دئدیکجه پیس بیرعادت
علی تقی‌زاده لاریجان
تارچی چارگاهین برداشتین سسلندیریر. تارین تئللرینه گوجلی ده‌ین میضراب مؤحتشم بیر ایفانی ائشیتمه‌یی موشدولوقلاییر. خواننده بیر میصراع غزلدن اوخومامیش و یا حتی بیرنفس برداشتی مایه‌یه طرف آپارمامیش، اؤزلرین چوخ موسیقی‌شناس بیلن تاماشاچیلار آلقیشا باشلاییب و بوتون موسیقی فضاسین کورلاییرلار.!!
بو پیس رفتار بیر چارگاه موغامی، منصوریه‌ده بیته‌نه قدر آزی اوتوز دفعه تکرار اولور. نه کی خواننده‌نین ظریف ایفا آنلاری، بلکه سولو چالان ارکستر عوضولری، هاردا او تاماشاچی‌نین اوره‌یینجه چالیر، چپیک سسی ده شیروانیه یاغان، یئکه دنه‌لی دولو سسی کیمی، موسیقی هاواسین بورویور. هرکس کی باشقا تاماشاچیلاردان اؤزون چوخ بیلمیش سانیر، هامیدان اول چپیک چالیب، سورو قوچی کیمی باشقالارینی دا دالیسیجا گئتمه‌یه وادار ائدیر!. ائله کی هرکس چپیک چالماقی واجب بیلیب، دئییر بس اونون آلقیشین گؤرمه‌سه‌لر، او ظریف آنلاری دوشونمه‌ین، ساوادسیز، سویه‌سیز گؤرونه‌جک.!!!
موغام موسابقه‌لرینین کیمسه ده فیلمی وار، یا مسابقه زمانی جانلی تاماشا ائدنلر، بیلیرلرکی تاماشاچیلارین یئرسیز آلقیشی او گؤزللیکده ایفالارین باشینا نه‌لر گتیردی. ائله کی هئچ زامان لکه‌سیز بیر موسیقی او مسابقه‌لردن یازیلیب یادداشتدا قالمادی. اگرکی سکوتدا ایفا اولسایدی، شوبهه‌سیز قیزیل لنته یازمالی گؤزل موسیقی‌لر یاراناردی.
چوخ تاسف کی بو پیس عادت آذربایجان جمهوریسینده جانلی تئاتر و موسیقی سالون‌لاریندا گئت گئده انکشافدا و یاییلمادادیر!!. اونلاردان کورکورانه تقلید اساسیندادا، بیزلری متاثیر ائدیب و ائدیر. آزیندان بیزیم کیمی تلویزیون تاماشاچیلاری تئاترین سناریوسونون یاریسیندان چوخون، باشا دوشموروک. بیرطرفدن چپیک سسیندن، دیگر طرفدن روس و فرنگی دیللرده ایشله‌نن لوغتلردن. اودورکی کمیک صحنه‌لرده گولنلرین گولوشونه ده، بیرجور حئیرتله گولوروک!!
موسیقی سالونلاریندادا اشاره اولان اوقات یارانیر. عالیم قاسیم اوفون تهران اجراسیندا تالار وحدتده عین رفتارین شاهدی اولدوق. نئچه یول قصد ائله‌دیم اوجادان قیشقیرام کی: بیز عالیمی ائشیتمه‌یه گلمیشیک، اؤز الیمیزین سسین ائشیتمه‌یه یوخ! چکیندیم. قورخدوم کی بیرنفر آغیر سؤز دئیر، بیر آز دا اوقاتیم کورلانار.
یادیما کؤهنه بیر خاطیره دوشدو. رحمتلیک دکتر هوشنگ کاووسی یاخشی آد قویموشدو. فیلمفارسی. بو بیزیم تزه جاوان دؤروموزده، اوشاقلیق چاغلاریمیزدا، حتتا اوندان قاباق ایران استحصالی کیمی تانینان فیلملرین آدیدی. دونیا سینماسی خصوصیله هیندوستان سینماسینین ناشی بیر کوپی‌سینه بنزر فیلملر کی، نه فیلم ایدی، نه ده فارسی. او سببدنده فیلمفارسی آدین هله ده داشییر. او فیلمفارسی‌لرده ایکی صحنه‌ده تاماشاچیلار چپیک چالارکن فردین کیمی فیلمین قهرمانین تشویق ائدردیلر. بیر اوندا کی نئچه قولدور کؤتک آلتدا ازیشدیرن کسین، ایمداد هارایین ائشیدن فیلمین قهرمانی، کؤمک اوچون توللاناردی. بیرده همن فردین و یا ایرج ین اوخودوغو موسیقینی دوداق ووراکن، تحریر(چه چه) یئرینه چاتاردی.
