قورخو، هیجان، کور اینانج
آرخاداش، سنین خاطیره‌لریندن یازیرکن سانکی بیلینجیم آلتیندا[۱] بیربیرینین اوستونه قالانمیش‌لار منی هدف توتوب، ایتیردیییم اؤز کئچمیشیمی گؤرونمز پازل پارچالاری کیمی بیلینجیمه ساری توزلاییر. من ایسه او پارچالاری بیربیرینین کنارینا دوزورم، سندن یازیرکن، اؤزومو، سنین‌له تانیش اولدوغوموز ایل‌لریمی گؤزدن کئچیریریرم.
«من ده یولداشلاردانام»، دئدیییم گون آرامیزدا درین بیر آرخاداشلیق باغی قورولدو. سونرالار تبریزه گلدیییم گونلر باشا دوشدوم بو قونو دا منیم باخیش بوجاغیم ایله سنین باخیشین فرقلی ایمیش. سنه گؤره او درین باغین آدی سئوگی ایمیش، منه گؤره یولداشلیق و آرخاداشلیق.
سیزین شهره گلدیییم گونلر عاشیق اولدوغوم اینسان «فرهنگی انقلاب» عرفه‌سنیده، دوشونجه‌سیندن دولایی دانشگاهدان اخراج اولدوغونا گؤره اؤلکه‌دن مهاجرت ائتمکده ایدی. حتی یئنی ایشه باشلادیغیم گونلر منیم‌له وداع‌لاشماق اوچون سیزین شهرین بهداری‌سینه‌جن گلمیشدی. بیز دبیرستان ایل‌لریندن بیربیریمیزی سئوردیک. بیربیریمیزه مکتوب یازاردیق. اونون پست صاندیغی وار ایدی، من مکتوبلاریمی او صاندیغین آدرسینه یوللاردیم، او ایسه اؤز مکتوبلارینین پستاچی‌سی ایدی، عایله‌لریمیز گیزلی سئوگیمیزدن خبرلری اولماسین دئیه، منی گؤرنده یازدیغی مکتوبلارینی الیمه وئرردی. من سئوگی‌نین آنلامینی اونونلا باشا دوشدوم، دونیانین ان صاف دویغوسونو اونو سئویرکن یاشادیم. بلکه اینسانلارین یاشادیقلاری او صاف دویغودان دولایی ایلک سئوگی اونودولماز اولور.
او باشقا اؤلکه‌یه کؤچمه‌سه ایدی بئله، فرقلی دوشونجه‌لریمیزه گؤره گئج-تئز آیریلماغا محکوم اولاجاقدیق. بیزیم سمپات‌لیق دویدوغوموز «فدایی»لرین تشکیلاتی ایکی‌یه بؤلونموشدو، او «اقلیت» شاخه‌سیندن یانا ایدی، من ایسه «اکثریت»ین طرفینی توتموشدوم.
اونونلا وداع‌لاشدیقدان سونرا ترک ائدیلمیش‌لر کیمی دوشوک چیین‌لریمله بخش‌دن پانسیونا دؤنورکن تهراندان بیر آیلیق سیزین شهرین بهداری‌سینده طبابت ائتمه‌یه گلن اورتا یاشلی دؤهتور ایله قارشیلاشدیم. بیلمیرم دؤهتور بیزیم وعدالاشدیغییمزی گؤرموشدو یا یوخ، اونون اؤنوندن کئچیرکن بیردن بیره دئدی: «دختر این چه وضع راه رفتنه؟ سرتو بالا بگیر، شانه‌ها صاف! … گوش کن چی می‌گم، اینو هیچ وقت فراموش نکن!… آدمی با سر افراشته باید بِزید، و سرافراشته باید میرد…»
اونون سؤزونو هئچ اونودمادیم و سونرالار او شعری بوتونلوکله ازبرله‌دیم، اما او آن باشیمی قالدیریب، چیین‌لریمی دیک توتسام دا، دؤهتوردن بیر ایکی آددیم اوزاقلاشدیغیمدا یئنه چییین‌لریم دوشدو.
