کؤله
رقیه کبیری

ساعاتین زنگی دورمادان چالیر. سانکی ماشین سیقنالی‌دیر. دیت- دیت…دیت- دیت…دیت- دیت…

الیمی اوزالدیرام، ساعاتین زنگینی سؤندوروم. الیم یئتیشمیر. یئریمدن قالخیب اوتورورام.  گئرده‌ک گئجه‌سینده یالنیز اویموش گلین کیمی حالیم وار.  آغ- آپباغ گئجه‌لییمین دویمه‌لری آچیقدیر. نه زامان آچیلیب، بیلمیرم. کؤکسوم اوشویور. جانیم گیزیلده‌ییر. یئنی‌دن الیمی اوزالدیرام،  کیتابخانامداکی سیقنال سسینی یامسیلایان ساعاتین زنگینی سؤندورورم. گلین ماشینین سسی کسیلیر. ال- قولوم کئیییب.

سانکی یوخودا داش داشیمیشام. اون بئش دقیقه ایچینده قالخمالییام؛ یوخسا ائوده‌کیلر ایشه، مدرسه‌یه چای- چؤرک یئمه‌دن گتئمه‌یه مجبور قالاجاقلار. ائوده‌کیلر بیر یانا، اؤزوم‌ده ایش یئریمه گئج قالارام. یئریمدن قالخا بیلمیرم. یئنی‌دن یورغون گؤوده‌می یاتاغیما بوراخیرام. اریمین خورولتوسو قولاقلاریما قووارا چکیر. یاسدیغیم سانکی داش‌دیر، بوینومو اینجیدیر. یاسدیغی باشیمین آلتیندان گؤتوروب اوزومه قویورام. اللریمله قولاقلاریما سیخیرام. کیپریکلریمدن داش ساللانیر. آتامین ماغازاسیندا، تره‌زی دیبینده‌‌‌کی داشلار سیرایلا بیر به بیر کیپریکلریمدن آسلانیر. آتام ایسه،کیپریکلریمی داشلارا دویونله‌ییر. دنیزین ایچینده   اولسایدیم، آنسیزین بوغولاردیم. بوراسی دنیز دئییل. یاتاغیم‌دیر. آتامین مغازاسینین داشلاری هاردان گلیب یاتاغیما گیردی، آنلامیرام. داشلار سانکی چئشید بویدا آداملاردیلار،کیپریکلریمدن دارا چکیلیب.

کیپریکلریمین نه قدر کؤکلو- دؤزوملو اولدوغونو ایندی یاخشیجا آنلاییرام. بوینومون آرتروزلو مهره‌لری آغرییر. ایلییینده – سانکی ایلان کیمی بیر شئی قیمیلداییر. بورولا- بورولا بئینیمه ساری سوروتله‌نیر.  باشیمین کاساسیندان باش قالدیریر. ساچلاریمین تئلی هر بیری سانکی قارا ایلاندیر،قیوریلیب، آچیلیر. من، بو قادینی تانییرام. آدی «مدوسا»دیر. بیر زامانلار یونان وطنداشی‌ایمیش. ایلان قیوریلان ساچلاری‌ایله، داشا دؤندورن گؤزلری‌ایله شهرت قازانیب. اما مدوسا منیم یاتاغیمدا، اریمین یانیندا نه ایشی وار؟!

دقت ائدیرم. یاتاغیمدا‌کی قادین مدوسا دئییل. قورخا- قورخا الیمی ایلان قیوریلان ساچلارینا چکیرم. منیم ساچلاریمدیر. گئجه کیمی قاپ- قارا، پامبیق کیمی یوموشاق ساچلاریم!

کیپریکلریمه دویونله‌نمیش داشلاری آچماغا چالیشیرام. بیر دویونو آچمامیش یئنی‌دن کیپریکلریم داشلارا دویونله‌نیر. سانکی خاچ گؤزلی«اصلی»نین  گلینلییینین تیلسیم‌لی دویمه-لری‌دیر، آچیلمامیش یئنی‌دن دویمه‌له‌نیر.

کیپریکلریمین هر بیری بیر کندیردیر،گؤزومون قاپاغیندان آسلانیب. گؤزلریمی آچیب گوزوگویه باخا بیلسه‌ایدیم هر زامان ماراقلی اولدوغوم کیپریکلریمین سایی‌سینی سایاردیم.

دویونلری آچماغا چالیشدیقجا کندیرلر گؤز قاپاغیمدان ایچری اوزانیر. اللریمه، آیاقلاریما باغلانیر.

