یازار: عزیزنسین
چئویرن: اسماعیل شیخلی
کؤچورن: علی آغ‌گونئیلی
قارداشیم ائششک آریسی!
آخیری منی اؤلوخانایا گتیردیلر. اوچ گون بؤیوک بیر سویودوجونون ایچینده قالدیم. یئر اوزونده یاشادیغیم و اؤلدویوم واختا عؤمورومون ان فرحلی گونلری همین بوگون اولدو و ان گؤزه‌ل یئر ایسه، سویودوجونون ایچی. کیمین آدامی یوخا چیخیردیسا، درحال اکسپرته مراجیعت ائدیر، اونلارا دا سویودوجونون قاپاغینی آچیب منی اونلارا گؤستردیلر. آروادی قاچان بیر کیشی اول منه صاحیب دورماق ایسته‌دی. سونرا ندنسه فیکیریندن داشیندی. منی اوشاغی ایتمیش بیر آروادا، اون اوچ یاشیندا قیزی یوخا چیخان آنایا، جینس ایتی اوغورلانان بیر خانیما گؤستردیلر. هئچ بیری منی اؤز ایتینه اوخشادا بیلمه‌دی. باخیب – باخیب گئتدیلر.
سویودوجودا اییرمی یاشلاریندا گؤزه‌ل بیر قیز دا وار ایدی. کیرپیک‌لری قار باغلامیشدی؛ ساچلاری، قاشلاری دا بوز.
– «سن ندن اؤلوبسن آی قیزیم!» ـ دئدیم ـ هئچ کس بیزی بینمه‌دی.
– «من اؤلمه‌میشم، اؤلدوروبلر»ـ دئیه جاواب وئردی – «منی ایسته‌ین‌لر چوخ ایدی، ائله اونا گؤره ده اؤلدوردولر. منیم حیاتیم بیر‌ریسمان‌دیر. باشیما گلن ماجرانی سیزه سؤیلمه‌یین معناسی یوخدور…»
هرگون گؤردویوموز، قزئت‌لرده اوخودوغوز حادیثه‌لردن بیری‌دیر. او اونو سئومیش. سونرا او بیریسینی سئومیش. او بیری ده او بیریسینی سئومیش، سونرا او بیری او بیرینی او بیریسینه قیسقانمیش، سونرا چیمرلییه گئتمیشلر. بیچاغی چیخاردیب سکگیز یئریندن دوغرامیش؛ والسلام. احوالات بودور.
– «آی قیز!» ـ دئدیم ـ «بونلاری ساغلیغیندا منه سؤیله‌سیدین، اون لیر قازاناردیم.»
ـ یوخسا گؤزه‌ل‌لیییم قالماییب؟ عیبه‌جر حالا دوشموشم؟
ـ یوخ، ائله یئریندن پیچاقلانیبسان کی یارا یئرلرینی اؤرتمک اولار.
بیز سویودوجودا اسکیمولار کیمی یئنیجه عشقه باشلاییردیق کی، منی یارماغا آپاردیلار. جراحیه ستولونا اوزاتدیلار. قاپینی چکیب اؤرتدولر. ایچریده بیر سورو چیلپاق قادین، کیشی، گنج، قوجا واردی. جسدلر اطرافیمی بورودو.
