یالقیزلیق، دویغولار، دوشونجه‌لر(سندلی اوزون حئکایه- ایکینجی بؤلوم)
نریمان ناظیم
ائرته‌سي گون يوخودان دوراندا سليمان بدني‌نين هاراسينا سؤیكه‌نیب آياغا قالخدیغینی بيلميردي. اونون بدنینده ال بویدا ساغلام بیر یئر قالماميشدي. توققاج آلتيندا دؤيولموش كئچه كيمي بوتون ويجودو ازيلميشدي. قولاقلاري گورولدايير، سوموك‌لري سينريلداييردي. انگي خيردادان اويناميش كيمي ايدي. بونونلا بئله، بير نوع يونگولوك حيس ائله‌ييردي سليمان؛ اوزون، ماجرالي بير گئجه باشیندان سووموشدو اونون؛ ايندي ايسه ذهني سايخاشا چخميشدي؛ آلني آچيق ايدي؛ اؤز يانيندا باشي اوجا ايدي سليمان؛ دوزدور كي دانيشماغا سؤزو يوخ ايدي، آمما يالوارماغا كي ديلي وار ايدي. يوخ، او يالوارماميشدي، كيمسه‌دن مرحمت ديله‌مه‌ميشدي. منلیگین گؤز ببه‌يي كيمي قورويوب ساخلاميشدي سليمان.
گؤزونو آچدیقدا، قاپينين يانينا قويولموش سحریئمه‌یین گؤرور؛ چؤرك قوروموشدو، پئندیر ده. اونون يئمه‌يه مئيلي يوخ ايدي، آمما سوسوزلوقدان ديلي چيخيردي. سورونوب پیلاستيك ليوانداكي سويوموش چايیني گؤتورور، ايچير. آزجا دیرچه‌لير. دؤوره‌يه گؤز دولانديرير. باشا دوشور كي اونو باشقا بير سئللولا گتیريبلر. دار-دودوك بیر سئللول ايدي، قبیره بنزه‌يیردي. فيكیرلشير: «هر نه اولور اولسون، آنجاق او گده‌نین اليندن قورتولدوم. قوزو جيلدينه گیرمیش بير قورد ايدي او گده»
بونو سليمان چوخ گئج باشا دوشموشدو. بو دوققوز گونده، باشينا گتیريلن مين بير اويون ايله برابر، او گده‌نين ده اؤزونه مخصوص عذاب- اذیت‌لری وار ایدي. ایلک گونلر سليمان سورغو- سووالدان قايتاريلان زامان‌لار گده‌نين دانيشيقلاريندان، اولوب- قالان احوال- روحيه‌سينی ده ایتیریردی:
– من ده اول سنين كيمي ايديم، خام ايديم، مؤحكم دايانميشديم، دانيشماق اصلاً، يولداشلاريما خيانت ابداً، آمما ياواش- ياواش گؤردوم يوخ، سهو ائله‌ميشم. گؤردوم كي بير به بير هامي دانيشدي، سؤزلرين هاميسي دئیيلدي، منه قالان نه اولدو؟ اونلارين يازديقلارينین اوزوندن بیر داهادا یازماق، هر نه بيلينميشدي؛ چاره يوخ ايدي. ايندي اونلارين چوخو ائشيكده، كئف‌لرينده‌ديلر، آمما من پخمه هله ده كي وار، قالميشام بوردا. گونده يوز يول اليمي ديزيمه چاليب «كول سنين باشيوا!» دئييرم. ايندي سن ده داداشیم! اؤزون بيلرسن. آمما من سني گؤرنده اؤز گونلريم ياديما دوشور، اوره‌گيم سنه يانير- دئيه كؤكس اؤتوروردو.
او گده بو سؤزو همين مضموندا، آمما باشقا صورتلرده ده تئچه دفعه دئميشدي و هميشه ده بئله بير مضموندا سليماندان جاواب آلميشدي:
– سن دوز دئيیرسن، آمما منيم وضعيتيم فرق ائله‌يير، چونكو نه دانيشماغا سؤزوم وار، نه خيانته يولداشيم!»
