«بابک قالاسی» شرقی آذربایجانین کلیبر شهری‌نین گون باتان سمتیندن ۶ کیلومتر آرالی، «قیز قالاسی» آدلانان بیر داغین زیروه‌سینده یئرلشیب و ۲۳۰۰ – ۲۶۰۰ متر هوندورلوگونده‌دیر. «بابک قالاسی»نی بوتؤو بیر سیلدیریملی داغ‌لار و چوخ سویوق ساحه اولدوغو اوچون قیسا بوی مئشه آغاج‌لاری، پالید، قوز، توت، زغال، آلچا، فیندیق، زریش، گیلاس، چالی، و ائلات‌لارا مخصوص گئنیش چاییرلیق و یایلاق ساحه‌لری احاطه ائدیبدیر. قیشدا چوخ سویوق و قارلی، یازدا و یای‌دا ایسه یاغیشلی و چیسگینلی‌دیر
«بابک قالاسی»نی هر بیر یاندان ۴۰۰-۶۰۰ متر درینلیکده اولان دره‌لر دؤوره‌له‌ییب و ال‌چاتمازدیر. یالنیز ائنسیز بیر یولدان اونا چاتماق اولار. بؤلگه‌یه حاکم اقلیم، سویوق اقلیم‌دیر، آنجاق بؤلگه‌نین طبیعی گؤزللیگی چوخ آز گؤرونن نمونه‌لردندیر. قالانین هنده‌ورینده‌کی داغ سولاری «قره‌سو» و «کلیبر چایی» واسیطه‌سیله نهایت «آراز چایی»نا تؤکولور.
قالایا گئتمک اوچون مناسب یول تبریز – اهر –کلیبر یولودور. اورداندا قالایا چاتماق اوچون کلیبردن گون باتان سمتینه، «شجاع‌آباد کندی»نه دوغرو اوچ کیلومتر یول گئدیرملی‌دیر. بو کنده چاتمامیشدان «قالا دره‌سی» آدلی ایلنجه کمپی وار. بو کمپ‌دن اوچ یول ایله قالایا گئتمک اولار: «قالا دره‌سی یولو»، «شجاع‌آباد یولو» و «یورت یولو».
«قالا دره‌سی» یولو: قالا دره‌سی کمپیندن باشلانیر، یام یاشیل دره‌دن، سیخ بیر مئشه‌دن و سولو چایلاقلاردان کئچیر، نهایت قالانین هوندور سیلدیریم قایالاری آیاغینا چاتیر؛ سونرا دیک بیر یاماجی چیخماق‌لا قالایا یئتیشیر. قالایا چاتان بو یول چتین بیر یولدور.
«شجاع‌آباد» یولو: ایکی کیلومتر «قالا دره‌سی» کمپیندن سونرا شجاع آباد کندیندن باشلانیر. بو کندین یاخینلیغیندا تیکیلن «بابک هتلی»نین کناریندان مینه یاخین پیلله ایله یومشاق بیر یاماج‌لا اوزو یوخاری چیخماق و «داش دربند»ه دوغرو یول گئدیلمه‌لی‌دیر. بو یول راحات بیر یولدور و هامی اوچون مناسب‌دیر.
«یورت» یولو: شجاع‌آباد کندیندن ایکی کیلومتر آرالی «آینالی قوروغو» و «مکیدی چایی»نا دوغرو گئدیب، سونرا ساغا دؤنوب، کؤچری‌لرین یورت‌لاریندان کئچیب، اوردان دا «داش دربند»ه چاتماق اولار. بو یول ایکینجی یولا نسبت چتین و بیرینجی یولا نسبت راحات‌دیر.
هر اوچ یول نهایت بابک قالاسی‌نین یئرلشدیگی ساحه ده سیلدیریملی بیر داغ یولو ایله داریسقال و دولانباج بیر داش دالاندان کئچرکن، قالانین حیطینه چاتیر.
