ایکى قارداش الدن دوشموش ننه‌سى‌له او قدر عینى سوفره‌ده اوتوروب، بیر- بیرى‌نین اوزونه باخیب کار-کاسیبین آغزینا لاییق اکمه‌یى پایلاشمیشدیلار، بیر- بیرلریندن آجیقلارى گلمه‌یه باشلامیشدى. هله ایکى قارداش آراسینداکى قان-قارالیغین حئساب-کیتابى بیتمک توکنمک بیلمیردى.
دوروب گئندن باخاندا هئچ بیرى‌سینین پیس بیر ائیلمی یوخ ایدى. ساده‌جه دورغون یازغی‌نین قاباغیندا چاره‌سیزلیک بؤیوک پریشانلیقلارا قاپى آچار اولموشدو.
قارداشین بیرى بیر گون چؤلده باییردا گزرکن بیردن-بیره اؤز-اؤزونه دئدى: – «باخ آ هر حئیوان، حشره بئله اؤز یئمینین ایسته‌یینین پئشینده! بیز نییه چاره‌سیز، ال‌سیز آیاق‌سیز کیمى دوروب قالمیشیق؟ بئله اولماز آخى! عینى یئرده نه قدر آجى چکمک اولار؟»
ایتکین‌ده تانیش گؤرر کیمى، ایچى سئویندى قارداشین. سحر تئزدن ننه‌سینى اویاتدى. ایکى یوخا پیشیرمه‌یینی سؤیله‌دی. قیرواق طؤیله‌یه گیردى. ائششکلرى ساهمانا سالدى. قارداشینی قاباقجادان -«سفره چیخاجاغیق»، دئیه اویارمیشدى.
ننه‌سى بو چابانین سببینى سوردو. اوغولون اومود قیغیلجیمى گؤزلرینده پاریلدایاراق دئدى:
– بلکه آللاه بیزیم ده آلنیمیزا چؤرک یازیب دا، بیر-ایکى آددیم حرکتیمیزى گؤزله‌ییر! -گئتمه‌یه‌لیم‌مى؟ بیر-بیریمیزین اوزونه باخا باخا سفیل دوروم دا باغریمیز چاتلاسین می آنا!؟
– یوخ جانیم گؤزوم گئدین! آللاه یولوزو آچیق، توتدوغوزو آلتین ائتسین. بیر اینکله ایکى ایگیت بیر قوجا قارى ایله بو اوجقار یایلاقدا تک تنها نه قدر یاشار، قالار آخى؟
– یالنیز یوخانین بیرینه بو بیر اوووج دوزو قاتیب سونرا بیشیررسن. (اوووجو دوز دولو، باخیشى ایسه بیر دوز، بیر ده آناسینین گؤزونده‌یدى). اوبیرسینه قاتماماغى دا گومان ائدیرم. هر حالدا آنلایاجاق دورومداسان دوشونورم! –
ننه‌نین قاشلارى فیکیردن دوگوملندى. آمما اوغلونون آلچاق-یانا خیصلتینه بلد اولدوغوندان، بیر سؤز دیله آلمادى. هرچند سؤیله‌یه‌جکلرینى اؤزونه اؤزگو ژئست ایله بیر-ایکى وضعیت آلاراق آنلاتدى.
آرالارى سویوق اولسا دا، بئناوا کیچیک قارداش اؤزو ده ائششکلرى یهرله‌مکده قارداشینا کؤمک ائتدى. یولا چیخماغا حاضیرلاندیلار. ننه اوز-گؤزو هیسلى اوشاقلارى چاغیریب – «بیر- بیروزدن موغایات اولون!» – دئدى گؤیول‌سوز. یوخالارى بؤیوک قارداشا اونون ایسته‌ییندن دوز ساری‌دان یارىجا آز – «قارداشیندان هادیر اول!» – باخیشلاری‌یلا آغ، یومشاق سوفره‌ده وئردی نه وئردی. یوخالاری یهره تپیب قارداشلار ننه‌نین اللرینى اؤپوب اوزاقلاشدیلار.
آز گئتدیلر-چوخ گئتدیلر اوزون‌سو بیر تپه‌یه راس گلدیلر. چوخ دیک اولمایان تپه‌نین سونو آیرى-آیرى هاچا یول ایدى. چوخ بیلمیش قارداش بیر آز ایره‌لى گئده‌رک چئوره‌نى بلله‌دى. چاى بولاق اولمایان ساغ جیغیرا-یولو (ساکیت دوروب قارداشینى ایزله‌ین قارداشا) گؤستریب، دئدى:
– بوردان بئله‌نى آیریلماق زورونداییق. سن بو یولا، من اؤته‌کى‌سینه گئدیم. بختیمیزى یاخالاییب، توربامیزى باغلایاق. سونرا ائوه دونوب، ننه‌میزه ده بیر گون آغلایاق.