سؤزسوز کی بو داورانیش عوام و عادی تاماشیچی‌لارین ایدی. اینجه صنعت اهلی، عالی تحصیللی و ضیالی جمعیتدن بو رفتار باش وئرمزدی.
ایندی جانلی تئاتر یا موسیقی ایفاسین یئرسیز آلقیشلاری ایله زایل ائدن تاماشاچیلاری گؤرنده، اؤزومو فیلمفاسی سینماسیندا حیسس ائدیرم.
بو پیس عادتی ایکی جور تفسیر ائتمک اولار: بیرینجی بئله کی تاماشاچی اؤز تشویقی ایله، قدیردانلیقین خواننده‌یه یا چالقیچیا بیلدیرمک ایسته‌ییر. من موطلق بو تفسیری دوز بیلمیرم. تماشاچی موسیقینی ائشیدمک اوچون سالونا گلیر، نه کی اؤزو آلقیشلاری ایله ایفاچی دونونا گیره. ایکینجیسی ده بئله کی، تاماشاچی او فیلمفارسی تاماشاچیسی سویه‌ده‌دیر و یئرسیز آلقیشلا، بیر مؤحتشم ایفانی مجراسیندان چاشدیریب و بیر ایلنجه‌یه تبدیل ائدیر. اگر بیر عالیم، بیر آغ ساققال، موسیقی عوضینه، ده‌یرلی بیر موضوع حاققیندا تاماشاچیلارا دانیشسا، بیز نه حاقلا اونون سؤزون دیقه ده بیر یول کسیب، چپیک چالمالیییق؟ بو ایش بیر جور اهانت دئییلمی؟ چوخ اولوب کی سیاسی دانیشیقلاردا،داواملی آلقیش یا صلوات ایله دانیشانین صؤحبتینه مانع اولوب، اونو سوسماغا وادار ائدیبلر!!
البته آیدیندیر کی پوپ، جاز و بو سایاق ریتمیک موسیقی‌لر کی تاماشاچیلار هیجانلا، ایفاچیلارا قوشولوب، اوخویوب، اویناییب و شن اوقات کئچیریرلر، صؤحبتیمیزدن کناردی.
غرب اؤلکه‌لرینین ملایم و یا سمفونیک موسیقی‌سین گؤرنده، آدام نئچه قات حظ آلیر. مجلیسه حاکم اولان سکوت ایفاچینی بوتون خلاقیتی ایله نادر و تکرار اولونماز بیر ایفایه قادر ائدیر. تاماشاچیلاردا ایفانین سونوندا، یوکسک مدنی بیر رفتالا، اوزون موددت آلقیشلا، تشککورلرین بیلدیریب و بعضن گول چلنگیده تقدیم ائدیرلر. کئچن اوقات هامی اوچون گؤزل بیر حیات آنلاری یاشاماق اولور.
۱۵ -۱۶ ایل قاباق سهو ائله‌مه‌سم صدای‌سخن یا بونا بنزر بیر تخصصی موسیقی مجلله‌سینده بیر مصاحبه اوخودوم. ۱۳۵۶نجی ایل شیرازدا حافظین مزاری اوسته کچیریلن جشن هونرده اوستاد شجریانین گؤزل بیر ایفاسیندان صوحبت گئدیردی. ایفانی موکممل سکوتدا دینله‌ین تاماشاچیلار، سوندا ۳۵ دیقه ال چالیب، صنعتچی‌لری آلقیشلامیشدیلار!.
بیز بونو دوشونملی‌ییک کی،اینجه‌صنعت عالمینده یارانان اثرلر تکرار اولمور. هاما بیز همیشه تکرارلا چپیک چالا بیلریک.!!
کرج ۱۳۹۵ قیش
یک پاسخ
چوخ ساغول آی علی آرزولارینا قوشولورام.