اوچ- دورد گوندن سونرا، گده شيوه‌سين ده‌یيشميشدي. گئجه‌نين بير ياريسي لاپدان سليمانی يوخودان اوياديب دئميشدي:
– ائوي ييخيلانین اوغلو سن نه دانيشيرسان يوخودا؟ بو سؤزلري ائشيتسه‌لر ايشيوي پيشیررلر؛ بس سن دئييردين منيم سؤزوم يوخدو؟!
سونرا، دیقتله سليمانی سوزموشدو. سليمان ايسه گيجلميش حالدا ماتير- ماتير اونا باخميشدي، نه دئيه‌جه‌یینی بيلمه‌ميشدي.
بو قضيه بير یول دا تيكرار اولموشدو. بو سفر، او گده سليماني چوخ دانلاييب – دانساياندان سونرا نصیحت ائله‌ميشدي كي،
– «اصلاً باشارسان ياتما! آييق قال، يوخسا…»
یئددینجی گون آخشام یئمه‌ییندن سونرا سليماني آپارميشديلار؛ نئجه ساعاتدان سونرا اونو بايغين حالدا قايتاريب سئللولا آتميشديلار؛ سليمان بير زامان بايغين قالميشدي، سونرا آييلميشدي، آغرینین شيدتيندن داها
يوخلايا بيلمه‌ميشدي، سحره ياخين گده‌نین آييلماسينی حيس ائله‌ميشدي؛ گده يوخودان دورجاق، لاپدان سليماني دومسوكله‌ييب:- “هئي سليمان، سليمان، دور!”- دئميشدي. سليمان دوروب اوتورموشدو،- “نه اولوب؟” دئيه سوروشموشدو. – “نه اولاجاق، ائله اوجادان دانيشیردين كي مني يوخدان اوياتدين، الله رحم ائله‌يه نیگهبان ائشيتمه‌ميش اولا”- دئميشدي.
سليمان تله‌ني دویموشدو، آمما هيج نه دئمه‌دن یالنیز اونا باخميشدي. گده سؤزونون دالين توتموشدو:
– سن ايندي بير حدده يئتيشيبسن كي آز قالير سؤز آغيزيندان داشا، بونون روانشناسي‌ده ياخشي بير آدي وار، نه دئیيرلر اونا؟ … هه، ياني بو كي اينساندا بير ظرفيت وار، او ظرفيت دولاندا- عيناً معده‌نین دولماسي كيمي- آدام قايتارار، قوسار. سن يوخودا دا بازجوئي اولونورسان. يوخودا دانيشدين، ياني گئج- تئز آييقليقدادا دانيشاجاقسان. من روانشناسام، فوق ليسانسيم وار، حدسيم دوزدو يا يوخ؟ سن يوخودا بازجولوق اولونمورسان؟
سليمان آرتيق ساخلاشا بيلمه‌ميشدي؛ بوتون روحي و جيسمي آغریلارینی بير نئچه جومله‌يه يیغيب گده‌نین اوزونه چيرپميشدي:
– من يوخودا هيچ نه گؤرمورم، او سنسن كي منه شيرين يوخولار گؤرورسن. آمما بونو بيلمه‌ليسن كي پیس یئرده دوكان آچميسان. سن بو بير هفته‌ده منيم گونومو گؤروبسن، بو ساعات اؤلوم منه بؤیوك نعمتدير، بس بوراخ مني، قوي اؤز درديمي چكيم، يوخسا بوغازيني ايت بوغازي كيمي اوزه‌رم.
گده بيرنئجه لحظه سوسوب، سونرا اؤزون سينديرمادان دئميشدي:
– بو گونلر سن روحاً بير حالداسان كي هامييا بدبين اولماغين طبيعيدير. اونا گؤره ده من سندن سينمارام، هئچ گيلايم‌ده يوخدور سندن!
