ییر شعر، بیر باخیش
کامیل قهرماناوغلو
(اوههه ühhə – ارشد نظری)
داها بو گونکو ائمپئریال تابوت
وال ایستریت فهلهسیله
ساوالانین اَتهیینده
لاله ورلی اَتهیینی
دالغالایان
سوبای قیزین
فرقینده دئییل.
۱۹ نومرهلی باش داشی
هر کیمسهیه یئتر!!
تویوقلارین یاس تویودو
حکیم ده خستهدیر
نئچه ۱۹ کئچیر
باغلی قاپیلارین
تورشا شیرین قاش قاباغیندان
هله بیزیم ۱۹ یاشلیلار
غئیرت دوُنوم دونگهسینده
قورخوسوز، آرخایین
دینج بیر دوداق دَیمه شعری
یاپماییبلار…
***
شعر یانی حرکت، حرکتین دونموش آخار دامارلارینی اویانیشا و قیزینماغا اوغراماقدیر. بو حرکتدن سبب اولور بوتون روحلار آچیسی اؤز کیملیگینی گؤستهرهرک، پئشهکار شاعر بو آچینی آچمادان آرتیق نئچه باغلی و داش دوگونلو آچیلارا پنجره وئرسین. هر بیر پراسئسده حرکت اولاراق باغیمسیزلیغینی هر نسنه ده بیلدیریب و داها آیدینلاشدیریر.
بعضن واخت اولور بیر رومان حرکتی بؤیوک بیر انقلاب یارالدارکن بوتون خالقی انقلابا چاغیریر. بلی بعضن ده واخت اولور بیر شعر یاتمیش میللتی اویانیشا دوغرو آپاریر.
کئچمیش انقلابلارا شاهید چوخلو شعرسل شوعارلارا راست گلمیشیک اوخورکن ده گؤرموشوک.
هاچان هونر و شعر روحو گؤیلره اوچاندا دوغا اوستو (متافیزیک) ایلاههلریده بو هونری آلقیشلاییب و شاعر ایچین بویالیبویالی(رنگارنگ) آپآیدین، یام یاشیلجاسینا یوللاردا گؤسترمیشدیر.
شعررر، تانریلاردان مقدس بیر “پای”دیر دئمیشلر و آرتیق شعرین باشلانغیجینی پریلر ایلهاملاییر شاعر ایچین (البتده بورادا یالنیز پئشهکار شاعرلردیر آماج).
منجه؛ شعر اگر گوجلو، و ایچایچه ایمگهلرله و.. باشلاناراق سونونا کیمی حرکتلی و بویالی سورولدو قاباغا و اؤنجوللویه رغمن بایراق قالدیردی گؤیلره، او اؤلمز و جانلی، روحلو بیر اثر اولا بیلر. اگر بئله یارانماسا و بوتون رایج یاراشیقلارا شاعر ال آپارماسا، یاری یولدا قالیب آخسایاجاقدیر آرتیق.
شاعر، پریشان آنلیقلار آزمانیدیر. بیر ساغالماز قورقونانین تاپدانمیش قاسناقیدیر. شاعر کلمهلر پادیشاهیدیر بوتون سؤزلریسؤزجوکلری پیجاقلاییب جرراحلیق ائدرکن، یئنی ایمگه کشف ائدیر. بو کشّافلیق همن حایاتدیر. پئشهکارلیقدیر و…
سئوگیلی شاعر ارشد بئی نظری جینابلاریندان بو شعری اوخویاراق نئچه اؤنملی واریانتلارا قارشی گلدیکده، نئچه بویالی اوخونوشا راست گلدیم.
دئدییم سایاق شعر چووووووخ گوجلو باشلاناراق، گوجلوجهسینه سونا چاتیر.
شعر اؤزونده اؤزللیکله دانیشیق سبکی(شعر گفتار) داشییارکن شاعرین اثرینه باغلی آماجینی یئترینجه اؤنلشدیریر. بو یؤن و سبک آرتیق آذربایجان ادبییاتیندا اؤزونه یئر آچمیشدیر.
شاعر، ائمپئریالی بلگه توتاراق و دونیاسینی آغیر دوشونومده آنلارایکن اعلا درجه ده آماجینی حرکته سالیر. البتده ائمپئریالیزمین ماهیتی باشقا میللتلرین و اؤلکهلرینین، تورپاقلارینین استثماری و استثمارلیغیدیر. هله بونو (یئنی ائمپئریالیزم) سایاق تانینان اقتصادی و مالیه آسیلیلیقلارینین قورونماسی یولایلا داوام ائتمیشدیر.
نهایتن ائمپئریالیست اولماق موطلق آنتییاتیریملیق* دئییل و اولاسیدا مومکون اولماز.
