یئل یاشیل فیرفیرالارا اَسمیر
رقیه کبیری

هویوخوب. نابلد بیر گذرچی‌ کیمی اطرافینا باخیر. ساغا دؤنسون، یوخسا سولا، ایکی هاوالی قالیب. دنگه‌سیز  هئیکلی ساغینا لنگر سالیب. باشینداکی پاپاغی، پالتوسونون چیل- چیل‌لری، گوموشو بیغلاری‌ایلا  خوشا گلیم بیر هارمونی یارادسادا، مردادین جیزلاماسیندا، یولدان کئچنین دقتینی چکیر. بوینونا دولانمیش گوزَم شال لنگر سالمیش چیینیندن آشاغی اوزانیب. گیجلمیش آدام کیمی اویان- بویانا باخیب، ساغداکی خیابانا دؤنور. مئیدانین اورتاسیندا رنگ به رنگ فیرفیرالاری گؤرونجه آیاق ساخلاییب، باخیر. بیر آز دایانیب، سونرا آرخی آتلاییب، مئیدانا ساری گئدیر. نه ساغینا باخیر، نه ده سولونا. گؤزو فیرفیرالاردا، بیر باشا یولونو توتوب، گئدیر. ترمز سسینه بئله آیاق ساخلامیر. قیرمیزی پرایددان قالخان سسی دئیه‌سن ائشیتمیر:
– «حاجی کورسان، اؤلو‌سن، گئت ائوینده اول دا، ایستیسن قانین سالاسان مَم باشیما… ورثه‌نه دییَه دیریلد‌ه‌‌سن؟»
مئیدانا یئتیشمه‌میش، دایانیب باخیر. ائله فیر-فیرالارا زیلله‌نیب‌کی، گویا دونیانین هر هانسی بیر هنرینین شاه‌اثری‌دیر.
اوغرونجا قاپینی آچیب، بویلانیب، کوچه‌نین ساغ- سولونا باخیر. آتاسیندان خبر- اَتر یوخدور. آناسینین سسی گلیر.
«بالا گل گئت ایچری. سنه دئمه‌میشم، بوح‌سوز، کوت‌سوز ائشییه چیخما. اؤسگورمه‌ن خورزه‌یه دؤنسه، کیم سنی حکیم‌لره دولاندیراجاخ؟ چرشنبه آخشامی‌دی، حاجی قویماز تئز گلسین. صاباح دایین گلر، دئیرم آپارار»
قاپینی ایشگیلله‌ییب، کردی‌لرین ایچینده تلله‌نمیش قاری تپیک‌له‌ییر. رزین چکمه‌سی قار اوستونده یول- یول ایز بوراخیر. اؤسگوره- اؤسگوره مطبخه دوغرو گلیر. آناسینین الینده میس کفگیر، مطبخه کئچیر. اویسا قاپیدا دایانیب، دووارلارینی هیس باسمیس، یاری- قارانلیق مطبخه باخیر. مطبخین ایستی هاواسی اوزونه توخوندوقدا بورنونون لیلیغینی آخیندیریر. الینین دالیسی‌ایلا بورنونو سیلیب، الینی شالوارینا چکیر. آناسی بئلینه دویونله‌میش چادیراسینین اوجویلا اونون الینی، سونرا دا بورنونو سیلیر. اویسا اوجاق اوستونده قاینایان دویونون اییسینی درین نفس‌له ایچینه چکیر.
–          «تویوخ- پیللوو دی؟»
آناسیدان سس چیخمیر. اونون سسینی ائشیتمه‌میش کیمی، اودوندان قورولموش اوجاغینین اوستونده قاینار قازانین باشیندا دایانیب، کفگیری قازاندا دولاندیریر. کردی‌نین قیراغینا گئری دؤنوب، چکمه‌سینین اوجویلا قار قالاغیندا سیچان یوواسی‌ بویدا بیر دلیک دئشیر. جانی گیزیلده‌ییر. حیطین قوزه‌ئینده، پنجره‌لری آغ پرده‌لرله اؤرتولموش تنه‌بینین قاباغیندا، آینا کیمی پاریلدایان بوزون اوستونده زویولداق گئدیر. گئنه آناسینین سسی گلیر: «بالا گل گِئچ ائوه، ائله اویوموز قالیب  بو عزیز گونده سنی سینیخچیلارا دولاندیراخ»
بورنونو چکه- چکه اَل اوتاغینا ساری گئدیر. اوندان ایکی یاش کیچیک باجیسی پنجره‌نین هئره‌سینده ایکی گولدانین آراسیندا اوتوروب، بیر یؤنونده شمعدانی گولدانی، بیر یؤنونده عطیرشاهی، اوزونو پنجره‌نین شوشه‌سینه دایاییب. شوشه دالیسیندا، باجیسینین یاستی‌لانمیش آغیز- بورنونا گولمه‌یی توتور. پیلله‌لری یوخاری قالخیب، ائیواندان ایچری گئچمه‌دن حیطدن اوزونو شوشه‌یه دایاییر. آغیز-  بورنونا بوز یاپیشیر دئیه‌سن. باجیسی پنجره دالیسیندان گولور. آناسی گئنه ده مطباخین قاپیسینین آچیق تاییندان ائیوانا ساری بویلانیر: «بالا بیر قالاخ دا اودون آپار ایچری»
کیشی میخ کیمی مئیدانین اؤنونده دایانیب. قوللارینی ائله آچیب کی، دئیه‌سن مئیدانین بوتون فیرفیرالاری ایندی قاچیب اونون باغرینا گیره‌جکلر. پیادا یولوندان کئچن ایکی جوان قیز کیشی‌یه باخیب، گولوشورلر.
