بوگونکو دیل دئدیگیمیز قونو، قولاق‌لار ایله إشیدیلَن چئشیدلی سس تون‌لاریندان اولوشان بیر فیزیک‌یانا تؤرَنتی‌سی دیر. بو سس تون‌لاری زامان آخاریندا، چئشیدلی جوغرافیالاردا، چئشیدلی دوروم‌لارین اوز وئریشی ایله یارانیبلار، او اوزدن بو چئشیدلی‌لیکده یارانان نسنه، اؤز ایچینده بوتون یارانیش تاریخینی و یارانیش جوغرافیاسینی قورویوب، توخانیلماز بیر دوسیادا بیزلره چاتدیرا بیلیب. بو ساخلانیش اؤزلوگونده اؤزل بیر مئکانیزمه صاحاب دیر و بو مئکانیزمی کشف إدیب، اونونلا دیلین ایچینده‌کی سیرلری تاپماق اوچون بیر چوخ بیلیمین حاققیندا اوزمانجاسینا آراشدیریب، اونلارلا بو قونویا گیریش إتمک گره‌کیر. بیز ایلک اؤنجه سس یارانیشی‌نین بیلیمی، دیل تئوری‌لری و بونلارین آراسیندا یارانان ریاضیات ایله باغلی سایقارلاری بیلمه‌لی‌ییک.
بو یازی‌دا چالیشیریق قیسالمیش بیر بیچیمده قونولاری وورقولاییب، تَمَل سؤزوموزو اوخوجولارا چاتدیراق.
سس‌لر آغیزدان چیخیب، قولاغا چاتدیریلماق یولوندا بیر سیرا گوجلو فرئکانس‌لارا چئوریلیب، چئشیدلی دئییم شیدت‌لرینه باغلی گوج دالغالارینا چؤنوشورلر. أصلینده سس فرئکانسدان اولوشور، آنجاق بو فرئکانس‌لار گؤزه گؤرونمور و بیز بوردا فرئکانس آدینی وورقولاماق‌لا اونون حیس اولونان ماهیتینی اوخوجولارین گؤزونده جانلاندیرماغا چالیشیریق. بو گوج دالغالاری ۵ أصلی بؤلومونه بؤلونورلر و عئینی حالدا هر بؤلوک اؤزلوگونده فرقلی سس تئل‌لرینه باغلی قولاقداکی إشیدیم تئل‌لرینده سای‌سیز آلت بؤلوک‌لری یارادیب، بو گوج دالغالارینی داها بوروشوق بیر گیزلی‌لیگه چاتدیرا بیلیر و أصلینده بو بوروشوقلوق اوندان توخانیلماز بیر بیلیم یارادیر و بو بیلیم گؤروب، حیس إدیب و اونو فیزیک‌یانا بیلیک‌لرله آراشدیرماغا یول‌لاری قیسیتلاییر. بئله بیر دورومدا دیل قونوسونا تاریخ ایزگه‌لری و فیزیکه سؤیکَنمیش اوخشاریق‌لار بیلیگی (إتیمولوژی) و حتتا کلاسیک دیلچی‌لیک ایله باخیب، نظر آتساق، دیلین نه اولدوغونو و اونون واراولوشونو باشا دوشه بیلمه‌ریک.
دالغا گوج‌لری‌نین باش بؤلوک‌لرینه بیرلیکده گؤز دولاندیریب، او حاقدا کیچیک بیر آچیقلاماغی یئرلی گؤرورَم.
بیرینجی دالغا گوجو قاما (گاما) دالغاسی دیر.
