شعرین مرکزی خطتیندن، مرکزی جومله‌‌یه و یا مرکزی پارچایا کئچمه‌سینی دوغرولدان دیل اویونوندا، باشقا بیر خصوصیات دا دیل تخیولودور. بو ایضاحلارلا دیل اویونو آراسینداکی فرقی آنلایا بیلرسینیز و دیل اویونو و یا دیل ایله اویناماق ادعاسیندا اولان شاعرلرین اثرلری میصراع یؤنوملو اثرلردیر. بورادا شعرلرین بیر و یا بیر نئچه میصراعسی گؤزل گؤرونه بیلر، آنجاق بو گؤزه‌للیک بوتونلوکله اوستونلویه باغلی اولمادیغی اوچون، یاریمچیق اولور. همچنین اثرین تامامیله باغلیلیغی یوخدور؛ بونا رغمن تأثیرسیز و طبیعی اولاراق شعر آلا- بولا نظره گلیر؛ یعنی اگر چوخ ساده دئیه بیلسم؛ شاعر ایسته‌میشدیر بیر شعرینده بیر نوع یئنی فورما ایشه آپارسین، آمما باجاریقسیزلیغینی آپ، آیدینجاسینا مخاطبلری اوچون اعلا باخیمدا نشان وئریب و گؤستریر. بو ناشیسیزلیق شاعرین کور ادعاسیندان باش آچیر و… بو نمونه‌نی اوخویون لوطفن:
«گئدیرم پنجره‌دن باخام خیاوانا
خیاوان باغلیدیر
آنجاق من
س ئ و ی ر م چوخ یاخشی
باخام»
(بو شعرین! شاعرینی آد وئرمیرم)
چوووووخ شئیلر بو قونودا دانیشماق اولار، آنجاق بورا یئری دئییل گئنیش مقامدا دانیشام.
و آمما… دیل اویونو دا دیل تخیولونه مالیکدیر و هابئله تخیول، اثرین بوتؤولویونده یاییلیر و اثرین ترکیب حصه‌‌سی‌ایله باغلیلیغی واردیر و بو باخیشدان غئیری بوتؤولوکدن کناردا هئچ بیر قیمتی یوخدور.
دوزگون و متفاوت دیل اویونو، دیلین یارادیجیسی‌نین نتیجه‌سی حسابا گلیر و بیر طرفدن فورمانی سئنتاکسیسی «نحو» و یا استروکتورونو «قورولوش» پوزارسا، آنجاق دیگر طرفدن اثر دونیا ادبیاتینا و مؤوضوسونا اویغون بیر یئنی قورولوش تقدیم ائدیر. و بو جیسارت یالنیز فرقیلی یازان شاعرلرده گؤرونه بیلَر و لا غئیر. چونکی بورادا بو قورولوشدور معنانی، نئچه قاتلی، نئچه اؤلچولو و بیر تئچه بوم، بویالی ائده بیلیر، یارادا بیلیررررررر و گؤستره بیلیر و دیل اویونو، آرتیق معنادان قاچماق حساب اولمور آنجاق، بو آخیندا بیر نؤوع مونولوق یارادیر. (البتده؛ بو ایضاحدا قورولوشلا، مونولوق گؤزه‌للیک وریندن، بیربیریندن داها فرقیلیدیر)
فضا یارادیلماسی اثرین مؤوضوسو ایله بیرباشا باغلیدیر. طبیعی اولاراق اثرین اوسلوبونا، دیلینه و آهنگینه و عمومی چئوره‌سینه تأثیر قویوب و گؤسته‌ریر. اگر فضالاشما بیر آزدا آردیجیل احوالدا گئنیشله‌نرسه، شعر بیر نؤوع یئنیلیکلی‌یه چئوریلدییی حاللاردا اؤز طبیعی شکلینی دیَیشَه‌رک داها پوئتیکله‌شیر، داها شعرله‌شیر و داها عصیرلر بویوندا قالارقیلیق تاپیر و یاشاییر. سئوگیلی شاعر محمد (ائلمان) قارداشیمین بو شعری کیمی:
کهلیک، کهلیک یووا سالدیم
تئللرینین …
آراسیندا
سن‌سه چیلپاق یُویُونُورسان
گؤزلریمین ماراسیندا
سنی اکدیم کردی، کردی
کؤوشَنیمده …قوم گؤوردی
گؤزلریمی یویوب سردی
پاییزین، قیش یاراسیندا
یاغ عومرومه حزین، حزین
منده سولوخلاسین ایزین
یاشا سال، سال بو سن‌سیزین
بؤلوک بؤلوک پاراسیندا.
