تاختالی‌کؤیدن‌مکتوب‌لار (ایکینجی‌مکتوب)
یازار: عزیزنسین
چئویرن: اسماعیل شیخلی
کؤچورن: علی آغ‌گونئیلی
سئویملی ائششک آریسی!
کئچن‌مکتوبومدا نئجه اؤلدویومو، داها دوغروسو یولون‌کنارینداکی خندکده اوزانیب قالدیغیمی یازدیم. اصل هنگامه بوندان سونرا باشلادی. یولدان اؤتوب‌کئچن‌لرین هامیسی باشیما توپلاندی. اونلاردان بیری: ـ «بیز نه تهر آدام‌لاریق؟!» ـ دئیه باغیردی ـ «گؤزوموزون قاباغیندا آدام اؤلور هئچ‌کسین توکو ده ترپنمیر.» باشقا بیریسی: ـ «دوزدور»ــ دئیه،
– یالان دئییرمسه ناموسسوز اؤلوم،مملکتده انسان قالماییب. بورایا بو قده‌ر آدام توپلانیب، آما‌ایچینده بیر انسان اوولادی یوخدور‌کی بو یازیغا‌کمک ائله‌یه.
– سن نییه‌کمک ائله‌میرسن، سن انسان ائولادی دئییلمیسن؟
– منیم‌ایشیم وار، یوخسا یاخینداکی‌ایجراخانایا گئدیب خبر وئرردیم.
– ایشیم وار، نه‌ایشین وار؟ یاریم ساعات‌دیر آغزینی آچیب بویلانیرسان.
اوندان سونرا اووولتو باشلادی. سس‌لر بیر ـ بیرینه قاریشدی.
– بیر حکیم تاپین، بو قده‌ر آدامین‌ایچینده بیر حکیم یوخدور؟
– هامیسیندان یاخشیسی بورالاردان بیر یئردن تلفون ائله‌مکدی.
– عزیزیم، سن بیزیم تلفونلارا بلد دئییلسن؟ تلفون ائله‌یینجن، اوردان بیر جاواب آلاناجان اؤلو چوخدان جانینی تاپیشیرار.
– اؤلمک جهنم،من تلفوندا جاواب گؤزله‌ینه‌جن اؤلونو قورت ـ قوش یئیر. هئچ تیکه‌سی ده اله گلمز.ایندیکی زامانادا تلفونلا دانیشیب بیر ـ یئره زنگ ورماق‌مصیبتدیر.
– وای ـ وای،کیشی گؤزوموزون قاباغیندا جان وئریر.
– واللاه قارداش اانصاف قالماییب.
– واللاه شاعیر دوز دئییب.
– «انصاف قالماییب بنی آدم‌ده / آنام آغلادی آجی باده‌م‌ده»
باشقا بیر دلی قانلی سؤزه قاریشدی.
– آوروپادا، آمریکادا بئله شئی اولا بیلمز. اورالار چوخ‌مدنی اؤلکه‌دی‌لر.
– ایندی سن، نه دئمک‌ایسته‌ییرسن؟ سؤزوندن بئله چیخیرکی، بیزیم اؤلکه‌مدنی اؤلکه دئییل؟کیشی سن، بو قدر جاماعاتین قارشیسیندا سؤزونو بیرده دئ!
– من ائله دئمک‌ایسته‌میرم.
– سیز آللاه دالاشمایین،کیشی اؤلور، بیر‌ایش گؤرمک لازیمدیر.
– آوروپادا اجتماعی یاردیم تشکیلاتلاری وار.کوچه‌ده بیر‌ایت ییخیلسا، در حال‌ماشینا قویوب‌ایتلرین خسته‌خاناسینا آپاریرلار.
بیر باشقاسی اونا جاواب وئردی:
– گوپا باسما، ائله شئی یوخدور. آوروپادا و آمریکادا هئچ‌کس، هئج‌کسین‌ایشینه قاریشماز. هره‌نین باشی اؤز‌ایشینه قاریشیقدیر. یانینداکی:« اؤلورم بیر‌ایچیم سووئر» ـ دئیه یالوارسا بئله‌محل قویمازلار.
