عؤمور یولداشی، اری، آقاسی، اوشاقلارین آتاسی... هانسی‌سی دانیشیردی؟ بیلمه‌سئیدی ده سؤزلر بونون دیققتینی چکیردی. او دئییردی «اؤز اؤزومه دوشونوردوم تئلویزیادا گؤرسه‌دن قویروغلو اولدوز، گونه ده‌یسیدی، گؤره‌سن داغیلاردی؟ داغیلسایدی یئر کوره‌سی گون اوزو گؤرمزدی داها، هئچ نه بیتمزدی، نه ساغلاملیق اولاردی، نه... چوخ چکمزدی هاممی بیرـ بیرینین جانینا دوشردی. فیکیرلشیردیم اوندا من نئیلردیم؟ گؤره‌سن اوغلومو یئییردیم، یوخسا اوغلوم منی؟ فیکره دالماق‌دان دلی اولوردوم داها، آخیردا ان یاخشی یول، اؤزومو آرادان قالدیرماغی گؤردوم؛ اوندا اوغلومو یئمزدیم، اودا منی یئسئیدی گؤرمزدیم.» .
بو سؤزلر بونو آپاردی چوخ چوخ ایللر بوندان اوله. بیر یئرده اوخوموشدو یا بیریندن ائشیتمیشدی، قوراقلیق، قیت‌لیق زامانیندا بیر قونشو او بیریسینین اوشاغینی کاباب ائیله‌میشدی، اوشاغین عائله‌سی آغلایاراق دئییرمیش‌لر گؤزوموزون اؤنونده اوغلوموزو شیشه چکیب یئدیلر، بیر شیش ده بیزه وئرمه‌دیلر. بو سؤز اوندا بونو چوخ قورخوتموشدو.
دئدیک‌لر دوز اولسا، چوخ قالمیردی بو گونلرین قاییتماسینا. اون ایل‌دن سونرا سو اوستونده داواـ دالاش اولسا ایه‌ر، چوخ چکمز بیر دامجی دا سو تاپیلماز ساواشماغا. اوندا گؤره‌سن بونون دا یالنیز یولو آیریسینی یئمه‌ییم، آیریسی دا منی یئمه‌سین، دئیه اؤزونو آرادان قالدیرماغی‌دی؟
بو گونلر همن قورخو یئنه جانینا دوشموشدی، نه ایچون اونلار بونجا قورخموردولار. بلکه ده بو قورخونون شورون چیخارتمیشدی. گؤوده‌سینده اولان سولار دا ترایله شیرهاشیر گئدیردی، اونلارین یئرین نه تهر دولدوراجاغیدی؟ گؤرمه‌دییی نوه‌لری تیکیلدی گؤزونون اؤنونه، اونلاری نه تهر قورویاجاغیدیلر، هئچ نه‌یی بیلمیردی. بلکه ده اویونجاق گلیر بو دوروم اونلارا. بیردن قاباغا گلسه، هئچ کیمسه‌نین حاضیرلیقی اولمادان، چوخ آداملار سوسوزلوقدان دئییل، آیاق آلتدا اؤلرلر.
بیردن یادینا دوشدو آد گونونده هر نه ایسته‌سه راحاتچیلیق‌لا اونا ال تاپار. نه یاخشی کی آد گونو کئچمه‌میشدی هله. گؤرمه‌میش اولوب، بیلمیردی نه ایسته‌سین نه قالسین: او گونو بوللوق، امن امانلیق، راحاتلیق، شنلیک، ساغلاملیق،... ایستهیهرم، دئدی. یئنه گؤزو دویمادی، واختیمیزین بیرده ذهنیمیزین رهبرلییین ایستهیهرم. دئمک اولماز بلکه ده بیرـ ایکیسینه چاتماق‌لا او بیریسی‌لره ده یئتیشدیم، دئدی.