قاما دالغاسی بوتون بئیین دالغالاری آراسیندا أن یوکسک فرئکانسا مالیک دیر. بئیین قاما دالغاسی دوروموندایکن، أن چوخ اوداقلانا بیلیر. بو دالغالار باش قونونو اؤزلوگونده داشییا بیلیر و بوتون سس‌لرین ایچ آنلامینی ثانییه‌نین أللی‌دن بیرینده آنالیز إدیب، اونون آچیق بیر دویوم آنلامینی بئیینین آلینتی و قایتاریش بؤلومونه چاتدیریر. بو دالغالار، بئیین یئنی بیر شئی اؤرگندیگینده و یا بیر قونویا چوخ درین اوداقلاندیغیندا، یا دا بیلگینی یادداشدا ساخلاییب، بؤلمه‌لره آییردیغیندا یارانیر و أصلینده بو یارانیش ایله بئیین بیزیم قولاق‌لاریمیزین سس آلیجی ایشله‌مینه قاتیلیب، فرئکانس‌لاری آنلاشیلان کلمه‌لره چئویریر. بونا بئله دوشونمه‌لی‌ییک کی بوغازداکی سس تئل‌لرینده یارانان سس‌لرین فرئکانس‌لاری ایلک اؤنجه دی‌کامپایل اولونوب ایچه‌ری‌لیک بؤلوم‌لره چئوریلیر. بو چئوری‌دن سونرا هر بؤلوک اؤزلوگونه اؤزل بیر حرکت تاپیر، سونرا قولاقداکی آلیجی پرده‌ده یئنی‌دن بیرلَشیب، فرئکانس‌لار کامپایل اولونوب، قایناق سسه چئوریلیرلر، آنجاق بئییندهکی قاما دالغاسی ۴۰ هئرتزدن ۱۴۰ هئرتزه قَدر بیر فرئکانس آلانیندا بو سسین نئجه کامپایل اولماسیندا بؤیوک بیر رول اویناییر. سسین ایچینده‌کی حرکت، چاپراز دا اولور، آخینا آخینا دا اولور، بعضن ده بیر گئری اوتورور، سونرا ساغدا بؤیویور، سولدا ایسه کیچیلر. بعضن ده لاپ ترسینه اؤنه گئدیب، سونرا سولا بؤیویوب، ساغدا ایسه کیچیلیر. بو دؤرد حرکتی قیرخ هئرتز بؤیوکلوکده گؤره بیلیریک، آنجاق قیرخ هئرتزدن یوز قیرخ هئرتزه قدَر یوز هئرتز بؤیوکلوک وار و بو سایاقدا دؤرد یوز بیچیم یارانیر و هر دؤرد یوز بیچیم سس تئلورانسیندا باشقا یوز بیچیم‌له ایکیلی قورولوشدا گؤرونَنده یوز آلتمیش‌مین سس بیچیمی یارانیر و بو ایکیلی قورولوش‌لار سونسوزاجان داوام إده بیلیر. بیزه ماراقلی اولان بو دیر کی ایکیلی قورولوش سس تون‌لاری‌نین أن ساده بیچیمینی یارادا بیلیر، حال بو کی اوچلو قورولوشدا ایکی دَگیشیک فورما دوزه‌لیر. اونلاردان بیری سس کئیفیتینی اؤزو ایله داشیییر، بیری ایسه سس بؤیوکلوگونو. بورا کیمی دیل چئشیدلیگینده هله ماهییت آرتیلا بیلمه‌ییب و بوتون آلچاق اوجالیق‌لار هر دیلده اولوندوغو کیمی آنا دیله عایید دیر و بورادا آنا دیل دئدیگیمیزده ایلکین یارانان دیلدن سؤز گئدیر کی بوتون دیل‌لر اونون گؤوده‌سینده