سایین شاعر قارداشیم ائلمان بئی گول‌محمدی ایللر بویو تانیدیغیما رغمن شاعرین قابیلییتلری حاققیندا یوکسک باخیمدا دانیشماق لازیمدیر و الده ائتدیییمیز معلوماتا گؤره بیلیریک‌کی، حؤرمتلی شاعر دیلین ایمکانلارینا هابئله پوتانسیاللارینا اعلا باخیمدا بَلددیر و لاپ بئله سون شعرینده، اؤلچولری اؤلچه بیلمیشدیر و شعرین گؤزللیینه نئچه قات آرتیرمیشدیر:
بو اؤرنه‌یی اوخوساق گؤزل باشا دوشه‌ریک:
آدینی اوغورلاییبلار
عنوانسیز کوچه‌لردن
و هر خیاوان باشیندا
بیر سویود … شاللاقلانیر
بوداقلار ساپاق گتیریب
و بوجاقلار دهشت
مرمی‌لر ….
دیمدیک‌له‌ییر دام ، دواری
و شَه‌هر باریت قوخوسونو
گؤزونه چکیر
آژیرلر اوزون یئییر توکور
و تام سکوت ایچره
بیر سویودو کؤچوروللر
اللری خینالی
و قابیرقاسیندا
سئچمه سئچمه….
قیزیل چیچک !….
مزارینی چینینده داشییر
ایتلر هوروشور
آغیرلاشیر گئجه
و شه‌هر
یئنه یوخوسونو ….
سووا پیچیلدئییر !
بعضی حاللاردا شاعر یابانجیلاشما تئخنیکاسیندان چوخ عاغیللی و یوکسک شکیلده استفاده ائتمیشدیر و بیر نؤوع آجی یومور یاراتمیشدیر کی، بودا چوخ دوشوندوروجودور.
آذربایجان اؤنجول شعری (البتده بئش بارماق ساییندا) یاخشی شکیلده قورولوش سیندیرما، پارچالانما، پلورالیزم و یا نئچه صحنه‌لی، چوخ معنالی، چوخ سَوییَه‌لی، نورمادان یایینماق و قاچماق، یابانجیلاشدیرما، پسیخوزلوژیا و پوزغونلوق و جنونلوق نومایش ائتدیردی.
و دیلچی‌لیکده شعرده باش وئرن دیَیشیکلیکلره اویغون اولاراق قوروم باخیشلاری یوکسَلدیلیب و بو ساحه‌‌ده اؤنجوللویه دوغرو دوشونجه‌لی شاعرلر مئیدانا چیخاریب گتیردی. و بو پراسئس ادبی و فلسفی نظرییه‌لره قوشولماقلا مرکزلَشدیریلمیش «تئوری یاراتما» تاپدالانمیش قورولوشلاری رد ائتدیلر. و فرقیلی فورمالاری تصویر ائتمیه و کئچیلمه‌میش و گئدیلمه‌میش یوللاری یاشاماغا، چالیشدیلار .
آرتیق دئمک لازیمدیر بو اوسلوبدا یازیب، یارادان شاعرلر اؤز یئنیسل دوشونجه‌لرینی و ایدییالارینی یعنی؛ پولیفونیا یوخسا نئچه سسلی‌لیک، و چیلغینلیق یازی و پارچالانما یازی و مرکزچیلیک و اوسته سادیلادیغیمیز واریانتلار ایله پوست مودرنیزم ادبیاتینا یئریتمه‌یه چالیشمیشلار.