– «ائله بی آدم آهنی‌دی»
– «آدم آهنی یوخ، یورقانعلی»
– «ائله‌بی یازیغی بوران آپاریر»
– «بویوح مامام دئییی بعضی کتتی‌لره یای- قیش فرق ائله‌مز. قالین پالتار گییَللر.یایدا ایسسیدَن ساخلار، قیشدا سویوخدان»
– «آخی عَغیلی! بینین هاراسی کتتی‌یه بنزیی؟»
– «کتتی‌یه ده بنزه‌مه‌سه یورقانعلی‌یه کی بنزیی. بویوح مامام دئییر کی یورقانعلی بی آزار یئکه پر بی دلی کیشی‌ایدی. یایین جیزلاماسیندا دا یورقان کیمین پالتارین ایینیدن چیخاتمازدی. هله دئیی کی پوللارین دا تیکردی یورقان کیمین پالتارینا»
– «بَ حاماما گئدنده نئینردی؟»
قیزلار گوله- گوله مئیداننان اوزاقلاشیرلار. کیشی مئیدانین اورتاسیندا ستارین یاشیل فیرفیراسینا باخیر. ستارین فیرفیرالارینین واییلدیسینا اوره‌یی کئچر. اؤزونو اودا- کؤزه وورسایدی دا هئچ واخت دوزلتدییی فیرفیرالار اونون فیرفیرالاری کیمی واییلدامازدی.
معلیم: «بویون اوخودوغوموز درسی بیر دفعه اوزونن اوخویون. جینقیریز چیخماسین، اوره‌ییزده اوخویون هااا. اون دقیقه گؤزلریمی یومورام. سورا هامیزدان بیر به بیر سوروشاجایام.»
ستار کیتابینین آراسینداکی یاشیل رنگلی کاغیذی اونا گؤستریب، گولور: «فیرفیرا کاغاذی…»
معللیم اللرینی یومورقلاییب، باشینی یوموروقلارینین اوستونه قویور. اویسا ستارین قولاغینا پیچیلداییر: «ایکی هف‌رح شارینان عوضلییخ؟»
ستار قاشلارینی یوخاری چکیب، اوووجونو آچیر. بیر جوت باشماق میخی ستارین اووجونون ایچینده دئیه‌سن اونون اوزونه گولور.
«سن ده بی وَرخ کیتابیننان جیر. ایکیمیزده دوزه‌دَخ»
کیتابینی آچیب بیرینجی صفحه‌سینی جیریر.  صفحه‌نین بیر بوجاغیندان یاپیشیب، قاتلاییر. نئچه دفعه ایکی دیرناق آراسیندا کاغیذی اوتوله‌ییر. مربع‌دن آرتیق قالان بؤلومو دیرناق آراسیندا اوتوله‌ییب، آستاجا جیریر.  مربع-نین ایکی بوجاغینی بیر بیرینه یاپیشدیرییب، الینی کاغیذین اوستونه چکیر. کاغیذین بوکولو یئری اوطوله‌نیب، خط دوشور. خط‌لری یارییاجان جیریر. بیر داها جیریلمامیش بوجاقلاری  بیر- بیرینه یاپیشدیریب، یئنه ده الی‌ایله کاغیذی اوطوله‌ییب، خط‌لری یارییا‌جان جیریب، دؤرد بوجاغی بیر یئرده، کاغیذین اورتاسیندا بیر-بیرینه یاپیشدیریب: «میخی وئر» دئییر. ستار رنگلی کاغیذی جیریلماسین دئیه، آستا- آستا ایکی دیرناغینین آراسینا چکیر. ستار فیرفیرا دوزلتمک اوستاسی‌دیر، آمما هئچ واخت تله‌سیک ایشینن آراسی یوخدور. ستار کاغیذلارین بوجاقلارینی اورتایا ییغمامیش، اویسا پرچمی مئیدانینین باشیندا‌کی میداد سیله‌نی دیشی‌ایله قوپاردیب، میخی میدادین باشینا تاخیب،  فیرفیراسین پوفله‌ییر. نارین- نارین گولور. ستار میخی فیرفیرانین اورتاسینا تاخاندا زنگ چالینیر. معلیم بیر گؤزو یومولو، بیر گؤزو آچیق باشینی قالدیریب، یئریندن قالخییب، کیلاسدان چیخار- چیخماز ایکیسی ده حیطه ساری قاچیرلار. قاچماقدا ستارینا آیاغینا چاتمیر.  