چئویرن: حسن ریاضی (ایلدیریم)
ترجمه: حسن ریاضی (ایلدیریم)
حسن ریاضی (ایلدیریم)

ناظم حکمتین رومانلاری
حسن ایلدیریم

۲۰-نجی عصرین ان بؤیوک صنعتکارلاری آراسیندا پارلاق و میثیل‎سیز یارادیجیلیق دونیاسی‎لا سئچیلن و دونیا سویه‎سینده ان بویوک شاعر کیمی تانینان ناظم حکمت، عئینی حالدا گؤرکملی دراماتورق، اوستاد، ناثر، استعدادلی سینماچی و کسگین قلم‎لی مطبوعاتچی ایدی.
اولو صنعتکارین دونیا میقیاسیندا، گئنیش اوخوجو کوتله‎سی‎نین ماراغینی قازانان شعرلری، منظومه‎لری درام اثرلری سیراسیندا، «یاشاماق گوزل شئی‎دیر قارداشیم» آدلی رومانی‎نی دا قئید ائتمک اولار.

ناظم حکمت یارادیجی‎لیغیندا رومانچی‎لیغا ماراق، شاعرین یارادیجی‎لیغی‎نین چجیچک‎لنمه دووروندن باشلایاراق عؤمرونون سونونا قده‎ر گونو- گوندن آرتمیشدیر. بو ماراق ناظم‎ده، حیاتی گئنیش سویه‎ده، مختلف یونلری ایله، درین معنادا قاوراما ایسته‎ییندن دوغموشدور. او، بو بدیعی قاوراییشی اوز اثرلرینده مختلف انسانلارین چئشید- چئشید حادثه‎لرین بدیعی صورتینی یاراتماقلا اوخوجولارینا چاتدیرماق ایسته‎میشدیر. بو ایسته‎یی حیاتا کئچیرمک اوچون، یالنیز رومان صنعتی‎نین بدیعی امکانلاری الوئریشلی بیر شرایط یارادا بیلردی.

شاعر، ایلک منظومه‎لریندن باشلایاراق، یئرلی یئرینده رومان صنعتینه خاص اولان قایدالاردان، تیپ یاراتما، جانلی دیالوقلار، گئنیش فضالارین تصویری، گرگین داخیلی چکیش- برکیشمه‎لر و بو کیمی بدیعی ایفاده فورمالاریندان یارارلاناراق، منظومه‎لرینه رومان احوال- روحییه‎سی رومان وسعتی باغیشلامیش و اونلارین تاثیر ائدیجی اولماسینا، زمین یاراتمیشدیر.

او بعضن اثرلرینی شعر- رومان فورماسیندا یازمیشدیر. او جومله‎دن، «بنیرجی اوزونو نه اوچون اولدوردو» اثرینده نثر پارچالاری ایله، شعر پارچالاری‎نین بیر- بیرینه قووشماسی رومان فورماسیندا، منظومه یاراتمیشدیر. یاخود اونون دونیا ادبیاتی سویه‎سینده شاه اثری ساییلان ائله‎جه ده ۲۰-نجی عصر ادبیاتی‎نین اینجی‎لریندن سانیلان «مملکتیم‎ده انسان منظره‎لری» اثری شعر، رومان، سناریو، درام کیمی بدیعی صنعت‎لر نوعلری‎نین سنتئزیندن یارانمیشدیر، نادیر بیر ادبی نووعو، سانبال‎لی بیر اثردیر.

بونلارلا یاناشی ناظم حکمتین رومان فورماسیندا نثرله یازیلمیش اوچ کامیل رومانی و بیر ده «یاشاماق حاققی» آدلی یاریمچیق قالمیش رومانی واردیر. بو رومانلارین هر بیری‎نین اوز یارانما طالعی و ادبی- بدیعی دیه‎ری واردیر.