بلی، بو شاعرلر، مودئرنیزم دوشونجه‌لرینی اؤنجول مودئرنیسم ادبیاتا و شعره یئدیتدیریلمه‌کله، بوتون عمومی و آخساق یوللاری کؤکلو دیَیشیکلیکلره بوراخدیلار. و…
آذربایجان یئنی لیریکانین «غزل» آخیشیندان فرقیلی اولاراق ساده‌لیک آخینی مخاطبلرینده اولدوغو قَدَر اؤزوندن راضیلیق حیسسی یارادا بیلیبدیر. و بو آخینین آراشدیریلماسی بورادا یئری مومکون اولمادان کئچیرم.
آنجاق ساده شعر همیشه و هر زامان بو یاشادیغیمیز زامانا کیمی اولوب و اولاجاقدیر و بو یئنی جریان حسابلانمیر و یئری گلمیشکن، نئجه‌کی کوچه بازار ماهنیلارینین مخاطبلری، پئشه‌کار ماهنیلاردان داها چوخ اولدوغو کیمی، بئله شعرلرین‌ده، هر زامانلار داها بؤیوک اِئشیدیب و دیلله‌یجیسی چوخ اولوب و داها واردی. آنجاق سهو ائتمه‌مه‌لیییک، بو نوؤع شعرلری بیر، بیریندن فرقیلَندیرمک لازیمدیر. چونکی ساده شعرایله، ساده قاری، قوجا شعری آیریجا بیلمه‌لییک. همچنین بعضی ساده شعرلر ظاهیری باخیمدا بونا گؤره ساده دیرکی، اونلاردا، دیل یوکسکلییی و یئنیلییی، یئپ، یئنی فضالار و محتوالارلا قارشیلاشیریق و بونا گؤره‌ده درین و گؤزَل و یام، یاراشیقلی گؤرونور. مثلَن عزیز شاعر ائلمان گول‌محمدی دئییر:
سطیر، سطیر چاغیران دیللرینده قان ایزی وار
و لاختا، لاختا قیصیر گؤزلرینده، قیرمیزی وار
آسیبدی ساغ بیله‌ییندَن ، گویرچینین فره‌سین
ییغیبدی سول جیبینه گؤیلرین نه اولدوزی وار
بو آللاهین قارا گلمیش قان اوزلو شیطانیدیر
بزَک بزَک بزه‌نیب چنته سینده مین اوزی وار
اووج، اووج یاراما نیسگیلی قویوب ساریییر
بوداق، بوداق دوز آداخلی الینده یارپیزی وار
بو باغچانین، بویو بسته چینارلاری کسیلیب
و ساچلاری قانا دوشموش شیکسته نرگیزی وار
منی گولوشلو گونه موشتولوق وئریب سورودور
اونون نه یاغلی دیلی، نه دومانلی گوندوزی وار!
بو شعرین ساده‌لییی هئچ واخت اونون گیزلی معنا قاتلارینا قاریشاراق، ضیدد اولا بیلمز. بو گونده چاغداش غزل اؤز مستقل و باغیمسیزلیق قوللاریندا، عینی زامانداکی گئنیش مخاطبلرینه باخمایاراق. چوخ گوجلو حالدا داوام ائدیر. و بو جریانلارین هر بیری، بیر خاراکتئر اولدوغو اوچون، بو ایکی جریانی «ساده شعر و یئنی غزل» اؤز یارادیجیلیقلاریندا و یوللاریندا قیمتلَندیرمه‌یه قویور. بئله‌لیکله‌ده، یئنی غزل اؤز امضاسی و کیملیینده عینی درجه‌‌ده اؤز اوخوجوسو و سئوییب ایسته‌یه‌نی ده وار.
