دیلیمین گؤیلو
رقیه کبیری
کره‌نئی‌خانا تیمچه‌سینه ساری گئدیرم. گؤزوم وار- گل ائدن اینسانلاردا قالسادا، اوره‌ییم‌ده نه‌لر آلاجاغیمی بیر به بیر اؤزومه ساییرام: « تَزه سَریمساخ- قَره بادیمجان- کاهی- دوغرانمیش کئشیر ، هه… قارنی یاریغا جعفری ده یادیمنان چیخماسین، بیر- ایکی دَنه ده دولمالیخ بیبر، داهی نمنه…»
اینسانلارین الینده گؤی- گؤیرتی‌لره باخماقدان خوشلانیرام. هر کسین الینده گؤی- گؤیرتی وارسا: « هله اؤلمویوب، دیریدی»، دئییرم. بولمورم ایندیه‌جان گؤی- گؤیرتی محک داشی کیمی ایشله‌نیلیب یا یوخ، ندنسه بو گون عنایین خیالیم خوشلانیر اینسانلارین یاشاییش طرزینی، دیری و یا اؤلو اولماقلارینی، سئودییی محک داشی ایله،گؤی- گؤیرتی‌ایله اؤلچسون. منیمله اوز- اوزه گلن دیری‌لری ساییرام. حتی جینسیّت‌لرینی بئله حسابا سالیرام. دیری‌لرین ساییسی اؤلولردن آزاراق‌دیر. قارشیدان گلن ۱۰- ۱۵ نفر اؤلودن، بیر نفر دیری کناریمدان کئچیر. دیری‌لرین بیر چوخ ساییسی قادین دیر. بعضی‌لری گؤی- گؤیرتی‌لری ائله باغریلارینا باسیب گئدیرلر، دئییرم بس عزیزله‌دیغی اوولادلاری کیمی‌دیر باغریلارینا آلدیقلاری گؤی- گؤیرتی.
نئچه آددیم کره‌نی‌خانایا قالمیش قارشیدان گلن ایکی‌جانلی بیر قادینا والئه اولورام. ائله آستا- آستا، نازلانا- نازلانا گلیر کی، اؤز قادینلیغیمدان خوشوم گلیر. ۲۶ ایل بوندان اوولکی حالیمی گؤرورم ایکی‌جانلی قادیندا.
ایکی‌جانلی اولماق، جان ایچینده أته‌نه بیر جان داشیماق، اونو دویماق، اونونلا دیل بیلیمی عالیملرین بئله باش تاپمادیغی سؤزسوز دیل‌ایله دانیشماق… بو دویغونون دیلینی آنجاق ایکی‌جانلی بیر قادین باشا دوشر. ایچیمده اته‌نه بیر یارادیق وار دئیه، نئجه ده غرورلاناردیم!!! او گونلر… او گئری دؤنمه‌ین گونلر…
قادینین کنارینا یئتیشنده، اونون یاناقلاریندا، آلینینداکی قهوه‌ای لکه‌لر گؤزومدن قاچمیر. یاشامین دادینی یئنیدن آلیم، ایکی جانلی اولماغی یئنیدن آنیمساییم دئیه الیمی قارنینا سورتمه‌ییم، ایچینده‌کی یارادیغی حیس ائتمه‌ییم گلیر. قادین گؤزونون اوجویلا بئله منه باخمیر. سایمازیانا کناریمدان اؤتوب کئچیر. آرخاسیجا باخیرام. یئریشی سئومه‌لی بیر اردک یئریشینی یادیما سالیر.
کره‌نئی‌خانا تیمچه‌سی، ائنسیز، داراشلیق‌دیر. خیاباندان داها آرتیق قالماقال، سس- کوی وار. اؤزومو قورویورام کناریمدان کئچنلرین، اوز- اوزه گلن‌لرین الی منه توخونماسین، دومسوک‌له‌مه‌سینلر منی. بعضی اینسانلارین کناریندان کئچنده، امنیّت حیسیم، بئینیم ده قیرمیزی سیقنال چالیر. اونلارین کناریندان، یان- پئرتی کئچیرم.