او گونلر یالنیز سنین‌له دانیشدیغیمدا ترک ائدیلمیش حالیمی اونودوردوم. هفته‌نین باشا باشی سیزین طرح کاد گونوزو گؤزله‌یردیم. داوا-درمان ترالی‌سینی ناخوش‌لارین اوتاغینا سورورکن سیاست‌دن، شهرین وضعیتیندن، رسمی خبرلرده دئییلمه‌ین خبرلردن دانیشاردیق. (ی.د) چوخ آز دانیشاردی. سن ایسه دانیشاندا انرژی بمباسی کیمی پارتلایاردین، چوخ هیجانلاناردین، معلیمه درس تحویل وئرن کیمی دانیشاردین، چوخ واختلار هاردا اولدوغونو بئله اونوداردین. حتی بعضن من ناخوشا سرم تزریق ائدیرکن سن دانیشماغا دوام ائدیردین. زنداندان بوراخیلدیقدان سونرا درگی و کیتابدان بیر یوللوق اوزاقلاشسان دا، او زامانلار کیتاب اوخویان بیری ایدین. بعضی واختلار اوخودوغون مقاله‌لر و کیتابلاری ازبرله‌دییین عاغلیمدان کئچردی. سون ایل‌لرده او گونلره گؤره دانیشدیغیمیزدا، گوله-گوله مقاله‌لر و بعضی یازیلاری ازبرله‌دیینه اعتراف ائتدین!
گون‌لرین بیرینده منه دئدین: «خانم کبیری، گئجه ساعات ۹ دا چیخین پانسیونون حیطینه، سیزه «کار»[۲] گتیره‌جه‌یم!»
بیز او گونلر بیربیریمیزی سوی آدیمیزلا خطاب ائدردیک. تعجب ایله دئدیم: «حیطه؟ حیطه نئجه گله‌جکسیز؟ گئجه‌لر بخش‌دن پانسیونا گئدن قاپیدا نگهبان اولدوغوندان خبریز یوخدی؟»
یئنه یاناکی باخیب اؤزگون‌لیک‌له دئدین: «سیز دئدیییم ساعاتدا چیخین دا، نئجه گله‌جه‌ییم‌نن ایشیز اولماسین. من او ساعاتدا اداری ساختمان‌نان هیندیستانلی دؤهتورون پانسیونو آراسینداکی داراشلیق یئرده اولاجاغام!»
سوسودوم. سن ایسه آرتیردین: «چوخ یاخیندا یولداشلاریمیز سیزینله ارتباطا کئچه‌جکلر.»
او گئجه قیزلارین دقتینی چکمه‌دن پانسیون قاپی‌سینین کیلیدینی گؤتوروب، ائو پالتاری و پلاستیک دمپایی ایله حیطه چیخدیم. آذر آیی گئجه‌سینین شاختاسی ایلیک-سومویویه‌جن ایشله‌ییردی. حیطین باشا-باشینداکی قار، قارانلیغی ایشقلاندیرمیشدی. نایلون دمپایی ایله آستا-آستا سن دئدییین یئره گلیرکن، قار آیاغیمین آلتیندا خیرچیلداییردی. سن قارانلیقدا بینانین دیوارینا دایانمیشدین.
اورا نئجه گلدیینی سوروشدوم. پانسیون ایله خیابان آراسینداکی نرده‌لی دیواری گؤستریب، دئدین: «نرده‌لردن آتیلدیم!» سونرا پالتاریوین آلتیندا گیزلتدییین «کار» درگی‌سینی منه وئرمک ایسته‌دیینده پانسیونون قاپیسی آچیلدی، ایشیق حیطین اورتاسینا کیمی اوزاندی. سن بیزی گؤرمه‌سینلر دئیه، بیردن بیره قولومدان توتوب، منی ده اؤزون‌له برابر ایکی دیوار آراسینداکی داراشلیق و قارانلیق فضانین ایچینه چکیب، قولاغیما پیچیلدادین: «سس ائلمه‌یین!»