هر بیر شاعرده دیل چوخ داها فرقیلیدیر. دیل هر بیر شعرده اَن اؤنملی اوغور عاملی حِساب اولونور. اگر شاعر اؤز دیلینده کؤکلو دیَیشیکلیک ائتمسه، و اؤزونو ادبی یارادیجیلیق مئیدانیندا اؤن سیرایا قویماسا، زامانین توز، تورپاغینا قاریشاراق، اثرلریده اؤزوندن اؤنجه دفن اولاجاقدیر.
تورک دیلی، بویالی و مختلف دیل چئشیدلَرینین، باشقا دانیشیق و یازی طرزلَرینین قاریشیغیدیر و شاعرلر شعرلرینی مومکون و اولدوغو قدر یاخشی و اعلا یازیب، یاراتماق اوچون، بو دیلین بوتون چئشید و ایمکانلاریندان استفاده ائده بیلیرلر.
چونکی شعر دیلی، بوتون دیل نؤوع و صینیفلَرینده اولان اینسانلارین دیلیندن آلینیر و گوجلو شاعر شعرین محتوا و مؤوضوسونا اویغون اولاراق مختلف دیل نؤوعلاریندان استفاده ائده بیلمیش اولان کیمسه‌دیر. ایندیسه بلکه بیر کیمسه تاپیلیب سوروشاجاق کی؛ شعر میللت و خالقین دیلیدیر، آنجاق نه اوچون شاعرلَرین یارادیجیلیغیندا پوئتیک دیل بیرینده ضعیف و داها بیر شاعرده گوجلو گؤرونور!!! بو سووالا جاواب اولاراق، دئمک لازیمدیر هر بیر شاعرین دیلی اهمیتلی درجه‌‌ده فرقیلیدیر و هر بیر شاعرین گؤزل یازیسی و شعری آنجاق، جسارت و باجاریق، ادبی تئخنیکا دیل شیرینلییندن و… و… آسیلیدیر. بونا رغمن شعر دیلینی، عزیز خالقین دیلینه قاتماق اولماز.
«یئنیلی‌یه دوغرو اوغراماق، یئنیلیین اؤزو ایله چوخ فرقلیدیر. یئنیلیک دورومو یئنی دیل سیستمینین یارادیلماسینا سبب اولور. نئجه‌کی مودرنیزم، کؤهنه و یئنی سیستملَر اِئلِمِنتلَرینین بیرلشمه‌سی حسابلانیر.» بونا سبب او شاعرلر کی سیستم سیندیرماغا چالیشمیشلار حتمن، یئنی بیر سیستم یارادیجیلیغینا ناییل اولموشلار.
بو گون «یئنیلیک» آنجاق دیلده باش وئریلیر و بو یارادیجیلیغی دیله کؤچورمک، یالنیز شاعرین گؤزل و نوواتور دوشونجه‌لریندن آسیلیدیر. همچنین، شاعر اثرلرینده حادثه و اولایلار یارادارکن دیل چئشیدلییی و گئنیشلییی حاققیندا دوشونمک گؤرکملی حالدا لازیمدیر. چونکی شعرین دیلی، تکجه معنا و مفهوملارین چاتدیریلماسی دئییل. «آنجاق فیکیر و دوشونجه‌نین اؤزودور» منجه ایندیکی چاغداش شعر هدف و آماج یئتیرمه‌سینی سئومیر، و بو چوخ گئنیش حالدا آراشدیریلماسی گرَکدیر.
بورادا دردیم یئنه گول آچدی: نه اوچون چاغداش آذربایجان شعری چوووووخ بؤیوک بیر دیل پرابلئمینه ایلیشیب و بوراخیلمیررررر؟!؟! و دونیادا باش وئرن چوخ سورعتلی دوشونجه‌دن، حرکتدن، و هر نه دیَیشمه‌لَریندن یاخاسینی قورتارا بیلمیر!؟!؟!؟!
نییه معنانین و دیلین چورویوب کؤهنَلمه‌سی (هله کلاسیک ادبیاتی قالسین) آذربایجان آزاد و مستقل و سربست شعریمیزده بئله اؤز یولونو و فعالیتینی داوام ائتدیریب و اساس اینکیشاف و دیَیشیکلیکلری یئریندن اونودوب، و کؤکوندن دانمیش…دیرررر!؟!؟!
