قاراقیش
حبیب فرشباف
پایـیز آخشامی‌نـین سرین‌لییینه باخمایاراق یامان ترله‌میشدیم. تئز- تئز گئری دؤنوب آرخامجا باخیردیم، یـول اوزونو هئچ بیر قارالتـی گؤزه دیمیردی. دایانـیب، یـولون قیراغـینداکی بیر داشین اوستونده اوتوروب، چانتامی یـئره قویدوم. یـورغونلوقدان آنامین دالیجا دئـیینیردیم:
«رحمتلییین قـیزی الینه گله‌نی دولدوروب چانتایا…».
اینصافن «یایجیلی» چایخاناسیندا قهوه‌چی منه تکلیف ائتدی کی: «آی قارداش چانتانی قوی بوردا قالسین، وئره‌رم گوموش‌آوالی‌لار گتیره‌ر کنده».
منسه اونون تکلیفینه راضی اولمایـیب- بونون نه‌یی وار کی، آپارارام- دئدیم. دوغروسو ماشیندان دوشوب چایخانایا گیرنده چانتا نظریمه چوخ یـونگول گلدی. آنجاق «یایجیلی» یوخوشونو چیخدیقجا شووقریب گئت به گئت آغـیرلاشیردی. بئله‌جه بیر ساعات یـول گئتمه‌میش یـورولوب قالدیم. بیرآز تؤوشه‌یـیمی دردیکدن سونرا آیاغا قالخیب، چانتانی گؤتوروب یـولا دوشدوم. یـئنه هر نئچه آددیمدان بیر، – بیر آتلی بلکه گلدی- دئـیه، دؤنوب حسرت‌له آرخاما باخـیردیم. بئله اولسایدی چانتامی آتلی‌یا وئریب اؤزوم ده پییادا گون باتمامیش کنده چاتاردیم. حایـیف کی، یـول اوزونو هئچ بیر گل- گئت گؤزه گؤرونموردو. چاره‌سیز آستا، آستا یـئریمه‌یه باشلادیم…
گوموش‌آوایا چاتاندا کوچه‌لرده مال- حئـیـوان سسیندن قولاق توتولوردو. گؤیه قالخان توز-تورپاقدان، گؤز- گؤزو گؤرموردو. ال‌لرده اولان فانـیس‌لارین ایشیغـینی، توز- تورپاق دومان کیمی بوروموشدو. قـیچ‌لاریم یـورغونلوقدان سورونسه ده گوجومو توپلایـیب- برکتلی اولسون- دئـیه، اوجادان سسلندیم. حئـیـوان‌لارین آراسینداکی بیر گنج اوغلان منی سسیمدن تانـیـیـیب، فانـیس الینده منه یاخـین‌لاشدی:
– یـورولمایاسان میرزه- دئـیه، چانتانی الیمدن آلدی. سونرا آرتـیردی:
– ایه خبر وئره‌یدین گله‌یدیک قاباغـینا دایـنا،
– چوخ ساغ اول احد، اؤزوم یاواش – یاواش گلدیم – دئدیم.
احد فانـیسین سولغون ایشیغـینـی آیاغـیمین آلتـینا سالا- سالا، منی آپاریب منزیلیمین قاپی‌‌سینا چاتدیردی. قاپینـی چالاندا، قـیزقایـیت ننه قاپینـی آچیب، الینده‌کی قوللوقچونو یـوخاری قالخـیزیب، ایشیغـینی اوزومه سالدی. منی گؤرجک «بویور! بویور!» دئـیه، دالی چکیلدی. منسه سالام وئریب کیشی‌سی‌نین حالـینـی سوروشوب، ایچه‌ری گیردیم. اوچ- دؤرد پالچـیق پیلله‌نی یـوخاری قالخـیب منزیلیمه چاتدیم. تاخچادان کیربیتی گؤتوروب اوّلجه فانـیسی، سونرا تور چیراغـینـی یاندیردیم. تور چیراغـی‌نـین ایشیغـی اوتاغـیمین پنجره‌سیندن چیخـیب، زیل قارانلیغـی یارا- یارا دوز کندین او باشینا قده‌ر اوزانـیب گئتدی. اوتاغـیمین قاپیسی چالـیناندا من آیاغا دورونجا قـیزقایـیت ننه الینده‌کی سینی‌نی آستانایا قویوب گئری قایـیتدی. او، سینی‌یه بیر- ایکی ال