار ۴۲ یاشیمدا بیرداها شعیره طرف چکیلیب یازماغا باشلادیم و ایندیسه شعیر ساحه‌سینین بیرینجی پیلله‌لرینده بیر اؤیرنجی کیمی گزیشیرم‌. بؤیوک شاعرلرین شعیرین اوخویوب لذت آلیرام. ایکی اوشاق شعیر کیتابی چیخارتمیشام؛ تانی منی ۱ (حئیوانلاری تانیماق) ۱۳۹۶ دا و تانی منی ۲ (طبیعت) ۱۳۹۷ ده. بو سون ایل‌لرده ادبیات‌لا باغلی، واقتیم اولدوغو قدر چالیشمیشام و بیرینجی شعیر کیتابیم چاپ مقدماتینی کئچیریر.»
آیدین بئی باخیش‌دان بیر نئچه شعر اوخوموشدوم اؤنجه‌لر و حقیقتن ده کلاسیک آذربایجان تورک قالیب‌لی، گرایلی، قوشما و غزل کلمه’لرینی تانییان، بیر شاعر حسابا گلیر. و هانسی کلمه‌نین اوره‌یی نقدر چیرپینا بیلرسه و هانسی کلمه‌لردن روح و جسد و جان دوغولاسی مومکوندیرسه، اعلا درجه‌ده دوشونور. و هانسی کلمه‌لر اؤزلویونده زامانلا، تاریخی بوغوب و نئچه عصیرلر سونرا یئنی نسلیمیز ایچین آثارینی گؤستره بیلر. بلی بو سادیلانان اؤزللیک‌لری سایین آیدین باخیش بئی شعرلرینده دویارکن، گؤردوم.
آیدین بئی عاطیفه باخیمدان آی‌دان آری، گونش‌دن دورو بیر اوره‌یی وارکن، بیر روایتی ائله‌جه ظریف و یانیخلی و سیرالی بیر معناده یارادیرکی، مخاطبینی حئیران ساخلاییر اؤزونده؛ آرتیق گؤردویونوز کیمى آیدین باخیش معللیمین بو ایکی بند گرایلی‌سینی اوخورکن، دئدییم اینجه‌لیینی گؤرورسونوز:

بیر کپنک قوناغی‌یام
گؤروشونه نه آپاریم؟
بیر جوت جوراب؟ آینا- داراق؟
یادا بیر کؤینک آپاریم!
و…
دوروم گئدیم سحر- سحر،
گئج گئتسم قلبینه ده‌یر.
کپنک‌لر گولو سئور،
بیر دسته چیچک آپاریم.

آرتیق گؤردویونوز کیمى آیدین باخیش معللیمین بو ایکی بند گرایلی‌سینی اوخورکن، دئدییم اینجه‌لیینی گؤرورسونوز. منجه بو عزیز شاعر کلمه دوزن‌لیینی «دوزولوشونو» یوکسک سوییه‌ده تانیرکن، یاخشی باشا دوشور.

باخما قانادی گوموش‌دی،
گلنده، «تک گل» دئمیشدی.
بلکه یازیق الی بوشدو!
قوی بیرآز چؤرک آپاریم.
و…
بلکه بو کپنک تک‌دی!
نئینیر؛ جورابدی،… کؤینک‌دی،
اونا لازیم بیر اوره‌ک‌دی،
قوی اونا اوره‌ک آپاریم.

منجه، شاعر بوتون دیل نورمالارینی و شعرین دیگر ائلمنت‌لرینی پوزسون دئیه و شعرین دیل آسپئکتینی وورغولایاراق، اؤزونده گؤرکملی بیر دیل آختارمالیدیر.
البتده دیلی و سبکی گزیب آختارماقلا تاپماق اولاسی مومکون دئییل، چون شعیر و دیل و دیگر اؤزللیک‌لر اشیا کیمی دئییل ایتیریب و سونرا تاپاراق مالیک اولاسان.
آنجاق عکسینه، شاعر پوتانسیالینا و زنگین فیکیر و دوشونجه‌لرینه گؤره دیلینی و پوئتیک اوسلوبونو تاپاراق و اثرلرینده، کئچمیش و ایندی‌نین شاعرلرینه هئچ بیرینه بنزه‌مه‌مه‌یه چالیشیر و شاعر بو شکیل‌ده بنزرسیز اولور و پوئتیک باغیمسیزلیقینی، و اؤزللیکله شعرینده دیل مستقیل‌لیگینی اعلان ائدیر.