سن قورموش بیر آغاج کیمی ایدین، دیوارا آرخالانمیشدین، منسه جانیما تیترتمه دوشموشدی، قورخودان ایدی یوخسا شاختادان، بیلمیرم. او گونه کیمی هئچ بیر اینسان ایله بو قدر یاخین مسافه‌ده اولمامیشدیم، هاندا قالسین او اینسان جوان بیر اوغلان اولسون. توتدوغون بیله‌ییمی بوراخماغی اونوتدوغوندان بللی ایدی سن ده منیم قدر قورخوبسان.
پانسیون قاپیسی ایشگیلندیکدن سونرا بئله، بیز دایاندیغیمیز یئرده قیمیلدامادان خئیلک قارانلیقدا قالدیق. او آنی هئچ بیر کلمه ایله آنلاتا بیلمیرم. قورخو، هیجان، آدرنالین یوکسه‌لیشی، و گؤردویوموز ایش ایله باغلی کور بیر اینانج بیربیرینه هؤرولموشدو. سونرالار او گئجه‌نی دوشوندویومده باشا دوشدوم سن او شیوه‌ده «کار» درگی‌سینی منه گتیرمک‌له جسارتینی اثبات ائتمه‌یه چالیشیردین.
هاندان هانا سن بویلانیب، اطرافا گؤز گزدیریب، سونرا منه دئدین: «سیز ایچری گئچندن بیراز سورا من ده نرده‌دن خیابانا آتیلاجاغام.» کار درگی‌سینی سندن آلیب، پالتاریمین آلتیندا گیزلدیب، پانسیونا قاییداندان سونرا نه قدر آغیر بیر تهلوکه‌دن قورتولدوغوموزو باشا دوشدوم. او آنی دوشوندوکجه قورخوم داها آرتیردی.
طرح کاد گونو سنی گؤردویومده ایکیمیزده او گئجه حاقیندا دانیشماقدان چکیندیک. اما سن بهداری‌دن کناردا بیربیریمیزله گؤروشمک اوچون یئنی بیر یول تاپمیشدین. هفته‌ده ایکی گون قاش قارالاندان سونرا من قارا چارشاب اؤرتوب، الیمده زنبیل سیزین شهرین دالدا- بوجاقداکی کوچه- خیابانلارینی گزیرکن «کار» درگی‌سینده یازیلمیش یازیلار حاقیندا بیربیریمیزله دانیشاردیق. بو آخشام گزی‌لری دانیشیقلاریندا سئوگی‌دن بیر کلمه بئله سؤز گئتمه‌دی. او گئجه پانسیون حیطینده قارانلیغا سیغینیب قالدیغیمیزین سون گئجه‌سی اولمادی. تبریزده بیر دفعه ده اونا بنزه‌ر بیر حادیثه‌نی یاشادیق.
آرخاداش، بیز او گونلر بیر سیاسی تشکیلاتین سمپاتی اولساق دا، ایکیمیز ده جاهیل جوانلار ایدیق. سونرالار او گئجه حاقیندا دانیشدیغیمیزدا، او گئجه‌نین قورخو و هیجانلی آنلاری ذهنیمیزده جانلانسا دا، ایکیمیزده دفعه‌لرجه جهالتی جسارت ایله دییشیک توتدوغوموزو بیربیریمیزه اعتراف ائتدییمیزه باخمایاراق، بیزیم شخصیتیمیزین اجتماعی یؤنو او گونلره اساسلاناراق فورمالاشیب دئیه، دوشونورم.