حقیقت بودورکی ایندیسه کئچمیشلره سایاق یاتیریم ظولمو و محوی نئچه میلیان اینسانلار حایاتینا تأثیر، بوراخمیشدیر و یئنه ده بوراخیر.
سئوگیلی شاعر شعرینده نئچه اهمیتلی کلمهلردن(ائمپئریال (imperialism)، وال ایستریت (Wall Street) ساوالان، ۱۹ عددی، و…) یاردیم آلیر و بونلاردان خیال چیزگیسینه جیزیق چکرکن توپلومسال ایرینلره و اینیلتیلیکلره مئیدان آچارکن آماجینا خولبوداق وئریر. شاعر بو کلمهلری عمومیلشدیررک دونیانین قاریشدیغی آغریلیق و آجیلیقلارلا ال با یاخادیر. و ۱۹ عدیندن آماج “Covid 19” اون دوققوز کووید ویروسونا استناد ائدرک دونیانین حیات داواملیغی چوووخ چتین اولاجاق بیر سو قصدله اوزلشدیینی ایفاده ائتمک ایستهییر.
باشقا سؤزله دئیه بیلسم یعنی دؤولتلر و حکومتلر چیرکین وارلیقلارینی گوناهسیز اینسانلاری اؤلدورمکله و اؤزلرینی دیگر حکومتلردن اوستون گؤسترمکله، بیربیرلرینی باسیبباسدیرماق ایچین اؤلومجول بیر ویروسو آرایا سالدیلار. بو طریق ایله آرتیقجاسینا سوچسوز اینسانلاری شورانلیق سوسوزلوغو یاغیشی سوران کیمی آلیب، و اؤزونده تورپاقلاییر.
محتوا یؤنهتیسیندن بو شعردن اساس مقصد همن اوسته سادیلادیغیم اؤنملى کلمهلره و استفاده اولونموش دیگر سؤزلره دایاناراق، ایمپئریالار اؤزونو دونیادا دیگر دؤولت یوخسا دؤولتلره اوستون توتاراق و باشقا اؤلکهلرین اقتصادیاتلارینی آشا بیلمهدیکلری ایچین بو ویروسو دونیایا یاییندیردیلار .
نئجه کی شاعر : “غئیرت دؤنوم دونگهسینده / قورخوسوز، آرخایین…” دئییر؛ بو ویروسون تهلوکهلریندن قورخمایاراق چوخدا آلچاقجاسینا باشلارینی دیک توتاراق آرخایینجاسینا اوتوروب و اینسانلارین گوناهسیز اؤلومونه باخیرلار…
شاعر، شعرین باشلیغیندا اؤسگوررکن (اؤههه) ، ان یوکسک درجهده یئنه بیر یئرده دئییر: ( ۱۹ نومرهلی باش داشی/
هر کیمسه-یه یئتر…) یعنی بو اؤلومجول ویروسو نه جاوان”گنج”، و نهده یاشلی آهیل اولدوغونو تانیمادان، سؤیلهمک ایستهییر. و هامینی قارانلیق داماغینا چکیب و محو اولماغینا آپاریر. و شاعر هامینی “حکیمی، خستهنی و عومومیتله توپلومسالی” هر بیر ندن زارینجی و خسته گؤررکن، شعرینی قاشقاباقلی و بیر نوع اعتیراض هاراییایلا اؤنلشدیریر .
سایین دوکتور ارشد نظری آذربایجانین ایسترایستمز تورک ادبییاتیندا سرت و سیلینمز ایز قویوجو شاعرلریندن بیریسی حسابا گلیر. شعرررر، عومومییتله آخارلی، آنلاملی و تپهدندیرناغینا دک ساده دیللی و تامام ایله بوتون قاوراییش باخیمیندان ساده و صمیمیدیر و عئینی حالدا درین بیر آنلاییشا مالیک بیر اثرررر تانینیر.
آرتیق قئید ائیتمهلییم سایین شاعریمیز دوقتور ارشد نظری بیدن بوندان اوول اوخومالی و درین تفککورلو بیر شعر توپلوسونون( چکمهلی هاوا) عنوانلی، شاهیدی اولموشوق.
سئویملی ارشد بی بیزیم تاریخ و تورک دیلی، آذربایجان ادبییاتیمیزدا ان بیلیکلی و یوکسک ساوادا مالیک اولاراق، قالارغی بیر دوشونجه صاحیبلی شاعریمیزدیر.
بو شاعریمیزه آللاهدان ساغلاملیق و یئپیئنی باشاریلار و باهار بویالی اوغورلار آرزومدور.
آذر آیینین اوچو – ۱۳۹۹