پاییز اؤتوب سوووشماقدا ایدی. گوندوزلر، بولوت آرخاسیندا قالان گونش نور ساچا بیلمه‌ییر، هر سحر ایشیق شیریم‌لارینی گودن سلیمان نایمود- نایمود دوشونوردو: «بیرجه ده‌نه مولاقاتچیم وار ایدی اودا بیر گون گلیر، بئش گون گلمیر، عجب! طبیعت ده من‌نن اه‌ییب».
گئتدیکجه گونلر گوده‌لیب، گئجه‌لر اوزانیردی. سئللول ایسه سانکی کچیلیردی. گوندوزلر بیر تهر سووشوردو- ایکی دؤنه ایاق‌یولونا گئتمک، اوچ کره یئمک گتیرن ماموری گؤرمکله؛ آمما آمان اوزون- اوزون گئجه‌لردن؛ سانکی اوتوروب قورتاراسی دئییلدی. گئجه اوزونو، بندین قاپیسی‌نین آچیلیب-اؤرتولمه‌سی‌نین کوبود سسیندن، ایشکنجه اولونانلارین باغیرتیسیندان سلیمان دؤنه-دؤنه یوخودان داشلانیردی، یئنی‌دن یوخویا گئتمه‌سی اوزون چکیردی.
کئچن هفته‌دن دیوارا جیزیق چکمه‌نی ده بوراخمیشدی. او ایسته‌میشدی جیزیقلاری سانایا، گؤره نئچه گوندور بو سئللولدادی. سئللولون آلا-قارانلیغیندا نئچه یول چاشمیشدی. جیزیقلاری قاریشدیرمیشدی. نهایت سانایا بیلمه‌میش، سارسیلیب، «آخی نه فرق ائلر، کورا نه گئجه نه گوندوز، اصلاً جیزیق چکمه نه‌ییمه گره‌کدیر؟ » دئیه قاییدیب اوتورموشدو. دیزلرینی قوجاقلاییب فیکیره دالمیشدی.
«دوغرودان بولار سنی نه‌یه ساخلاییبلار؟ نه قیلیخدا آدام تانییبلار سنی؟ اینقلابچی بیر آدام؟، سن اؤزون نئجه، هئچ اؤزوو بیر آغیر- یونگول ائله‌ییبسن؟ کئچمیشیوی، ائله‌دییین ایشلری یادیوا سالیبسان؟ آخی سن کی کندلی‌لرین بورکون قاچیردیردین، بیردن نه تهر اینقلابچی آدام اولدون؟ یادیندادی؟
سلیمان یئریندن قالخیر، ال آتیر سیگارا؛ قاپینی چالیر؛ گؤزتچی گلیر، سیگاری یاندیریر. سیگار، یوخوسوزلوقدان آغرییان باشینی داهادا آغریدیر. بئینینی باشقا شئیلره مشغول ائتمه‌یه چالیشیر. اولمور. چتیندیر. سووال گئدیر، گئدیر قاییدیر. حتی یوخودا اونو بئله بوراخمیر. گئجه‌لرین بیرینده، آنجاق، اونو چکیر آپاریر اوشاقلیغینی کئچیرن محله‌یه. اؤز محله‌لری ایدی، بیر پارا داغ کندلرینین شهره گیره‌جک یولو اولان محله:
«کئچل عباد ایله یول اوسته دایانیب‌لار؛ آغاببه ده گلیر، اونلارا قوشولور. اونلار چاروا ایله شهره مئیوه گتیرن کندلی‌لرین ایچینده بیر تک قالمیشینی، یولداشلاریندان آرا آچمیشنی گؤزله‌ییردیلر. بیر زاواللیسی، آنجاق، گلیر چخیر. کئچل عباد ایله آغاببه کیشینی دانیشیغا توتورلار. سلیمان ایسه دالدان اونون پاپاغینی قاپیب، قاچیردیر. کندلی کیشی سلیمانین آردینا دوشدوکده، کئچل عباد ایله آغاببه سبدین آغزینی سؤکوب، اوزون کؤینکلری‌نین اته‌یینی آلما ایله دلدوروب، قاچیرلار. سلیمان پاپاغی آتیب بوروغو دؤنور؛ کندلی دؤنومون آغیزیندا، – آی حارامزادا-دئیه، باغیریر… باغیرتیدان سلیمان یوخودان آییلیر.
