ایبلیس
همت شهبازی
امتحانلاری قورتاریب یئنیجه ائویمیزه یئتیشمیشدیم. هله گونون باتماغینا بیر-ایکی ساعات قالیردی. ائوه یئتیشمکله باشیمی یئره قویوب گون باتاناجاق یاتدیم. آخشام واختی اویانیب خؤره‌ییمی یئدیم. بیر آز اوردان –بوردان دانیشاندان سونرا اوتاغیمدا تک قالمیشدیم.
گئجه‌یاریسی اؤز بویومدان اوزون بیر دؤشه‌یین اوستونه اوزانمیشدیم. سانکی اؤلوم دؤرد–دؤره‌مده گزیردی، اونونلا یان–یانا اوزانمیشدیم. دؤشه‌یین اوستونه اوزانمامیشدان قاباق شعر کیتابی اوخویوردوم.
«یوللار دره‌لی‌دیر، یوللار تپه‌لی…»
اوره‌ییم سیخیلدی. سانکی ایچیمده اؤتن ایستک‌لریمله وارلیغیم آراسیندا بیر غم کؤرپوسو قوردو:
«حیات …!حیا…ت! حیا…آ…ت! آت مینن انسانلارکیمی بعضی انسانلارین بوینونا مینیر. حیاتین یوللاری چوخ واخلار دره‌لی، تپه‌لی‌دیر… یوللارین کاناریندا بیتگی‌لر ده اولور. اونلار گؤر نئجه گؤزل یاشاییرلار. چوخ واخلار اونلارین یاشاییشینا پاخیل‌لیغیم گلیر. یوللاری گئدیرسن، گئدیرسن ائی… اوجو یوخ، بوجاغی یوخ… یول قیراغی طبیعتی، گول-چیچک‌لری، قویون– قوزولاری، چوبانلاری گؤرورسن… حتتا یان–یؤره‌نه دوشن کؤلگه‌لری ده گؤرورسن،کؤلگه‌لرکیچیلیر، اوزانیر، آدامین او اوز بو اوزونه کئچیر، چوخ آداملاری قورخودور، چاشدیریر… ائی… نه بیلیم بلکه ده ائله حیات بیر-بیرینه اوخشار کؤلگه‌لردیر انسانی چاشدیرماق اوچون یارانیب…» بیردن اؤزومه گلدیم، فیکیرلریمین اوجو قیریلدی. بو ایسه منی کد‌رلندیردی. آخی بیلیرسیز بیر ده بو خیاللارین اوجونو توتماق اولمور. انسانین همصحبتی اولمایان یئرده، اونون اوچون أن گؤزل همصحبت ائله اونون اؤزودور.
اوتاغیمین بیر گوشه‌سینده بیر نئچه کیتاب واردیر. گاهدان اونلاردان بیرینی اوخوماق اوچون گؤتورورم آنجاق حوصله‌م داریخیر،کیتابی اؤز یئرینه قؤیورام.
گؤزلریمی اوتاغیما گزدیردیم، اونون چوخ یئرینه ایری- اسکیک گچ وورولوب، آنجاق اوتاغیمین کیچیک پنجره‌سی‌نین دؤرد- دؤره‌سینه گچ چکیلمه‌ییب‌دیر. قیرمیزی کرپیچ‌لری آداما گؤز بَره‌لدیر. یورقان اوستومده، یاسدیغیمی دیک قویوب سؤیکنمیشم. گؤزلریمی پنجره‌یه سوزورم. قارانلیق‌دیر. گئجه‌نین یاریسی، گؤیده بیر اولدوزدا بئله گؤرونمور. هردن، بیر ایت هورور، گؤرورسن بیر آیریسی اونا جاواب اولاراق باشقا یئردن هورمک سسی گلیر.
یوخوم گلمیردی. آیاغا قالخدیم. شاپ-شاپ شاپیلدایان ساماوری سؤندوردوم، بیر چای دمله‌دیم. ایستکان- نلبکی‌لری گتیریب، بیر چای سوزدوم.
ائویمیزین کاناریندان آز سویو اولان کیچیک بیرآرخ آخیر. اوندان کئچمک اوچون کؤرپو ده بئله لازیم دئییل. آرخین اوزونلوغوندا بیر نئچه سؤیود آغاجی سیرا ایله بیتمیشدی. سؤیودون بعضی‌لری بؤیوک، بعضی‌لری ایسه چوخ کیچیک‌دیر. بؤیوک سؤیودلرین هامیسی بیر ایلده بؤیوموشدور. چوخلو خول-بوداق آچمیشدیر. آرخین سویونون چوخونو دا ائله بو قارینپا سؤیودلر ایچیردی. بونا گؤره‌ده بیر ایلده بئش دفعه او کیچیک سؤیودلردن یئکه اولموشدولار.
هر گئجه قول- قانادلی بیر بایقوش او کیچیک سؤیود آغاجلاری‌نین بیری‌نین اوستونه قونوب بانلاییردی آخی آنام همیشه اونون دوز-چؤره‌یینی، خؤره‌یینی کیچیک آغاجلارین اوستونه قویوردو. بونا گؤره ده بایقوش هئچ واخت بؤیوک آغاجلارین اوستونه قونمازدی، چونکی اؤز خؤره‌یی‌نین یئرینی بیلیردی.
