گولعوذار (ناغیل)/ سؤيلهين علويه خانيم ( 70 یاشیندا- خوی)
يازییا آلان: عليرضا ذيحق
گونلرين بيرينده ايكي باجي وار ايدي. بيري دؤولتديايدي, بيري كاسيب. كاسيب باجي او قدهر مهربانايدي كي بوتون وار يوخون وئرير دؤولتدي باجيسينا كي تزه دوغموشدي. بير توپ مخمر آلير. آمما دؤولتدي باجي اونو بَيَنميييب آتير ايتدرين قاباغينا. كاسيب باجينين اورهيي سيخيلير و ائله ناراحات اولور كي ائوه گليب چيخينجا وختيننن قاباخ سانجيسي توتور. آللاها يالوار ياخار ائليييب و كؤمح ايستير. بو حئينده اوش پري اونون دؤورهسين آلير و بير قيز دونيايا گتيرير. پريلردن بيري دئييركي من گولمهييمي بو اوشاغا وئريرم و او ها زامان گولسه اطرافي گول چيچهييننن دولاجاغ. بيريده دئيير من آغلاماغيمي اونا وئريرم كي هر وخت آغلاسا آللاه اونو داردا قويمويا. اوچومجو پرينينده بير شهوه گردنبدي وارايدي كي اونو باغلير اونون بوينونا.
كاسيب باجينين ديزلرينه قووهت گليب اوشاخ قوجاغيندا اؤزون يئتيرير ائولرينه و چوخ چَحمير كي قيزينين گولمَحلري هر يئري گول چيچهيينن دولدورور و اونناري ساتيب دؤولتدَنيللر. قيزيندا آدين گولعوذار قويوللار.
اون- اون بئش ايل گئچير و گون او گون اولور كي دؤولتدي باجي كاسيبلير و قيزيندا گؤتوروب گئدير قالير باجيسيگيلده. بيرگون گولعوذار باغ باغاتي دولانيردي كي شاهين اوغلو اونو گؤرور و اورَحدن عاشيق اولور.گئدير قصره و حال احوالي آتا آناسينا آنلاداننان سورا گولعوذارا ائلچي دورورلار. كبيننرين كسيللر و خالاسي دؤشون وئرير قاباغا كي گَرَح من اونو آپارام قصره. قصره گئتمهيه گرَح اوتسوز سوسوز بير چؤل بيياباننان گئچرديلر كي خالاسي اونا نخشه ايشلير. شور كابابلار پيشيريب وئرير اونون دَمينه و نه قدر سو ايستير دئيير سو يوخدي. آز قالير اورهيي كاباب اولا كي خالاسي دئيير سويو فَقط بير شرطينن وئررم كي قوياسان گؤزلزين چيخاردام. گولعوذار سوزلوق هاراي تَپيپ هوشدان گئديري و خالاسي تئز اونون گؤزلرين چيخاردير. اونون توي پالتارلارينيدا قيزينا گئيديريب گولعوذاريدا او جورهسينه چؤلده قويور. گئديب چاتيللار شاهزادهنين قصرينه و شاهزاده گؤرور كي بو قيز گولعوذار دَييل آمما سسينيده چيخاتمير كي گؤره قضيه ندي.
گولعوذار آژ سوز قالير چؤلون اورتاسيندا و گؤزلرينین آغريسيننان آز قالير نفسي كسيله كي بير تيكانچي اونون سسين ائشيدير. تيكانچي دئيير سن تَح جانينا بوردا نه قئييرهسن و گؤزلرینه نولوب كي گولعوذار دئيير:
– فقط مني بوردان آپار كي سوزلوخ دان آز قالير جييهريم چيخا .
تيكانچي اونو آپارير ائولرينه و قيزلارينا دئيير:
– آللاه قوناغيدي وگَرَح موغاييت اولاخ گؤرَح كيم دي. باشينين سرگوذشتي ندي.
تيكانچينين اوچ قيزي وارايدي كي هاميسي اَل اَله وئريب گولعوذارا داوا درمان ائليرلر. نئچه گوننن سورا كي گولعوذارين حالي دوزهلير و اونو اؤزلريينن آپاريللار بولاخ باشينا. بولاخ باشيندا بير آغاج وارايدي كي گولعوذار اونون كؤلگهسينده اوزانيب يوخويا گئدير. يوخودا ايكي قوش گؤرور كي آغاجين شاخهسينده دانيشيرديلار و بير- بيرلرينه دئييريلر:
– كاش گولعوذار بيزيم سسيميزي ائشيدردي . اونون گؤزلري خالا قيزيسيندادادي. بو آغاجدان ايكي يارپاق قوپارديب آتيرام كي گولعوذار اونلاري گؤتوروب ساخلاماليدي. گؤزلرين تاپيپ يئرينه قوياندا اگر اونلاري بو يارپاخلارينان باغلييا گؤزلري اوّلكي كيمي ساغ سلامت اولاجاخ. هميده كاش گولردي كي هر يان گول چيَچح اولوب تيكانچي اونلاري قصره آپاريپ ساتاردي.