««بابک قالاسی» «خرمی‌لر» حرکاتی ایله باغلی‌دیر. «خرمی‌لر» حرکاتی عرب استیلاسینا قارشی استقلال مبارزه‌سی کیمی یارانیر و ۲۰۱ – ۲۲۲ هجری ایل‌لرینه قدر اوزانیر. حرکتین آجیناجاقلی و تراژیک سونونا رغمن اونون ایران چرچیوه‌سینده گئدن باشقا خلق حرکاتی و نهضت‌لره قویدوغو تاثیری دانیلمازدیر. باخمایاراق کی «خرمی‌لر» حرکاتی بیر سیرا شاهلیق سارایلاریندان مایالانان و دوشمان خدمتینده اولان تاریخچیلر طرفیندن قینانیر و اونا خوش مناسبت بسلنمیر، آنجاق بیر چوخ تاریخچیلر طرفیندن ده دقته لاییق گؤرونوب و بو حرکتین مختلف یؤن‌لری آچیقلانیبدیر. او جمله‌دن: «تاریخ طبری» (محمد‌بن جریر طبری)، «نزهه القلوب» و «معجم البلدان» (یاقوت حموی)، «تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز» (نادر میرزا)، «البلدان» (ابن الفقیه)، «سیاستنامه» (نظام الملک)، «گزیده تاریخ» (حمداله مستوفی)، «الفرق بین‌الفرق» (عبدالقاهر بغدادی)، «الفهرست» (محمد‌بن اسحق‌بن ندیم)، «الملل و النحل» (بن‌کریم شهرستانی)، «البداء و التاریخ» (ابونصر‌بن مطهر‌بن طاهر مقدسی)، «مجمع التواریخ و القصص» (ابن شادی اسدآبادی) و «روضه الصفا» (محمّد بن خاوند شاه.)
«بابک» قالاسی‌نین تمل داشی‌نین قویولما تاریخیندن و اونون ایلک پلانیندان دقیق بیلگی‌لر الده یوخدور. محدود آرخالوگی آراشدیریجیلارا و معماری اوسلوبلارینی تدقیقلشدیرنلره گؤره، بو بینانین ایلک تملی اشکانی‌لر و میترائیستی اینانجلار دؤورونده قویولموش؛ ساسانی‌لر امپریاسیندا گئنیشلنمیشدیر. سونرالار خرمی‌لر قالانین مؤوقعینی مناسب گؤردوکده اونو یئنی‌دن برپا ائتمیشلر. هجرتین آلتینجی و ینددینجی یوز‌ایللیک‌لرینده -آتابای‌لار دؤورونده- قالادا یئنی‌دن تعمیرات ایشلری آپاریلیر و آرتیرمالار اولور.
یقین کی اوزاق دؤورلردن «بابک قالاسی»نین اطرافیندا یاشاییش یئرلری اولموشدور. کلیبر و اونون اطراف بؤلگه‌لرینده اسلام دؤورونه مخصوص اشیالارین تاپیلماسی بو بؤلگه‌ده یئددینجی عصره قده‌ر انسان‌لارین یاشاماسی گؤستریلیر.
مختلف تاریخی کیتاب و سندلرده بو قالا باشقا آدلارلا او جمله‌دن: «بذ قالاسی» و «جمهور قالاسی» آدلاری ایله ده قئید اولوبدور. «خرمی»لرین رهبری «بابک» ایگیرمی ایلدن آرتیق بو قالانی «عباسی‌لر» علیهینه مبارزه سنگرینه چئویردیگی اوچون «بابک قالاسی» آدی ایله ده تانینیر.
«بابک قالاسی» ۱۳۴۵نجی شمسی ایلینده ۶۲۳ نومره ایله ایرانین ملی آبیده‌لر سیاههسینده قئیده آلینیب و ۱۳۷۶نجی ایلدن شرقی آذربایجانین «میراث فرهنگی اداره‌سی» طرفیندن اوندا تعمیرات و برپالیق ایشلری آپاریلیبدیر. برپالیق ایشلری اثناسیندا یئنی بینالار و اثرلر ده اوزه چیخمیشدیر. همن ایلدن قالایا گلن‌لرین آسان یول ایله یول ائتمه‌لری اوچون داش پیلله‌لر قورولوب و ایندیلیکده قالادان گؤروش ائتمک چوخ آسانلاشیبدیر.
بیر نئچه ایلدیر کی آذربایجانین مختلف شهر و کندلریندن تیر آیی‌نین اونونجو گونو «بابک خرمی»نین دوغوم گونونو قئید ائتمک اوچون بیر چوخ انسان‌لار قالا اطرافینا توپلاشیر، شعر، موسیقی و دانیشیق ایله بو گونو قئید ائدیرلر.
مسعود آذر
چئویرن: مسعود آذر
ترجمه: مسعود آذر
سسلندیرن: مسعود آذر
- یادداشت
- اوخوماق زامانی: 3 دقیقه
- https://ishiq.net/?p=25241
چاپ
یک پاسخ
چوخ گوزل و اوخومالی مطلب دیز اوستاد اللریز وار اولسون