تئز دوزلو یوخانى فاغیر قارداشینا وئردى. یولا سالدى.
آیریلدیلار سونوندا. فاغیر قارداش نه‌یین دالیجان گئده‌جه‌یینى بئله بیلمزکن، «آللاها توکول» دئدى. اللرینى یوخارى دوتدو. گئده-گئده نه‌لرسه دیلینده آستادان دینیب، گؤز-یاشلارى اؤزو و ائششه‌یی تکین یورور اولدو.
اوچ-دؤرت آغاج اوزاقلاشمادان بیردن گؤرونتو دییشدى. سانکى بو یئر گلدییى دوزلاغین داوامى دئییلدى. گویا گیزلی گوج یازیغین سؤزونو ائشیتدى! یوخانین دوزو آز قالا بوغازیندان گله‌جکدى؛ جییارلاریندا جهنم عذابى آخینی وار ایدی. تا کى گؤزلرینی اوزاقدان ایرى بیر قارالتى آلدى. یاخینلاشدى، قارالتى بیر دام اولدو. دام‌سا دییرمان اولدو. دییرمانین یانیندا شیرین سولو چاى. گیرلى سودان قانا-قانا ایچدی. شوکر ائیله‌دى. دفعه‌لرله باشینى چایدا بوغوب چیخارتدى.
گیریب آلاتوراندا دییرمانین ایچینه؛ دؤشه‌مه‌دن چکیندى. قورد-قوش یوواسى دئیه، بانین یومشاق یئرینی اؤزونه یاتاق ائتدى. تا کى صاباح آچیلسین. گئتسین باختینین دالیجان.
آز سولوقلانمیشدى کى، بیردن قاپى جیریلدادى. ایچه‌رى نه گیرسه یاخشى‌دى؟!. اؤنجه کؤلگه‌لرى، سونرادا کی، شیر، تولکو، جاناوار. باش-باشا وئریب باجادان دوشن ایشیغین اطرافینا ییغیشدیلار. شیر:
– ائه قارداشلار نه یاپیب نه ائدیب، گونونوزو نئجه کئچیردینیز دئمه‌سک دانیشمایاجاق‌سینیز‌مى؟! آغیز آچین دا، قانیمیز دورولسون. بلکه گئجه‌نین آیاغى یونگول اولسون. آغریمیزى حیس ائتمه‌یک.
جاناوار یئرینده ساغ-سول ائیله‌ییب. ایکى قولونو دور آغاجى تک ستون ائدیب دئدى:
– قارداشلار دونیادا ائله حاللار، ماجرالار وار کى، ائله دونیانین اؤزو کیمى حیرتلندیریجى‌دیر! بوردان ایکى آغاج آشاغیدا، اؤروشده ییغجام قویون-قوزو سوروسو اوتلاییر. سورونون ایچینده قارا، اویناق، شن بیر شیرین قویون واردیر. او قویونون کله‌سیندن بیشیریلن کله-پاچانین سویو شاهین نئچه ایللیک ناخوش قیزینین درمانى‌دیر. مندن باشقا کیمسه بو ایلگینج ماجرانى بیلمیر!
-«بو نه دى کى»، تولکو دئدى. باخیشلارى اؤزونه سارى دؤندردى. او یان-بو یانا اوغرون باخیب، اطرافى اؤترگى گؤزدن کئچیرتدى. باشلادى اوتوردوغو یئرده سؤزونون داوامینا:
– پادشاهین سارایینین گون‌چیخان آرخا کونجونده سایجا میثلى یوخ قیزیل گؤمولوب؛ کى جمع سولطانلارین خزینه‌سینده بئله اونون یارى‌سى قدر ده قیزیل اولماییب. کیم اونو بولوب چیخاردا بیلدى، دونیایا حاکیم ده ائله او اولاجاق!..
(بو آرادا فاغیر قارداش باندا نفسینی ایچینه چکیر؛ سس سالاسى هئچ بیر حرکت ائتمیردی. حئیوانلارین دویوم گوجو ایتى‌دیر دئیه، یئرینى ده دییشمیردى. اونون شانسیندان چایدان قالخان توند پیس قوخو، هاواداکى بوتون قوخولارى قانادلارینین آلتینا آلیب حیس ائتدیرمیردى).