تانیمادیغیم بیر یئرده‌یم .قول کیمی زنگی بیر ارکک اللریمه، آیاقلاریما باغلانمیش کندیرلرین دویونونو آچیر. کیپریکلریمدن آسیلی داشلار گؤزلریمین ایچینده بوز کیمی ارییر. یاناقلاریما آخیر. ساوالانین قاینار سولاری دیر سانکی یاناقلاریمی قیزدیریر. قوللاریمدا کندیر ایزلری قیزاریب،قاشینیر. الیمی قاشینان یئرلره چکیرم. تعجب‌له هر یئره گؤز دولاندیریرام. بوراسی تاماشا صحنه‌سینه اوخشاییر. بویوک بیر سکی‌نین اوستونده دورموشام. گونشین ایستی‌سی اوشوموش کؤکسومو قیزدیریر. چئوره‌‌‌مده‌کیلرین هامیسی زنگی دیلر. بوراسی هارادیر؟! حبش…؟میصر…؟بغداد شهری دیر یوخسا آفریقا، بیلمیرم. آنجاق قالابالیق بیر یئردیر. یوخسا دوغوردان بوراسی تاماشا صحنه‌سی‌دیر؟ اوندا منیم بورادا نه ایشیم اولا بیلر؟!

هر یئره گؤز دولاندیریرام. زنگی ارککلرین آیاقلارینا زنجیر باغلانیب. قادینلارین سایی‌سی آزدیر. سکی اوستونده مندن باشقا آغ دری‌لی اینسان گؤرونمور. سکی‌نین چئوره‌سینده-کیماغازالارین اؤنونده،  سبدلرین ایچینده چئشید- چئشید یئمک‌لر وار. آسمالاردان آسیلمیش خورمالار، تاباقلارداکی خشکیبار،آغزیمی سولاندیریر. یئره دوزولن یاغ کوپلرینه باخیرام. قیرخ حرامیلرین قیزیل کوپلری یادیما دوشور. یوخسا بوراسی قیرخ حرامیلرین شهری دیر؟!…اولا بیلمز!…قیرخ حرامیلرین ماغاراسی وارایدی،شهرلری یوخ کی!…

هاردان گلیب دوشدوم بو قالابالیغین اورتاسینا، بیلمیرم. قارنیم آجیخیب. سانکی قارنیمدا بیر لشکر قورباغا قیمیلداییر؛ قورولداییر. بیر آن اؤز ایین-باشیما گؤزوم ساتاشیر. گئجه‌لیک اینیمده، اؤرپک‌سیز،ساچلاریم چیینلریمه شلاله‌له‌نیب. قورخورام. چئوره‌مه باخیرام. ساچلاریمی اؤرتمک اوچون اؤرپک آختاریرام. ایللردیر اؤرپک‌سیز ائودن ائشییه چیخمامیشام. هؤوله‌سک گئجه‌لییمین آچیق دویمه‌لرینی دویمه‌له‌ییرم. قیسسا اتکلیییم دیزلریمه بئله یئتیشمیر. هویوخوب قالمیشام. سکی‌ده دوران زنگی قادینلارا، ارککلره باخیرام. چیلپاق ارککلر، بئللریندن دیزلرینه کیمی فیته‌یه  بئزه بورونوبلر. قارا،چیلپاق اؤموزلاری گونشین ایشینیندا گوجلو، وسوسه‌لی گؤرونور. زنگی قادینلارین قیوریم ساچلارینا، نارینج بیتن کؤکسلرینه، گولوشلری، آغ-آپباغ دیشلرینین آرخاسیندا بوغولان قالین،شهوتلی دوداقلاریناباخیرام. بویونلاریندان دؤشلرینه دوغرو آسیلی ،بویالی داشلاردان دوزلمیش بویونباغیلاریندان خوشوم گلیر. الیمی بوش بویون-بوغازیما چکیرم.منیم ده بیر میرواری بویون باغیم وار.

کاشکی ایندی بوینومدا اولسایدی…

بیر- ایکی آددیم یئریییرم. یالین آیاقلاریم داش- تورپاق اوستونده اینجیییر. گونشین آلتیندا یاریم چیلپاق آغ دریم، بئش قاریشلیق گوده گئجه‌لیییمین ایچینده گئت- گئده قیزاریر.بو قدر زنگی آدامین ایچینده دریم ایشیم- ایشیم ایشیلداییر.