– باشا دوشدون؟
– سیز آوروپانی گؤروبسونوز، بئله دانیشیرسینیز؟
– گؤرمه‌میشم.
– بس…
– گؤره‌نلردن ائشیتمیشم. بیرده قزئت‌لرده اوخویورام. سن گؤرموسن؟
– البته‌کئچن‌ایل بیزیم تشکیلاتین اؤزونه یاردیم درنه‌یی آغ دنیزه اون بئش گونلوک گمی‌ایله سفر دوزلتمیشدی. یونانستانی،ایتالیانی، اسپانیانی، سونرا جانیم سنه سؤیله‌سین آدی یادیمدان چیخیب، نه‌ایدی آدی اورانی باشدان ـ باشا گزدیک. اوروپانی گزن آدامین حالی یامان‌دییشدی.
– اوروپانی گزیب دولاشاندان سونرا اؤیرندیم‌کی …
– اه،ایچیمیزده هئچ بیر وجدانی اولان یوخوموش.
– اولسا نه چیخار؟
– ثاواب ائله گئت بیر یئردن تعجیلی یاردیم چاغیر.
– اوروپادا آمریکادا اؤله‌نین ـ قالانین‌ایشینه هئچ‌کس قاریشمیر.
– نییه قاریشمیرلار؟ اونا گؤره‌کی‌مدنی اؤلکه اولدوقالاریندان بئله‌ایشلره قاریشماق اوچون خصوصی آداملار‌اییریب‌لار. یول دا ییخیلانلاری، خنده‌یه دوشنلری، ییخیلیب اؤلن‌لری و اؤلمه‌ین‌لری آپارماق اوچون خصوصی تشکیلات وار. بیزده‌کیمی آدام اؤلنده باشینا ییغیلیب نئجه اؤلمه‌سینه تاماشا ائله‌مزلر. چیخیب گئدرلر.
– اونلاردا انسانلیق قالماییبمیش‌کی… انسان اؤله‌نین یانیندان نئجه اؤتوب‌کئچه بیلر. هئچ اولماسا دونوب باخمازمی؟
– بو‌ایشلره‌کیم‌لر‌مشغول اولارسا، اونلار دونوب باخیرلار و نه لازیمسه، اونو دا ائله‌ییرلر.
– بو یازیغین یاخاسینی آچماق لازیمدیر.
– هامیسیندان یاخشیسی‌ماساژ ائله‌مکدیر. بیر آدام اونا‌ماساژ ائله‌سه‌کؤمه‌یی ده‌یر.
– اللرینی، قول‌لارینی اویناتسالار، سینه‌سینی بیر آز اووخالاسالار، اؤزونه گلر.
– نه‌ماساژ بازلیغی‌دیر، جانیم،کیشی اؤلوب. سن ده باشلامیسان…
– وای سنین، دوغرودان اؤلوب؟
– نییه تعجب ائدیرسن؟
– بیر آز اول‌دیری‌ایدی.
– جان دئدییین بیر قوش دور. بیر گؤز قیرپیمیندا گوب گئدیر.
– هامیمیزین سونو بودور.
– بیزدن آدام اولماز قارداش، بو قده‌ر آدم بو یازیغین باشینا توپلانمیشیق، آما هئچ‌کس اونا‌کمک ائله‌میر.مگر بو انسانلیق‌دیر؟
عزیز دوستوم ائششک آریسی!