شیر دئدى:
– دینمه‌سن دونیا دولانمیر. هله یوواندان چیخیب اولوب-بیتنده پایین اولماسا، دونیادان دا پایین اولماز! گره‌کیر کى، اولوبسان‌سا، بو دونیایا گلیبسن‌سه، اورتالیقدا اولاسان. چاى دوزو گون- باتانین خئیلک ایره‌لى‌سینده، دوپبه‌دوز چایین دؤنومونده، چایلا قارشى-قارشی‌یا اوبا یئرله‌شیر. اوبایلا چاى آراسیندا، چایا یاخین یولغونلوقدا تک-تنها بیر سیچووول وار. هر گون گونش چیخمادان آلتینلارى آغزینا آلیب داشیییر داش اوستونه. پیله‌ییب، اوفله‌ییب، آلتینلارى گونش ایشیغیندا پارلادیر. بیر گئندن، بیر یاخیندان باخیر گؤزو پارلاییر. گونش باتانا یاخین یئنه قایتاریر یئرینه گتدییی آلتینلارى.
اوغلان قورخودان اوره‌یینى یئیه-یئیه صاباحى ایپله چکیردى. بیر یاندان سؤیونوردو. او بیر یاندان اله کئچر دئیه، بوغازینین سویونو اودخونا بیلمیردى.
آلاتوران شیر، تولکو، جاناوار دییرمانى ترک ائتدیلر. اونلارین اوزاقلاشماسینى گؤزله‌دى. او قدر جانینین فیکرینده ایدى کى، باییردا باغلانمیش ائششه‌یین فیکرى بیردن-بیره دلى‌جه‌سینه باسینجلاندی بئینینه. – «من اون‌سوز چؤللوکده نئیله‌رم» – دئییب، قاچدى دییرمانین آرخاسینا. ائششک ایکى قایانین اورتاسینا سیغینیب. گؤزدن ایراق اولوب، چایین قوخوسو دا ایشینى گؤروب. آنلایاجاغینیز جانینی بیر تهر قورتارا بیلیب!
گئده‌یه دونیانى وئردیلر سانکى. ائششه‌یین باش-گؤزونو تومارلادى. سودان اوتدان وئردى یازیق حئیوانا. اؤزو ده ال-اوزونو یودو. بیر تیکه یوخادان یئییب. قیرواق ال-آیاق ائیله‌دى. دارین گون باتانا سوردو. -«من گئدیب اوبادان یئمک آلارام. سیچووول دا او واختا دک قیزیللارى داش اوستونده اوتوردار»- دئدى. ائله او جور ده ائتدى. یئمه‌یى خورجونا قویدو. سیچووولا یئتیب بیرداش توللادى. سیچووول یوواسینا گیردى. اوغلان قیزیللارى توپلادى. بیر کیسه‌یه یوکله‌دى. گئتدى جاناوار دئین سورونون آرخاسینجا. نئچه آغاج رد ائله‌دی. آخیر گلدى سورونون اوتلادیغى اؤروشه. قارا قویونو جمع سورونون ایچیندن همن سئزدى. دئدى:
– چوبان سالام، یورولمایاسان؛ برکتلى اولسون.
– ساغ اول. آللاه کؤمه‌یین اولسون.
– منه قارا قویونو نئچه‌یه ساتارسان آى چوبان قارداش؟
– منیم دئییل. من ساده‌جه اوتاریرام. ییه‌سى باشقادیر یولچو!
– سن ایسته‌سن حل ائدرسن. ایکى قیزیل وئره‌جم. جمده‌یینى سنه وئریب، کله‌سینى آپاراجاغام. آپار کاباب ائله منیم شوتوما؛ حالال خوشون اولسون.
چوبان گؤردو هاردان باخسان منفعتدى. دئدى:
– آللاه خئییر وئرسین. بیر تهر ییه‌سینی راضى سالارام.
ائششه‌یى سارایا سارى توشلادى. آز گئتدى چوخ گئتدی؛ یئتیشدى سارایین یاخینلیغینا. اؤیرندى پادشاهین قیزى ناخوشدى. چاتدیردى کى، من دردینى بیلیرم. دئدیلر:
– اؤدولو شاهین قیزینی آلماق، جزاسى دا دار آغاجیندان آسیلماق‌دی.
دئدى:
– من قیزى توخدادیب، ساغالداجاغام! منه قیزى گؤسترین.
قارا-قویونون کله‌سینی پیشیرتدی. سویونو قیزا ایچیرتدى. قیز توختادى. ائولندیلر.
شاه دئدى:
– ائولی‌لیک هدیه‌سى اولسون دئیه، دیله مندن نه دیلرسن!
دئدى:
– پادشاه ساغ اولسون! او کونجده‌کى کوللویو وئر قوى ائو تیکیم اورادان.
شاه دئدى:
– بو یئکه‌لیکده مملکتین هاراسیندان ایسته‌سن، آلا بیلرسن. چکینمه، آغزینى ایسلاتسان یئتر! نییه آخى ایشلکچی‌لرین ده گؤزونده کیچیکسنمیش بو کوللویو سئچیرسن سن؟
دئدى:
– کوللوک منى گؤرر. سیزه یاخین اولاجام ها، او منه بسدى!