بونلار دوغروداندا آذربایجان ادبیاتینین بو پرابلئملَرَه موباریزه آپاردیغینی بیلدیرن گؤیسل سواللاردیر. آنجاق دوغرو بیر جاواب یوخدور!!! و (نه قدر دیو جانینی ساخلایاجاقدیر شوشه‌ده) بیلمیرم. اووووف… کئچمک مومکون اولماسادا، کئچه‌ک.!!!
و اما عزیز شاعریمیز ائلمان بئی گول‌محمدی شعر دیلینه رغمن گئنیش‌سل حالدا دانیشماق اولار. شاعرین دیلی بوتون اثرلرینده یعنی تامام شعر ژانریلاریندا دئمک اولار بیردیر. یعنی ائموسیونال و عاطفی، اینجه، و مودرن یاخالی بیر دیله مالیکدیر.
بیز، شعر دیلیندن دانیشاندا، دیلدن آسیلی بیر نؤوع دیل دئییل. بلکه عادی دیله عایید اولمایان اؤزه‌ل و متفاوت بیر دیل نؤوعو نظرده توتولور و بو شاعرین دیلینه باغلیدیر.
هابئله، بیزیم موشتری و مخاطب سئون و اونلارین نظرلرینه اویغون شعریمیز یوخدور. چونکی علمی تئخنیکا و نظرییه‌لر نظره آلینمالیدیر. هابئله پوئتیک دیلین گوجو، ادبی نثرله، آغ شعر یا سربست آراسیندا بیر فرقیلی مسافه یارادیر و شعرین گؤزه‌للیی ائله اولمالیدیرکی شعرین شعریتی هر طرفدن اؤزونو گؤستره بیلمه‌لی اولسون، گره‌کدیررررر.
هارداسا نَسَه کشف اولوناندا و یا یئنی بیر نظرییه باش وئرَنده، گلیب علمی دایره‌لرده یئر توتور، و بو یئنی تئخنیکا یوخسا نظرییه، باشقا شاعرلره‌ده یاییملانیر. همچنین اَن اؤنملیسی، تورک دیلینه و ادبیاتینا اَبدی اولاراق عصیرلر بویو بیر خیدمتدیر.
شعرده دیلین مئیدانینی و چئوره‌سینی اوستون و داها گئنیش و قوللو، بوداقلی ایشه آپارساق، شعر دیلینده شعرین، تخیولونو، دوشونجه‌سینی، قورولوشونو، فورما و موسیقی‌سینی اعلا باخیمدا دویوب و بیلمیشیک. چونکی شعر دیلی، هر شاعرین سیلاحی و بئش آتیلان توفنگی حسابا گلیر.
سایین شاعر ائلمانین بو شعرینی اوخویون لوطفن:
قوللاری سئویشیب آرخاسیندا
و گؤزلرینه
بیر اَلچین قارانلیق چؤکوب
چارپایی اوستونده
قایا کیمین سال
چینار کیمین پالیت
و غرور کیمین یئنیلمزدیر
خیالین کؤیودوب
و سئیر ائدیر عصیانلارینی
آلوولار یوکسه‌لیر سکوتوندان
و چارپایی …
بیر دونیا داشییر
آغیر بیر دونیاااااا
سحرین آلا تورانلیغینی
باشینا چکیب
و ساپاق، ساپاق آسیلیب بوداقلاردان
ساحات بئشی یالمانیر
و ناقوسلار شه‌هرین قولاغین یئییر
ایلک دینگیلتیسینده
چارپایی اوشدو
و بایراقا دوندو
یئلله‌ندی هاوادا…