ـ دئمک او آدام سنسن؟
ـ هانسی آدام؟
الیمه چوخلو قزئت وئردی‌لر. یالنیز باشلیق‌لاری اوخوماغا باشلادیم «عوض اولونماز بؤیوک ایتگی»، «ان بؤیوک مضحکمه‌چینی ایتیردیک»، «انتحاریمی، جنایتیمی؟» سون واخت‌لار منه سالام بئله وئرمه‌ین یازیچیلاریمیز منیم حاقیمدا ائله شئی‌لر یازمیشدیلار کی، اوخودوقجا اؤز اؤلومومه گؤز یاشی آخیتمالی اولدوم. اصلی اولمایان، هئچ عاغلیما گلمیین یادا سالا بیلمه‌دیییم شئیلری یازمیشدیلار. مزه‌لی یالان‌لار یازماقدا منی اؤتموشدولر. بیریسی ده «ان گؤزه‌ل اویدورمالارین، مزه‌لی صؤحبتلرینی یاراتدیغی آندا نییه اؤلدو؟» باشلیغی ایله یازیلمیش یازی دا منیم حاقیمدا نه‌لر دئمه‌میشدی. گویا من هر گئجه ائویمه بیر آرواد گتیریر، اونو قیدیقلایا ـ قیدیقلایا اولدوره‌نه قده‌ر گولدوررمیشم. من ده اینسانلاری گولدورمک کیمی پیسیخی بیر حال اولدوغوندان مضحکه یازان اولموشام. حتی فروید «پیسیخی آنالیز دایر اییرمی بئش درس» آدلی کتابیندا منیم خسته‌لییمدن دانیشیبمیش. گویا من پیسخوپات اولموشام، نه بیلیم داها نلر، نلر…
باشقا بیریسی هئچ اولمایان شئی‌لر یازیردی. گویا اونونلا دؤرد گون دؤرد گئجه ایچدیکدن سونرا اخلاقسیز بیر قادینین ائوینده پلیس‌لر طرفیندن پیس وضعیتده توتولموشوق و بونون ادبیات تاریخیمیز اوچون بؤیوک اهمیتی وارمیش.
یونیورسیتئتده پیسخولوگیادان درس وئره‌ن بیر دوکتور – پروفوسوردا قزئت‌لرین بیرنده اؤز مقاله‌سینده یازیردی کی، مندن نه بیلیم «هیپو» آدلی‌روحی بیر خسته‌لیک اولدوغو اوچون حیاتیمدا بو قده‌ر ماراقلی یالان و اویدورمالار دانیشان بیلیرممیش. محض بونا گؤره ده منیم دونیادا ان بؤیوک و ان ده‌یرلی اویدورماچی اولدوغومو علمی دلیل‌لرله ایضاح ائدریدی.
باشقا بیر عالیم منیم آنادان گلمه گؤرمه مرکزینده بیر یانلیشلار اولدوغونو، حتی بونون لاتینجا آدینی دا یازمیشدی و بونا گؤره دا دونیاداکی حاقسیزلیقلاری، آلچاقلیقلاری، ایرنج و عیبه‌جرلیکلری درحال گؤروب گؤستردییمی یازیردی. باشقا بیریسی بویوم قیسا اولدوغو اوچون قلبیمین کین‌له دولو اولدوغونو و شئیی زارافاتا سالدیغیمی یازیردی.
سئویملی ائششک آریسی!
ایندی من اؤلموشم. منیم عوضیمده سن وارسان دونیادا. کیمی سانجاجاغینی یاخشی بیلرسن.
ایندی اؤلو گؤزلریمده دونموش ایکی داملا یاش دوداقلاریمدا قورو بیر تبسم وار. گؤز یاشلاریم‌لا قهقهه‌لریمی اؤزوم‌له بورایا گتیردیم. اینسانلارین هر یئرده هر واخت گولمه‌لری اوچون دیری اولاندا اینسانلارین منه وئردیک‌لری گؤز یاشلارینی تمیزله‌ییب اؤز وارلیغیمی دا قهقهه‌یه چئویرمه‌یه چالیشدیم. اینسانلارین اؤز یارامازلیق‌لارینا اؤزلرینی گولدورمکله هم اونلارین اؤزوندن، هم ده باشقالاریندان انتقام آلدیم.
ایندی من اؤلموشم. صاف قالان‌لارا سؤیله کی الیمی سیخماق اوچون قورخماسین‌لار. منی گؤرنده باشلارینی یانا چئویریب گؤرمه‌مزلییه وورماق و سونرادان وجدان عذابی چکمک زحمتینه قاتلاشمایاجاق‌لاری اوچون اؤلدوم. منیم ده، اونلارین دا جانی قورتاردی.