سنین قبریستانین زیبیل دولچاسی!
اؤلور سنله بیرگه لحظه‌لر – آنلار
اوره‌ییم توتولور گؤزوم سولانیر
بیرین قبریستانا آتان زمانلار

نه غوسلون، تابیتین، نه یاس توتانین،
جیریق قارا نایلون کفنین اولور
اوزولمه، داریخما، غریب‌لیک اومما
بو زیبیل دولچاسی وطنین اولور

ایشله‌دین… دئمه بس بیر عؤمور بویو-
فلک یاتیرتمیشدی سنی سوغانا
آخیردا اؤلومون اؤدولون اولدو،
نئجه رحمت دئییم سنی دوغانا..

سایین قارداشیم آیدین باخیش ایچین سؤزلر و کلمه‌لر اؤنملیدیر. نئجه کی جانلی بیر مؤوجودون روحو و جسدی وارکن، هر کلمه‌ده اؤزونه داییر روحا مالیک‌دیر. اؤزونه مخصوص دیلی، و قالارقیلیغی. بونا رغمن هاچان دیلده یارانان کلمه‌لر بیر- بیرینین کناریندا، بیر نوع اویغونلوقا چاتا بیلدی، شعیرده دیلینی، شاعر یاراتدیغی هارمونیالاردا آردینی توتوب و گئتمه‌لیدیر. البتده، بو شاعرین شعیرینی اوخومالی و گؤزل گؤسترن، فورما و ایچ ییغجاملیغی، سئچدییی مؤوضو، و اوبرازلارین یئنی‌لییی، کلمه‌لرین جانلیغی، و بعضنده خیطابی اولماقی و معین درجه‌ده دانیشیق دیلینه یاخینلیغی‌دیرررر. دئدییم واریانتلارا گؤره، بو شعیری اوخویون:

یورولاجاق قانادی،
گؤیدن یئره گلینجه.
هر یاغیشین حیاتی
گؤیدن یئره گلینجه.

بیلمیر گولسون، آغلاسین؟
اؤلسه، توتان یوخ یاسین.
کیمه اوره‌ک باغلاسین؟
گؤیدن یئره گلینجه.

هئچ نه‌یه یوخدو واختی
یوخدو یاتماغا تاختی
نئجه توی توتاجاقدی-
گؤیدن یئره گلینجه.

بیلمیر واختی، ساعاتی
دوغوم‌گونو، وفاتی
هر یاغیشین حیاتی-
گؤیدن یئره گلینجه.

اصلینده آیدین بئی ایمگه‌لره عینیت باغیشلاییر، یعنی اوبرازلاری بئینینده فورمالاشدیراراق، اوبیئکتیولشدیریر. و شاعر آرتیق اعلا باخیمدا، عینیتله، ذهن آراسیندا ایلگی ووراراق، یاخشی بیر قارشیلیقلی علاقه گؤستره بیلیر. آیدینین شعیرلری اؤزلویونده دالغالی و جوشارلی اثرلر کیمی‌دیر. فیکریمجه شعیرررر شاعری یازیر، شاعر شعیری یوخ. نئیه کی شعیری یارادان کلمه‌لر، شاعرین روحوندا و یاشامیندا جان آتیب و یاشاییر. و اونلاری جانلیجاسینا کاغیذ اوزه‌رینده رقصه گتیریر. بؤیوک فیلسوف نیچه دئمیشکن؛ «شاعر قان ایله یازیر شعیری» بلی قاندا حرکت وار، دالغالیق وار، هیجان وار، حرکت وار، یئنیلیک وار و شاعر بونلارین هامیسینی شعیرینده یاراشیق وئررکن، جان باغیشلاییر اثرلرینه.
قئید ائتمک لازیمدیر؛ غزل فورماسی عنعنه‌وی بیر فورما اولاراق، بوگون چاغداش سوسیال آنلاییشلاری اؤزونده توپلاشدیرمالیدیر. و خالقیمیزین، گله‌جک نسلیمیزین آرزولارینین، سیمبوللارینین و خیاللارین تنقیدسل ترجمانی اولمالیدیر. بیر نمونه:

