«آه گوزلرینده دوغولماق» تابلوسونا بیر تحلیل
سمیر کهیه اوغلو(عراق)
کتابین مولفى شاعر کیان خیاوى منجه اؤزگور بیر قوش اولاراق دونیا ادبیاتین فضالاریندا قاناتلارینى سرمیشدى. بعضا گؤلکه‌لنمیش سؤزجوکلریله بیزه {آه گوزلرینده دوغولماق} تابلوسوندا روحسال شعرلر اساسى و علمى دویغولاریلا یابیجى آنیلارى دیله گتیرمیشدى. ساده‌جه اؤز فردى کندینى قینامیش اومودلارى مجهوله قوشتوران شعرلرى هانسى تاریخده یازیلمیش، هانسى اولایلارین ایزینده نظم اولموش، هانسى گونلرین قارامصار ساعتلرینده شعر تشویقینده یاشامیش بیر اوزون زمانلار، لکن شعرلر مکمل اولماق دولایسیله بیر چاغداشلیق یاراتجیسى گره‌کیر. کیان خیاوى یئنى ادبیاتمیزین بیر سیمالارینداندیر. بیریجیک آماجى چاغداش بیر کتاب نشر ایتمک، بودا هیچ بیر آسانلیقلا گله‌مز. چوخ چابار خارچامالیدى شاعر بو قابیدان گیچمیش و آچمیشدیر ادبسل صایفالارینى، خصوصا کلاسیک شعرلرینده آدیملارینى سؤزجوکلر پیشینه عموم افکارى طوبلومسال رولونو آلماقدیر. کاغذلارى اوستونده دیز چؤکن قوجامان حایات یوخسولوغونا بیر نتیجه‌یه چاتا بیلمه‌دن حیرتده بعضا خلق ادبیاتى ایله شاعرمیزه ائله گلیر که کتابیندا شعرلرینین یارارلانماسینى بنیمسه‌میشدیر. رغما آجینتیلارا و سسیزلیگلره و اومیدسیزلیگلره ده چیربینان اوره‌گینین موطلولوغونو سئوگیه ندنلى باغلى اولاراق اؤز خصوصیتینه گیزلیجه‌سینا صاحب چیقمیشدیر. بعضاده چوخ یاخیشى میصراعلاردا آچیقجا معنالرینى یانصیتمیشدیر. هر ترتیب شعرین بیر گوزه‌لیم نسنه‌سیینه اشارت ایدیب، شعر طادینى نقطه‌لمیشدیر. قولاى اولماق شعرى موزون بیر سربست شکلینده طرح ایتمیش کدرلرین زورونا و عشقین مونالیزا گؤزلرینه ایشیق قاتمیشدیر.
یوخسول ،گونئیلى بیر آدام کى منم..!!
شعرینده ساواش روزگارلارینا دویغوسونو مللت سئوه‌ر انسانجیل حرکتلرینى چوخونلوغلا کوتومسریلیک موضوعلرینى یاشادیغى عصرده اتکیله‌میشدیر. سون سطرلرینده گؤزوم دوشتدو شو میصراعا دییور:
{اوتوز بیش ائیل سورونموش عوریان لئشى}..
عوریان کلیمه‌سى/ چیبلاقدان کلمه‌لى بونا سوزوم یوخدیر.
آما لئیش سؤزجوکو/ بیزیم عراق تورکمان ادبیاتیندا یاساقدیر و قیصقانجلیدیر. چونکى مکروه ده‌نیلن بیر تعریفدیر. من بوردا جناب کیان بى‌لرین یازدیغى شعره و خصوصا بو سؤزون ایجابى قوللانماغى شعرده و شاعر یانیندا دوشونجه‌سینه باغلیدیر. ساده جه بوردا ایضحلانمالیام لئیش کلیمه‌سینى:
لئیش اینسان اؤلومونه ده‌نیلمز قولاى ده‌گل: حیوان صفاتلارا قوللانیر. عربجه بیر آنلامى وار و اویغون بیر ردیفى وار قاموسلاردا اودا{جثه}دیمکدیر. انسان اؤلومونه جثه ده‌نیلیر، حیوان اؤلومونه لئش قوللانیر.
بعضاده دوشمانلارین جسدلرینه لئیش ده‌نیلیر.
دئیرلى یازار وناشرمیز{mohammad Sobhdel}بیر مقاله‌سینده شاعر کیان خیاوى‌نین بیر کتابى اوسته یازمشدى، بو مللت کیتاب مسأله‌سینه جیددییتله فیکیر وئریب اونو حاکمیتدن ایسته‌دیى طلبلرین اونونه گئچمه‌لى‌دیر. بیلمیرم ائله بیر میللت صاحابى اولاجاییق‌مى؟ اولماغیمیز اومودویلا یئنه کتابا دوغرو….!!
دوغرو: کتاب یانسیتماق آسانلیقلا اولماز یایملانماز، کتاب ادبسل دیلین حقینى ویرمه‌دیسه شهرت قازانماز. بیر صنعت باقمیندا ن بیرده مناسب منظومى شکلینده تابلولارین تصویر و تشبیهلرینه انتقادان اوزاق اولماماغی شاعرین ضرریندندیر، بالعکس شعرلرى اویغون گورونمز. تنقیدجینین دوشونجه‌سینده یشه‌رن شاعرین قافاسیندا بیر یول اوزانیر یا بیر گوبرى یابماق گره‌کیر. کتابین اوخونماسى دائما هر عصرده شاعرین اختصاصینه باغلیدیر. یئنى موهبه و کورگملى اولماق هر شعر سطرلاریندا فاضلاجا سهل ممتنع دئیملره اشارت ایتمه‌مه‌لیدیر.
کیان بى خیاو:
شعرلرینده حسرت یاراتدیغینا رغما یاشامین هر تورلو یوزونو کؤسترمه‌لیدى. آزادلیغین قرارسیز قارانتیلارینا بیر عمور بویو یولجولوغونو بیر آغ کاغذ اوزره سربییور. اوره‌یینده طاشان آلاولرى شیکایتله غربت اتاشین سوندورمه‌سینه علاجلار بایلاشییور یالنیزجاسینا. شاعر ﮔیجمیشده یازمیش شعرلرینى اوخوموشام نه قادار تمیز یوره‌گلى بیر انساندیر، مللت و بیرلیک سئوه‌ر کولتور صاحبى‌دیر. کرکوک خوریاتلارینا عاشق اولاراق تورکمنلرین حسرتلریندن بحث ایتمیشدیر. قلمى کوجلو و قافاسى زنگین دوشونجه‌لردن دولایى اوزون نفسده بیر حئکایه‌سینى اوخوموشام. اودا {ﮔلیشه حئکایه‌سى} حقیقتدن ﮔنیش بیر فکرى وار بیزیم اذربایجان ادبیاتیندا بارلاق ﮔؤرونن شاعرلریمیز ﭼوخدیر. کیان بى او بارلاق یلدیزلاردان بیرى‌دیر.