یارانیبلار. بئله‌لیک‌له تک بیچیملی سس حرکتینده حرف‌لر یارانیر، ایکی بیچیملی سس حرکتینده کلمه یارانیر، اوچ بیچیملی سس حرکتینده ایسه تمل دیلده گئدن دانیشیق حرکته چیخیر و بو حرکتین اؤزل ماهیتی ده یوخ دیر، اؤزل بیر دیله عایید سس تون‌لارینی دا یارادا بیلمیر. بو سس‌لر و ایچینده‌کی یارانان دانیشیق‌لار بوگونکو قولاق‌لارا تانیش دَگیل و آنلاشیلماز بیر گؤرگه‌سی وار. بونا اؤرنک کؤرپه اوشاغین دانیشیغینی و یا ایکی حئیوانین سس سسه وئرمه‌سینی گتیرمک اولار. بیز بو سویه‌ده‌کی سس فرئکانس‌لارینا و او دانیشیغا آنلام وئریب، اونو ایندیکی دیله چئویره بیله‌ریک، آنجاق بو ایش اوچون سس بیچیم‌لری‌نین دؤرد بیچیملی حرکتینی جانلاندیرمالی‌ییق. أصلینده تکامول اوچون و سس بؤلمه‌لری‌نین دیل آیریمینی بَلیرلَتمک اوچون بیز دؤرد بیچیملی سس حرکت‌لرینی ایشه سالیب، بو بیچیم‌لرده هر دیلین اؤزونه عایید باش کودونو چیخاردا بیله‌ریک. بو کودلار چیخاندان سونرا، بوتون بیر بیچیملی، ایکی بیچیملی و اوچ بیچیملی سس حرکت‌لرینده یارانان سس‌لردن یارانان فرئکانس‌لارا دیل بؤلومو وئریب، اونلاری بیر-بیرینه هئچ بیر دئیتابئیس اولمازدان چئویره بیله‌ریک. بیز هر سسین ایلک اؤنجه نئجه و هانسی چئویرگن بیچیمی ایله فرئکانسا چؤنمه‌سینی اونون دی‌کامپایل اولماسیندا تاپا بیله‌جه‌ییک و بو، سس حرکت‌لری‌نین نئجه‌لیگی و نئچه‌لیگی و آختاریشین گرچک سونوج‌لارینی بَلیرله‌ده‌جک.
بیرینجی دالغا گوجونون بئییندهکی چئویریلمه‌سی‌نین چاتدیرانی یوز میلیاردا یاخین نورون‌دان اولوشور. نورون‌لار عصب سیستئمینده‌کی مورفو-فیزیولوژی و یا هیستو-فیزیولوژی قورولوش و ژئنئتیک واحیدی ساییلیرسا دا، اونلار سس فرئکانس‌لارداکی ماهیت‌لری، هئچ أل دَگمَزدن ساغلامجاسینا بئیینده آنالیز إتدیریب، اونون قارشی طرفده‌کی نئجه‌لیگینی تام اولاراق قورویور. اینسان بو پروسه‌ده نه إدیرسه ده، بو سس چئوری‌سی‌نین حرکتینده اولان قارا قوطودا دَگیشیک‌لیک إده بیلمَز، نه‌دن کی تکجه ثانییه‌نین أللی‌دن بیرینده اوز وئرمیش میلیاردلارجا آلینیب، گؤنده‌ریلن فرئکانس‌لار او قدر ایچ-ایچه‌لیک یاشاییر کی اینسان اونو یاخالاییب، ایچینده‌کی دوغما قورولوش‌لارینی دَگیشه بیلمَز. بو پروسه‌ده آرتیلماق وار، آنجاق یادداش‌لاردا قالمیش اؤنجه‌کی گؤنده‌ری‌لرده أکسیلمه اولمور.
ایکینجی دالغا گوجو بئتا دالغاسی دیر.