اوره‌یی داریخیب، ائشییه چیخدی، شاه‌گؤلی‌یه ساری یولا دوشدو، ایندیه‌دک بئله بیر زاد گؤرمه‌میشدی، هاممی‌نین الینده بیر کولونگ، اوزون ـ اوزون گورلار قازیب، دورموشدولار باشیندا. گؤره‌سن بو اوزونلوقدا گورلارین ایچینده نه وار دئیه، احتیاط‌لا بیرینه یاخینلاشدی، ایییلیب ایچینه باخیب، کؤکوندن قورودو. یاشیل آغاجلاری یان بایان اوزاتمیشدیلار. گؤره‌سن داشین اوستونده یازاجاغیدیلر، ناکام آغاجلار. گؤزلرینی آییرماقدا، اونلار بیرلیکده باشلادیلار گورلاری دولدورماغا. داها او بیریسی‌لره باخانمادی.
سانکی آدام‌لارین ایچریلرینده کی قورولوق دئولری اویانیب ایشه باشلامیشدیلار. اونلار دا آغینا بوزونا باخانمازیدیلر، هاردان کئچسه‌یدیلر اورانی کوله چؤندرردیلر.
یئنه آد گونو یادینا دوشدو. شانس بیر دؤنه آدامین قاپیسینی دؤیر، ایه‌رسه آچماسان، گئدر داها گلمز. گاهدان اونو تانیماییب، الدن وئرمیشم، گاهدان دا باشیمین قاریشیق‌لیغیندان اونو گؤرمه‌میشم، یا سئچه بیلمه‌ییب، الدن وئرمیشم. او گلنده اونو قوجاقلاماسام، اوتوزموشام. آد گونومو قوجاقلاییب اوره‌ییمدن کئچنلری ایسته‌یه‌جه‌یه‌م.
بلکه ده سهندین، ترسه جاذبه ایشله‌ین یئرین، اته‌یینده آنادان اولان‌لار، باشاردیلار ترسه ایشله‌مه‌یی. اوندا قورولوق دئولرین ایچریلرینه قایتارا بیلرلر، دئدی.
گورلارین اؤنونده، گؤزو بیر آغ ساققالی‌یا ساتاشدی، قوجاغیندا ساز بئکئف اوتورموشدو. اونو گؤرجک اوره‌کلنیب ایچریسی‌نین دئوین یئرینه قایتاریب، اونون قارشیسیندا ایلشدی. آدیمی سن وئر، یاشیمی آللـه وئرسین دئدی. آغ ساققاللی سازینی الینه آلدی، اونون آدینی وئریب، باشلادی:
«... یوم وئره‌ییم خانیم، یئرلی قاراداغین ییخیلماسین! کولگه‌لیجه قابا آغاجین کسیلمه‌سین! قامین آخان گورکلی سویون قوروماسین! قانادلارین اوجی قیریلماسین! قادر سنی نامرده محتاج ائتمه‌سین! چاپارکن آغ بوزآتین بودره‌مه‌سین! چالیشاندا قارا پولاد اؤز قلیجین کوتلمه‌سین! آللـه وئره‌ن امیدین اوزولمه‌سین! آغ آلنیندا بش کلمه دعا قیلدیق قبول اولسون! ییغیشدیرسین، دوروشدورسون گناهنیزی آدی گورکلی محمده باغیشلاسین.»(۱)
(۱): ـ کتاب دده قورقود، ص ۱۱۵، به کوشش: م.ع. فرزانه
2 پاسخ
حرمتلی ماحمود آقا. سلاملارلا منیم آذری فصل نامه سیله سیز دئدیییز ایلگیم یوخدی.
منیم گؤزل آنام”پورناصح” ندن مرحوم استاد بهزاد دان سونرا ایزن وئردینیز “فصل نامه (آذری) ائل دیلی و ادبییاتی” تکجه “آذری” آدیندا یاییلسین، بو منجه امانتده خیانت ائله مک دیر.