آسلان عمی
کویولو نجاری سعید
آسلان عمیدن بیر گیله سیقارئت آلدیم. همیشه‌کی کیمی، سیقارئتی آلیشدیرماق اوچون اوندان آلیشقان ایسته‌دیم. آسلان عمی قیرمیزی بیر آلیشقان منه ساری اوزاتدی.
گولومسونه‌رک، «یئنی آلیشقان آلمیسان، آسلان عمی؟! موبارک‌دیر!» دئدیم.
«یوخ، واریم ایدی. چوخدانکی‌دیر،» دئدی.
«آخی من بونو گؤرمه‌میشدیم. یوخسا مخصوص موشتریلر اوچون‌دور؟!»
«دئمک اولار!» دئییب دوداغی قاچدی.
گولومسونه‌رک، «دئیه‌سن بو ایشین ایچینده بیر ایش وار!» دئدیم.
«یوخ،. . . هن!»
«منه دئ، آسلان عمی. هئچ کیمه دئمه‌ر‌م. آرتیق، بیر ایل‌دیر منی تانیییرسان. »
الیمی آلیشقانی آلماغا اوزاتدیم، آنجاق اؤزو اونو یاندیریب سیقارئتیمی آلیشدیردی.
«هله سیقارئتینی چک، سنه آچیقلایارام. آنجاق اؤز آرامیزدا قالسین،» دئدی.
«یاخشی! آرخایین اول،» دئییب، سیقارئتیمی چکمه‌یه باشلادیم.
گولومسونه‌رک، «کئچَن بیر ایلده سنی یوخلاییردیم،» دئدی.
«یوخلاییردین می؟!» دئییب گؤزلرینه باخدیم.
«هه ده. یئنی گلَن هر بیر موشتریمی یوخلاییرام.»
«نئجه یوخلاییرسان؟!»
«بیر یئنی گلَن موشتریلر وار، بیر بَیه‌ندییم موشتریلر وار، بیر ده بَیه‌نمه‌دیکلریم.»
«نئجه یعنی؟!»
«هر یئنی موشتری گلَنده، اونو بیر مدت گؤز آلتیندا ساخلاییرام. داورانیشینی ایزله‌ییرم،» دئییب منه باخدی.
«چوخ ماراقلی‌دیر! مسئله بیر آز غلیظلَشدی! سیقارئت ساتماغی ساده بیر ایش سانیردیم.»
«بلکه ده باشقا سیقارئت ساتانلار اوچون ساده بیر ایش‌دیر، اما منیم اوچون بئله دئییل.»
«ایندی بو آلیشقانلارین فلسفه‌سی نه‌دیر؟!»
آسلان عمی، کؤینه‌یی‌نین جیبیندن بیر گیله سیقارئت گؤتوردو، دوداقلارینین سول طرفی‌نین آراسینا یئرلشدیردی، سونرا قیرمیزی آلیشقانی یئشیکدن چیخاردیب اونو آلیشدیردی. سیقارئتینی بیر اودوملوق سوموروب، توستوسونو توستولوک بوروسوندان چیخان کیمی هاوایا پوفله‌دی. من ده سیقارئتیمه بیر قوللاب ووروب، سیقارئتچی عمی‌نین پوفله‌دییی طرفه پوفله‌دیم. توستولر بیربیرینه قاریشدی. آسلان عمی گولومسوندو.
«هه، دئییردیم، بیر مودتدن سونرا اخلاقینی، داورانیشینی بَیه‌ندیییم موشتریلریمه سیقارئتی آلیشدیرماق اوچون بو قیرمیزی آلیشقانی وئریرم. یئنی گلَن موشتریلریمه آغ، بَیه‌نمه‌دیییم موشتریلره ده ساری آلیشقان وئریرم.»
«ماراقلی‌دیر! بو آلیشقانی باشقا آلیشقانلاردان آییران نه‌دیر؟!»
«بو، اوزون بیر حئکایه!»
یئشییین آرخاسیندان بیر کتیل چیخاردیب، منه دوغرو ایته‌له‌دی.