بئییندهکی ایشلَم‌لرین اوز وئریش آنی‌سیندا، سس چئوریسی فرئکانسدان سوزجوگه و اوندان سونرا آنلاشیلماغا گئدن سوره‌ده، بئتا دالغا گوجو اؤزونو بو ایشله‌مین اولوشونا چاتدیریر. بئتا دالغالاری چوخونلوق‌لا قیسیت بیر آلانا مالیک دیر و بوتون دالغالار آراسیندا أن سورعتلی اولان بیر دالغا دیر. باخمایاراق کی بو دالغانین دا آلت بؤلمه‌لری سورعت قونوسوندا داها فرقلی اولا بیلیر. بئتا دالغالاری‌نین فرکانسی ۱۵ ایله ۴۰ هئرتز آراسیندا دیر. أصلینده بئتا دالغالاری اولدوقجا أکتیو بیر بئیینین آچیق و نئت بیر اؤزل‌لیگی دیر. بونو آنلاماق اوچون بو سس چئوریلمه پروسئسینه اینجه‌لنسک، بو دالغانین آشاغی فرئکانس‌لارینا باخمایاراق، آنلام چئوریسی بؤلومونده‌کی رولونو داها یاخشی باشا دوشه‌ریک. بونا اؤرنک یؤنه‌تیجی‌سی ایله دانیشیب، دارتیشان بیر اینسانین و یا درس وئرمک اوزه‌رینده اولان بیر اؤرگتمنین بئیینی بو چکیش-برکیشده زورونلوق چکمه‌سین دئیه بئتا دالغاسیندا ایش‌لری یؤنه‌لیر و بورادا نورون‌لارین آلیجی‌لیق حیسه‌سی آشاغی فرئکانس‌لاردا داها سورعتلی اولور و بو اوزدن بو بئیین فرئکانسی‌نین اولماسی، دایانیش و نیققیلداماق و سؤز تاپیلمازلیغین اؤنونو آلیر. بیر چوخ اینسان‌لاردا دانیشیق‌لاری قیریق-قیریق اولور و اونلار هر کلمه‌نین تاپیلیب، یانیتلانماسی اوچون درین بیر چتین‌لیک چکیرلر و بونو آرادان آپارماق اوچون، بئتا دالغاسی‌نین بئییندهکی آزین‌لیغینی أن آزی ییرمی‌یه چاتدیرمالی‌ییق و بونون اوچون ده دانیشیق تئکنیک‌لری و سس اوزمان‌لاری‌نین مئتودلارینا دیققت یئتیرمه‌لی‌ییک.
اینسانین ایچینده‌کی هیجان و شیدت آرتدیقجا، آردیندان دا سس تونو و اونون هنگی اوجالدیقجا، بئتا دالغالاری أن یوکسک سینیرینا چاتیب ۴۰ هئرتزی گؤرسه‌ده بیلیر و بو آرا ۴۰ هئرتزدن یوکسک بیر بؤیوکلوگه چاتیرسا، قاما دالغاسینا چؤنوب، دیل پَلتَک‌لیگی و توتولا-توتولا دانیشماق یارانا بیلَر. بو حالدا سؤزجوک‌لرین آنالیز بؤلومو و اونلارین ایفاسینداکی نئجه‌لیگی، بئییندن بوغاز تئل‌لرینه چاتان بؤلومده آخسایا بیلَر.
بئتا دالغالاری‌نین سینیرلامالاری اؤرگنمه، دوشونمه و چؤزمه اوزه‌رینده بؤیوک بیر رول اویانیر و أصلینده بو دالغالارین کامپایلئری‌نین نئجه‌لیگینی ألده إدیرسک، اؤرگنمک و ایفا إتمک سورونو بوتون اینسان‌لاردا سینیرسیزجا حل اولونار. بو نئجه‌لیک‌لردن قایناقلاناجاق ایش‌لردن بیری‌سی اینسان‌لارین اؤرگه‌تیم سوره‌لری اولدوقجا قیسالیب، آردیجا دا بیلیم و یئنی‌لیک أل چاتمازلیقدان إشیکده بوتون اینسان‌لارین ألده إده بیله‌جک‌لری اولاجاق.
اوچونجو دالغا گوجو آلفا دالغاسی دیر.
بو دالغانین ایشله‌وی بئتا دالغاسی‌نین تام ترسه‌سی دیر. بئتا دالغالاری‌نین آغیر بئیین چالیشماسینی و اویانیلماغی گؤرسَتدیگینی سؤیله‌سَک ده، آلفا دالغالاری بئیین اویانماسی‌نین أکسیک‌لیگینی گؤرسه‌دیر.