دوستلاریم، دوشمن‌لریم مندن سؤز دوشنده: «یاخشی آدام ایدی گؤزه‌ل ایدی…اما…»دئیه منی ایسته‌دیک‌لری قده‌ر پیسله‌ییب اؤز قباحتلرینین اوستونو اؤرت ـ باستیر ائتمک امکانینا مالک اولا بیلمه‌یجک‌لر. چونکی من اؤلموشم. اؤلونون دالینجا: اؤلونون دالینجا دانیشمازلار. اونلار: «یاخشی آدام ایدی» دئیندن سونرا سوساجاق، اوولکی کیمی حاقیندا پیس سؤز دانیشا بیلمه‌یجک‌لر. چونکی بوتون پیسلیک‌لریمی اؤزوم‌له بیرلیک ده تاختالی کؤیه گتیرمیشم. اونلارین دئدی ـ قودو یاراتماسی اوچون هر بیر شئی قویمامیشام، هامیسینی قبره گتیرمیشم.
گلک اؤلو خانایا :
ـ دوکتور گلیرـ دئیه کیمسه دیللندی. بوتون جسدلر اؤز یئرلرینه اوزاندی. من ساغلیغیمدا او دونیادا اؤز یئریمی تاپا بیلمه‌دییم کیمی بورادا دا اؤز یئریمی تاپا بیلمه‌دیم. دؤشه‌مه‌یه اوزاندیم. حکیم‌لر گلدی. اوزلرینده آغ اؤرتوک‌لر، اللرینده‌رئزین الجک‌لر واریدی. بؤیوک لامپالار یاندی. منی ماسایا اوزاتدیلار. منی یاراجاق جراح ائله بیل منی تانیییرمیش کیمی دیللندی:
ـ من بو حریفین اؤلدویونه اینانمیرام. بو یئنه یالاندان اؤزونو اؤلموشلویه ووروب بیزی آلدادیر.
حکیم باشیمی اؤزونه مناسب شکیلده باسیب آشاغا یاتیردی، آما بوراخان کیمی باشیم یای تکین گریلیب، دیک قالخدی.
ـ اؤلوسو ده دیک باشلیق ائله‌ییر ـ دئدی ـ سونرا چلیک کیمی بیر شئی‌له باشیمی آشاغی باسیب چکیج‌له وورماغا باشلادیلار. ووردولار، ووردولار بیر شئی چیخمادی. حکیم‌لردن بیری:
ـ بونون باشینی یاریب ایچینه گیرمک چتین‌دیرـ دئدی ـ گلین دینامیت‌له پارتلاداق.
گؤردوم ایش خاراب‌دیر، بیرآز یوموشالدیم. کللم قارپیز کیمی اورتادان ایکی قیریلاندا هامیسی‌نین تعجبدن آغزی آچیق قالدی.
ـ آ آ آ بونون بئینی وارایمیش کی؟ ـ دئدی‌لر.
جراح اطرافینداکی‌لارا :
ـ باخ، عزیز دینله‌ییجی‌لریم ـ دئیه ـ ایندی‌یه قده‌ر آختاردیغیمیز و هئچ یئرده تاپا بیلمه‌دیییمیز بئیین دئییلن شئی بودور. اینسانین بدنینده بادام وزلری، کور باغارسیق، سود دیشلری کیمی بئین ده چوخ ضررلی و یاراماز بیر حیصه‌دی. اینسانین قافاسیندا یئرلشن بو شیشین، یعنی بئینین اینسانین باشینا بلا گتیرمکدن باشقا هئچ بیر خئیری یوخدور. ایندی بو مرحومون نه اوچون دائم باشی بلالی اولدوغونون سببینی داها یاخشی باشا دوشه بیلیریک.