سؤزون دوزو، باشیما توپلاشانلارین صحبت‌لری چوخ خوشوما گلیردی. بئله‌ایش‌لرین بو قده‌ر‌ایلنجه‌لی اولدوغونو بیلسیئدیم جانیم سیخیلان واخت شهرین ازدحاملی یئرلریندن بیرینده‌کوچه‌یه اوزانیب اؤزومو اؤلموشلویه ووراردیم، آما‌ایندی بو خندکده، بو اویونو آچا بیلمزدیم. چونکی دوغرودان اؤلمه‌یه سؤز وئرمیشدیم، اؤزو ده جاماعات‌ایچینده سؤز وئردییمدن دؤنوکلوک ائله‌یه بیلمزدیم. باشیما توپلانانلاردان واجب‌ایشی اولانلار یاریم ساعات سورغو ـ سئوال‌دان سونرا‌منیم حاقیمدا بعضی شئی‌لر اؤیره‌نیب گئدیردیلر و اوزون صحبت‌لردن یورولوب بئزن‌لر ده گئدیردیلر. آنجاق هر گئده‌نین یئرینه دورد ـ بئش آدام گلدییندن، باشیما ییغیلانلارین سایی داها دا چوخالیردی. اؤلومو گؤرمک اوچون‌ایته‌لشیر، چیغیر ـ‌باغیر سالیردیلار. بیر قادین اؤنونده‌کی اوشاغی‌ایته‌له‌ییب سؤیله‌دی:
– بیرقاریش بویو اولان اوشاغین بئله یئرلرده نه‌ایشی وار؟
بیرکیشی درحال اونا همه دوردو:
– تربییه قالماییب ـ دئدی ـ سؤزده « وطنه ائولاد بؤیودوروک »دئییرلر، آما‌کوچه‌یه آللاه اومیدینه اؤتورورلر.
– دونیادا نئجه آتالار وار؟
اوست باشیمی قاش ـ گؤزومو یوخلایانلاردان بیری دیللندی:
– آیاق قابیلارینا باخین! چکمه‌نین بیرینین باغی قارادیر، اوبیری قهوه‌ای. ائله اوتاندیم‌کی بیر‌ایسته‌دیم ایاغیمین بیرینی گیزله‌دیب چکمه باغیمین آیری رنگده اولدوغونون اوستونو اؤرت ـ باسدیر ائده‌م. اما اؤلموش اولدوغومو یادیما سالیب قیمیلدانمادیم. بئله ائتسئیدیم عاییب اولاردی. ائله بئله بو واخت آنلادیم‌کی بیر‌ایشی گؤرمزدن اول عمللی ـ باشلی دوشونوب دانیشماق لازیمدیر. اگر اؤلجک سنسه اؤلمزدن اول یئره اوزاناندا نئجه گؤرکم آلاجاغینی فیکیرلشمه‌لی و او شکیلده ده یئره اوزانمالی‌سان. منسه خنده‌یه اوزاناندا، هم‌یئرلی‌لریمین چکمه‌لریمین باغلاری‌نین آیری- آیری رنگده اولماسینا فیکیر وئره‌جک‌لرینی هئچ آغلیما گتیرمه‌میشدیم.
اوست باشیمی یوخلایانلاردان بیری:
– مرج گلره‌م – دئیه، ایاق‌قابی‌سینا آن آزی اوچ دفه پنجه – دابان سالیبلار. حالیما آن چوخ آجییان انلیک‌لی ـ‌کیرشانلی یاشلی بیر قادین‌ایدی.
– به‌به، نه اوزون، نه قیوریم‌کیرپیک‌لری وارمیش ماشاللاه، آما حیف … بو انسانلار بیر ـ بیرینه هئچ بنزه‌میرلر.کیمیسی ساچ وورغونودور،کیمیسی ده‌کیرپیک. بو قوجا آروادین اوزون‌کیرپیک‌لی‌کیشی‌لردن خوشو گلدییی هئچ آدامین آغلینا گلمزدی.
– شالواری‌نین باقلاری دیدیک ـ- دیدیک‌دیر.
– ژاکئتی‌نین دیرسه‌یی ده سورتولوب.
– نه دئییرسیز؟
– نه ائده‌ک؟
– تشکیل ائله‌مک لازیمدیر مئیدی گؤتورسونلر.
– خبر وئره‌ک، حکیم زاد چاغیرسین‌لار.
– یازیق، گؤز گؤره ـ گؤره اؤلور.
– باخ گؤره‌ک نفسی گلیرمی ؟
– گلسه ده گلمه‌سه ده بیز اوز انسانلیغیمیزی بیلدیرمه‌لی‌ییک.