بو دالغالار داها سس‌سیز دیر و داها یوکسک بیر آچیق‌لیغا مالیک دیر. آلفا دالغالاری‌نین فرئکانسی ۹ ایله ۱۴ هئرتز آراسیندا دیر. بیر ایشی بیتیریب راحاتلاماق اوچون اوتوردوغونوز زامان آلفا دورومونداسینیز و یا ایشدن یئمک اوچون آیریلما آنی‌سیندا، بئینینیزدن آلفا دالغاسی یاییلیر. مئدیتئیشئن مشق‌لری ده اؤزوندن آلفا دالغالارینی تؤره‌ده بیلیر. آلفا دالغالاری آییق‌لیقدا، ایچ دینج‌لیگینده، زئیین یانا آییق‌لیغیندا، درین دوشونجه‌ده و قاپالی گؤزلر دوروموندا گؤرونه بیلَر. سس‌لر قونوسونا گلدیکده آلفا دالغالاری‌نین گؤره‌وی ماراقلی اولا بیلیر. بیر سیرا سس‌لر اینسانین یاری یوخولو حال‌لاریندا تؤره‌نیر و او سس‌لر اویاق‌کن إشیدیلمز دیر. بو سس‌لر یازی دونیاسینداکی ویرقول کیمی ایشله‌نیر. سس‌لر آراسی سس‌سیزلیک! بو اولدوقجا ماراقلی دیر، و کلمه‌نین یارانیشیندا بؤیوک رول اوینایا بیلیر. آلفا دالغاسی هر ثانیه‌ده ۱۰ دؤنه دَگیشیک‌لیگه راستلاشا بیلیر و اونون بو دَگیشکن‌لیگی سککیزدن اون اوچ فیرلانتی هر بیر ثانیه‌ده اولا بیلَر.
ایلک کشف اولونان دالغا آلفا دیر و او اوزدن ده لاتین ألیفباسینداکی ایلک حرفین آدینی اونون اوزه‌رینه قویوبلار. هانس بئرگئر ۱۹۰۸ ایلینده بو دالغانی کشف إتدی، آنجاق بو دالغانین بئییندهکی یارانیشی‌نین دیل و سس قونوسو ایله ایلگی‌سینی او دؤنَمدن ایندی‌یه کیمی اینسان‌لار اوزه چیخاردا بیلمه‌ییبلر. بئیینین دینج‌لیگی، دایانماق، سوکوت و آرا وئرمک بو دالغادان یارانیر و بونلاردان داها اؤنملی‌سی کلمه‌لرده‌کی هیجالار و جومله‌لرده‌کی آرالار بو دالغانین اورونو دیر. بئتا دالغاسی جریانداکن، آرا-سیرا آلفا دالغاسینا چؤنوشنده، سس‌لر آراسینداکی سس‌سیزلیک ایله جومله‌لر و حتتا نئچه هیجالی کلمه‌لر یارانیر، آنجاق بو دالغانین فرئکانسی دوققوزدان آشاغی یئنیرسه، دانیشیقدا بَلیرسیزلیک یارانیب و بعضن کلمه‌لر آراسیندا اوزون و یئرسیز بیر سس‌سیزلیک دانیشیقداکی آخاردا، آخساق‌لیق یارادیر. بو دالغانین آخساماسی جومله و دانیشیق قورولوشونو آرادان آپاریب، آنلاشیلماز بیر سس‌لری دینله‌ییجی‌نین قولاغینا چاتدیرا بیلَر.
دؤردونجو دالغا گوجو تئتا دالغاسی دیر.
اؤنجه‌کی دالغالارا باخدیقدا، تئتا دالغاسی اونلاردان داها بؤیوک بیر گئن‌لیگه و داها دوشوک بیر فرئکانسا صاحاب دیر. بو دالغالارین فرئکانسی ۵ ایله ۸ هئرتز آراسیندا دیر. بورادا اؤنجه‌کی دالغالاردان فرقلی بیر فرئکانس آلانی ایله اوز-اوزه‌ییک. سس داها آرتیق اینسان قولاغی ایله إشیدیلمَز بیر دوروما گلیر. ۵ هئرتز ایله ۸ هئرتزلیک بیر فرئکانس سس‌لرین ایچینده‌کی ایکیلی رقم‌لری یارادیر. بورادا زنجیرلنمیش رقم‌لر بیر یووارلاق آی کیمی بیر-بیرینه ساریلیب، داها بؤیوک و نئچه رقملی