ناظم حکمت ۱۹۳۴ ده زنداندان چیخیر، آمما هئچ یئرده اونا ایش وئرمیرلر. باب‎عالی ده قاپی‎لارینی اونون اوزونه باغلاییر، بو حوکومتین و خالق دوشمانلاری‎نین امری‎دیر. جین بسم‎الله‎دان قورخان کیمی، اونلار دا «ناظم حکمت»ین آدیندان قورخورلار. آنجاق مطبوعات آغالاری بئله بویوک بیر استعدادین اونلارا قازانج منبعی اولدوغونو یاخشی بیلیرلر. اودور کی، ناظمه بئله بیر تکلیف ایره‎لی سورورلر: «سن بیزیم قزئته‎لرده مطلب یاز، آمما اوز آدین اولماسین». ناظم بو تکلیفه بیر شرط ایله بویون قویور: اونون یازدیغی مطلب‎لرین بیر جومله‎سی بئله گرک دییشدیریلمه‎سین! «اروخان سلیم» امضاسی ایله ناظم حکمتین مطبوعات صحیفه‎لرینده چوخلو مقاله‎لر، لطیفه‎لر، یازیلار، آردیجیل رومانلار چاپ اولونور. بو اثر سیراسیندا «یاشیل آلمالار» رومانی آخشام قزئته‎سینده، «قان دانیشماز» رومانی «سون پوستا» قزئته‎سینده چاپ اولونور. «یاشاماق حاققی» آردیجیل رومانی ایسه ۱۹۳۸ ناظمین حبس اولونماسی‎لا علاقه‎دار اولاراق یاریمچیق قالیر.

یاشیل آلمالار
رومانین حادثه‎لری استانبول، یئنی‎گینه و جیوانی آدلی بیر آدادا باش وئریر. اثر او دوورون جنایت و ماجرا رومانلاری قورولوشو اوزره قورولموشدور. رومانین سوژئت خطی بئله‎دیر:

عثمانلی دؤورو، ایکینجی مشروطیت زامانیندا بیر عده «تورک» «آوار چکمه» جزاسینا محکوم اولاراق «جیوانی» آداسینا گؤندریلیر. اورادا چوخلو عذاب و اذیت‎لرله اوزبه‎اوز اولورلار. ائله کی،محکوملارین بیر عده‎سی مالاریا خسته‎لییینه توتولور و تیتره‎مه- قیزدیرما ایچینده جان وئریرلر. آنجاق گؤی‎سل، حسین و مختار بیر تهر اورادان قاچیب و یئنی‎گینه گلیرلر. تصادوف اوزره زنگین بیر قیزیل معدنی تاپیر و پول‎لانیرلار. تورکیه‎یه قاییتماق زامانی چاتیر. اونلار یولداشلاری مختاری خسته حالدا اوز باشینا بوراخیر و استانبولا قاییدیرلار. گؤی‎سل، مختارین استانبولدا یاشایان عایشه آدلی قیزینی تورا سالیر، اونونلا ائوله‎نیر. -عایشه آتاسی‎نین طالئعیندن خبرسیزدیر- آنجاق آلچاق گؤی‎سل عایشه‎یه دونیانین عذاب و ایشکنجه‎لرینی وئریر: نهایت نیجات جمیل آدلی بیر گنج، عایشه‎نی گؤی‎سل‎ین الیندن آزاد ائدیر و بیرلیکده یئنی‎گینه ساری مختاری آراییب تاپماق آماجی‎لا یولا دوشورلر. بو آراما و آختارما زامانی اونلار چوخ ماجرالار، گؤرونتولرله اوزبه‎اوز اولورلار. آدام‎ یئیه‎ن قبیله‎لر، جادوگرلر، یام- یام‎لار، وحشی حئیوانلار، بالتا گورمه‎میش مئشه‎لر، استثمارچی‎لارین یئرلی قبیله‎لره ظولوم و ستم‎لری، قیزیل دوشگون‎لری‎نین احوالاتلاری و.. نهایت مختاری تاپیرلار. او جادوگرلیکله قبیله باشچی وظیفه‎سینه یوکسلمیشدیر…
یاشیل آلمالار رومانی او دؤورده دونیادا و ائله‎جه ده تورکیه‎ده دب‎ده اولان رومانتیک آب و هواسی‎لا یازیلمیش ماجراچی‎لیق و جنایت رومانلاری