همیشه‌کی کیمی بوگئجه ده بایقوش اؤز یئرینه قونوب بانلاییردی. آنامدان ائشیتمیشدیم بایقوش چوخ شوم اولور. دئییلن‌لره گؤره او بانلایان چاغدا گرک دوز-چؤره‌یینی وئره‌سن. منیم ۱۷ یاشیم وار ایدی. بو ناغیللارا اینانماق منیم اوچون چتین ایدی.
«نئجه اولار دؤز-چؤره‌ک قالمایا، داشییب بایقوشا یئدیرده‌سن؟ »- دئییردیم.
الیمده‌کی چاییم سویموشدو. داها ایچمه‌دیم. بایقوش ایسه بانلادی… بانلادی… آخیردا یورولوب گئتدی. من ده اوستومه یورقانی چکیب الیمده کیتاب اوزاندیم.
«اؤز-اؤزومه شعرلری اوجادان اوخویوردوم. بعضی مصراعلاری یادیمدا قالماق اوچون تکرار اوخویوردوم. بیردن گؤزوم پنجره‌میزه ساتاشدی. پنجره‌نین قاباغیندا، گچ چکمه‌دییمیز قیرمیزی کرپیچ‌لرین اوستونده بارماقلاری قارا توکله دولو بیر ال گؤردوم. یانی بئله حیس ائتدیم کی او ال، آدام الینه بنزه‌ر بیر ال‌دیر. آیاغا قالخدیم، پنجره‌یه یاخینلاشدیم. دوغوردان دا بیرآدام ایدی. او الینی پنجره‌نین قاباغیندان چکدی. آنجاق من باخیشلاریمی پنجره‌یه دیکمیشدیم. اونو نئچه دفعه گؤردوم‌کی پنجره‌نین قاباغیندان او اوز بو اوزه گئدیردی. ایندی ده یادیمدادیر. گؤزلری چوخ قورخولو، بایقوشون گؤزلرینه اوخشاییردی. آنجاق بایقوش دئییلدی. چونکی او ال، او هئیکل آدام هئیکل ایدی. او اوزون گئییملی پالتارلار گئیمیشدی. کیتابلاردا اوخودوغوم درویش‌لرین گئییمینه اوخشار پالتارلاری آیاغینین اوجونادک دوشموشدو. هله باشینداکی بؤرکوندن، ایری-ایری دَ‌بَریشیکلریندن، قورخونج هئیکلیندن، یالان اولماسین کوراوغلو دا اولسایدی قورخاردی.
اؤزومو ایتیرمیشدیم. هئچ بیلمیردیم الیمی هارایا آتیم. قورخومدان یورقانی باشیما چکدیم. آنجاق او، پنجره‌نی دؤیدو. چیغیریردیم، آنجاق سسیم چیخمیردی، هله اوسته‌لیک لاپ یاواشدان سوروشدوم: -سیز…کیم…سیز؟ … نه…ایستیر…سیز؟
حتتا ظن ائله‌دیم کی یاواشدان سوروشدوغوم بو سورغو اوچون سسیم چیخمامیشدی. آنجاق او باشینی پنجره‌دن ایچه‌ری سوخاراق دئدی:
-من کیمه‌م؟ ها… ها… ها… ایندی گؤرسه‌ده‌رم سنه. دور آیاغا گؤروم، دور! تئز اول ! وئیسَل- وئیسل دانیشما گؤروم! دور آیاغا گیر بو تابیتین ایچینه. سنه گؤرسه‌دیم کی من کیمم؟
قورخو بوتون سوموکلریمه یئریدی. ائله‌بیل مچید قاباغیندا اونونلا گؤروشموشدوم. تابیتینی مچیدین قاباغیندا چارپایی‌نین اوستونه قویموشدو. تابیتین بیر طرفی د‌رین، او بیری طرفی ایسه کیچیک و دایاز ایدی. قورخا- قورخا سوروشدوم:
-عز… را… ئیل… سیز مه‌یه‌ر؟
-نه عزرائیل! عزرائیل کیمدی منیم یانیمدا؟ اونو من ائله آللادارام ها.- دئیه‌رک هیرسیندن ساغ الینی یومروق توتاراق سول الی‌نین ایچینه ووردو. اوزون پالتارلی، ناغیللاردا اوخودوغوموز، ائشیتدییمیز ایبلبسه اوخشایان، بایقوشا اوخشار بئله بیر آدام عؤمرومده هئچ گؤرمه‌میشدیم، آنجاق ندنسه سیر-صیفتی ائله‌بیل کی دئییردی بونو من هارداسا گؤرموشم. قورخومدان زاغ- زاغ اسیردیم، و بیر ده اونون حربه-زورباسینا گؤره باشقا بیر یولوم اولمادان تابیتا اوزاندیم. داها بیلمه‌دیم منی هارایا آپاردی. تابیتین قیراغی یوموشاق ایدی. ایچینده ایسه، هئچ بیر یوموشاقلیق ایزی گؤرونموردو.
ایندی داها تابیتین آغزینی آچیب، منی ده همان مچیدین قاباغینا گتیرمیشدی. تابیتین آغزینی آچاندا دؤرد گؤزل گئییملی و آغ اوزلو جاوان قیز گؤردوم. اونلار اللرینده شام توتوب، گوله-گوله کئچدیلر. او، مچیدین ایچینه کئچیب الینده آغ کفن ایله گلدی. بو آندا، الیمده اوخودوغوم کیتاب الیمدن زوویه‌رک یئره دوشدو.
موغان / قیش – ۱۳۷۵
