اگر دئسم منیم دیلیم «قولام دایی» سؤزویله آچیلیب- سیزی آللاه اینانین! اینانین، چونکو من اؤزومو تانییاندان بری هر سؤزدن چوخ «قولام دایی» سؤزون ائشیتمیشم. آنام منی اوخشایان زامان، منه آجییان واخلار، هر یئرده, هر زاماندا «قولام دایی» سؤزو حیی و حاضیرایدی:
– گؤز ده‌یمه‌سین بالاما! بوی – بوخونو عینی «قولام دایی»سی‌دی!
– قاش گؤزه باخ سنی آللاه! اویانا چکیل دئمه‌ییب ها، لاپ «قولام»ین اؤزودور!
– جانی ساغ اولموش بو دا «قولام دایی»سی کیمی عیناددیر!
– ماشاللاه مئهربان‌دیر، «قولام دایی»سینا چکیب!
-…
-…
بئله – بئله سؤزلرله «قولام دایی» همیشه دیلیمین ازبری، قولاغیمین قوناغی اولوبدور. چوخ اوزون زامان او منیم ذهنیمین ان گئنیش حیصه‌سینی یئیه‌لیکله‌میشدی. من اونا گووه‌نردیم؛ اونون قانادیلا اوچاردیم. او هر هانسی زامان بیزه گلنده، کامیونون سسیله آنامین سسی بیرگه ائشیدیلردی: “قاداسی اوره‌گیمه، گلدی «قولام دایی»ون! ” او بو جومله‌نی ائله بیر لحن ایله ادا ائدردی کی آدام اونا موشتلوق وئرمه‌نی اؤزونه تکلیف ساناردی.
«قولام دایی» ماشینی دربندین آغیزیندا ساخلاردی؛ ایپک دسمال بوینوندا ماشیندان یئنردی؛ دؤره بورکون گؤتوروب یانقیلیجی باشینا قویاردی؛ سونرا بیر ایکی دانا قوهون قارپیز، یوخسا بیر پاکات تنققولات قولتوغوندا یایخانا – یایخانا ائوه ساری یئرییردی. آنام ایسه بیر الینده حوله، او یبری الینده آفتابا، قویونون باشیندا دایانیب گؤزون قاپییا زیللردی. «قولام دایی» ال- اوزون یویوب، اوتاغا کئچردی. در حال سماور دزگاهی قورولاردی؛ بیر تاییندا آنام، او بیری تاییندا قولام داییم ایله‌شردی؛ آنام چای سوزردی؛ قولام داییم ایچردی. «قولام دایی» مطلق چاییا یوخ دئمزدی؛ آنام ایسه آغاداداشینا چای سوزمه‌دن هئچ زامان یورولمازدی؛ بو آرادا زاواللی سماورین پیققیلتیسی آخیر- آخیردا یورقونلوغدان زاریلتییا چئوریلردی.
«قولام دایی»نین رح به رح ماجرالاری وار. اونون توپراغا تاپشیریلماسیندان ایللرجه گئچمیشسه ده، بو ماجرالار هله‌ده منیم ذهنیمین یوخاری باشیندا ایلشیب‌لر. نئجه اولار سیز ده منیم ذهنیمه قوناق گله‌سینیز؛ بیرلیکده اونلارین بیر نئچه‌سی‌نین تاماشاسینا ایله‌شک؛ اولارمی؟
***
(۱): «قولام دایی»نین جیدیرا چیخماسی
بیزیم بالاجا شهریمیزین ایلکین شوفری “هنریک” آدلی بیر ائرمنی ایمش؛ ایکینجیسی ایسه منیم قولام داییم ایدی. قالمیش شوفرلرین هامیسی بونلارین شاییردی اولمودوشلار. البته منیم قولام داییم، گؤز دیمه‌سین، همیشه سواره ایدی؛ چونکو او ماشیندان یئنجک، آتینی یهرلردی. اونون آتی کؤهلن بیر آت ایدی. «قولام دایی» اونو وول – وول آدیلا چاغیراردی.
بیر عنعنه اولاراق، ایلین آخیر چرشنبه‌سی جاماعات چای باشینا گئدیب قاییداندان سونرا آتلی‌لار شهره یاخین بیر دوزده یاریشا چیخاردیلار. طبیعی کی «قولام دایی» اؤز وول-وول ایلا بو یاریشین اؤن سیراسیندا گئدنلردن اولاردی. او ایل ده هر ایل کی کیمی «قولام دایی» سحر ائرکن وول-وولو آرپا یونجایا توتوب، بئل – بوخونون قاشوولادی، یال – قویروغون اوخشاییب ائودن چیخارتدی. من اوندا اون ایکی-اون اوچ یاشیندایدیم؛ او آت ایلا، من ایسه قاچا- قاچا اونون آردینجا اؤزومو یاریش مئیدانینا یئتیردیم.