«اوتور! آیاق اوسته یورولارسان.»
آیاق اوسته اونو دینله‌مک ایسته‌دیییمی دئمک ایسته‌ییردیم، آنجاق یوخلانیلدیغیم مو‌دتین یئنی بیتدییینه گؤره، دعوتینی گئری چئویرمکدن چکیندیم.
الینده‌کی سیقارئته سون قوللابی ووروب، اونون کؤتویونو کول‌قابی‌یا باسدی. من ده اونون آردینجا سیقارئتیمی کولقابیدا سؤندوردوم. کولقابیدا ایکی سیقارئت کؤتویو داها وار ایدی. بلکه مندن قاباق آیری بیر قوناغی دا اولموشدو.
بو آرادا باشقا بیر موشتری ده گلدی. ایکی گیله سیقارئت آلدی. باشینی ییرغالایاراق آسلان عمی‌یله سالاملاشدی، سونرا سیقارئتینی آسلان عمی‌نین وئردییی ساری آلیشقانلا آلیشدیریب گئتدی. آسلان عمی اونون گئدیشینی ایزله‌دی. آلیشقان فلسفه‌سینه گؤره، آسلان عمی بو کیشینی بَیه‌نمه‌میش اولمالی‌یدی، او اوزد‌ن اونا، ساری آلیشقان وئرمیشدی.
او کیشی اوزاقلاشاندان سونرا آسلان عمی اؤز-اؤزونه میریلداندی. سونرا منه ساری دؤنوب اونون حاققیندا نه‌سه دئمک ایسته‌دی، آنجاق سؤزونو آغزیندان قایتاردی.
«چوخ سیقارئت چکرسن؟!» دئییب منه باخدی.
«یوخ، گونده ائله بیر-ایکی گیله چکه‌ر‌م.»
«هه، یاخشی‌دیر.»
«بیر گون بوردا سنین یانیندا قالسام، محله‌ده کیمی بَیه‌نیب، کیمی بَیه‌نمه‌دییینی یاخشیجا اؤیرَنه‌ر‌م!» دئییب گولدوم.
آسلان عمی ده منیمله بیرلیکده گولمه‌یه باشلادی. گولمک سسیمیزی ائشیدن یولدان کئچَن بیر گنج قادین دؤنوب بیزه ساری باخدی.
«ائوده بیر چوخ آلیشقانیم وار، ایللر بویو توپلامیشام. ائویم آلیشقان موزئیینه بنزه‌ییر!»
«نه گؤزل! اوندا گرَک بیر گون سیزه گلیب، آلیشقانلارینی یاخیندان گؤرم.»
«هه، گل. اوتوروب بیر چای دا ایچه‌ریک.»
«اؤنجه چای، آردیندان سیقارئت، سونرا یئنه ده چای!»
ایکیمیز ده قاققیلتی‌یلا گولدوک.
«بس نئجه سیقارئت ساتان اولدون؟»
«گنج یاشلاریمدان سیقارئت چکمه‌یه باشلادیم، مکتبی بیتیردیییم ایلد‌ن. عسگرلیکدن سونرا ایشه گئتدیم. بیر شیرکتده ایشه باشلادیم، آلتایلا دا ائله اوردا تانیش اولدوم. چوخ یاخشی، جانایاخین بیر اوغلان ایدی. بیر اؤزل‌لییی وار ایدی، آیدا بیر قیزا وورولوردو!» دئییب هیققیلدادی.
آسلان عمی سؤزلرینه آرا وئردی. یئشییی‌نین آلت قاتیندان چیخارتدیغی کیچیک قومقومادان ایکی ایستَکان چای سوزدو.
«شیرکت باتدی، بیزی ده ایشدن چاخارتدیلار. ایشدن قووولدوقدان سونرا بیر نئچه یئره گئتدیم، اما ایشه گؤتورمه‌دیلر، یا دا گؤتوردولر، آنجاق بیر مودتدن سونرا ایشی بَیه‌نمه‌ییب اؤزوم چیخدیم.»