گونلرله بو خاطیره سلیمانا غذاب وئریردی. اونلار بو ایشی بیر یول یوخ، دؤنه- دؤنه گؤرموشدولر. کئچل عبادین، – «گه‌ده بیزه قیش زوماری لازیمدیر»- دئیه، شاققا چکمه‌سی سلیمانین قولاغیندا سسله‌نیردی. اونلار پاییزدا قاچیردیقلاری آلما- هئیوانی قیش اوزونو یئیردیلر. بوتون بو صحنه‌لر گلیب سلیمانین گؤزونون اؤنونده جانلانیر.
* * *
گونلر ایینه اوجو قده‌ر بیر-بیریندن فرقلنمیردی. بو داریخدیریجی دورومدا بیرجه ده‌نه خوش خاطیره سلیمانی سوراغلامیر، گاه آناسینین نیسگیللی اؤلومونو، گاه دا کئچمیشده چاشدیغی آنلاری خاطیرلاییردی:
«اولان اوتوروب اؤزووه «اوشودوم.اوشودوم» نن تاریخ فلسفه‌سی قوراماق یئرینه، سن مدینه خانیمی، او دول آروادی یادیوا سال، اونون اومود ائوی او بئش آلتی ده‌نه آناج تویوغودو، سن نئجه اینصاف ائله‌ییب اونون یومورتالارین چئیرپیب، آپاریب وئریردین خورمایا، تیخیردین؟! نئجه کی کئچل عباد منی یولدان ائله‌ییردی، او دئسه‌یدی اؤزوو دامنان آت سن آتاجاغیدین، بو دا اولدو سؤز؟! من اوشاق ایدیم، آنلامیردیم؛ یاخشی، اوندا اوشاق‌ایدین، بس ایندی نئجه؟ ائله بیلدیر، اینیشیلین صؤحبتی‌دیر. اونداکی بئش اون دانا کیتاب اوخویوب پیلنمیشدین، دئییردین بلکه بوردا سنسن باغداددا کور خلفه. گه‌ده سن بیر نفره آمان وئرمیردین دانیشا؛ یئتنه یئتیب، یئتمه‌ینه بئش داش آتیردین. اؤزوو ائله آپاریردین کی گویا حاققین یولون تکجه سن تاپیبسان؛ مین بیر اویون بزه‌ییردین؛ اولمادیغیوا تظاهور ائله‌ییردین،…»
بئله‌لیکله سلیمان هامینی بوراخیب، اؤز یاخاسیندان یاپیشمیشدی؛ قارا تاپداغا چئویرمیشدی روحونو. گاهدان یونگوللشیردی، دردلی آدامین آغلاییب، اوره‌یینی بوشالتماسی کیمی. گاهدان ایسه،«من اؤزومو آدام ائله‌مه‌لییم» دئیه، یومروغونو اؤلچور، یئنی‌دن اؤزونو قوردالاماغا باشلاییردی.
سلیمان بوتون گوناهلاری کئچل عبادین بوینونا آشیرماسینا گؤره اؤزون قیناییردی:
« عباد هامیسی ایکی یاش مندن بؤیوک‌ایدی، آمما چوخ قورخماز ایدی. او منی یولدان ائله‌مه‌دی کی، هئچ اؤزو ده یولدان چیخمادی. ایندی او شرفله یاشاییر، اؤزونه بیر کیشی‌دی. او، منیم پیس گونومده دادیما دوردو؛ بیلدیر یوخ، اینیشیل………..»
نفت تانکری نین گورولتوسو سئللولو بورویور؛ ماشینی تانییر؛ ال قووزاییر؛ عباد ماشینی ساخلاییر؛ همیشه کی کیمی شاققا چکیب گولور:
– «آهووو سلیمان بی دی بو، اده بس سن هئش سوروشمازسان منیم بو یولداشیم اؤلوب، قالیر؟ دانیشگاها گئدن‌نن…. بئله دآا…، داداش توتمور دآا. شوفئرنن مهندیسین نه آل-وئری؟»
– «شوخلوغ ائلمه عباد، سنن ایشیم وار»
– «نه ایشین بویووا قوربان، نه ایشین؟ سن من‌نن جان ایسته، هه دئسم آتاما لعنت!»