– نئچه یاشی اولار دئییرسینیز؟
– قیرخ ـ قیرخ بئش.
– چوخ اولسا ــ اولسا، اوتوز اولار.
– من انسان صرافی‌یام، صیفتینه باخان‌کیمی‌کیم‌لییینی تعیین ائله‌ییرم. آزمعاش آلان‌کیچیک بیر ماموردور.
– منده او فیکیرده‌یم، هم یازی ــ پوزوایله مشغول‌ایمیش.
– هاردان بیلدینیز؟
– گؤرموسن‌می، ژاکئتی‌نین دیرسک‌لری سؤکولوب.
– بویودا بالاجادیر.
– اوندان یاشینی بیلمک اورلارمی؟
– من سنه بیر شئی سؤیله‌ییم. اؤز عجه‌لی ایله اؤلن آداما تاماشا ائله‌مک لذت وئرمیر. آما دار آغاجیندان آسیلان آداما باخماغین آیری ذؤوقو وار.
سئویملی ائششک آریسی!
ظنیمجه، آلتی ساعاتدان آرتیق خندکده قالدیم. چونکی گونش آرتیق باتماق اوزره‌ایدی. هم‌یئرلی‌لریم بؤلوک ــ بؤلوک گلیب مئییدیمی سئیر ائتدیلر. هامیسی دا حالیما آجی‌دی ! پیس آدام اولدوقلاریندان، بیر ــ بیریمیزه‌کمک ائتمه‌ییمیزدن دانیشدیلار، حئیفسیندیلر. حتی، بو ایشه گؤره پیس آدام‌لاری یامانلاییب، سؤین‌لر ده اولدو. منی بورادان گؤتور ها ـ گؤتورده معلیمه بنزتدییم بیر آدام دیللندی:
– خبریم اولسایدی، اوشاق‌لاری گتیرردیم، انسانین اؤلدویونه باخاردیلار.
بیر باشقاسی دا سؤزه قاریشدی:
– نه اولوب، اؤلو زاد گؤرمه‌ییب‌سینیزمی، نه ییغیشیب‌سینیز بو یازیغین باشینا ؟ – دئیه، جاماعاتی داغیتماق ایسته‌دی.
توپلاشانلاردان بیری ده دیللندی:
– آی جاماعات، قالماقال سالمایین، نؤوبه‌یه دورون، سیرا ایله دایانین، اوندا هامیمیز اؤلونو گؤره‌ریک. او، سسینی اوجالدیب نؤوبه دوزلتمه‌یه باشلادی! منی تعجیلی یاردیم ماشینینا قوی ها ـ قوی دا مزه‌لی بیر آدام جاماعاتی یاریب اؤزونو ایره‌لی سوخدو:
– – بیر دقیقه دایانین، سیز آللاه، قویون من ده باخیم، قاچا ـ قاچا گلمیشم‌کی اؤلویه باخیم.
– قوهوموندو، یوخسا تانیشین؟ ـ دئیه هر طرفدن سوروشدولار.
– یوخ جانیم ائشیتدیم‌کی، بورادا آدام اؤلوب، ماراقلانیب باخماغا گلدیم.
– چوخ تأسف‌کی، هر شئیله ماراقلانان هم‌یئرلی‌لریمین هامیسی مئییدیمی گؤره بیلمه‌دی. ماشین ترپندی. اوشاقلاردان، بیر نئچه ده‌لی قانلی اوغلان، ماشی‌نین دالینجا خئیلی قاچدیلار. سونرا باشا دوشدولرکی، ماشینا چاتا بیلمه‌یه‌جک‌لر، یورولوب دایاندیلار.
سئویملی ائششک آریسی!
تعجیلی یاردیم ماشینینداکی سیاحتیمی ـ دوغرودان دا بو سیاحتیمی ـ گله‌جک مکتوبومدا یازاجام. سنه سالام گؤندریر و عئینیندن، گؤزلریندن اؤپورم.
دوستون؛ اؤلموش ائششک