ایستَکانی گؤتوروب بیر قورتوم چای ایچدی. «چایین سویوماسین،» دئییب ایچمه‌یه باشلادی.
من ده چاییمی قورتوملاماغا باشلادیم، ایچینده قیزیل‌گول وار ایدی.
«آلتایین آتاسی کیچیک بیر دوکاندا سیقارئت ساتیردی. آلتای آخشام اوستولری گئدیب دوکاندا قالیردی، من ده هردن اونون یانینا گئدیردیم. سیقارئت ساتماغین یولونو دا ائله اوردا اؤیرَندیم. »
«بس، آلتای نه اولدو؟»
«آلتای اونیوئرسیتئته گئتدی، من‌سه گیریش ایمتاحانیندان کئچه بیلمه‌دیم. ائله بو پئشه‌ده قالماغا قرار وئردیم.»
آسلان عمی ایستَکانینی داغ سو ایله یاخالادی. یئشییین اؤنونده بیر موتورسیکلئت دایاندی. موتورسیکلئتچی ائنیب بیر قوتو سیقارئت آلدی. قوتونو آچیب، بیر گیله چیخاردیب دوداقلارینین آراسینا تاخدی. آلیشقان ایسته‌دی. آسلان عمی اونا آغ آلیشقانی وئردی.
کیشی سیقارئتینی آلیشدیریب، «ساغ اول، عمی،» دئییب موتورا مینیب اوزاقلاشدی.
آسلان عمی‌یه ماراقلا باخیب، اونون ایش فلسفه‌سینی یاخشی آنلادیغیمی بیلمک اوچون، «یئنی بیر موشتری! دوزدورمو؟!» دئیه سوروشدوم.
«دوزدور. یئپ‌یئنی بیر موشتری! بیرینجی دفعه‌دیر گؤرور‌م اونو،» دئیه‌رک گولدو. «باخ، سندن یاخشی شاگیرد چیخار، چوخ تئز اؤیرَ‌نیرسن!»
«گرک گونده بیر ساعات گلیب بوردا سنین یانیندا قالام!»
«هه، گل!»
باشقا بیر موشتری تلَسیک گلدی. بیر گیله سیقارئت آلدی، پولو اؤد‌ه‌ییب، سیقارئتی آلیشدیرمادان چیخیب گئتدی. بو کیشی‌نین هانسی آلیشقان قروپوندا یئرلشدیریلدییینی اؤیرَ‌نه بیلمه‌دیم. آسلان عمی ده بیر شئی دئمه‌دی.
«باغیشلا! موشتری گلدی، سؤزوم پارا قالدی. نه باشینی آغریدیم، سیقارئتچی اوغلو آلتای موهندیس اولدو، من ده اونون آتاسی‌نین پئشه‌سینی گؤتوردوم، یول قیراغیندا، یئشیک آرخاسیندا!»
آسلان عمی‌نین سون جمله‌سی قولاغیمدا بیر آز ساتیریک سسلَندی.
«ایندی بو ایشدن راضی‌سان‌می؟!»
«آرتیق، یاشیمین بو چاغیندا راضی‌لیغین یا دا ناراضی‌لیغین بیر آنلامی یوخ‌دور. کئچینیریک، ائله بو گؤرر.»
«بلی.»
«او قیرمیزی آلیشقانین دا اؤزونه گؤره بیر ماجراسی وار. قیساجا سنه دئییرم. اونو آلتای وئریب منه.»