۱۴۰۳.۵.۲۸
عصره بدل بیر گئجه ایدی
آرخاداش، ایکینجی دفعه او قورخویا هؤرولموش هؤوشنه‌لی آنلاری یاشادیغیم، تبریزین تزه ۱۷ شهریور خیاباندا، طالقانی کسیشمه‌سینه[۳] ۱۵-۱۰ مئتر قالمیش باشلاندی. او گون سن جبهه‌دن مرخصییه گلمیشدین. بعضی سؤز-ساوی سنه چاتدیرماق اوچون ساعات اوچ‌ده ۱۷ شهریور چهارراهیندا گؤرشمه‌لی ایدیک.
او ماوی فولکس ماشینی یولوموزو کسنده بیز دانیشا-دانیشا باغشمال[۴] چهارراهینا ساری آددیملاماقدایدیق. ۳۸ ایل سونرا تقویمین هانسی گونو اولدوغونو اونودسام دا، او گون بستنی یئمه‌یه مجبور قالدیغیمیز اوچون فصلین ایستی چاغی اولدوغو خاطیریمدا قالیب.
او گون سنه چاتدیرمالی سؤز-ساودان سونرا اؤزل حیاتیمیز حاقیندا دانیشمالی ایدیق. او گونلر یولداشلاریمیز بیر پارا سبب‌لردن دولایی بیزیم ائولنمه‌ییمیزی صلاح گؤروب، بیزه چاتدیرمیشدیلار و قرار ایدی سن مرخصییه گلمیشکن منی عایله‌مدن ایسته‌مک اوچون بیزیم ائوه ائلچی گؤنده‌ره‌سن. بیز ائولی‌لیک قراری آلساق دا، ندن‌لریمیز ایله دویغولاریمیز بیربیریندن فرقلی ایدی.
سن یولداشلارین مصلحتیندن چوخ ایچینده یاشادیغین سئوگی‌دن دولایی بو ائولی‌لییه راضیلیق گؤستریردین، من ایسه سنه قارشی حیس ائتدیییم دویغولاردان داها چوخ، عایله محدودیتیندن قورتولماق اوچون بو ائولی‌لیییه راضیلیق گؤسترمیشدیم. او گونلر بیر فیکیرداش ایله ائولنمک اؤزگورلوک قاپیسینی اوزومه آچاجاق دئیه بیر اینانجیم وار ایدی.
خیابان قیراغیندا دایانمیش ماوی فولکس‌دان ایکی جوان کیشی یئره ائنیب، پیادا یولوندا بیزیم قارشیمیزدا دایانیب، یولموزو کسیب، کیم اولدوغوموزو، بیربیریمیزله نه نیسبتیمیز اولدوغونو سوروشمادان اؤنجه من آنام حاقیندا سنه دانیشیردیم، بیر نئچه ثانیه اؤنجه‌سی سن آنامین کیچیک آدینی مندن سوروشموشدون.
او گونلر دویغوسال ایلیشگی یاشایان قیز-اوغلانلاری خیاباندا توتوقلایب، کمیته‌لره آپاریب، کبین کسیب، کمیته نظارتی ایله ائولندیرمک جوانلار ایله عایله‌لرینه تحمیل اولونوردی. کبین‌لری کمیته‌لرده کسیلن جوانلار قوهوم-قونشو آراسیندا قاشقا اینک[۵] تمثالینه چئوریلردی.
او آن یولوموز کسیلدیینده دوزاغا دوشدویوموزو آنلادیم. کیشی‌لرین بیری سنه اشاره ائدیرکن مندن سوروشدو: «بو کیمدی؟ هارا گئدیرسیز؟»
او آن کمیته، اجباری کبین‌کسمه، و قاشقا اینک تمثالی و عایله‌لریمیزین نئجه قارشلیق گؤستردییی عاغلیمدان کئچدی. ندنسه بیردن بیره، هئچ بیر شئ دوشونمه‌دن دئدیم: «باجی اوغلومدی، خویدان گلیب.»
کیشی منه فولکس ایچینه کئچمه‌ییمی سؤیله‌‌ییب، سونرا سنه دئدی: «سن بوردا گؤزله.»