اونا گؤره ده ستارین فیرفیراسی بتردن واییلداییر. قاچا- قاچا اؤزونه ستارا یئتیریر.  فیرفیراسی فیرلاندیقجا، واییلدیسی قالخدیقجا گولور. قوشا گَزه‌ن اؤیرنجی‌لری ایته‌له‌ییب، بیریئره ییغیشمیش اؤیرنجی‌لرین آراسیندان ووروب، چیخیر؛ حیطین یوخاری باشینا قاچیر. بیر آندا ناظیم قولوندان یاپیشیب، اونو قاچماقدان دایاندیریر: « اوغول او ندی الینده؟»
ناظیمین سسی ده هئیکلی کیمی هئیبت‌لی دیر. اوره‌یینه قورخو سالیر. رنگی بوزاریر. ستار فیرفیراسینی دالیسیندا گیزله‌دیر.
«آ… هئش زات… فیرفیرادی. اؤزوموز دوزتمیشیخ آ…»
ناظیم دقت‌له فیرفیراسینا باخیر. هؤله‌سک بیر داها فیرفیرانی اونون الیندن چکیب دقت‌له باخیر. بیر آندا ناظیمین گؤزلری قان چاناغینا دؤنور. آز قالا تپه‌سینه چیخسین. بیردن- بیره بیر شاپالاغی اونون اوزونه یاتیردیر: «بازار یئتیمی… کیم سنه دئییب شاه-ین عکسینن فیرفیرا دوزه‌لده‌سن؟» شاپالاغین ضربه‌سیندن اوزونون دریسی دئیه‌سن یانیر. الینی اوزونه آپاراندا ناظیم اونو تپیکینین آلتینا سالیر…
اللرینی باشینا قویموش بیر هئیکل کیمی خیابانین اورتاسیندا دایانیب. بیر شئی‌دن قورخور دئیه‌سن. مئیدانی دؤور ووران وانت- پیکان-ین شوفری الینده بلندگو سس‌له‌نیر: «حاجی عمی به نئییه بئله؟ فیر- فیرا گؤرمه‌میشیسَن؟ خیابانین اورتاسیندا دورما. ماشین ویرارهااا… آش پئنجری ، دولما پئنجری… قیرمیزی بادیمجان… کدو… لوبیه… مالیمی اود ویردیم هاااااا…. گل آپار… بیر کیلونون پولونا اوش کیلو پئنجر آپار…. »
اَل اوتاغینین پنجره‌سیندن باخیر. آناسی مطبخدان چیخیب، ماوالا گئدنده، کوتونو کورسونون اوستوندن گؤتوروب، ته‌سیک کوچه قاپیسینا ساری قاچیر. کوچه‌نین اورتاسینا قالانمیش قار اونون بویوندان اوجادی. قار قالاغینین او تایی گؤروشمور. یئرین زویوشکن‌ اولدوغونا باخمایاراق، کوچه‌نی بیر باشا قاچیر. مقبره‌نین آچیق قاپیسینین یانیندا دایانییب، اؤسگورور. خیابان دا، پیادا یولوکیمی قالابالیقدی. مقبره قاباغیندا دایانمیش فایتونون آلینی آینالی آتلارینا باخیر. آینانین اوستوندن ساللانمیش قیرمیزی قوتازلار آتلارین گؤزلرینین اوستونه تؤکولوب. قوتازلارین اورتاسیندا یاشیل دووانی گؤرونجه، الینی کوتونون آلتیندا یاخاسینا سانجاقلانمیش دووایلا، گؤز مینجیغیا چکیر. آت‌لار دئیه‌سن جئمیح‌دیلر. بیر بویدا، بیر بویادا. باخاندا بیر- بیری‌ایلی دَییشیک دوشوردولر. آتاسی دا اونو کئچن ایل قیزیلجانین قیزدیرماسیندان اؤلن جئمیح قاراداشینی دَییشیک سالاردی. گاهدان اونو مصطفی سسلردی، قارداشینی مرتضی.