– كس سسيني، دانيشما دئديم – دئيه سليمان كسگين باخيشی‌ايلا بير دفعه‌ليك گده‌نین آغيزينی باغلاميشدي.
سليمان قاپيني دؤيور،- “من تووالئته گئتمه‌ليیم”- دئيه گوزتچيني سسله‌يير، گؤزوتچي قاپاغی آچير، – “تووالئتین واختي چوخدان سوووشوب”- دئيیر. سليمان زيندانين قانون- قایداسینی بيلیردي، بير سؤز دئمه‌دن اوتوردوغو یئرده قالير.
ناهار چاغي یئمک گتیرندن سوروشور- “بو سئللولون نومره‌سي نئچه‌دير؟”- یئمک گتیرن، -“يئددي” دئييب، گئدير. درين بير قويونون آغيزي سانكي بیردن آچيلير، اودور سليماني. قارا-قارا فيكيرلر، توتغون خياللار داراشير جانينا. “بس او كيشي نئجه اولدو؟” سووالي ذئهنينده دولاشماغا باشلاییر.
ذئهنينين نيظاملانماسي اوزون سورور، ائشيديب بيلديكلريني قوشوب- قورایير؛ قويوب- گؤتورور؛ سون قناعتینه گلديكده اوره‌یي سيخيلير؛ ايكیجه دامجي ياش گؤزلريندن سيزيلیر، ياناغيندان يووارلانير، قوروموش دوداقلاريني ايسلادير.
گؤزتچي‌نين،- “تووالئت” دئييب قاپيني آچماسي، اونو اؤزونه گتیرير، ناهار يئمه‌یي ده سحر يئمه‌یي كيمي قاپينين داليندا قالميشدي؛ سورونه- سورونه اؤزونو تووالئته يئتيرير. اورادا بوتون گوجونو توپلايير، ال-اوز يوماق يئرينين قیرناسيندان آسلانيب آياغا قالخير.
ال- اوزونو یودوقدا سرين سويون لذتی بوتون جانينا يايیليردي. سوموگونه، ايلیگينه ايشله‌ييردي. 24 ایل یاشادیقدان سونرا سانكي بيرينجي یول ايدي سویو گؤروردو. ائله بيل اونون نه اولدوغونو یئنیجه كشف ائله‌ييردي. بدني‌نين قيزديرماسي، اوره‌گينين آليشماسي ايله برابر اونون ويجودونو اودا چكميشدي. باشينی سویون آلتينا توتور، سويون شیریلتی سسی نه گؤزه‌ل موسيقي‌ايمش! او لحظه‌یه‌دک سليمان بو حيسي دويماميشدي.
* * *
بو سئللولدا سلیمانین تک قالماسی چوخ چکمه‌دی. اوچونجو گونون آخشامی یاتماق واختی یاشلی بیر آدامی اونون یانینا گتیردیلر. کیشی آلتمیش یاشینی دولدورموشدو. سلقه‌ایله وورولموش ساققالی اونون چال بیغینی قابارتدیغی حالدا، تازاجا بورا گتیریلدیگینی گؤستریردی. کیشی اوتوردو. جئبیندن سیگار پاکاتینی چیخاریب سوروشدو: – “چکرسن؟” سلیمان سیگاردان گؤتوردو. یاندیردیلار. کیشی هئچ نه دانیشمادان تمکینلی- تمکینلی سیگارین چکدی. ذره‌جه نیگرانلیق، هیجان اوندان سیزیلمیردی. سیگاری قورتاردی. –”منیم آدیم جهانگیردی”- دئیه گؤزلرینی سلیمانین گؤزلرینه ذیلله‌دی. بیر آز دایاندی. سونرا گولومسه‌ییب سوروشدو:-“بس سیزین آدینیز؟”
– سلیمان!
– منسیزده سنین یئرین دار ایمیش سلیمان!، باغیشلا!، آنجاق من بیر ایکی هفته‌نین قوناغییام. هاچاندان بورداسان؟
– اوچ آی‌دی تخمینا.
– سیز نئجه؟ ائله بیل تازا گلیبسینیز؟
– ایکی ساعات‌دی.