بیر سس یوکونو یارادیر. بونلار هر آن قیریلا بیلر ده، ساریلا بیلر ده. بو فرئکانسین آخیشیندا هر سولا دؤنوشده رقم‌لر أکسیلیب، اونوتقان‌لیق، سایریشما و آنلاشیلمازلیق یارادار؛ ساغا دؤنوشده ده رقم‌لر آرتیب سککیزه و حتتا اوندان دا چوخا آرتیب آلفا فرئکانسینا چؤنه بیلَر و بو آرتمادا سس‌لر آنلاشیلان بیر بیچیم آلانینا کئچه بیلَر. تئتا فرئکانسی اؤزلوگونده اینسان بئینینده ده دَگیشیک دوروم‌لار یارادا بیلَر. اؤرنک اوچون ایش یئرینده ایشینیزی قورتاریب، ایشدن سونرا هارا گئده‌جه‌گینیزی و یولداش‌لارینیز’لا أگله‌نه‌جه‌گینیزی خیال إتمه‌گه باشلادیغینیزدا، بئینینیز تئتا دالغاسی دوروموندا دیر. اینسان تئتا دالغاسی دوروموندایکن سانکی بئینی دایانیر، دینج‌لیک آختاریر، دونوب همن یئرده قالماق ایسته‌ییر. اؤرنک اوچون سس‌سیز بیر اوتوباندا گئدرکن بیر آندا یولون بئش کیلومئترینی هئچ خاطیرلامادیغینیزی، بو قدر یولو گلدیگینیزده آنلامادیغینیزی باشا دوشدوگونوزده، بئینینیز تئتا مودوندا دایانیر و بوندا اینسانین بئینینده‌کی کئچیجی یادداشی دا سانکی صیفیرلانیر و خاطیرلایاجاق هئچ بیر قونونو اوردا جانلاندیرا بیلمیر، آنجاق یئنی و هئچ دوشونمه‌دیگی ایده‌لر اوچون بئینینده فرئکانس آرتماسی اولورسا و بو آرتما ۶ رقمه و حتتا داها اوستون رقمه چاتیرسا، او هئچ گؤزله‌نیلمَزدن حئیرت إدیجی ایش‌لر گؤره بیلیر و بو آشامادا آلفا سینیرینا چاتماق بو دینج‌لیگه سون وئریر و یئنی چابالارا یول آچیر.
بو حاقدا بو اؤرنک‌لری ده گتیرمک اولار: اوتوباندا سورکلی اولاراق ماشین قوللانان شوفئرلرین عاغلینا، تئتا مودوندایکن یاخشی یؤنتم‌لر گله بیلیر و یا دوزنلی اولاراق اوزون مسافه قاچیش إدن ایدمانچی‌لارین چوخلو قاچما سیراسیندا بئیین‌لری دورقون و ریلکس مودوندا دیر و تئتا دالغالارینی یاراداراق اؤزل بیر راحاتلاما یاشایارلار. بو دوروم دوش آلارکن، وان‌دا اوزانارکن و حتتا دیش‌لرینیزی فیرچالایارکن ده مئیدانا گله بیلَر.
بو گؤرَولرین تکرارلایان دوغاسی، ایشینیزی اوتوماتیک اولاراق یئرینه یئتیریب، بئینینیزی بو ایش‌لر اوچون داها آرتیق یورماز. بو دورومدا بئیین تئتا دوروموندا دیر و فیکیر یاراتماغا باشلایار. فیکیر و ایده یارانارکن فرئکانس‌لارین رقمی ایکیلی باغلی‌لیق‌لاری دؤردلو، آلتیلی، سککیزلی و حتتا اونلو رقمه یوکسه‌له بیلر. بو یوکسه‌لیش رقم‌لردن یوخاری مضرب‌لر یاراداراق، سؤزجوک‌لرین چَرچیوه‌لَنمه‌سینه نه‌دن اولور و آلفا دورومونا یؤنلَنمک اوچون بو کئچید داها ایچ-ایچه‌لیک بیر آلانی اولوشدورماغا چالیشیر. بئله‌سه تئتا دورومو تَمل جوتلوک‌لرین یارانیش کئچیدی دیر و آلفا دورومونون اولوشماسینا أن گره‌کن کئچید ساییلیر.
بئشینجی دالغا گوجو دئلتا دالغاسی دیر.