باخیشیمین بویوندا بیر کؤشک گؤرورم. اوزاقدان گؤرکملی گؤرونور. کیمسه‌لر اوردا یاشاییر- دئیه، ماراقلانیرام. یانیمدا کی بوی- بوخونومندن اوچ قاریشدان آرتیق اوجابویلو،زنگی قادینا باخیرام.اویسه  گؤزو بلیرسیزبیر یئره زیلله‌نیب. قولوندان توتورام. حیاتیم بویوندا ایلک دفعه‌دیر بیر زنگی اینسانا الیم دییر. قارا دری‌سی زویوشکن‌دیر. قادین سورغولو باخیشی‌ایلا منه باخیر. «بوراسی هارادیر؟» دئییرم. او ایسه  نه دئدیییمی آنلامیر.هوروت-هوروت منه باخیر. قارا گؤزلری اوولانمیش معصوم ماراللارا اوخشاییر. اونونلا لال اویونو اویناییرام. ال- قولوملا، قاش- گؤزومله ایشاره ائدیرم. بو یاریم‌چیلپاق، دالغین حالیمله لال اوینو چیخاردان قادین اؤزومم- دئیه،  اینانمیرام. فیکیریم ائوده‌کیلرین یانیندا قالیب. قوخورام اوشاقلار مدرسه‌یه گئج قالسینلار. قادینین یانینداکی  زنگی ارکک سانکی نه دئدییمی آنلاییر.الی ایله گؤزومون دوزونده‌کی کؤشکو گؤستریر. ایسلاق، پار- پار پاریلدایان مئیمونا اوخشار گؤزلریله یالین آیاقلاریما، چیلپاق بویون-بوغازیما باخیر. بیر آن گؤزلری داشا دؤنسون؛ ایسته ییرم. او ایسه ، دیل-دوداغی آراسیندا نسه سؤزلر سؤیله‌ییر. دقت‌له قولاق آسیرام . جاریه…جاریه…بغداد…بغداد…

آنسیزین، سانکی بیر قازان قاینار سو،  ساچلاریمدان آیاقلاریمین اوجونا قدر جالانیر.گؤزلریم قارالیر. منیم بو کؤله‌لرین ایچینده، بغداد شهرینده نه ایشیم وار!؟…

بیر نئچه آدام کؤشکدن سکی‌یه ساری گلمکده‌دیلر. آغ پالتارلی بیر قارا قول،اوجا بویلو، یاراشیقلی ارککین باشینا چتیر توتوب، اونون آرخاسیجا آددیملاییر. باشقالاری چتیرسیزدیلر. اونلار سکی‌یه یاخینلاشدیقجا، سانکی اورییمده قوشا ناغارا چالینیر. یاراشیقلی قارا دری‌لی دئییل. سونوندا منه تای بیریسی تاپیلدی –دئیه، اونو گؤز آلتی سوزورم.او ایسه  سکی‌نین پیلله‌لریندن یوخاری قالخیر. گؤزومنه ساتاشاندا آنسیزین  دایانیر.چتیرتوتان قول آزقالیر پیلله‌دن آیاغی بوده‌ره‌سین. یاراشیقلی،اؤزونو اله آلیب،پیلله‌لری یوخاری قالخیر. منی گؤرمه‌میش کیمی مندن اؤتوب، کئچیر. ارککلرین بوی- بوخونونا باخیر.قوللارینی، اوموزلارینی اینجه‌له‌ییر. یانینداکیلار، اونون سئچدیکلری زنگی‌لری سکی‌نین بیر بوجاغیناآپاریرلار.

یاراشیقلی، منیم یانیمدا دوران اوجابویلو زنگی قادینین اؤنونده دایانیر. اونون دؤوره‌سینه هرله-نیر. قادینسا، ترپنمه‌دن بیر هئیکل کیمی دایانیب. قادینین  آغزینا ایشاره ائدیر.قادین آغزینی آچیر. قارا دریسی‌ایله ، آغ-آپباغ دیشلری میرواری دنه‌لرینه اوخشاییر. یاراشیقلی زنگی قادینی جارییه‌لییه سئچدیکدن سونرا منه یاخینلاشیر. قادینی باشقا قوللارین یانینا آپاریرلار. قادین گئده-گئده آرخاسینا دؤنوب،منه باخیر. منسه،یاراشیقلی‌دان  قورخمورام، اما ندنسه جانیم تیر-تیر اسیر. یاراشیقلی ارکک منه یاخینلاشیر.آرخاسیندا گلن قول چتیری بوکولودور. یاراشیقلی منه باخیب، یانیندا دورانلارا  من آنلامادیغیم بیر دیلده نه‌سه‌لر سؤیله ییر. یالین آیاقلاریما، قیسسا اتک-لییمه باخیر. منسه، اوشاقلار، اریم گئج قالاجاقلار-  دئیه فیکیریم ائوده قالیب. گؤزوم ساعات آختاریر. بوتون گوجومله کؤله‌لرین ایچیندن، تاماشا صحنه‌سیندن، اوج- بوجاقسیز سکی‌دن قویوب قاچماق ایسته ییرم. یوخسا ایشمیه گئج قالاجاغام.