آیاغیمی آلا- قارانلیق تیمچه‌یه قویماقدا، گؤزوم چییه‌لک‌لره ایشیقلانیر. آغزیم سولانیر. کیچیک بسته‌لرده، اوستونه سئلفون چکیبلر. مقوادا یازیلمیش قییمت، دییه‌سن چییه‌لک بؤلگه‌سینین بایراغی‌دیر، تاباغین اورتاسیندا دیم- دیک دایانیب. ساییرام. بعضی بسته‌لرده ۹، بعضی‌سینده ۱۰ دَنه چییه‌لک وار. آت اوستو حسابلاییرام.« ۱۰ دَنه‌لی بسته، هر بیری… اوووففف آدام قییمتی… » بونونلا بئله هوسلهنیرم بیر بسته آلیم. چییه‌لک‌لرین یئکه‌لیک‌لریندن شوبهه‌له‌نیرم. پئشمانلاییرام. آلمیرام. کناریمدا تاباغین قارشیسیندا دایانمیش بیر کیشی‌یه« هورمونلودولار»، دئییرم. دوکان صاحابی منه گؤز داغی وئریر:« باجی آلمیاجاخسان بویور! بولموسن توقف مانع کسب است؟!» …
توکانچی‌نین سؤزو غروروما توخونسا دا، سویوق‌قانلی حالدا جوابینی اووجونا قویورام: « بو مقّوا بایراقدا، یازدیغین قییمتین آلتینا آرتیر کی، چییه‌لک‌لر هورمونلودولار.»
توکان صاحابی :«چییه‌لَح ندی؟» دئییر. تاباق باشیندا دایانمیش کیشی منی قاباقلاییب جواب وئریر: «یانی توت فیرنگی دااا»
«باجی اؤز دیلووه نه گلیب، اؤز دیلیوو دانیش داااا. بو سریاللار دا بیزه لاپ عمل اولوب هاااا. کیمی دانیشدیریسان زیت باشی دئییر، تامام… تامام… ایندی ده چییه‌لَح!»
توکانچی ایله دیل به دیل دئمه‌یه دیل- داماغیم یوخدور. چییه‌لک تاباغیندان اوزاقلاشیرام. آمما هله ده آغزیمین گؤیلو چییه‌لک‌لرده قالیب. دیلیمین بزاق غدّه‌لری سولانیب. گؤیلومه توختاخلیق وئریرم. اؤز- اؤزومه دئیرم: «هورمونلو اولماسیدی…»
توکانلارا باخا- باخا آستا- آستا کئچیرم. آرا بیر آیاق ساخلاییب، جئیران داغینا چیخمیش قیمت‌لره باخیرام: کاهی ۲۰۰۰ تومن. اؤز- اؤزومه «نه خبردی؟» دئییرم. بامادورون اوستونده قیمت بایراغی یوخدور. سوروشورام. ۴۵۰۰ تومن دئییب، الینده‌کی حامام فیته‌سی‌ایله بامادورلارین توز- تورپاغینی بیر به بیر سیلیر.
بیرینجی عقیق ساتان توکانین ویترینینین قارشیسیندا دایانیرام. همیشه رنگ به رنگ عقیق‌لره باخماقدان لذت آلارام. تیمچه‌یه یولوم دوشنده، بیر آشاغی، بیر یوخاری گئدیب، گلرم. عقیق‌لره باخارام. باخدیقجا نوستالژیک دویغولارا قاپیلارام. سونرا کئچیب، احتیاجیم اولدوغو گؤی- گؤیرتینی آلارام. بو گونه جان لاپ چوخ گؤزومو توتان عقیق داشی، قیرمیزی‌یا چالار عقیق اولوب. بیر یئرلرده اوخوموشام کی، قیرمیزی عقیق اینسانلارین عزت نفسین، اینام‌لارین آرتیرار. بونجا گؤی- گؤیرتی توکانی ایچینده، بیر بورو ساتان توکانی، بیر عطّار، بیر ده عقیق ساتان توکانلار، نئچه رنگه چالار یاماق کیمی گؤزومه گلر. «بلکه ده گؤی- گؤیرتی توکانلارینی عقیق ساتان توکانلارا یاماخ ووروبلار» دئییرم.
عطّار توکانینین قارشیسیندا بیر ایکی توریست دایانیب‌لار. قادین شوکولات رنگینده شالینی هیندوستان مهاراجه‌لری کیمی باشینا ساریسادا، هندوستانلی‌لارا بنزه‌میر. کیشی‌نین ساریمتیل ساچی- ساققالیندان، آغ- آپباغ دریسیندن آورپالی اولدوقلارینی تحمین وورورام. توریست‌لرایله دانیشان مترجیم، نفسی کسیله- کسیله عطّار توکانینداکی ادویه‌لری گؤستریر. گؤز اوجو توریست‌لره باخیب کئچیرم. نئچه آددیم گئتمه‌میش توریست‌لرله دانیشماغا هوسلهنیرم. گئری دؤنوب اونلارین کناریندا دایانیرام. اؤز- اؤزومه دئییرم: «سن ده توریست گؤرمه‌میشی اولدون هااا!» مترجیم منه ترسه- ترسه باخیر. اونو سایمیرام. عطّارین توکانیندان بویلانان کیشی‌نین آغزی، توریست قادینا آخیب. منسه توریست‌لرین آغزیندان چیخان سؤزلره دیققت وئریرم. بیر کلمه‌سین بئله آنلامیرام. مترجیم منیم اوردا دایاندیغیمدان ناراحات کیمی گؤرونور.