کیشی فولکس‌ون شوفر صندلینی قالدیریب، آرخا صندلده اوتورماغیمی سؤیله‌دی. او صندلده اوتوروکن منی هؤوشنه یه سالان یالنیز آنامین نئجه قارشیلیق گؤسترمه‌سی ایدی. من کؤنوللو اولاراق بیر تشکیلاتین سمپاتی کیمی سنین‌له ائولنمه‌یه راضیلیق گؤسترسم ده، او آن عایله‌مین اعتبارینا توخونماق قورخوسونو یاشاماقدایدیم. حیاتیمداکی دوغرولاریم و یالنیش‌لاریمین منه عایید اولدوغونا باخمایاراق، حیاتیمین هر آنیندا عایله‌مین اعتبارینا توخونماقدان چکینمیشم.
فولکس‌ون آرخا صندلینده ایلمیش کیشی آدیم ایله ایشیمی و سنین کیم اولدوغونو سوروشدو.
«بیمارستان سینا[۶] کارمندی‌یم. باجی اوغلومدی، خویدان منی گؤرمه‌یه گلیب.»
سونرا آنامین سوی آدینی سوروشدو. دئدیم: «کبیری»
آیری بیر سؤز سوروشمادان منی ماشیندان ائندیریب، سنی ماشینا چاغیردیلار. بیر ایکی دقیقه کئچمه‌دی سنی ده ماشیندان ائندیریب، گئده بیلرسیز دئسه‌‌لر ده، من هله ده هؤوشنه‌لی ایدیم. بو قدر راحاتلیقلا دوزاقدان قورتولدوغوموزا تعجب ائتسم ده، یولموزا دوام ائتدیک. بیر نئچه آددیم فولکس‌دان اوزاقلاشاندان سونرا سنه نه دئدیک لرینی سوروشدوم.
سن ایسه جوابیمدا دئدین: «روقیه، سنین آناوین شؤهرتی ندی؟»
«آنامین شؤهرتی کبیری‌دی، سن نه بیلدین اونلار آنامین شؤهرتینی مندن سوروشدولار؟!»
سن بیردن بیره پیققیلداییب، گولورکن دئدین: «مندن ده سوروشدولار، هم آدینی هم ده شؤهرتینی، من ده ائله سن دئیه‌نی دئدیم.»
سونرا آرتیردین: «سنجه بیراز قاباق آناوین آدینی سوروشدوغوم تصادفی ایدی یوخسا اطرافیمیزدا بیزیم هاوامیزی ساخلایان بیر گوج وار؟»
چاش-باش قالمیشدیم. سن ایسه دئدین: «هله نه اولدوغونو باشا دوشمه‌دین؟ بولار بیزیم قوهوم اولدوغوموزو سیناماق اوچون ایکیمیزدن ده سنین آناوین آدینی، شؤهرتینی سوروشدولار، آناوین شؤهرتینی بیلمه‌دییمه گؤره شانسی کبیری دئدیم. اما روقیه، ایکیمیز ده عئینی جوابی وئردییمیزه گؤره بیزی بوراخدیلار.»
سونرا آرتیردین: «قراریمیزدا بستنی یئمک یوخ ایدی، اما ایز ایتیرمک اوچون «وحید»ده بیر بستنی یئمه‌ییمیز پیس اولماز، بیز بستنی یئییرکن اونلار دا جهنم اولوب گئدرلر.»
وحیددن ایکی بستنی آلیب، آرخامیز خیابانا، پیادا یولوندا بستنی یئییرکن بیردن بیره دئدین: «روقیه، بولار بیزی گئنه تعقیب ائله‌ییرلر! خیابانا ساری دؤنمه، بولاردان قورتولماق اوچون بیر یول تاپمالییق.»