«اوندا بس بیر یادیگارلیق‌دیر»
«یئنیدن هدیه وئریلمیش بیر هدیه‌دیر. آلتایین بیر سئوگیلی‌سی وار ایدی، بوردا اولاندا سونونجو سئوگیلیسی‌یدی. آلتایلا تانیش اولان گوندن اونون سیقارئت چکمه‌سی‌دن خوشلانمیرمیش. آلتای‌دان سیقارئتی ترگیتمه‌سینی ایسته‌ییرمیش. آلتای دا ترگیده‌جه‌یینی دئییرمیش، آما بیردن یوخ، یاواش-یاواش. ائشیتدیییمه گؤره قیز آلتایی چوخ سئویرمیش، اونا گؤره نئجه اولورسا اولسون، آلتایین سیقارئتی بوراخماسینی ایسته‌ییرمیش. قیزین آتا-آناسی ایسه آلتایی ایسته‌میرمیش، او اوزد‌ن قیزلارینین بو اوغلانی بوراخماسی اوچون بهانه‌لر آختاریرمیشلار. بو آرادا آلتایین سیقارئت چکمه‌سی ده اونون علئیهینه یاخشی گیروه اله وئرمیش. چوخ چکیش-برکیشدن سونرا، قیز آلتایی ترگیتدیره بیلمه‌میش. بالا-بالا آرالاریندا سؤز چیخمیش، کوسکونلوک یارانمیش.»
آسلان عمی سوسدو. بیر سیقارئت گؤتوروب آلیشدیردی. بیر-ایکی قوللاب ووراندان سونرا، منیم هیجانیمی گؤرونجه سؤزونه داوام ائتدی.
«اونلارین سون گؤروشمه‌سینده، آلتای قیزا بیر اودئکولون وئرمیش، قیز دا اونا بیر قیرمیزی آلیشقان. قیز اودئکولون هدیه آلماغی چوخ سئویرمیش، اونا گؤره ده آلتای اونا باهالی بیر اودئکولون هدیه ائتمیش. قیز دا سیقارئتی ترگیتدیره بیلمه‌دییینه گؤره، آلتایا آلیشقان هدیه وئرمیش، حتی اوتوروب آلتایلا بیر سیقارئت ده چکمیش!»
«آلیشقان هدیه‌سی! ویدا سیقارئتی چکمک! چوخ غریبه! بو قیرمیزی آلیشقان ائله او آلیشقان‌دیر ؟!»
«هه.»
«سنه نئجه گلیب چاتیب؟!»
«او قیزدان آیریلدیقدان سونرا، آلتای بوردا چوخ قالمادی. بوردان آوروپایا، اوردان دا تحصیلی‌نین قالانینی بیتیرمک اوچون آمئریکایا چیخیب گئتدی. گئتمه‌میشدن نئچه گون قاباق بیر گؤروشوموز اولدو. قیزی اونوتماق، اوندان قالان هر نه‌یی اؤزوندن اوزاقلاشدیرماق ایسته‌دییینی دئدی. بو آرادا آلیشقانی دا منه چاتدی.»
«بس، بئله! او بیری آلیشقانلار نئجه؟»
«هر یئرده یئنی، گؤزل آلیشقان گؤرموشم، گئدیب آلمیشام، اوّلده ائله تکجه بو قیرمیزی آلیشقان وار ایدی، سونرا آغ ایله سارینی دا بو ایشه قاتدیم. بعضی‌سینی ده دوست-تانیش منه هدیه وئریب.»
آیاغا قالخدیم.
«یاخشی، من گئتمه‌لی‌یم، آسلان عمی. بو احوالاتی منه دانیشدیغینا گؤره چوخ ساغ اول. بوندان سونرا یانینا تئز-تئز گله‌جه‌یم.»
«هه، گل، یئنه اوتوروب دانیشاریق.»
«هله‌لیک.»
«گوله-گوله.»
یولا دوزَلدیم. آسلان عمیدن بیر آز اوزاقلاشدیقدان سونرا قانریلیب اونا باخدیم.
«آلیشقان موزئیینی ده گؤرمک اوچون بیر گون ائوینیزه گله‌جه‌یم،» دئییب گولدوم.
«موطلق گل. گؤزله‌ییرم.»
اوزاقلاشارکن، آسلان عمی‌یه آیری بیر موشتری گلدییینی گؤردوم. سیقارئتینی هانسی آلیشقانلا آلیشدیردیغینی گؤره بیلمه‌دیم. آرخاسی منه ساری ایدی. آنجاق دؤنرکن، جیبینه کیبریت قوتوسونو قویدوغونو گؤردوم.