چؤره‌یی، بیر پییالا قاتـیق، بیر قاچ دا پنیر قویموشدو. قاتـیق- چؤر‌ک‌دن بیر- ایکی تیکه یـئیـیب، چانتامی بوشالتماغا باشلادیم. دوغرودان دا آنام الینه گله‌نی چانتاما دولدورموشدو. مئیوه ده دئـیه‌نده: بئش اون دنه آلما، بیر نئچه خییار، بیر تکجه دنه ده نار چانتامدان چیخدی. خییارلارلا آلمالارین یاری‌سینـی سینی‌یه یـیغـیب قـیزقایـیت ننه‌یه آپاردیم. مئیوه‌لرین قالان‌لاری ایله ده گئجه گؤروشه گلن قوناق‌لاری یولا سالدیم. تکجه ناری «قـیشدا گره‌یـیم اولار» دئـیه، چمدانا قویـوب ساخلادیم. آخی اؤتن قـیش بیر ناسازین باخماغـینا گئدنده کندده هئچ نه تاپانمایـیب خوناخام‌لا بیرلیکده بیر اوووج اریک چؤرده‌یی آپارمیشدیق. هله ده بو ایشین آجـیسی یادیمدان چـیخمامیشدی…
پایـیز فصلی سونا چاتـیب، قـیش فصلی آغ- آپباق آیاق ایزلریله، داغ‌لارین باشیندان ائـنیب کنده یاخین‌لاشیردی. قـیش فصلی گاهدان یـول‌لاری باغلایـیب، شهرین گل- گئدینی کسیردی. ائله بو سببه تبریزدن گلنده آنامین عونوانـینا بیر نئچه مکتوب یازیب دوستوما وئرمیشدیم. – آنام مندن نییاران قالماسین- دئـیه، دوستوم هر آی بیر مکتوب آناما چاتدیراردی. قـیشدا کندلی‌لر قاپ- باجانـین جیریغـیـنـی نه قده‌ر مؤحکم قاپاسالار دا، یـئنه شاختا بابا بیر یـول تاپیب اونلارین ناسازلـیق پایـینی ائو به ائـو پایلایاردی. گاهدان بو آرا دا منه ده نؤوبه چاتـیردی. آنجاق هفته‌لرله ائـویمده یـئمه‌لی بیر شئی تاپماسام دا، یـئنه ده تکجه ناری یـئمه‌یه قـییمادیم. دؤنه- دؤنه ائـویمه قوناق گلسه ده یـئنه تکجه ناری ساخلادیم. نهایت بیر گون قـیزقایـیت ننه قاپیمی چالیب:
– بالا، مشه گول‌اندام ناسازدی، کیشی ده آشاغی‌دا سنی گؤزله‌ییر، دور گل گئد‌ک- دئدی.
ایستر- ایسته‌مز تکجه ناری چمداندان گؤتوروب آشاغی ائندیم. بئله‌لیکله تکجه ناری گول‌اندام خالانـین گؤروشونه آپاردیق.
قـیشین قاراگونلری آغـیر- آغـیر کئچیردی. یـئنه بیر گون ننه ایله قـیزیلجا توتموش بیر طلبه‌مین گؤروشونه گئتدیک. منیم بیر زادا گومانـیم گلمیردی. قـیزقایـیت ننه صاندیـغـیندان اوچ یومورتا گؤتوردو. طلبه‌مین ائـوینه گیرنده، ناسازین یاسدیغی‌نـیـن یانـیندا، سینی‌یه قویولموش بیر نار گؤزومه ساتاشدی. دیققت‌له باخاندا، گول‌اندام خالایا آپاردیغـیم ناری تانـیدیم.
قاراقـیش سون گو‌ن‌لرینه یاخین‌لاشیردی. کندده بوتون جانلی‌لار یازین گلمه‌سینی صبیرسیزلیکله گؤزله‌ییردی. بیر گئجه کندلی‌لردن بیری گؤروشومه گلدی. او هله یـئره اوتورمامیش پالتووونون جیبیندن بیر نار چیخاریب تاخچایا قویدو. گئجه کئچدی قوناغـیم قاپیدان چیخماق هامان ناری گؤتوروب باخدیم. پولوشویونون بوتون پره‌لری سینـیب، قابیغی‌نـین رنگی بوزارمیشدی. دئمک، قیش فصلینی بوتون کندی الدن- اله دولانمیش تکجه ناریم اؤزومه قایـیتمیشدی.