یاراشیقلی اوز به اوزومده دوروب؛الی گئجه‌لیییمین دویمه‌لرینده‌دیر.بیرآن«خاچ گؤزلی»نین طیلیسیملی گلینلییینیی آرزولاییرام. گئری چکیلنده، یاخام یاراشیقلی‌نین الینده قالیر. قانیم باشیما قالخیر. باغیریرام:«مندن اوزاق دور!…».شهریمیزده‌کی گلین داشی گؤزلریمین اؤنونده تیکیلیر.اوشاقلاری واختیندا مدرسه‌یه یولا سالمالیام. یوبانسام، اریم ایشینه چای-چؤرک سیز گئده‌جک- دئیه، دوشونورم.
یاراشیقلی ،قهقهه چکیب،  ماساژئت… ماساژئت- دئیه گولور. بارماقلاریلا  چییینلریمه شلاله-له‌نن ساچلاریمی داراقلاییر.بوینومون آرتروزلو موهره‌لری آغرییر. بو آن ساچلاریم مدوسانین ایلان قیوریلان ساچلاری، گؤزلریم سه، اونون داشا دؤندورن گؤزلری اولسایدی…

یاراشیقلی الینی ساچلاریمدان چکیب، آغزیما ایشاره ائدیر. چاره‌سیز آغزیمی آچیرام. اسکوربوتلو لثه‌لریمی گؤرجک، باشینی توولاییر. اونا گئچن ایل بیر میلیوندان آرتیق دیشلریم خرج آپاریب دئدییم آندا، سوسورام. اورکک حالدا اونون گؤزله رینه باخیرام. اوایسه یئنی‌دن چنه-مدن توتوب، آغزیما باخدیغیندا،یانینداکینا نسه‌لر سؤیله‌ییر، آنلامیرام. آنجاق سؤزلرینین ایچینده  لا…لا…سؤزونو قولاقلاریم گؤیده قاپیر.

یاراشیقلی، پیلله‌لری ائنیب،کؤشکه ساری گئدیر. آرخاسینداکی زنگی قولون الینده‌کی چتیر اونو کؤلگه‌له‌ییر. جاریه سئچیلمیش زنگی قادین مندن اؤتوب کئچیر. سیقنال سسی گلیر.اؤزوده گلین ماشینینین سیقنالی‌دیر؛ دورمادان چالیر. دیت- دیت…دیت- دیت…دیت- دیت….
زنگی قادین، ارکک قوللارلا بیرلیکده، گئت- گئده باخیشیمین دایره‌سیندن ایتیر.

گؤزلریمی آچیرام.گلین ماشینینی آختاریرام. تاوانین دؤرد بوجاغیندا گچدن تراشلانمیش گول چلنگ لرینه باخیرام.اوشویورم. گونش،تور پرده‌نین آرخاسیندان یاتاغیما، آیاقلاریما اوزانیب.

هؤوله‌سک یئریمدن قالخیرام.آشپازخانایا قاچیرام. اوشاقلارین اوتاغیندا ساعات هله ده زنگ چالیر. اون بئش دقیقه یوبانمیشام. تله‌سمه‌سم اریم، اوشاقلارچای- چؤرک‌سیزگئتمه‌لیدیرلر. اؤزومده ایشیمه گئج قالارام.

ال-اوزومویویاندا گوزگوده زنگی جاریه‌نین گؤزلری منه باخیر. یابانجی بارماقلار ساچیمی داراقلاییر سانیرام …

قووارا:سوهان
مدوسا:یونان قادین اسطوره‌لریندن
جاریه: عربجه کؤله قادین
خاچ گؤزلی،اصلی: کیان خیاوین بیر شعرینده اصلی کرم ناغیلینداکی  ارمنی قیزی، اصلی یه ایشاره .
اسکوربوت:بیر تور لثه ناخوشلوغو. سببی ویتامین ث آزلیغیدیر.
20/5/90