«آزادلیق یولوندا سویلار یازانام
قودوز اولانلارین قبرین قازانام
اویماق-اویماق گزهن دلی اوزانام
توفنگیم، کؤکسومده سازیمدیر منیم!..»
بو شعر، سانال دونیادا بیر دوست طرفیندن منه گؤندریلمیشدیر. شعرین، کیمدن اولدوغونو اؤیرهنمک ایستهدیم. بیلمیردی. نئتده آراما یاپدیم و اؤیرهندیم. «استاد میر حسینقلی ریاحیفر»
شعرلریندن بیر نئچهسینی اوخودوم. او دونیاسینی دهییشمیشدیرسه ده، شعرلری صمیمی بیر دیلله دانیشیردی بیزیمله. ایلگی اورتامی یارادیر، بیزی بیرلییه، سئوگییه، وطن سئورلییه و مباریزهیه چاغیریردی :
«چاغیریرام سنی یولداش
یالقیز دورما، قوشول بیزه
چنلی بئلدن گلیریک بیز
باخ!
آتلارین ناللاریندان
گؤیه قالخان قیغیلجیملار
نئجه یاریر قارانلیغی!
بیر قولاق آس!
دلیلرین هاراییندان
داغ تیترهییر
داشلار اوچور درهلرده،
کوراوغلودور اؤنده گئدن
قایتاریر سسینی داغلار :
-هایدی دلیلریم هایدی
یئرییین دوشمان اوستونه
آتالاردان قالان سؤزدور:
داملا
تکلیکده داملادیر
ییغیشاندا دنیز اولور
قوشول بیزه!
آغریمیز بیر
آجیمیز بیر
بیزی قورتاران
بیرلیکدیر!…
…ا »
خالقی اویاندیرماق آماجییلا اثرلرینی قلمه آلان «استاد میر حسینقلی ریاحیفر (سید)»، شعرلرینده وطن، میللت، اؤزگورلوک، طبیعت، آنا دیل، آزادلیق، حرّیت، حسرت کیمی تئمالاری، ان صمیمی و ایچدن مضمونلارلا آنلاتمیشدیر.
استاد ریاحیفرین شعرلرینه باخدیغیمیزدا گؤزه چارپان ایلک تئما وطن سئوگیسی اولاراق گؤرونمکدهدیر.
«توپلوم اوچون صنعت» (هنر برای جامعه) آنلاییشینا اویغون ساده دیل و هیجا اؤلچوسو ایله میللییَتچی شعرلر یازمیشدیر :
« قورو وطنینی قورو ائلینی
قورو، دارا قوپوزونون تئلینی
قورو گؤزون کیمی، آنا دیلینی
کیملییینی اوجوز ساتما آماندیر !..
آچ گؤزلرین، گئجه فرشی بوکولور
سالخیم-سالخیم گؤیدن اولدوز تؤکولور
دان یئری آغاریر،
شافاق سؤکولور
اویاقلیق چاغیدیر، یاتما آماندیر!..
گؤردویونوز کیمی، شاعریمیزین شعرلرینده میللی قایناقلارا یؤنلمه گرچکلشمیش و قونو سئچیمینده یئرلیلیک اساس آلینمیشدیر. عینی حالدا اولدوز سالخیمی کیمی گؤزهل بنزهتمهلر و تزه ترکیبلرله شعرینه تزه بیر روح پولهمیش و اوخوجونون زؤوقونو اوخشاماغا چالیشمیشدیر.
شعرلرین قونولاری گئنلده خالقین یاشامیندان و اؤلکهنین ایچینده اولدوغو شرطلردن سئچیلمکله، شعرلرده اورتاق تئمالار خالقین یاشامی، میللی تاریخ و میللییَتچیلیک دوشونجهسی و قهرمانلیقدیر.
«هر یؤنوم سیملی چپردیر یارا حسرتدی گؤزوم
زاغالاردا چوروین پاسلی یاراقلار کیمییم
آرزوسو پر-پر اولان کؤکسونه داغلار چکیلن
اورهیی چات-چات اولان تاختا داراقلار کیمییم»
حسرت، اویانیش و دیرهنیش ساواشی سیراسیندا گنجلیییمیزله بیرلیکده میللی دویغو و خیاللاری ایشلهمیش و دویغودان چوخ فیکیری اؤن پلانا سورموشدور. اویسا شعر فیکیرین داشیییجیسی اولاراق گؤرولموشدور.
«اورهیی چات-چات اولان تاختا داراقلار کیمییم»
شعرلرینده، بؤیله یئنی و چارپیجی ایمگهلره یئترینجه باش وورولموش و قوللانیلان ایمگهلرین آسان آنلاشیلیر اولماسینا دیققت ائدیلمیش و سوموت بنزهتمهلر قوللانیلمیشدیر.
استاد ریاحیفر شعرلرینده هیجا اؤلچوسو اساس گؤتورولموشدورسه ده، عروض اؤلچوسوندن ده واز کئچیلمهمیشدیر. تام و زنگین قافیه یانیندا یاریم قافیه دا ایشلهنیلمیشدیر.
« قوچاقلار یئریدیر جاوان یاشیندان
ایگیدلیک قوخوسو دویدوم داشیندان
اردملی ایگیدلرکئچیب باشیندان
قوربان اولوب تورپاغینا داغلارین! »
کیتابی بیر دیلدن گوندهلیک یاشامدا دانیشیلان دیل ایله کئچیلمیش، خالق شعری و دیوان ادبیاتی سؤیلهییش بیچیملریندن یارارلانیلمیشدیر.
شعر دیلی اولاراق اورتاق ادبی تورکجه اساس آلینمیش و شعرلر ساده بیر تورکجهیله یازیلمیشدیر.
«دَلی کؤنلومده یاشیر مین دلی گفتار هله!
بو تالانمیش مئشهده سروین ایزی وار هله!
تاپدانان ائللریمیز بوز دومان آلتیندا چورور
چن توتان گونلریمیز اولمادا تکرار هله!
کسیلن قول جالاییر یئر اوزونه قیرمیزی سؤز
حلاجین بوینونا قول هؤرمهدهدیر دار هله!
یانان اولدوز کیمی ارلر یئر اوزونده آلیشیر
تورپاق اوزره گؤرونور قیرمیزی آثار هله!
سس وئرین آی اولو داغلار دلی سیّد سسینه
دلی کؤنلومده یاشیر مین دلی گفتار هله! »
ساتیریک الشدیرل شعرلریندهکی سمبولیک دیلله اوزسوزلری سؤز قیرمانجینا توتان کلاسیک شاعریمیزده یئنیلییه و گنجلییه مئییللیلیک آپ-آچیق گؤزه چارپماقدادیر.
بو شعرلر شاعرینین آنا وطنه، آنا دیله و آزادلیغا چارپان اورهیی؛ گنج، گنجلیییمیزی اؤز کیملییینی قوروماغا چاغیران دیلی؛ یاشلی آغ ساققال، اینام و سئوگیسی مودروک و سارسیلمازدیر.
کئشکه آز داها یاشاسایدی! کئشکه اؤلوم ملهیینین گؤزو توتماسایدی اونو! کئشکه قورتولوش مارشیمیزی، گنجلییمیزله سس-سسه اوخوسایدی!…
روحو شاد، مکانی جنت و یولو داواملی اولسون