سن آغلاما یانیقلی- حزین گول هؤروکلو قیز
تر- تر آیاقلانیر ائله‌بیل گول هؤروکلو قیز
هر یول گؤرنده بؤیله سنی کؤنلوم اودلانیر
سانکی سوخور فلک گؤزومه میل هؤروکلو قیز
هئی دیسگینیر مزاردا آنان قبر اوچوقلاییر
دای آغلاما اووون گؤزونو سیل هؤروکلو قیز
قایتار گئری شیکایتینی تانری اینجی‌یه‌ر
سپ بؤیله دونیانین باشینا کول هؤروکلو قیز
سن آغلایاندا ترله‌دی قرآن سطیر- سطیر
تورات اوتاندی دینمه‌دی انجیل هؤروکلو قیر
لای- لای دئیه‌نلرین دیلینه اویما اونلارین،
یوخدور الینده بیر تیکه نیسگیل هؤروکلو قیز
ایندی بولاقلاریندا اوزو آغ دئییل یازیق
باشدان نسه سو واردی گلیر لیل هؤروکلو قیز
سیندیر عدالت آدلی جامین دیکتاتورلارین
یاغدیرماسینلا خالقا یالان دیل هؤروکلو قیز
صولح آدلا سالدیلار قاپینیزدا ساواش سیزین
صولحو ذلیل نجور بیلیسن بیل هؤروکلو قیز
حتی ائشیتمیشم کی دئییبدیر یازیق نوبئل
منله توتون برابر اونا ایل هؤروکلو قیز
آزادلیغین سیجیللی‌سی ایسلاق اوخونماییر
فرعون چاغی گؤتوردو اونو نیل هؤروکلو قیز
آچ وئر یئله هؤروکلرینین زنجیرین گولوم
زنجیرله‌نن زمان داریخیر تئل هؤروکلو قیز
آنجاق اینانما هئچ کیمه حتی اوچان یئله
چون بیجلرینده اولگوسودور یئل هؤروکلو قیز
بئل باغلاساندا باغلا بیر آیدین باخیش ائله
یانسا یانار سنین حالینا ائل هؤروکلو قیز

آیدین قارداشیم دئدییم سایاق، شعیرین اؤزل فضاسینا، مضمونونا و بوتون باغلی و آچیق زاویه‌لرینه کامیلن گیریشی واردیر و هانسی کلمه‌نی هاردا گتیره‌جه‌یینی آشکار حالدا بیلیب و تانیر. بو شعیرده کلمه لرین اویغونلوغونا دقت وئرین:

آی سپن گؤزلریمین سئرچه‌سینه دن بری باخ
تور دا قورسان دوشه‌رم، اول منه دوشمن بری باخ
سنه خاطیر، بو داغین ساغلیغینا، قورد رؤیالیم-
گؤی‌لرین دوزقابی‌سیندان سپیلیر چن بری باخ
نازی ناز چکمه‌لی‌دیر تانری، بونون میننتی یوخ
سنه خاطیر دئییرم تانریا احسن بری باخ
بری باخما یئری گئت آی کیمی گؤی‌لرده دولان
من دئسم کیمدی آییم؟ سؤیله «منم من» بری باخ
سنسیز اولسام صنمیم ائلدن آتیلمیش غریبم
سنله اولسام منه نیسگیللی وطن‌سن بری باخ…
هر نه شر وار منه گلسین، نه خئییر وارسا سنه
اوزاق اولسون قادانین کؤلگه‌سی سندن بری باخ
هارا باخسام سانیرام دونیا تیکانلیق چؤلودور
سن باخارکن گول اچیر اوردا بو کؤشن بری باخ.