جراج بیر قصاب مهارتی ایله قارنیمی یاردی.
ـ گؤروسونوزمو ـ دئدی ـ منده دائم بوش قالماقدان بوزوشموش باغارسیقلاردا قوروموشدور. ــ اوزونو آسیستئنه توتدو.ـ بوتون بونلاردان سونرا بو آدامین اؤلوموندن سببینی آنلادینیزمی؟
ـ باشا دوشدوم ـ دئیه آسیستان جاواب وئردی: ـ آجلیقدان و دوشونمک دن اؤلوب.
اوره ییمده اونلارا گولدوم. اونلار باشا دوشه بیلمیردیلرکی اینسان ساق اولاندا فوتبال اویونلاریندان، باهار بایرام‌لاریندان، رادیو گورولتوسوندن، آچیق ـ ساچیق فیلیم‌لردن، ماجرا کینولاریندان، سیاسی دارتیشمالاردان، پارتییا مبارزه‌لریندن نه واخت باشی آچیلیر کی، دوشونمه‌یه واخت تاپا بیلسین. او کی قالدی آجلیقا ـ بو قانوندور.
جراح:
ـ مئییتی یویون ـ دئدی.
ـ سویوخدور ـ دئیه جاواب وئردی‌لر ـ شهرده یئنه سو کسیلیب.
ـ دئیه سن، قلبن تمیز اوغلاندی، وجدانی دا تمیزدیر، یوماسانیزدا اولارـ دئیه جراح راضیلاشدی.
گولر اوزلو آدام اولان مرده شور اؤز ایشینی سئون وجدانلی آدام کیمی منیم مئیتیمی تورپاق‌لا سیلیب تمیزله‌دی سونرا یحیی کامالین «سس‌سیز گمیسی»نه میندیردیلر. باکی‌نین «قدرینی سنگ موصللا دا بیلیب، ای باکی» دئدییی کیمی من ده: «ائل قارشینا گلیب صاف یارانی باغلایاجاق» مصیرالارینی یادیما سالیب، اؤلو داشی‌نین اوستونده سفئه سفئه اوزاندیم و گؤزلدیم کی، ائل گلیب منیم صاف یارامی باغلایاجاق. دونیانین سون دایاناجاغیندا دا اومیدلریم بوشا چیخدی.
مئییتیمی «ابدی استراحت گاهیما»گؤتورمک ایسترکن اجرا مامورو اؤزونو یئتیردی.
ـ دایانین ! ـ دئدی ـ بورجو وار، اونو اؤده‌مه‌سی حاقیندا امر وئریلیب.
«اؤلموش ائششه‌یین قورددان قوخوسواولماز» دئییبلر، آما یئنه ده اوره‌ییم گوپ ائله‌دی. جهنمه بورجلو گئتمک ایسته‌میرم.
بیردن قارشیدان اتومبیل سوروسو پیدا اولدو. من دئییم یوز ماشین، سن دئه بئش یوز. هله او چلنگ‌لر! ماشیندان دوشن منیم جنازه‌مین یانینا قاچیردی. اؤلو اولماسام چاشیب قالاردیم، آما اؤلولر چاشمیرلار. دئمک اینسانلار منی بو قده‌ر سئویرلرمیش. چلنگ‌لر یان ـ یانا دوزولدو.
جنازه‌می اللرینه آلیب هاوایا قالدیردی‌لار. بو قایدا ایله قبرین یانینا گلدیک. بیر آدام ایره‌لی چیخدی. منیم مملکت قارشیسیندا کی خدمت‌لریمدن، یاراتدیغیم فابریکلردن، مملکته نئچه میلیون مانات‌لارلا وئردیییم خئیرلرن اوره‌ک دولوسو دانیشماغا باشلادی، اونو دینله‌ین‌لرده :
ـ هئچ اؤلمه‌لی آدام دئییلدی ـ دئیه هیچقیرا هیچقیرا آغلاییردیلار.