عاغلیمیزا گلن تکجه یول بیمارستانا گئتمک ایدی. فولکسی گؤرمز کیمی پیادا باغشمالدان حافظ خیابانینا، اوردان دا منیم ایش یئریم، سینا مریضخاناسینا گئدیب، بیر ساعاتا یاخین واخت اؤلدوردوکدن سونرا خیابانا چیخاندا ماوی فولکسی خیابانین او تاییندا دایانمیش گؤردویوموزده دئدین: «روقیه دئیه‌سن ایش یاشدی، بولارین بیزی تعقیب ائتمه‌لری کمیته‌ده کبین کسمک جریانینا بنزه‌میر. بوردا بیربیزیمزدن آیرلماق دوغرو دئییل، سنین ائوینه کیمی بیرلیکده گئدک، سنی ائوه بوراخیم، من ده بیر یول تاپیب، ردّیمی ایتره‌رم. سن یانیمدا اولماسایدین من چوخدان گؤزدن ایتمیشدیم.»
آرخاداش، سن تبریزده یوخ ایکن من حرم‌خانا کوچه‌سیندن بهادری[۷] خیابانیندا یئنی بیر ائوه داشینمیشدیم. بو ائوده ایکی دانشجو قیز ایله بیرلیکده یاشاییردیق. اوتاقلاریمیز آیری اولسا دا، آشپازخانامیز اورتاق ایدی.
فولکسی گؤرمزدن گلیب، مارالان[۸] چهارراهینا گئدیب اوردا تاکسی‌یه مینیرکن اطرافا گؤز دولاندیریب، دئدین: «فولکس‌دان خبر یوخدی.»
بونونلا بئله تعقیب اولونمادیغیمیزدان امین دئیلدیک. خاقانی خیابانی آغزیندا تاکسی‌دن ائنیرکن فولکسی گؤرمه‌دییمیزه سئویندیک. بیزیم ائوه ساری گئدیرکن رهلی‌بازارین[۹] قارشیسینداکی بازارچایا یئتیشمه‌میش ندنسه سن آیاق ساخلاییب، توکانلارین بیرینین ویترینینده‌کی ابزارلارا باخماق بهانه‌سی ایله یئنه اطراف گؤز گزدیرنده دئدین: «روقیه فولکس دؤندی خاقانی‌یه.»
«بازارچادان بیزیم کوچه‌یه کسمه یول وار»، دئدیم. و در حال بازارچایا گیریب، بیزیم کوچه‌یه گئدن کسمه یولا ساری قاچیب، بیزیم ائوه گیریب، قاپینی ایشگیلله‌دیک. بیز هئچ زامان بیلمه‌دیک سینا مریضخاناسی قارشیسیندا، خیابانین او تاییندا دایانمیش ماوی فولکس ایله خاقانی‌خیابانینا دؤنن او فولکس بیزی تعقیب ائدن ماشین ایدی یوخسا باشقا بیر ماوی فولکس‌لر ایمیش.
بیر داها تعقیب‌چی‌لریمیزله قارشیلاشماماق اوچون او گئجه‌نی منیم ائویمده قالماق ان دوغرو سئچیم ایدی.
قیزلارا دا باجی اوغلوم اولدوغونو سؤیله‌‌سم ده قیزلارین سؤزومه اینانمادیقلاری باخیشلاریندان بللی ایدی. پیله‌ته اوزرینده یومورتا یاغا سالیب، دؤردوموز بیرلیکده شام یئیندن سونرا قیزلار اوتاقلارینا گئتدیلر، بیز ایسه منیم اوتاغیما گلدیک. ساعاتلارجا دانیشدیق، یاتماق ساعاتی گلینجه، نئچه گون سونرا منی ایسته‌مه‌یه ائلچی گئده‌جه‌یینه باخمایاراق، بیز او گئجه بیربیریمیزدن مسافه‌لی، هره‌میز اوتاغین بیر باشیندا یاتدیک. اما هئچ بیریمیز یوخویا دالمادیق. دینمز-دانیشماز، ایکیمیزده دونموش آداملار کیمی قیمیلدامادان اوزاندیغیمیز یئرده قالدیق. سنی بیلمیرم، هئچ زامان او گئجه حیس ائتدیک‌لرینی دیله گتیرمه‌دین اما من پانسیون اؤنونده یاشادیغیم هؤوشنه‌نین نئچه قاتینی او گئجه یاشادیم.