بیر یئرده اوخوموشدوم: (ایندیکی چاغداش شاعرلر تورکجه کؤهنه و اؤلو سؤزلری ایشلتمکدن، چکینمه‌لیدیرلر!!!!) منجه بئله فیکیر، و قارا دوشونجه، کامیلن ادبییت‌دن اوزاق و سَهودیر. چونکو بیزیم آتا، بالالاریمیز ایشلتدییی سؤزلر داها اصیل تورکجه کلمه‌لردن عبارت اولور، و بو کلمه‌لری ساغلاملاشدیرماق و دیریلتمَک نه تک شاعر و یازیچیلارین، بلکه هامینین بام، باشقا وظیفه‌سی حسابا گلیر. منجه قدیم تورک و اجدادلاریمیزین سؤزلریندن استفاده ائتمه‌مک، تورک ادبیاتینا خدمت دئییل، بلکه مین بیر قات خیانتدیرررر. آرتیق، اَسکی (قدیم) سؤزلری یاخشی گؤرمَک، و دوزگون حاللاردا ایشلَتمک تورک دیلینی داها آغیرلاشدیراراق، غنی‌لشدیریررررر… بونا گؤره سایین ائلمان گول‌محمدی قارداشیم، تورکون اسکی سؤزلرینی چاغداشدیراراق، شعرین دیلینی هم چاغداش غزلده و قوشمادا، گرایلی‌دا و همچنین سربست شعریمیزده داها آوانقارد دیله گیرمه‌یینی جَهد ائتمیشدیر. او، سؤزون پوتانسیالینی و ائموسیونال اینجه‌لیینی، فونئتیک «آوا» و سئمانتیک «معنا» و شیفاهی یوکونو یاخشی باخیمدا درک ائتمیشدیر.
بو قوشا یارپاق شعر، لاکونیک و قیساجیق اولسادا آمما چوخ درین، گیزلی و آپ، آیدین و آچیق و ماوی قاتلارا مالیکدیر.
بو شعرین سؤز به سؤزو مئتافورا (استعاره) و ترکیب و ایمگه و هر بیر یاراشیق دولوسو نسنه اولا بیلر: ( کؤهنه قبیریستانلیق، قبیر – قبیر، وطن، سویقیریم، سورگون، دوستاق، و… ) بونلارین هر بیری سوندا شاعرین پوئتیک دونیاسینی آچاجاق بیر تعریف باشلیغی اولا بیلر. بو حِکایه‌لی شعرده قریبه بیر تأسسوف وار. حقیقتن چوووخ اعلا و فرقیلی. شاعر هم اؤلو یویاندی بورادا، همده باسدیران (الله و اکبر حقیقتن چووووخ حئیره‌تلندیریجی بیر شعردن اوستون بیر شاه اثردیر منجه، بو قیرقین دولو، بو اؤزونده سورگون، شاعر اؤز الیندن یاپیشیب، قاچماق ایسته‌ییر، سانکی قبریستانی بیر کفَنه بؤکوب و اؤلولر هر طرفدن دؤوره‌سینی آلمیش و وطنینی تاریخی باخیمدان اوجقارلیقدا سئیر ائدیر. واه… واه… بوردان سنین آلنیندان اؤپورم و اوره‌ییندن ای ایمگه دولو شاعر ائلمان بئی منیم عزیز قارداشیم، عشق اولسون سانا ای….
شاعر نئجه گؤزل بیر دوشونجه‌نی تصویرلَیشدیر بوردا :
کؤهنه قبریستاندی ایچریم، قات، قات
هر یانیم سؤکولوب قبیر، قبیردی
اؤزوم اؤلو یویان
اوزوم باسدیران
اوره‌ییم، بو قدر داش‌دی، دمیردی!!!
اوجقار بیر وطنم
داغین داغینام
قیرغیندان دولویام من شه‌هر، شه‌هر
سوی قیریم ایللرین
قاچقینلارییام
اؤلوب قورتارمیرام ، بیر جور، بیر تَهر
اؤزومده سورگونم اؤزومده سورگون
هر یانیم سیلدیریم
هر یانیم چَپَر
دوستاقدان بویلانیر بو اسیر بوگون
قورتارسا دونیانین
الیندن اؤپَر.