اوسلوبوندا یازیلمیشدیر. بو کیمی رومانلار قیزیل آراییجی‎لاری‎نین احوالاتلاریندان، اوزاق شرق یولچولوغونون ماجرالاریندان، آفریقا گزینتی‎لری‎نین چئشید- چئشید لووحه‎لرینی عکس ائتدیرن مووضولار و مضمونلاری احاطه ائدیردیلر. بو رومان دا عئینی مووضولارلا دولغون و زنگین‎دیر. آنجاق یازیچی بونلارین ایفاده‎سی و تصویری ایله برابر تورکیه‎ده سرمایه‎دار طبقه‎سی‎نین ایلک تشککول دؤورونو، بو طبقه‎نین اخلاقی و اجتماعی سجیه‎لرینی، هابئله موستملک‎چی‎لرین، چاپقینچی‎لارین یئرلی اهالی‎یه قارشی نهایت‎سیز ظولموندن سوز آچیر. آنجاق قئید ائتمه‎لی‎یم کی، بو اثر ناظم حکمتین گوجلو بیر اثری دئییل، رومان بدیعی جهتدن آشاغی سویه‎ده‎دیر. ناظم حکمت قلمینه خاص اولان نوواتورلوقدان بیر او قده‎ر ایز گؤرونمور. هر حالدا رومان ضعیف چیخمیشدیر.

قان دانیشماز
بیرینجی دونیا محاربه‎سی، هابئله قورتولوش ساواشی نتیجه‎سینده تورکیه خالقی‎نین حیاتی چتین‎لشمیشدیر. دؤزولمز بیر حیات طرزی کئچیرن زحمت‎کش کوتله‎لر مین بیر فاجعه ایله اوزبه‎اوز اولموشدور. یوخسول، دیدرگین، آج- یالاواج عایله‎لر پوزغونلاشماغا اوغرامیش، آناتولو خالقینی بئله بیر حیات اوچوروملارینا سوروکله‎ین محاربه بیر عده قولدوردور و آزغین، قارین قولولار یئنی یئتمه زنگین بی‎لر، زلی‎لر ده یئتیرمیشدیر. اونلار محاربه کولگه‎سی آلتیندا مین بیر فیریلداقچی‎لیقلا خالقی سویموش و زنگین‎لشمیش بی‎لردیرلر. محاربه‎ده اشتراک ائتمه‎ین، وطنی‎نین آغیر گونلرینده خارجی تاجرلرین دلّالی اولان بو یارامازلار، ایندی وطن‎پرور، ملتچی، خالق‎‎سئور، انسان‎پرور کیمی اؤزلرینی قلمه وئریرلر. و آناتولو قیزیل‎لارینی ائولادلیغا گؤتورمه بهانه‎سی ایله ائولرینده قوللوقچو هوس اویونجاق‎لاری کیمی اونلاردان استفاده ائدیرلر. ناموس‎لارینا توخونورلار، اونلاری لکه‎له‎ییرلر. قان دانیشماز رومانی‎نین سوژئت خطی بئله‎دیر:

سیفی بی ائولرینده قوللوقچو کیمی ایشله‎ین گول‎عذار آدلی قیزین ناموسونا توخونور. او حامیله قالیر. اوشاغی اولان کیمی سیفی‎بی اونو ائویندن قووور و باییرا سالیر. ائل‎سیز، آرخاسیز گول‎عذار خییاوانلاردا نورو آدلی شرفلی بیر دولگره راست گلیر. نورو گول‎عذاری ائوینه آپاریر. اونون اوغلونو اوغول‎لوغا گؤتورور، اونو بؤیودور، اوخوتدورور. آرتیق عمر تانینمیش بیر عدلیه وکیلی اولور. بیر گون سرخوش حالیندا، سیفی‎بی، ماشینی‎لا نورو کیشینی باسیب، اؤلدورور. عمرین تشبّوثو ایله قاتل محکمه‎یه وئریلیر. بئله حالدا سیفی‎بی زنداندا کئچیریله‎جک گونلرینی گؤزو اؤنونه گتیره‎رک دهشته دوشور. عمره یالواریب یاخاریر. اونا پول تکلیف ائدیر. وار- دؤلتینی اونون آدینا کئچیرمه‎یینی آچیقلاییر. بونلارین هئچ بیری عمره کار کسمیر. نهایت سون حربه‎یه ال آتیر. رومان بو جمله‎لرله بیتیر:

سیفی‎بی دئییر:
– اوغلوم، اولانلار اولموش، کئچن‎لر کئچمیش. هر حالدا سنین قانین منیم قانیمدان‎دیر. اگر صاباح من زندانلاردا چوروسم، سنین قانین «آمان آللاه من اوز بابامی زندانا سالیب چوروتدوم» دئیه‎ فریاد قوپاراجاق‎دیر دئییل‎می؟
بو سوآلدان آجیقلانان عمر یئریندن قالخیب، سیفی‎یه چیمخیراراق «رد اول بورادان آلچیق» دئیه باغیریر:
– یوخ، فریاد قوپارماز. اصلینده آلچیق‎لارا، رذالته قارشی، قانلار دئییل. شعورلار، دوشونجه‎لر فریاد قوپارار. «قان دانیشماز»
رومان اجتماعی مضمونلا دولغون‎دور. خالقین آجیناجاقلی حیاتینی، استثمارچی‎ قووّه‎لرین ظولمونو، ایرق‎چی‎لیق، فیریلداقچی‎لیق کیمی چیرکین و غیری انسانی عمل‎لری لعنت‎له‎ییر. یالانچی ملتچی‎لری ایفشا ائدیر. انسان روحوندا، محاربه‎یه قارشی نیفرت تؤره‎دیر. انسانلاری صلح‎، عدالت‎له آزادلیغا سس‎له‎ییر. رومانین حادثه‎لری تورکیه خالقی‎نین حیاتی ایله سیخ باغلی‎دیر. آنجاق بو رومان دا ناظم حکمتین تام معنادا بویوک نوواتورلوق گوجونه، اوستاد صنعتکارین صنعت قابلیتی تام معنادا نماییش ائتدیره بیلمه‎ییر!
یاشاماق گوزل شئی‎دیر قارداشیم

بو رومان، ناظمین گنج‎لیک ایل‎لرینده، یولداشلاری ایله بیرلیکده صلح، عدالت و آزادلیق اوغروندا مبارزه‎سینی عکس ائتدیرن، اوتوبیوگرافیک سجییه داشییان بیر رومان‎دیر. روماندا ۲۰-نجی ایل‎لرین اوّل‎لرینده دونیانین دؤرد بیر بوجاغیندان موسکوواداکی، شرق ملت‎لری دانشگاهینا تحصیل آلماغا گلن گنج طلبه‎لرین، دوستلوق، قارداشلیق، سئوگی دولو حیاتلارینی، اونلارداکی یئنی حیات قورما عئشقینی، ایگیدلیک، فداکارلیق سجییه‎لرینی قاباریق شکیلده گؤز اونونه چکیر. تورکیه‎یه قاییدارکن فداکارجاسینا خالقین سعادتی نامینه عؤمور- گونلرینی اضطرابلار، اومیدلر ایچینده کئچیرن، دؤنمز و یئنیلمز گنج‎لرین مبارزه‎سی‎نین بدیعی تجسّومونو یاراداراق عئینی حالدا دونیا سویه‎سینده‎کی عدالت‎سیزلیگه مبارزه‎نین ده ییغجام، دولغون، رنگارنگ لووحه‎لر و بویالار جانلاندیریر. رومانین باش قهرمانی داها دوغروسو، قهرمانلاری‎نین بیری، احمدین ازمیر شهری‎نین اوجقار بیر نقطه‎سینده، قارانلیق بیر داخمادا، گیزلی مطبعه قورماق آماجی‎لا ایشه باشلایارکن، قودوز ساندیغی بیر ایتین اونو قاپماسی، اوندا قودوزلاشما قورخوسونو اویادیر. او بو قورخونون ایچینده، چوخور قازیر. چوخور قازیلیر، گونلر ساییلیر، خاطیره‎لرین تداعی سلسله‎سی اویانیر و رومان فورما تاپیر. احمد قوردوغو گیزلی مطبعه‎نین یئرینی، قیلیغینی ضیا آدلی بیر یولداشینا تانیتدیرماق اوچون قاتار واسیطه‎سی ایله استانبولا دوغرو یول‎لانیر. قاتاردا اوزونون خفیه‎لر طرفیندن ایزله‎نیلمه‎سینی سئزیر. بو توتولماق اضطرابلاری ایچینده تورکیه و باشقا مبارزلرین باشینا گلن بلالار، اشکنجه‎لر، عذابلار، انون خیالیندا جانلانماغا باشلاییر. بئله‎لیکله تورکیه‎نین ۳۰ ایل‎لیک بیر دؤورو قهرمانین ۳۰ ایل‎لیک یولداشلاری ایله بیرلیکده باشلاریندان کئچیردیکلری ماجرالاری، حادثه‎لری احاطه ائدیر. بو رومان اوتوبیوگرافیک سجییه داشیسادا، آنجاق حادثه بیر قهرمانین چئوره‎سینده اوز وئرمیر. حتّا قهرمانین اؤزوده بعضن باشقا بیر قهرمانی عوض ائدیر. مکانلار ثابیت دئییلدیر. اونلار تداعی سلسله‎لر اساسیندا زامانلار دییشدیکجه، مکانلار دییشیلیر. حادثه‎لره حاکیم اولان بدیعی منطق، خاطیره آنیم‎لارین‎دیر، تداعی منطقی‎دیر. اودور کی، اثرده زامان، مکان آنلامی بام‎باشقادیر.