سونرالار او گئجه‌نی دوشونورکن دفعه‌لرجه اؤزومدن سوروشدوم، ندن اورتادا بیر دویغو وار ایکن و بیز جاهیل جوانلار بیر اوتاقدا یالنیز ایکن مسافه‌نی قورودوق؟ بیزیم مسافه‌نی قوروماغیمیز اخلاقدان آسیلی ایدی یوخسا سببی تشکیلاتی انضباط ایدی؟
نئچه ایل اؤنجه «مادی نمره بیست»[۱۰] رما‌نینی اوخویاندان سونرا رمان حاقیندا سنین‌له دانیشیرکن، بیزی تعقیب ائدن ماوی فولکس ایله او گئجه حاقیندا دانیشساق دا، هئچ بیریمیز اوتاغین ایکی باشیندا، بیر بیریمیزدن اوزاق دونوب قالدیغیمیزا اشاره ائتمه‌دیک. اوتوز نئچه ایلدن سونرا او مسافه‌یه اشاره ائتمه‌دیمیزین سببی شرم ایدی یوخسا اؤزوموزو سانسور ائتمک؟
سن بیردن بیره دئدین: «عؤمرومده او جور استرس‌لی گئجه یاشامامیشدیم، هر آن بیزی تعقیب ائدنلر قاپیدان ایچری گیره‌جک‌لر دئیه او گئجه گؤزومو یوممادیم.»
«دئمک تشکیلاتی انضباط‌دان دئییلمیش او گئجه بیر یئرده دونوب، قالماغیوین سببی!» دئدیم.
سن ایسه دئدین: «روقیه، تبریزده اصفهان کیمی مادی[۱۱] یوخدی اما خاقانی خیابانینداکی او بازارچانین بهادری‌یه گئدن کسمه‌یولو بیزیم اوچون «نمره بیست مادی» حساب اولا بیلر، او کسمه یولو نئجه قاچدیغیمیزی عؤمرومون آخیرینا کیمی یاددان چیخارتمایاجاغام.»
آرخاداش! جاناماز سویا چکن بیر انسان اولمادیغیمی سن هر کسدن یاخجی بیلیردین. بو یازینی یازیرکن دفعه‌لرجه اؤزومدن سوروشموشام: «گؤره‌سن او گئجه اوتاغین بیر بوجاغیندا دونوب قالماغیمین سببی آنام‌دان قورخدوغوم و عایله‌مین اعتبارینا توخونماماق ایدی یوخسا تشکیلاتی انضباط؟!»
سببی هر نه ایدی ایسه، جاهیل جوانلار اولاراق، ایکیمیزین طرفیندن ده ان عاغیللی و دوغرو داورانیش ایدی دئیه، دوشونورم. او گئجه، عصره بدل بیر گئجه ایدی و بیز فرقلی ندن‌لردن و حیاتیمیزین گئدیشاتیندان دولایی ایللر بویو اوزاقلیق و مسافه‌یه هؤرولموش بیر آرخاداشلیغی قورویا بیلدیک.
۱۴۰۳.۶.۲
ایضاح‌لار:
[۱] بیلینج آلتی: فارسجا ناخودآگاه، شعورون نظارتیندن کنار حیس‌لر، ایستک‌لر، دوشونجه‌لر و خاطیره‌لر انباری. عصب‌شوناس و پسیخولوگ عالیم زیگموند فرویدا گؤره بیلینج آلتیندا رسوب ائدنلر اینسان اؤزو بیلمه‌دن اونون حیاتی و داورانیشلارینا تاثیر بوراخماقدادیر.