– ائشیکده نه خبر؟
– من “قصر” زیندانیندان گلمیشم، ائشیکدن خبریم یوخدور. آمما ائله بیل بورا چوخ شولوقلاشیب!
– ائله‌دیر. سیز چوخداندی زیندانداسینیز؟
کیشی گولومسه‌دی. سونرا دئدی؟:
– چوخداندی.
– بس ایندی نه عجب بورا گتیربلر سیزی؟
– نه چوخ بهانه. آنجاق بیر سؤز وار، ایسته‌ییرلر یادیمدان چیخمایا کی من بیر زیندانی‌یم. هردن بیر یادیما سالارلار.
– مگر زیندانی دئییلسینیز؟
– اول‌لر زیندانی ایدیم، سونرا زینداندا قالماغی اؤیرندیم. ایندی اوردا یاشاییرام من.
سلیمان هئچ نه دئمه‌دی، فیکره دالدی “یانی نه اولسون؟… زینداندا یاشاماق نه دئمکدیر؟”
سلیمان هله فیکرده‌ایکن جهانگیرین خورولتوسو قووزاندی.
***
گئتدیکجه سلیماندا جهانگیره نیسبت یاخینلیق حیسی اویانیردی. هله بیر هفته باشا چاتمامیش سلیماندا جهانگیره بیر دایاق کیمی سؤیکنه بیله‌جک دویغوسو یارانمیشدی. او باشیندان کئچنی جهانگیره دانیشمیشدی. ایندی چوخ زامان توموردو، فیکره دالیردی. جهانگیر ایسه اونون ذئهنینی پوزماق ایسته‌میردی، آمما اونون گاهدان بیر دانیشدیغیندان دویوردو کی سلیماندا گؤردویو آداما و اوندا دویدوغو سئودایا نیسبت بیر نوع وورغونلوق یارانیب. اونا گؤره ده بیر گون سلیمان دیله گلیب، “دئییرم ای جهانگیر عمی گؤره‌سن او نئجه آدام‌ایمیش؟ کئشگه چوخ تانیییردیم اونو” … دئینده، جهانگیر مهریبان باخیشیلا اونو اوخشاییب، سونرا دئمیشدی:
– اونو اؤزووه نیسگیل ائله‌مه اوغول. نه چوخ ائله آداملار دؤرد دؤورنده. ائله بورداجا باخ، ائله بو یانیمداکی سئللولدا، او بیریسینده، ائشیکده؛ نییه اوزاغا گئده‌ک؟ ائله سنین اؤزونده، اؤز ایچرینده یاشاییر او. اؤزونده تاپا بیلرسن اونو. آنجاق بیر سؤز وار. اونون بوش یئری دولمالیدیر. کیم دولدوراجاق؟ سن، سنین تایلارین.
– من؟ یوخ، یوخ جهانگیر عمی! منده او لیاقت هانی؟
– اولماسایدی سنی اونا یولداش سانمازدیلار.
– من هارا، او هارا آی جهانگیر عمی! من سیزه دئدیم. من ایکی دانا کیتابا گؤره بورا دوشموشم. من بیر سورو آدام ایچینده تکجه وئریلن شعارلارا سس وئرمیشم. اونلار بو شله‌نی منه چاتیبدیلار. یوخسا من کیم، او کیم؟
– هره‌نینکی بیر جور باشلاییر اوغول. بئله ایشلر گؤروب- گؤتورمه‌دی. آدام یول اوزونو اؤیره‌نر. بسله‌نر. البته آدامین اؤزونه‌ده قالیب؛ هانسی یولو سئچمه‌سی‌ده وار. آنجاق سن او دوققوز گونده اؤز یولونو سئچدین. یوخسا بورا گله‌سی اولمازدین. قاییداردین یولداشلاریوین یانینا. دئمک، دئدیگین شله‌نی اونلار سنه چاتمادیلار، سن اؤزون گؤتوردون اونو.
– یوخ، من بئله شله‌نین چکنی دئییلم جهانگیر عمی!