چهارراها ساری گئتمه‌یه ایکی هاوالی قالیب. گئنه ده اؤسگورور. گلدی- گئدر جماعتین آراسیندا سیخیلیر. ایینه سالماغا یئر یوخدی.  خرزی بازارا گئتمه‌یه جان آتیر، آمما بازاردا ایتمکدن قورخور. گئری دؤنوب، خیابانی آتلاییب، یئره دوزولموش هفت تاراققالارا، فیشفیشالارا باخیر. بویدا اوندان آزجا بؤیوک بیر اوغلان: «آلمیسان چکیل قیراغا، خاخین یولونو توتما» دئییر. اویسا اللرینی جیب‌لرینه سوخور.  اون شاهی بئله پولو یوخدور. یئره دوزولموش ماللارا باخا- باخا گئچیر. آینا، داراق، چاخچاخا، گلین، اوزوک، سیرغا… رنگ به رنگ فیرفیرالاری گؤرونجه آیاق ساخلاییر.
– «بیری نئچه‌دی؟»
– «اوچو بیر قیران»
اللرینی کوتونون جیبینه سوخوب، چیین‌لرینی یوخاری چکیر.
– «صاباح گلسن بیری اون شاهی‌دی»
– «من یاشیلین ایستییرم»
– «مورتوض بو اوغلان یاشیل فیرفیرا ایستیی»
حالواچینین تاباغینا دایانمیش آدداشی فیرفیرا ساتان اوغلانین سؤزونه هیر- هیر هیریلداییر. قابان دیشلرینه حالوا یاپیشیب. اوزون قیچلاری‌ایلا آت النگه‌سی دیر دئیه‌سن. آدداشی تاباقدان بیر پارچا حالوا گؤتوروب، اونا ساری توتور. باشی‌ایلا «ایسته‌میرم» دئییر. بونونلا بئله آغزی ساخسی حالواسینا سولانیر. اؤسگورور.
– «پولون وار؟»
اللرینی جیبیندن چیخاردیر.
– «گِئیب گَتیررَم دا»
– «اون دَنه فیرفیرا ساتسان، بیرینی سنه موفته وئره‌رم»
ستار یایین تعطیل گونلرینده کوچه‌لرینین باشیندا بیر چللک اوستونده اوتوروب، رنگ به رنگ فیرفیرالاری دیوارین دئشیک‌لرینه سوخوب، بیر تاباق شیره‌باغلاوانی قوجاغیندا قویوب، ساتاردی.
– «ساتارام»
آت النگه‌سی «دالیمجا گل» دئییر. قوزو کیمی اونون آرخاسیندان گئدیر. آت النگه‌سی، یئرین زویولداق اولدوغونا باخمایاراق، اوزون آیاقلاری‌ایلا  یئکه آددیملار آتیر. نابلد بیر دربنده گیرنده، اویسا آیاق ساخلاییر. دربندین باشیندا دایانیر.
– «بیدی بیرادی، یئتیشدیخ»
ایچینده هؤوشنه وار. آتاسینین خبری اولسا…
– «اون دنه ساتسان، ایکیسین وئره‌رم»
آت النگه‌سینین دالیسیجا دربندین اورتاسیندا ییخیق بیر دیوارین آرخاسینا کئچنده، قفیلدن آونو آت باسیر دئیه‌سن. آت النگه‌سینین اوزون قوللارینین، قیچلارینین آراسیندا چابالاییر، قورتولوب قاچماغا چالیشیر…
چارشابلی بیر خانیم قولوندان توتوب: «حاجی عمی! بیردا نئیه دوروبسان؟ آلـلاه ائله‌مه‌میش ماشین ویرار آخی… قوی سنی آپاریم پیاده‌رووا. »
آتاسی گیلانار آغاجینین نازیک شووویله آیاقلارینا، دیزلرینه چالیر. شوو جانینا توخونمادان هاوادا سس‌له‌نیر. ششوش… ششوش… ششوش…..جانی آغرییر. آجیشیر.
ستارین یاشیل فیرفیراسینین وییلدیسی قولاغیندا. دیزلری تیتره‌ییر. خیابانین اورتاسیندا یئره اوتورور. چارشابلی خانیم قولوندان یاپیشیب، اونو پیادا یولونا کئچیریرنده،  قولونداکی قولباغیندا یازیلمیش تئلفون نومره‌سینی گؤرور.
– «حاجی عمی قولونداکی ائویزین تئلفون شماره‌سیدی؟»
– «من ده یاشیل فیرفیرا آلاجایام»
کیشی‌نین گوزم شالی مئیدانین قیراغیندا، فیرفیرالارین آیاغینین آلتینا یئره دوشوب. هاوادا بیر اسیم یئل بئله یوخدور…|
93.۵.۴