منجه، شاعرین اوره‌یی و روحو بیر مؤوضو و یازیب، یارادتدیقی شعیر ایچین قابار وورماسا، حقیقتن اونلاری اداره ائده بیلمه‌یه‌جکدیر. شاعرین روحوندان دویغو و شعیر آخمالی گرکدیر. و سؤزلر یاراسینی، قلبینده یاراشیق وئرمه‌لیدیر، و بو یارا، شاعر ایچین چوخ بیر گؤزل سئوگیلی کیمی چیچکلنمه‌لی‌دیر، او واختدیر کلمه‌لر شاعرین روحوندا ورم باغلایاراق، بیر اعلا وضعییتده یارادیجیلیغا ال وورمالیدیر. بو شعیری آیدین باخیش‌دان اوخویون:

بیر سس گلیب- گلمه‌میشدن
گؤزلریمی دلمه‌میشدن
یوخودو قاچاندا قاچیردا !

گؤزلریمین قوجاغیندان
لاپ قاپینین- پنجره‌نین بوجاغیندان
اؤزونه بیر یول آچیردا
هانسی دیلده یالواریرسان گئتمه دایان آی بالا ایست!
قاباغیندا دورمور اونون نه گوزارچی، نده پلیس!
یوخودو قاچاندا قاچیردا!

گؤزلریمدن بیر آن دویور، قویور قاچیر
قاچاغان قیزلار کیمین‌دیر، جیبلریمی سویور قاچیر
گؤزلریمین قاپیسینی آچیق قویور، قویور قاچیر
نه بیلیرکی ساعات اوچدو یادا بئش‌دی!
دای یوخونون واقتی کئچدی!!
یوخودو قاچاندا قاچیردا!

قیچلارینی ایپ ایله باغلاماق اولمور
بیر درددیرکی! اونا خاطیر اوتوروب آغلاماق اولمور
یاستیق دؤنور داشا گئجه
دوشک سلیمان فرشینه
خیالیندا گزیشیرسن کائناتی
مگر چیخیر باشا گئجه
الین چیخیر بوشا کئجه
یوخودو قاچاندا قاچیردا !

بیر کویوین قوشودور اوچور، قونماق بیلمیر
بیر ارکؤیون اوشاقدی او، قانماق بیلمیر،
گئجه چاغی کوچه‌لرده اوشاق یوخدو، گؤره‌سن کیمله اویناییر؟
داما چیخیب اولدوزلاری بلکه ساییر!
یوخودو قاچاندا قاچیردا !

بیر آیریسین یوخوسوندان آییلتمیرکی،
سن ها دئنن:« قاییتگینان» قاییتمیرکی،
نه باخیر بیر من اؤلومه، نه ده باخیر سن آللاها،
یوخو دئییل ادادی بو!!
سانکی گیزلین قادادی بو !!
آدام دای نئینه‌سین داها،
یوخودو قاچاندا قاچیردا.

آیدین باخیشین چوخ اینجه و ایموسیونال دیلی وار و دیلین گؤزه‌للیک ائلئمنت‌لریندن ثمرلی استیفاده ائدیر. اصلینده بو شاعرین کلاسیک شعیرلرینده یئنی بیر دیل وار و اثرلری «نئو کلاسیک» حسابا گلیر، ساییلیر. بو گنج شاعرین اثرلرینده کی مؤوضو و مضمونا نظر سالساق، استفاده اولونان مؤوضوعون اکثریتی بکر، و توخونولمامیشدیر. و اگر بیر مؤوضو تکرارلانیرسا، چوخ یاراشیق‌لی و عاطیفی پوئتیک دیلی ایله هر کلمه ده هاوانی گؤزل یئرینه سالیب و ایشه آپارا بیلیر.
آیدین باخیش قارداشیما یالنیز دئییرم شعیر دیلینی داها زنگینلشدیرسین چونکو ایندیکی چاغداش شعیرررر، زنگین دیلی سئوییر و داها ساده لیک زامانی چوخدان اؤتوب و کئچمیشدیرررر.
هرحال‌دا اومید ائدیرم بو گنج شاعر پئشه‌کار یارادیجیلیغیندا باجاریقی قدر لازیم اوغورلارا ال تاپا بیلسین و یالنیز اؤز امضاسی شعیرلرینین آلتیندا اولسون. آیدینا یئنه اوغورلار…
سون.