شاه بیر داها بو جاوانا حئیران اولوب؛ کوللویو اوغلانا وئردى.
یئزنه تئز دام تیکدیریب. قیزیللارى آنبار ائتدى. قیزیل اوردان آغرینی غمى اوزاق ائیله‌دى. شادلیق گتیردى اوغلانین ائوینه. هر کس اونلارین ائوینه واریردی‌سا، سرمست اولدو.
بیر گون اوغلان دولاشاندا، چیخدى سارایین اؤنونه. گؤردو سفیل وضعیت‌ده بیر دیلنچى اوردان کئچیر. دیلنچى بونا دوروخدو. اؤزونو ایتیریب بیلمه‌دى نه دئییب، نئجه ائله‌سین. تا کى، شاهین یئزنه‌سى اونو چاغیردى. یئزنه شاشقین دوشوب قارداشینى زور اولسا دا تانیدی. آلدى باغرینا. ائوینه قوناق ائیله‌دى. ناهار وئردى. چیمیزدیردى. اینینه گئیمه‌یه تمیز پالتار وئردى. باشینا گله‌نى دئدى. بیر ده کورن بیر آت وئردى. دیلنچى قارداش آخشاما قالمادی. «مئشه‌یه گیرن دونوزا، یابایا توش گلرم» دئییب؛ واخت ایتیرمه‌دن دییرمانین یولون سوردو.
آج-گؤز قارداش یئتیشدى لاپ وعده‌سینده دییرمانا. او یان، بو یانى بلله‌دى. سس‌سیز-سمیرسیز یوخارى قاتدا یئرلشدی. اؤز اوره‌یینده دئدى: – «ایندى اوچ حئیوان گلیب، وئرر قیزیلدان خبر.» سؤزو داها بیتمه‌دن، شیرین زهیملى هنیرتى‌سى، جاناوارین قانی بیم-بیز، توکولری اؤلوم قورخوسوندان بیز ائدن اووولتوسو، بیر آز سونرا تولکونون ده اؤزو گلدى. بیر-بیریندن ایشگیللی ابشگیللی دارین گلمیشدیلر دییرمانا اونلار. – (کیم گؤره‌سن خطا ائدیب؟-گؤزلرى‌یله بیر-بیرینه دئییردیلر). تولکو اطرافداکى نسنه‌لره ده شوبهه‌یله یاناشیردى. نهایت صبرى چاتماییب دیله گلدى:
– او کوللوکده‌کى قیزیلى آللاهدان خبرسیز کیمسه حاصارا سالیب، دام سالدیریب. قیزیلینى گؤزدن، ایزدن، ایی‌دن ایراق آنبار ائدیب. تکجه یاشاما گومانیم، یئگانه اومید قایناغیم، هم ده کى شن‌لیک سببیم‌میش سن دئمه. ایندى من نئیله‌ییم دوستلار!؟.
جاناوار دئدى:
– دئمه آى تولکو. او گون سورودن دئدیم آ. قارا قویونون کله‌سیندن دئدیم آ. گؤردوم چوبان اود قویوب یاغینین توستوسونو هاوایا سووووروردو. قویونون دا کله‌سى اورتالیقدا یوخ ایدى. سورونون داى یانیندان بئله کئچمه‌یین کارى یوخدور. سن دئمه او قویونون شوخلوغو یاییلیرمیش اورداکى هر بیر شئیه. کؤنلومون سئوینجى ایمیش. اوره‌ییمین خوشلوغونون آچارى ایمیش. بئله، گون باتمیر یولداشلار! ایندى من نئیله‌ییم آخى!؟.
شیر کؤکس اؤتوردو درین؛ یاسلى حئیوان کیمى ایدى. آغزى سؤزه آچیلمیردى. چوخ اوغراشدى اؤزو ایله. آخیر بیر تهر دئدی:
– اولان ایش دئییل دوستلار! بو گئنیشلییه دونیادا، کؤنلوم بیر سیچووولون خوشلوغونا خوش ایدى. اونو دا هانسى‌سا بیر ایمان‌سیز داش آتیب یازغی‌سینا، نه‌یی وار آپاریبدى. اونو دا منیم کیمى قویوبدو بؤیرو اوسته. بالاجا پاریلتى‌یلا خوش ایدى گؤزلریمیز؛ اونو دا چالدى فلک. قویمادى بو دونیادا راحاتجا خوش گون گؤره‌ک!
تولکو دئدى:
– یوخ قارداشلار بئله اولماز. بوندا بیر کؤپویچولوق وار. سسیمیزى، سؤزوموزو دینله‌ین بو مکاندا بیر قولاق وار. دورون! یاپیشمایین یئره.
آلت-اوست ائتدیلر هر یئرى. تاماقچی قارداشى تاپیب، تیکه-تیکه ائله‌دیلر. اتیندن ده یئمه‌دیلر.