جهانگیر اوتوردوغو یئردن دالییا چکیلیب دووارا سؤیکندی. آرتیق بیر سؤز دئمه‌دی. یارانمیش سوکوتون آغیرلیغینی سلیمان اؤز چییینلرینده حیس ائدیردی. اوزون زامان دایاندی، نهایت دؤزه بیلمه‌ییب آیاغا دوردو. بیر سیگار گؤتوروب دوداغینا قویدو، گؤزتچینی سسله‌دی. قاپاق آچیلدی، گؤزتچی قاپاقدان باییرا چیخان سیگاری یاندیردی. قاپینین بو اوزونده سومورولان سیگارین توستوسو سلیمانین قانینا ایشله‌دی. باشینی گیجلتدی. او چییینینی دووارا وئریب، یئره اوتوردو. ریخوت بوتون جانینا یاییلدی. هاچاندان هاچانا اؤزو ایله دانیشان کیمی دیله گلدی:
– دوغرودان دا بس نه اوچون بير بئله سئللولو بوشلاييب، مني بورا گيترديلر. اونلارا كي يقين اولوب من بير ايشين صاحابي دئييلم، بس نئيه مني دوستلاريمين يانينا قايتارماديلار. یانی بير سؤز دانيشماماغا گؤره؟ آخي منيم كي بير سؤزوم يوخدو دانيشام.
– ياني اولسايدي دانيشاجاغدين؟
جهانگیرین قافیل سورغوسو سلیمانی دیسکیندیریر. آزجا دایانیر، سونرا دئییر:
– يوخ…، دانيشمازديم.
– نه اوچون دانیشمازدین؟
– آخی ….
قاپي‌نین لاپدان آچیلماسی سلیمانین جانین قورتاریر. دوکتوردو. سانکی کئیفی کؤکدی. جهانگیره باخمادان اوزون سلیمانا توتوب لاغا باشلاییر:
– نئجه سن قوچ چاق؟ ياخشي دیرچليبسن بو بیر ایکی هفته‌ده. حتماً يارا- پاران توختاييب؟
– توختاییر!
– باخمادين سؤزومه، يوخسا ايندي ائشيكده ايدين.
– بير سوواليم وار ايدي.
– سوروش!
– منيم كی پرونده‌م تكميلدي، نه اوچون مني محكمه‌يه گؤندرمیرسیز؟
– هن؟ تكميلدي؟ هئي- هئی… سنين كي هله تازا باشلايير. سنین قاباقكي پرونده‌ني آتديم زيبیل‌قابينا. بازجوئی‌یه‌ده چاغيرماياجام سني، هاچان دانيشماق ايسته‌سن اؤزون گلرسن. ايستمه‌سن ده، یئییب يات بوردا، كئفه باخ، آخيري خوشدو.
بونو دئییب دوکتور گئدیر. اونون گئتمه‌سی ایله برابر یئنی‌دن سوکوت سئللولو بورویور. اوزون زامان هئچ بیری دانیشماییر. نهایت جهانگیر آیاغا قالخیر، ایکی دانا سیگار گؤتورور، گؤزتچینی سسله‌ییر. سیگارین بیرین یاندیریر گلیر اوتورور. ایکینجی سیگاری بیرینجیسی‌نین اودویلا آلیشدیریب سلیمانا وئریر. سیگارین توستوسو یاواش- یاواش سوکوتون یئرین آلیر. جهانگیر سؤزه گلیر:
– دئمه‌ديم سنی او كيشي‌له بير تره‌زييه قويوبلار، البته بیر سؤزده وار. اولا بيلر دوكتور سندن آجيق چيخماق ايسته‌يیر، آنجاق فرق ائتمز، هر حالدا سن هله بوردا قالماليسان، گؤتوردوگون شله‌ني چكملي‌سن، بونو سنه دئمیرم کی اومودونو ایتیره‌سن. یوخ، دونیا چوخ بؤیوکدو. آنجاق دئییرم گؤزونو قاپییا ذیلله‌مییه‌سن کی “بو گون صاباح بوشلایاجاقلار منی”. دئییرم کی آغیر آرخایین اوتوروب، بورادا یاشاماغی اؤیره‌نه‌سن. حبس چکمه‌یین یولون تاپاسان.