ناظم اؤز حیاتینی، یولداشلاری‎نین حیاتینی، گؤردویو- تانیدیغی یئرلری، باشینا گلن حادثه‎لری صنعتی‎نین گوجو ایله ائله عمومی‎لشدیریر کی، او حادثه‎لر، ماجرالار بیر فردین دئییل، بیر خالق، بلکه‌ده دونیا خالقلاری‎نین حیاتی‎نین تصویری کیمی آلینیر.
رومانین قورولوشو چوخ یئنی و اورژینال، دیلی آخیجی، شیرین، دولغون، شعرله نثر دیلی‎نین بیر- بیرینه قاریشیب، قوووشوب و اونلارین سنتئزیندن دوغان بیر دیل‎دیر. اونون ایفاده طرزی دئییم‎لری‎، دولغون، توتارلی‎دیر. اثر گؤزل دیالوقلار، مونولوقلارلا زنگین، کئچمیش‎له ایندی‎نین بیر- بیرینه توخونوب، هؤرولوب، گؤزل لووحه‎لره جانلاماسی‎دیر.

اگر ایسته‎سم رومانی بدیعی بیر ایفاده ایله دیرلندیرم، رومانی گؤی قورشاغینا بنزه‎ده بیله‎رم. ناظمین بوللور اوره‎ییندن دوغان آنیم شعاع‎لاری، اونون یارادیجیلیق منشوروندان کئچرک، الوان بویا چالارلاری‎لا، گؤی قورشاغی کیمی گؤزلریمیز اؤنوندن ایشیق ساچیر، بیزه یاز یاغیشیندان سونرا آچیلان سمانین، تمیز هاوانین، گؤزل و اورک‎آچان بیر منظره‎‎نین تاثیرینی باغیشلاییر.

بو رومان روس دیلینده «رومانتیکا» آدی ایله نشر اولونوب، فرانسیزجا ایسه لویی‎آراگونون تکلیفی ایله منور آنداچ (ناظم حکمتین حیات یولداشی) رومانی «رومانتیک‎لر» آدی ایله ترجمه ائتمیش‎دیر. بو اثر فارس دیلینده انقلابدان سونرا «برادر زندگی زیباست» ایرج نوبختین و آذربایجان دیلینده ایسه توفیق ملیک‎اووون ترجمه‎سی ایله نشر‎ اولونموشدور. ائله‎جه‌ده دونیانین بیر چوخ دیلینه ترجمه اولان بو اثرین اساسیندا  سینمایی فیلم ده چکیلیب‎دیر.

چاپ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

ناظم حکمتین رومانلاری / حسن ایلدیریم

حسن ریاضی (ایلدیریم)
www.ishiq.net

آذربایجان ادبیات و اینجه‌صنعت سایتی

ناظم حکمتین رومانلاری / حسن ایلدیریم

حسن ریاضی (ایلدیریم)
www.ishiq.net

آذربایجان ادبیات و اینجه‌صنعت سایتی

ناظم حکمتین رومانلاری / حسن ایلدیریم

حسن ریاضی (ایلدیریم)
www.ishiq.net

آذربایجان ادبیات و اینجه‌صنعت سایتی