– شوخولوغ ائله‌میرم، بیر میقدار کیتابیم وار، ایستیرم وئرم ساخلایاسان»
– «کیتاب،…! قاچاخ دی؟»
– «هه، قاچاق دی»
– «هه باآ، بو اولدو بیر ایش، سن اؤل باشیم آغریییر بئله – بئله ایشلره، هاردادی،ائوده؟… دی مین گئده‌ک وئر قویوم صاندیقا دای»
مینیرلر.
– «کیتابلاردان آرخایین اول، آمما دئییم سنه، آییق اول ها…، دئییر ، گئده‌نین دای قاییتدیسی یوخدو!»
اؤزونه بیر کیشی دی عباد. او زامان منیم یاخین فامئل‌لریم بو ایشی منه گؤرمه‌دی.
* * *
دقیقه‌لر، ساعاتلار، گونلر بیر- بیرینین اوستونه دئییل، هامیسی سلیمانین روحونا قالانیردی؛ آن با آن آغیرلاشیب، سارسیدیجی اولوردو. اونون بئینی آرتیق هئچ بیر شئی‌ایله مشغول اولا بیلمیردی. بیر- ایکی هفته ایدی ورزیشی ده الدن سالمیشدی. بو سببدن قارنی ایشله‌میر، داهادا عصب‌لشیردی. سیر- صیفتی ده‌ییشیلمیشدی. آیلار بویو گون گؤرمه‌دن رنگی ساپ- ساری سارالمیشدی. آز یئمک یئمه‌سیندن اوردو-اوردوندان کئچیب، گؤزلری چوککورا دوشموشدو.
قیشین سون گونلری‌ایدی. بیر گون فیکیرلشدی: «گؤره‌سن بو یئکه‌لیکده دونیادان منیم نه قده‌ر پاییم وار؟» اؤلچه‌جه‌یم- دئیه، سیگاری گؤتورور، دوشور سئللولون جانینا. «اوزونو اولدو ۳۶ سیگار بویو. ائنی ایسه ۲۰ سیگار بویو. بس منیم پاییم اولور ۷۲۰ سیگار مربع» –دئیه گولومسه‌دی؛ سونرا اؤزونه سووال وئردی: «گؤره‌سن دونیا نئچه سیگار مربع‌دیر؟»
* * *
ایلین یئنیلشمه‌سیله سلیماندا اؤز رفتارینی ده‌ییشمک ایسته‌ییر. شاهمات مؤهره‌سی دوزلتمک فیکرینه دوشور؛ باشلاییر خمیر ییغماغا. او خمیر کونده‌سین الدن- اله وئریب، ورزله‌یه‌رک باهار رایحه‌سین حیس ائله‌ییردی. یازین ایلیق هاواسیندا آستا – آستا جانی قیزیشیب بوخارلانان تورپاغین قوخوسو، یئنجه جوجه‌ریب بوی آتان اوتلارین عطری، الوان چیچک‌لرین رایحه‌سی، اکینچی عائله‌سینده بویا- باشا چاتمیش سلیمانا تکجه تانیش دئییل، دوغما ایدی. بو نیشانه‌لر اونو چؤله- تارلایا، ایشه- اکینه چاغیریردی: «ایلین بو واختیندا قوزو قوزولوقوندا ائوده دایانماق ایسته‌میر، یازین عطرین دویاندا به‌ییرتی‌سیله هامی‌نین باش- قولاغین آپاریر، یانی من بیر قوزودان دا دیلسیز- آغیزسیزام، او به‌ییره بیلیر، بس نئیه من باغیرا بیلمه‌یم. بونلارین نه حاققی وار منی بو قده‌ر بوردا ساخلایالار؟ بولار اؤزلری قویدوغو قانونا دا دایانمیرلار. دئین یوخدور اگر سورغو- سووالین واردی، قورومساق گل آپار سوروش؛ ویر؛ اؤلدور؛ آنجاق قورتار. یوخوندور، یوللا او خارابا دادگاهیوا؛ قوی تکلیفیم مشخص اولسون؛ گئدیم حبسیمی چکیم. آخی نه ایستیرسیز منیم جانیمدان؟ منی ده‌لی ائله‌مک ایستیرسیز؟ او سیزین خام خیالیز‌دی، من سیز شرفسیزلری تازا تانیمیشام. هله ایشیم چوخدو منیم، هله ایشیم وار منیم…» بو فیکیرلرله سلیمان دوشوردو خمیرین جانینا. ائله ازیب ورزله‌ییردی کی خمیرین دیلی اولسایدی اونون «آخ وای» ناله‌سی گؤیه قالخاردی.