[۲] «کار» درگیسی: «فدائیان خلق ایران» تشکیلاتی‌نین رسمی نشریهسینین آدی ایدی. ۱۳۵۹-جو ایلین اسفند آییندا تشکیلات پارچالانیب، ایکی شاخه‌یه بؤلوندو. سیلاحلی مبارزه‌یه قارشی اولان شاخه «اکثریت» و سیلاحلی مبارزه‌نین طرفداری اولانلارین آدی ایرانین سیاسی تاریخینده «اقلیت» کیمی تانینیر. اکثریت شاخه‌سینین رسمی نشریهسینین آدی «کار» ایدی. ایللر سونرا ۱۳۶۴ فدایی‌لرین اقلیت شاخه سینین (سازمان آزادی کار ایران) نشریه‌سی ده «کار» آدی ایله نشر اولموشدور.
[۳] کسیشمه: تقاطع
[۴] باغشمال: تبریزین گونئی-دوغوسوندا یئر آلمیش و بو گون یاغچیان خیابانی آدینی داشییان بو ساحه‌نین قدمتی آق‌قویونلولار دؤنمینه چاتیر. قاجار شاهزادالاری، اؤزللیکله عابباس میرزانین واسیطه‌سی ایله بو باغا آرتیریلان سارای‌لار و باغلاردان سونرا تبریزین بو باغ-سارای کمپلکسی شازداباغی آدی ایله تانیندی. شازدا باغی مشروطه دؤنمینده اؤنملی تاریخی حادیثه‌لره شاهید اولموشدو و پهلوی دؤنمینده شازدا باغی‌نین سارای‌لارینی ییخیب، یئرینه ورزشی استادیوم تیکیلدی.
[۵] قاشقا اینک: فارسجا گاو پیشانی سفید
[۶] پهلوی دؤنمینده ۱۳۳۰ ش. (۱۹۵۱ م.) شیرخورشید جمعیتی طرفیندن تیکیلمیش و دؤولت مریضخاناسی کیمی تانینان بو مریضخانا ۱۳۵۷ ش.(۱۹۷۸ م.) انقلایندان سونرا آدی شیرخورشیددن سینا مریضخاناسینا دییشیلدی. سینا مریضخاناسی روسیانین اسکی قونسوللوغونون آرخاسیندا یئر آلیب، گیریش قاپیسی آزادی بلواری، مارالان و حافظ چهارراهی‌نین آراسیندا یئر آلییب.
[۷] بهادری خیابانی، تبریزین اسکی خیابانلاریندان بیری‌دیر. یانقین برجی خاقانی و بهادری خیابانی‌نین کسیشمه‌سینده یئرلشیب.
[۸] – مارالان: سینا بیمارستانین‌نین آرخاسیندا، شهرین جنوب‌شرقینده یئر آلمیش و تبریزین قدیمی خیابانلاریندان ساییلیر و نوبر محله‌سی ایله خیابان محله‌سینه یولو وار. روسیه‌نین اسکی قونسوللوغو ایله ننه‌مریم کلیسا‌سی بو خیاباندا یئر آلیر.
[۹] رهلی بازار: تبریزین تاریخی اؤرتولو بازارینین بیر بؤلومو. تبریزین قدیم قاپیلاریندان (دروازالاریندان) خیابان قاپیسی رهلی بازارین ایچینده یئر آلیر. رهلی بازارین شرقدن خاقانی خیابانینا و غربدن شمالی ارتش خیابانینا یولو وار.
[۱۰] مادی نمره بیست، رمان، یازیچی: مریم سطوت. انتشارات فروغ، ۱۳۹۸ ش. (۲۰۱۹ م.) رماندا فدایی تشکیلاتی‌نین ۵۰-جی ایللری‌نین سونلارینا دوغرو، تیمی ائوده عاشیقانه رابیطه‌دن دولایی تشکیلات ایچی بیر ترور حادیثه‌سینه اشاره ائدیب.
[۱۱] اصفهاندا شهره دوغرو سو داشییان کانا‌لار، مادی‌لر سویو چای‌لاردان و آنا کانالدان فرعی کاناللارا داشییارلار.