گولعوذار يوخودان آييلماخ همي گولور و تيكانچينين قيزلاري گؤرورلر هريان دولدي گول چيچهيه. قيزلار گوللري ييغيب آپاريللار ائوه و گولعوذار تيكانچيدان ايستير او گوللري شاهزادهنين قصرينه آپاريب ساتا. آمما بير شرطينن كي گوللري پولوننان يوخ بلكه ايكي گؤزونن عوضلييه .
تيكانچي قصره گئديب گوللري ايستير ساتا كي گولعوذارين خالا قيزيسي اوننارا موشتري دورور. ايستير آلا كي تيكانچي دئيير:
– بونناري نه قيزيلا ساتيرام نه پولا. بلكه ايكي گؤزونن عوضلييهجهيم. هركسين واريدي او موشتري اولسون.
گولعوذارين خالا قيزيسي تئز او گؤزلري وئريب چيچحلري آلير و تيكانچي قئييدير ائوه. قيزلار كؤمَحلهشيب گؤلعوذارين گؤزلريني قويوللار يئرينه و او قوشلارين وئردييي يارپاخلارينان باغليللار. چوخ چَحمير كي گولعوذارين گؤزلري توختور و اوّللر كيمي ايشيلداماغا باشلير.
خالاسينين كي خبري اولور قيزي نئچه دسته گولدن اؤتور گولعذارين گؤزلرين وئريب بير اَلي اولور بير باشي و سوروشا – سوروشا گئدير تيكانچينين ائوينه. خالاسي گولعوذاري ساغ ساليم گؤرمَح همي باشلير ديل تؤحمهيه اونو باغيشلاسين كي بيردن بيره اَلي ايليشير اونون گردنبندينه و گولعوذار هوشدان گئدير. خالاسي گولعوذاري او حالدا بوراخيب شهوه گردنبنديده گؤتوروب قاچير. تيكانچينان قيزلاري كي گؤرورلر گولعوذاري يوخو آپاردي و نئنيللر آييلمير.
ائشيدَح شاهزادهدن كي گئجهني ياتيبدي و يوخوسونا بير پري گلير. پري باشلير بوتون اولوب گئچهني شاهزادهيه تعريفلير و شاهزاده يوخودان دورماخ همي گئدير شهوه گردنبندي گولعوذارين خالاسيننان آلير. سورا گئدير تيكانچينين ائوينه و شهوه گردنبندي گولعذارين بوينونا باغلير. گردنبندي باغلاماخ هميده گولعوذار يوخودان آييلير و ايكي سئوگيلي بير – بيرلريني تاپيپ قصره قئييديللر. شاهزادهنين امرينن يئددي گئجهنن يئددي گونوز توي توتوللار و گولعوذارين خالاسينان قيزيني زيندانا وئريب اونلاري موجازات ائلير. تيكانچينان قيزلارينادا پاداش وئريب اونناري قصره گتيتديرير.
————————————————————
- ناغيلي سؤيلهين رحمتلي آنام علويه خانيم ( 1309-1379ه.ش)/ روايت تاريخي 2/10/1365 – خوي ( بو ناغيل ادبي ديل ده يوخ بلكه خوي لهجهسینده يازيليب)
2 پاسخ
سلام. علیرضا ذیحق بیگین فولکلوروموز حاققیندا گوتوردویو آددیملار اونودولماز دیر. خویلو یازیچیمیز حاققیندا بو گونلر خوی نگار نشریه سینین 25- نجی نمره سینده اوزون بیر مصاحبه بوراخیلمیشدیر. بو مصاحبه نی اوخودوقدا آداما بئله گلیر گوره سن علیرضانین چکدیگی زحمتلردن قدردانلیق ائتمک زامانی چاتماییبدیر. منجه خویلولار ال- قوللارین چیرمالاییب ایشه باشلامیرسالار باشقا شهرلرین یازیچی – شاعیر – ادیب- هوسکارلاری ایشه باشلاسینلار: علیرضا ذیحقین 40 ایله یاخین ادبیاتیمیز و خصوصیله فولکلوروموزون حاققیندا چکدیگی زحمتلره عشق اولسون.
سالاملارو سايغيلار. قلمينيز يازاراولسون استاد چوخ گؤزلدي .آللهين آمانيندا