* * *
نئچه گوندن بری شاهمات مؤهره‌لری دوزه‌لیب، سازلانمیشدی. هر گون سلیمان مؤهره‌لری دوزوردو؛ اؤز اؤزویله یاریشیردی. آمما اصیل یاریش اونون ایچه‌ریسینده گئدیردی. بو یاریشدا دویغو ایله دوشونجه قارشی قارشییا دایانیردی. دوشگونلوک حیسسینه دریندن نیفرت دویان سلیمانا ائله گلیردی کی اونون حاققی آیاقلانیر، غرورو، منلیگی زده‌له‌نیر. اونلارا دؤزه بیلمه‌دن عصیانا چکیلیردی. آنجاق بیر یاندان دا منطیق و عاقیل اوندان متانت اوموردو، تمکلینلیک ایسته‌ییردی؛ اونو دؤزوب دایانماغا چاغیریردی. هر ایکی یون قدرت‌له اؤز مؤهره‌لرینی ایره‌لی سورور، اوستونلوک قازانماغا چالیشیردی، آمما بو یاریش هئچ بیر نتیجه‌یه چاتا بیلمیردی.
یاریشین ان قیزغین گئتدیگی آن‌لارین بیرینده سئللولون قاپیسی بیردن آچیلیر. دوکتوردو. بئش آیدان سونرا ندنسه یئنی‌دن تاپیلیب، گلیبدیر. سلیمان یئریندن ترپنمه‌دن باشینی قالدیریب، دوکتوره باخیر. بیر آن قان بوتون دامارلاریندان داشلانیب بئینینه ساری یوگورور. آز قالیر یئریندن قالخیب، اونون خیرخیراسیندان ایچه‌ری چکسین. جانیندا برکیمیش نیفرتی زهره چئویریب، بوغازینا تؤکسون. آنجاق چوخ چتینلیکله اؤزونو ساخلاییر. دوکتور سلیمانین باخیشیندان نسه دویدوقدا، اونون ایاغا دورماماسینا پاپیی اولمادان، بیر سلیمانا بیرده دوزولموش شاهمات مؤهره‌لرینه باخیب، سوروشور:
– کیمی‌ابله اویناییرسان؟
– اؤزوم‌ایله.
– اؤزووه حریف ایسته‌میرسن؟
– اولسا اگر ایسته‌ییرم.
– نه‌دن یاریشیرسان؟
– هر نه دن کی سن ایسته‌سن.
– اگر سن اوتسان بیر پاکات سیگار آلارسان؛ آمما اگر من آپارسام اوندا بیر شاخ سیلله یئیه‌جکسن. حاضیرسان؟
– یوخ …، سیلله قاباغیندا فقط سیلله. ایستیرسن گل اوتور!
دوکتور سانکی قولاقلارینا اینانا بیلمه‌ییر؛ قاشلاری دویونله‌نیر؛ دوداقلارین گمیره- گمیره، نیفرت دولو باخیشینی سلیمانا زیلله‌ییر، هئچ نه دئمه‌دن قاپینی چکیب، گئدیر.
* * *
گئجه هله یاریسینا چاتمامیش سئللولون قاپیسی آچیلیر. فئرباش کیشی قاپی‌نین آغزینی آلیر: «دور گل!» دئیه، گؤز دسمالین حاضیرلاییر. سیزیلمز بیر گولوش سلیمانین دوداغیندا اویناییر…
سون
قیش- ۱۳۸۵
یک پاسخ
جناب آقای نریمان ناظیم درود بر شما . اگر بگویم من اصلا ترکی بلد نیستم ولی این نوشته ی شما را از اول تا آخر با صدای بلند خواندم چه فکری میکنید ؟ قطعا اگر دیوانه خطابم نکنید ولی خنده ای بر چهره اتان خواهد نشست و مرا همان خنده کافی است که به رسم سپاسگزاری پیشکشتان کنم . خیلی زیبا و روان نوشته اید . از آن پرینت گرفته ام که دوباره بخوانمش. آنقدر بخوانم تا متوجه معنایش هم بشوم . سرتان همیشه سبز و بلند