بئییندهکی دالغالارین سون چئشیدی دئلتا آدلانیر. بو دالغالار أن چوخ گئنیش‌لیگه و أن دوشوک فرئکانسا صاحاب دیر. دئلتا دالغالاری‌نین فرئکانسی ۱.۵ ایله ۴ هئرتز آراسیندا دیر. بو دالغالارین فرئکانسی هئچ بیر زامان صیفیرا چاتمیر، نه‌دن کی صیفیرا چاتیرسا، بئیینین دایانیب، اؤلدوغو آنلامینا گلیر. آنجاق درین یوخوسوز (رؤیا) بیر یوخودا اولدوغونوزدا، بو دالغالارین فرئکانسی أن دوشوک دورومونا چاتیر.
بو قونویا بیر داها بئله باخمالی‌ییق:
۴ هئرتز فرئکانسدان نه‌قدر آشاغی یئنیرسک او قَدر سس‌سیزلیک و اینجارسیزلیغا چاتیریق. بورادا نورون‌لاری دامغالاماق اوچون گوجلو بیر فرئکانس یوخوموز و اینسان بو حالیندا أن دوشونجه‌سیز، أن فیکیرسیز و أن دینج آنی‌لارینی یاشایا بیلَر. بئله دئمه‌لی‌ییک کی اؤلومدن بیر آددیم دیری‌لیگه دوغرو آتیلان آددیم إله هَمَن دئلتا دالغاسی دیر. ۱.۵ هئرتزده اینسان جانلی ساییلیر، آنجاق اوندا تپکی و إتکی آدلی بیر اولای اوز وئرمیر، او اؤلولوکدن دیری‌لیگه سوروکله‌نیب و هله یوخودا دیر. فرئکانس هر آرتدیغیندا، نورون‌لار اولاشیم بیچیمینه قوشولوب، اینسان اویانیش و آنلاماق دورومونا گلیر. و بورادا تک رقم‌لر یارانماغا باشلاییب، اینجه بیر یووارلاق‌لیغی جانلاندیریر. بو تک رقملی بیچیم‌لردن یارانان سس‌لر یالنیز بیر سیرا حئیوان‌لارین قولاغیندا إشیدیله بیلر. بو ایلک تونلو سس‌لر ایچ-ایچه‌لیک سس‌لرین آناسی کیمی گؤرونور و هر هئرتز فرئکانسینا آرتدیقدا، نئچه بیچیملی‌لیگه دوغرو آددیم آتیب، اینسانین قولاغی ایله إشیدیلَن دوروما چاتیر. یاتاغا گئتدیگینیزده و یاتمازدان اؤنجه بیر نئچه دقیقه کیتاب اوخودوغونوزدا، بئینینیز دوشوک بیر بئتا دوروموندا دایانیر. کیتابی یئره قویوب، ایشیغی سؤندوروب، سونراسی گؤزلرینیزی یومدوقدا، دالغالارداکی فرئکانس‌لار گئت-گئده آزالیر و بئتادان آلفایا و آلفادان تئتایا دَگیشیر و سونوندا یوخویا دالدیغینیزدا، بئینینیز دئلتا دورومونا گلیب چاتیر.
اوست-اوسته دئلتا دالغاسی یوخو دوروموندا، دینج‌لیک و سس‌سیزلیک و بیر چوخ واخت‌لار بیلینجی ألدن وئردیگیمیز دورومدا ایزله‌نیله بیلیر. دئلتا دالغاسی ۶ آیدان کیچیک کؤرپه‌لرده أن اوستون دالغا دیر. اونلار او ایلک آنی‌لاردا ترپه‌نیش و سس یاراتماقدا دئلتا دالغاسی‌نین ایلک گوجونده دیرلر و بعضن اونلاردا بو دالغا ایکی اوچ هئرتزه چاتدیقدا ترپه‌نیش و آنلاشیلماز مونوتون‌لار، آغلاییش فورموندا ایزلَنیب-إشیدیلیر. اونلاردا هر آی کئچدیکجه بو دالغانین گئنیش‌لیگی آزالیر و بئییندهکی نورون‌لار ایله باغلانتی‌لار گوج‌لَنیر. آنا بطنینده بیر سیرا دئیتالار ایکیلی قورولوش’لا یادداشدا ساخلانیلیب و بو اولای ایله او دئیتالار بئییندن بوغاز تئل‌لرینه و بدن حرکت‌لرینه کؤچورولوب، کؤرپه‌نی او سس‌سیزلیک و حرکت‌سیزلیکدن قورتاریر. فرئکانس‌لار دؤردو آشدیقجا هر نه یئنی بیر یولا آیاق باسیر و دانیشیق، ترپه‌نیش و دویقولار اؤز بیچیمینی اولوشدورماغا باشلاییر.