– آخی بونلار منیم جانیمدان نه ایسته‌ییرلر؟ من نه ائیله‌میشم. نه اوچون منی بوردا ساخلاییبلار؟
– عصبلشمک لازيم دئييل، دوكتورون سؤزون خيردالاسان، من دئینه یئتیشرسن. او دئدي كی سني داها چاغيرماياجاق، نه اوچون چاغیرمیر؟ چونكی اونلارا يقين اولوب كي سنين بير سؤزون يوخدو، آمما بونودا بیلیرلر کی سن بوراخمالي آدام دئييلسن، چونكی بو حالدا بوردان چيخسان، او كيشي‌يه تاي اولا بيلرسن. باخ ائله بونا گؤره‌ده سنی بوشلامیرلار.
– سن دئییرسن نه قده‌ر منی بوردا ساخلایاجاقلار؟
– او بللی اولماز. دوکتور دئدي هاچان ايسته‌سن دانیشاسان، اؤزون گلرسن. بو سؤز یانی نه؟ یانی گلرسن، اوزدن ایراق پوخ یئدیمه، یالوار- یاخارا. یوخسا سنین دانیشماغا نه سؤزون وار؟ یالوار- یاخاری‌دا بوشونا قبول ائتمزلر. اونلار گره‌ک آرخایین اولالار کی سن دالینداکی شله‌نی یئره قویموسان. اوندا دا اولا بیلر کی اؤز شله‌لرین سنه چاتالار. قاباقکی سئللولدا سنله قالان اوغلانین شله‌سی کیمی. بیر شله، آنجاق …
سئللولون قاپیسی آچیلیر، گلن آدام سوروشور:
– سنین آدین نه‌دیر؟
– سلیمان.
– سنین کی؟
– جهانگیر.
– فرینجیوی چک باشیوا، دور گل!
جهانگیر گئدیر. سلیمان‌ایسه اوتوردوغو یئرده درین دوشونجه‌یه دالیر. جهانگیرین سون سؤزلری اوزون- اوزون اونو دوشوندورور. بیر آن اؤزونو چوخ زاواللی حیس ائدیر. اونا ائله گلیر کی بیر شئی بوغازینا تیخانیب، ائله‌بیل کیم‌ایسه اونون خیرتدگین چنگلله‌ییب سیخیر. گوجه‌نیب اؤزونو بو حالدان قورتارماغا چالیشدیقدا، بیردن “یوخ، یوخ. من بو ایشلرین گؤره‌نی دئییلم”- دئیه، یئریندن سیچراییر. گؤزتچی در حال قاپینی آچیر:
– نه هاي- کوی‌دي بوردا؟… سن كيمله دانيشيرسان؟
سلیمان چتینلیکله اؤزونو اله آلیر:
– يوخو گؤروردوم.
– آياغ اوسته يوخو گؤروردون؟!
– گؤردوم ماشين مني باسير، يئريمدن قالخديم.
– دلي زاد اولموياسان؟
– من دلي اولان دئیيلم. سن آرخایین اول!
– مآا شاللاه!-
دئیه، گؤزتچي قاپيني چكير باغلاییر.
سلیمان اؤزونو مزمت‌له‌ییر:- “گده بوردا قالماقدان سووای دا بیر شئی وار؟ نه ال- آیاغیوی داغیدیرسان؟ باخ او کیشی‌یه! باخ او قوجا کیشی‌یه! اؤزوندن اوتان!” فیکری‌ایله بیردن ال آتیر فیرینجی‌نین دویمه‌سین حیرصله یولوب، بیرینجی خطی دیوارا چکیر. – “لازیم اولونجا چکه‌جه‌یم بو حبسی”- دئییر.
(ایکینجی بؤلومون سونو)