« سنین کیمنن ایشین وار؟ ادووه آلاجاخسان کئچ آل داااا…»، دئییر. یئنی دن ادویه بسته‌لرین الینه گؤتورب، منیم آنلامادیغیم بیر دیل‌ده دانیشیر. اونلارین کناریندا، اؤزومو کور کنددن گلمیش بیریسی کیمی حیس ائدیرم. مترجیمین سؤزلرینین آراسیندا بیر تانیش سؤز قولاغیما دَییر: « جینجر… جینجیر…» آز قالیرام قانادلانیم. مترجیم زنجفیل توزونون بسته‌سین گؤتوروب، نه اولدوغونو توریست‌لره آچیقلاییر. زنجفیلی یئرینه قایتاریب، منه ساری اوز توتور:« خانیم! آلاجاخسان دی کئچ آل داااا، نییه آغزین آخیب؟»
اوتانا- اوتانا دئییرم:« ایستیرم توریست‌لرله دانیشیم» مترجیم حیرص بوغازین کسمیش کیمی« بویور داااا» دئییر.
منسه:« سیز ترجمه ائله‌یین» دئییرم. « هانسی اؤلکه‌دن گلیب‌لر؟»
«سوییس دن گلیب‌لر… سوییس‌دن» ائله سو… ییس دئییر کی، دییه‌سن من هئچ سوییسی تانیمیرام. قادین توریسته باخیب، گولومسه‌ییرم. او دا منیم اوزومه باخیب، دوداغین قاچیردیر. دئمک گؤزدن علاوه دوداق دیلی‌ایله ده دانیشماق اولارمیش.
« سوروشون کی آذربایجان خانیملارین نئجه گؤرور؟»
مترجیم منیم الیمدن، سوالیم دان عصبی گؤرونور:« خانیم! بولار ساعات ۸ ده یئتیشیبلر تبریزه، یورقوندولار. هله تبریزین خانیملارین گؤرمویوبلر!»
مترجیمین حیرص‌له دانیشدیغینا باخمایاراق، موبایلیمی کیفیمدن چیخاریب، ساعاتینا باخیرام. ایکی‌یه بئش دقیقه قالیر. گوله- گوله دئییرم:«او خانیم‌لاردان بیریسی من، گؤزونون قاباغیندایام. باخ گؤر، کره‌نئی‌خانا دولودو رنگ به رنگ خانیم لارینان. یانی سیز ۴ ساعات دا بونلارا بیزیم خانیم‌لاردان هئچ سؤز دئمه‌میسیز؟»
توریست قادین گولومسویه‌رک، مترجیمه آنلامادیغیم بیر سؤز دئییر.
«نه دئییر؟» مترجیمدن سورشورام.
«دئییر آذربایجان خانیم‌لاریننان خوشوم گلیب. خوش‌سیمادیلار. گؤزل- گؤزل ده اوشاخلاری وار»
گئنه ده دوداق واسیطه‌سی‌ایله توریست قادین ایله دانیشماغیم گلیر. دوداغیمی قاچیردیرام. مترجیمه دئییرم:« من یازیچی‌یام. ماراخلییام بیلم کی آذربایجاننان، تبریزنن نه قدر تانیشدیلار؟ ندن گزمک اوچون بورانی سئچیبلر؟»
مترجیمین دیشی- دیشین کسیر: «خانیم دئدیم کی بولار سحر ۸ ده یئتیشیبلر. هله بیلمیرلر آذربایجان دا نه وار. أدوووه آلاجاخسان، بویور آل داااا»
« ایسته میسیز ترجمه ائلیه‌سیز، اونو دا اخلاقینان دئیین داااا…» دئییرم.
توریست قادین نه لر اولدوغونو آنلاییب، دوروخور. بیر چوخ واخت، بعضی اینسانلار بیر-بیرلرینین دانیشیق دیلینی باشارماسالار بئله، سؤزسوز- سووسوز نه‌لر اولدوغونو باشا دوشرلر. توریست قادین بیر منه، بیر ده مترجیمه باخیر. گئنه منه تبسوم ائلیر. گوجو- بیللاهینان یالانچی بیر تبسوم منیم ده دوداغیما قونور.
آغزیمین، دیلیمین گؤیلونون دادی قاچماییب. نه چییه‌له‌یه سویو آخیر، نه ده بیر توریست قادین ایله دانیشماغا.
تاکسی ده ایلیشیب، ائوه دوغرو گئتدییمده یادیما دوشور کی، نه ساریمساق آلمیشام، نه بادیمجان، نه ده قارنی‌یاریق اوچون جعفری…..
فروردین- ۱۳۹۲