۵ دالغا گوجو و سای‌سیزجا یارانان سس و سؤزجوک رقم‌لری
سس حرکتده اولان اوزونجا بیر دالغا (longitudinal wave) دیر. اینسان‌لار سس دالغالاری‌نین فرئکانسینی اینجه-قالین اولاراق آلقیلایارلار. بو آرا بوتون سس‌لری موسیقی کیمی نظرده آلساق، هر موسیقی نوتو هئرتز جینسیندن اؤلچوله بیلن بَلیرلی بیر فرئکانسا قارشی‌لیق گلیر. بو بَلیرلی‌لیک اولا بیلَر کی بیر چوخ بیچیم‌لر ایله بیرلَشدیکده، سای‌سیز سس ایلکه‌لرینی یارادا و بو یارانیشدان چئشیدلی سس تئم‌لری، دانیشیق هَنگی و أن باشدا دَگیشیک دیل‌لر یارانا. بئیینده میلیاردلار’لا نورون و سینیر ایلگیجی وار کی، بونلارین هامیسی بیر-بیرینه دریندن و ایچ-ایچه باغلی دیر. بو باغلی‌لیق کیچیک بیر إلئکتریک آخیمی ایله باشلاییر و آردیندان چئشیدلی حیس إدیله‌جک و ترپه‌نه‌جک نورون‌لارین بؤیوک و حئیرت إدیجی آلانیندا یولا دوشوب، سورَکلی دئیتالاری گؤندَریب، آلماغا باشلاییر.
۱.۵ هئرتزدن باشلاییب، ۱۴۰ هئرتزه قَدَر بو بئش دالغانین ایشله‌گی ایله تانیش اولدوق، آنجاق بو ۱۳۸.۵ هئرتز فرئکانس آلانی اؤزلوگونده ۱۰۰۰ بؤلومدن اولوشور و بئله‌لیک’له ۱۳۸۵۰۰ آلت سایی‌لار ایله قارشی قارشی اولوروق. بونلارین هره‌سی ۱۳۸۴۹۹ رقم ایله بیرلَشه بیلیر و هر ۱۳۸۴۹۹ سس قورولوشو اؤزلوگونده یئنه ۱۳۸۴۹۸ رقم ایله یئنی سس تون‌لاری‌نین یارانیشینا نه‌دن اولور.
بیز بو سونسوز و دیب‌سیز بیر سس بیچیم‌لر ایله اوز-اوزه‌ییک و اونلارین آراسینداکی تابئع‌لره بَلیرلی بیر قورولوش بیچیمله‌مه‌سی یازا بیلسَک، دونیادا یاشایان بوتون سس‌لرین “ایستر اینسان سسی، ایستر حئیوان‌لارین سسی و حتتا أسَن یئلین سسی‌نین” آنلامینی هئچ بیر دئیتامیز اولمازدان باشا دوشوب، اونلاری بیر-بیرینه چئویره بیله‌ریک. دیل بیر جانلی وارلیق اولاراق اونو تاریخین بعضن ساختا یارپاق‌لاری ایله و حتتا اوخشاریق‌لار’لا آنلاییب، اونا دَگر وئرمک اولماز. بو دیلین ایچینده دیب‌سیز بیر دونیا یاشاییر و او دونیانی دیلچی‌لیک و إتیمولوژی بیلیم‌لری ایله دَگیل، ریاضیات’لا کشف إده بیله‌ریک.
بو قونو حاقدا داها أطرافلی اوخوماق اوچون یئنی کیتابیمیزین یولونو گؤزله‌یین.
کرج ۲۰۲۴/۰۴/۲۲