لااله‌الا‌الله… نئجه دئییم، نئجه یازیم و نئجه دلی اولماییم آخی! شعر منی گؤتوروب باشینا چالیر یئره. واواهووووو… سن آللاه گؤرون شعرده پئرسپئکتیولری نئجه‌ده مهارتله گؤستریبدی بو آللاهسیز شاعرررررر!…
ائله بیل کی؛ شاعرین توستوسو آلوولوجاسینا سؤنوکه، سؤنوکه اوره‌یینین اورتاسینی کول ائتمیش و گؤزوموزو قاماشدیریر شعرین گؤزه‌للییی. سانکی یومروغونو اینجه‌لیکله و بعضن غضبله، ایمگه‌نین باشینا چالیر و اؤزونو قینی، قینی وئریر ادبیاتا و اؤنجول مودئرنیسم شعر اوچون کی بو منم: استعاره‌لری و تصویرلری آلیب اللرینه سویونو چیخاریب تؤکور، واللاهی جانیمساااااان سئوگیلی شاعرررررر. یئنه‌ده و دؤنه، دؤنه بو پئشه‌کار نئو کلاسیک و گؤزل حیسس اولونان روحلو و جانلی شعری یاراتدیغینا رغمن حؤرمتلی ائلمانی اوره‌ییمین زوغوندان تبریکلر ائدیرم. بو شعر منه سیگارئت آلیشدیردی گل گؤره‌سن.
دئییرلر: (شاعر، کلاسیک شعرلرده، وزنی، ریتمی، ردیف و قافیه‌نی قوروماق اوچون، سؤز ایشلتمه‌کده محدوددور. و قافیه و فورما، شاعرین اَل، آیاغینی باغلایاراق قویمور یارادیجیلیغینا ناییل اولا بیلسین.) آمما بو جور فیکیرلره جاواب اولاراق دئمه‌لییم: اگر شاعرین سؤز و تئرمین سئچیمینده دویغو، حیسس، دوشونجه و ایدراک جیسارتی و یئنیلیک و اهمیتلی ادبی کشفلر، او قدر گوجلو اولارسا، شاعر سیخیلما زنجیرینی قیرا بیلَر. و بو محدودیتلر یارادیجیلیغینین یوکسَلیشینه یاردیم گؤستریب و داها گؤزل اثرین یارانماسینا سبب اولار. و شاعرین اَلی، قولو آچیق اولاراق، اوزگورجه‌سینه کلاسیک اثرلرینده هئچ بیر محدودییت قویولماز. آنجاق بو حالدا لازیمدیر شاعر بوتون ادبی زنگینلیکلرله دولو اولمالیدیر بلکه کلاسیک اثرلرینی آغ و سربست شعرلر کیمی یازیب، یارادا بیلسین. بونا گؤره، منجه عزیز ائلمان گول‌محمدی نئوکلاسیک شعرلری ردیف و قافیه فورماتا مالیک اولسادا، عینی حالدا، آغ شعرلر کیمیدیر :
اوچ گولله آچیلدی
اوچ پالید آشدی
اوچ دونیا داغیلیب یئره سوواشدی
باریتین قوخوسو
سوزوب شَه‌هَرَه
مرمی لر …اوچ نوقطا … اوچ کامالاشدی
یوخ اولدو اوچ قبیر
ایتدی گئجه ده
ویلان…
اوخشامالار
یاخاسین دیتدی
آتالار دردینی کؤکسونه سالدی
آنا اوخشاماسی شهری کیریتدی
اوچ مزار
تورپاغا سوزولدو هوپدو
هر اوچو،
آدینی ایتیردی بیردن
دوشدو غوربتلره، دوشدو چؤللره
اوچ حسرت کله‌یی
گؤوردی یئردَن
نه زامان دایاندی، نه عصیان بیتدی
مزارلار مین اولوب بیر به بیر ایتدی
بیز داش هیکلی‌ییک
مات محتته‌لی «معطل‌لی»
حاییف گئده‌نلره گؤر کیمه گئتدی !؟
سئوگیلی شاعر قارداشیم محمد «ائلمان» گول محمدی اوچون اوغورلار آرزومدیر.
۱۴۰۳