منی تانییانلاردان بیری یانینداکینا :
ـ بو آدام نه واخت فابریک تیکدیرمیشدی؟ ـ دئدی ـ هئچ خبریمیز یوخوموش کی؟ بونون هئچ نه‌یی یوخ ایدی. مندن نئچه دفعه بورج پول ایسته‌میشدی.
او بیری:
ـ پول‌لا ایمانین کیمده اولدوغو بیلینمز ـ دئدی ـ سن اوندان بورج ایسته‌مییه‌سن دئیه قاباغا دوشوب، او سندن بورج ایسته‌ییب.
باشقا بیریسی ایره‌لی چیخیب منیم ان ماهیر بریج اویونچوسو اولدوغومدان، چوخ زنگین شکیل کؤلگه‌سی توپلادیغیمیدان دانیشدی.
دؤردونجو آدام سؤزه باشلادی :
ـ مرحوم جعفر بی…
ائله بو واخت اوزاقدان بیر آدام قاچا ـ قاچا گلدی اوزونو جاماعاتا توتدو:
ـ سیز نه ائدیرسینیز؟ جعفر بی اورادا تکجه قالیب سیزی گؤزله‌ییر. اونون مئییتی یانیندا قبیر قازان ماموردان باشقا بیر تانری بنده‌سی یوخدور.
منیم مزاریمین باشیندا ایلک سؤزه باشلایان آدام :
ـ تفی ـ دئدی ـ من بایاقدان بری جعفر بی‌ین عوضینه باشقاسی‌نین مئییتی اوستونده‌می دانیشیرام‌میش؟!
ـ یامان هیجانلی دانیشیردینیز بی افندی.
ـ حئییف…
ـ اوستونده آغلاشدیق دا.
گؤز یاشینی سیلن‌لردن بیری مزاریمین اوستونده کی چلنگلردن بیرینی گؤتوروب فابریکا نت جعفر بی‌ین جنازه‌سینه طرف قاچدی.
مئییتیمین اوستونده چلنگ قالمادی. ماشین‌لار آدام‌لار چکیلیب گئتدیلر. او ساعات دیلنچی‌لر، مزارچیلار، موللالار دا آغیز دولوسو سؤیوب منیم یانیمدان اوزاقلاشدیلار. سید سوروشدو:
ـ ائی محمد امت‌لری، بس بو مئیت نئجه اولسون؟
منی چوخورا آتدیلار. ائله بو واخت بیزیم قزئتین صاحیبی قاچا ـ قاچا گلدی:
ـ هانی، سن بو گون بیزه مقاله وئرمه‌لی‌دین؟ بیز ده سنین سؤزونه اینانیب هله آوانس دا وئردیک.
اوتاندیغیمدان یئره بیر قاریشدا گیردیم. او ایسه ساکیتلشمیردی.
ــ اؤلمه‌یه واخت تاپدین ـ دئیه ـ من سنی قوومامیشدان اؤلدون. ائله سنین بوتون حیاتین دولاشیق اولدو.
دوغرودان دا چوخ پیس واخت اؤلموشدوم.
ـ نه ائدیم؟ ـ دئدیم. ـ الیم حورریتدن، سودان، شکردن، درمانلاردان، دئموکراتییادان، عشقدن چیخاندان سونرا دؤزمه‌ییب اؤلدوم، اما اوره‌یینیزی سیخمایین. تاختالی کؤیدن سیزه مکتوبلار یازیب بورجونوزو اؤده‌یه‌رم.
اونون اوزوگولدو.
ــ یاخشی، الله‌رحمت ائله‌سین.
ــ تشکور ائدیرم.
اوستومه تورپاق آتدیلار سس‌لر کسیلدی. اوه، نه گؤزه‌ل اولدو.
قارداشین
اؤلموش ائششک