ییرمی نئچه آتلی سیرا دایانمیشدیلار. «قولام دایی»ایسه دری پاپاغی باشدا، ایپک دسمال بوغازیندا، شال قورشاق بئلینه ساریلمیش حالدا، اوجا بویوایلا کؤکسون قاباردیب دیم-دیک آتا اوتوروب نسه اوفوقده بیر شئیی آختاریرمیش کیمی، گؤزلرین دوم – دوز قاباغا دیکمیشدی. آنجاق سیرا تکمیللشدی؛ آدلیم آت دلالی پاشاخانین توفنگینین سسلنمه‌سیله آتلار یئرلریندن سیچراییب، قیساجیق زاماندا توز- تورپاغا قاریشیب گؤزلردن ایتدیلر.
لحظه‌لر آغیر- آغیر اؤتوشوردو. منیم اوره‌گیم سینه قفسینده چیرپینیردی. هله آتلاردان خبر یوخ ایدی. اوفوقده سئیرک دوماندان باشقا بیر شئی گؤرونموردو. بیردن بیره اوزاقدان سرعتله یاخینلاشان توز- توزاناق توپاسی گؤزه چارپدی. هیجان، ییغیناقدان قایناییب داشلاندی. های – کوی چؤل – باییری بورودو. بیر ایکی آتلی جیزیغا چاتیب، سوووشدولار. اوچونجوسو، دؤردونجوسو؛ آمما «قولام دایی»دان خبر چیخمادی. توز- تورپاغین قاتیلیغیندان یئتیشن آتلی‌لارین تانینماسی چتینه چیخمیشدی. آتلی‌لار آتدان دوشوب، آتلارینی دولاندیریردیلار. هله ده من قولام داییمی آختاریردیم. بیردن پاشاخانین سسی اوجالدی:
– اده قولام، آتی دولاندیر! چرلر هآا..، دولاندیر اونو!
پاشاخان سؤزونو ایکی – اوچ دؤنه تکرار ائله‌دی. هاچاندان – هاچانا «قولام دایی» دیله گلدی:
– جهنمه چرلر، گورا چرلر.
«قولام دایی»نین بوغوناق سسینه طرف یونلدیم. آتین جیلووندان توتوب دایانمیشدی. توز- تورپاغا بویانمیش صیفتیندن دوغوردان زه‌هر دامیردی. قورخومدان دال – دالی چکیلیب، یاواشجا سوزولوب، ائوه ساری یوللاندیم.
اوچ گون «قولام دایی»نین ائوینین هنده‌ورینه دولانمادیم؛ دؤردونجو گون “فهی” زن‌دایی بیزه گلدی. بللی اولدو کی همان گون «قولام دایی» وول-وولو یالدان قویروغا ازیب؛ سونرا اونو سالیب طؤلویه؛ قاپیسینادا بیر یئکه‌جه قیفیل وروب، باغلاییب. دیلسیز- آغیزسیز حئیوانی تکجه آرپا یونجایا یوخ، حتتا سویا سامانا دا حسرت قویوبدور. آتین کیشنرتیسیندن قاپ-باجا دیله گلیب. «قولام دایی»نین اؤزوده یورغان-دؤشه‌یه دوشوب، او گوندن ایشه گئتمه‌ییبدیر.
تکی منیم آتام- آنام دئییل، قوهوم- قونشودان دا کیمیسی قورخوسوندان ایشه قاریشمیردی. بیر ایکی گون ده سوووشدو، سؤز یاییلدی، نهایت آتین لاپ دیلدن دوشن زامانی پاشاخان بیر نئچه آق ساققال ایله برابر «قولام دایی»نین یاتاغین دؤرله‌دیلر. هره بیر بند دئدی؛ آنجاق پاشاخان سؤزو آلدی:
– قولام، اشی سن ده بیر دانیش آخی، دی دئ گؤرک بو دیلسیز حئیوانین باشینا هانسی داشی سالمالییق؟
قوناق‌لار دانیشیغا باشلایان لحظه‌دن باشین یئره دیکن «قولام دایی» نهایت باشینی قالدیریب، تکی بیر جومله دئدی:
– پاشاخان سن فقط بیر ایش گؤره‌جکسن؛ بو قورومساغین بئینینه بیرجه‌دنه گولله بوشالداجاغسان؛ والسلام!
پاشاخان سؤزو آلیر؛ درحال، دوروب دوشونمه‌دن دئیییر:
– آی سنون او دیلیوه قوربان قولام، واالله سؤزون لاپ جؤهرین دئدین؛ دوغرودانکی بو بئقئیرتین قانی حلال‌دیر!
سونرا باشین قاپییا ساری اوزادیب، سسله‌ییر:
– فهیمه باجی گتیر، گتیر او آچاری! من اؤزوم بیللم اونون باشینا نه اویون گتیرمه‌لییم.
بیر ایکی هفته‌دن سونرا پاشاخان آتین پولونو قاپییا گتیریر. فهی زن‌دایی‌یا وئریر. پول ایکی آی تاخچادا قالیر. «قولام دایی» هر گون فهی زن‌دایی‌نین آغیزینی گودور کی پولا گؤره اونا بیر سؤز دئیه بلکه، آمما فهی زن‌دایی قورخوسوندان لا کلام دانیشماییر. نهایت «قولام دایی» تاخچاداکی پولون قاش گؤز آتماسینا دؤزه بیلمه‌ییب گونلرین بیر گونو سسسیز- سمیرسیز ال آتیر پولو گؤتوروب جیبینه قویور… “سون”
