قوجامان شاعیر «توفان»
رضا همراز
اوتوز ایل بوندان اوّل تبریزین آدلیم معارف خادیم‌لریندن اولان، رحمتلی میرزه محمدعلی‌خان تربیت آدینا تانینان کیتابخانانین زئرزه‌میسینده شاعیرلر یغیناجاغیندا بیر چوخ شاعیر و یازیچی لاری گؤروب، اونلارین شعرلرین دینله‌ییردیک. او شاعیرلرین بیریسی‌ده «توفان» تخلص ائدن نزاکتلی بیر شاعیر ایدی. سونرالار دؤنه – دؤنه بو ادب – ارکانلی شاعیرین قوللوغوندا اولوب، شیرین – شیرین سؤز – صحبتیندن فایدالاناردیم. بو گون بو قوجامان شاعیرین ائولرینده اوز – اوزه دورموشام. تاخچالاریندا الیمی آتیب شعرلرین واراقلاییرام. اونلاری اوخویا – اوخویا، ادبی درنک‌ده اوخودوغو شعرلر گؤز اؤنونده دایاناراق بیر‌سینما پرده‌سی کیمی گلیب، گئدیر. آمان الله بو شعری اوخویاندا من اؤزوم ائله اورادایدیم… او شعری اوخویاندان سونرا فلان شاعیر اوخودو، بو شعره فلانکس تنقیدی نظر وئردی و…
تاسفله بو قوجامان شاعیرین بو گونه کیمی کیچیک اولموشسادا، اصلا بیر دفتری ده نشر اولمامیش و یازی – پوزولاری ائله الیازما شکلینده قورونماقدادیر. بونونلا بئله شاعیریمیزین ۸۵ ینجی ایل عؤمور – گون حاصیلی اولان بیر یئکه حجملی شعر دفتری یغمالانمیشدیر!!! ایندی توفان شاعیرین وار – توت بیر دفتری وار. بو دفتر یازارین باشا گلن خاطیره‌لری و شعرلری ایله حئکایه‌لرینه شامل اولور. بونلارلا برابر اونون بیر‌سیرادا یازی – پوزولاری انقلابدان بو طرفه نشر اولان مطبوعاتیمیزدا نشر اولما امکانی تاپمیشلار. او نشر امکانی تاپان درگی و قزئت لردن فروغ آزادی، اولکر، وارلیق، دده قورقود، دیلماج و… کیمی‌لرین آدلارین چکمک بیر او قدر ده چتین دئییل.
بورادا کونلوم ایستر اونون شعرلری و حئکایه‌لری ایله داها آرتیق تانیش اولمادان اوّل، اوز یازدیغی صاف – ساده ترجمه حالی ایله آز – چوخ تانیش اولاق :
« محمد حسین، جبرئیل اوغلو و حسن کیشی‌نین نوه‌سی، فامیلی ملحی، ادبیات عالمینده «توفان» آدی ایله سس‌لنیر. گونش ایللری ایله ۱۳۰۹ینجی ایلینین بهمن آی‌نین بیرینجی گونو تبریز شهرینین عمو زین‌الدین محله‌سینده آنادان اولموشدور. محمد حسین دؤرد یاشینا یئترکن آتاسی جبرئیل دونیادان کؤچوب، محمد حسین بؤیوک قارداشی علی‌نین آرخا دورماغی ایله نئچه ایل ملا مکتبینده تحصیل آلماغی ایله بیرلیکده قارداشی محمد علی‌یه ده ایشله‌مک ده یاردیمچی اولموشدور. »
اوست سطیرلرده اوز بیوگرافیاسینی بیر نئچه خط ده تقدیم ائدن شاعیر محمدحسین ملحی «توفان»ایله تانیشلیغیمیزدان سونرا نیسگیل ائدیرم اونون بیر دوزلو شعری ایله ده تانیش اولاق :
من نه بیلیم زامان یامان اولاجاق
خزان گلیب گول – چیچگی یولاجاق
زحمتکئش باغوانین کؤکسو سارایی
رنگ به رنگ غم غصه ایله دولاجاق
زامان یامان اوزون چئویرسه بیزه
اراده‌نی الدن وئرمیب دایانلیق
دشمان سبب اولار بیز تفرقه‌نی
اتحاد ائله‌ییب بیر رنگ بویانلیق
احترام بیرلیکده، حؤرمت بیرلیکده
قدرت بیرلیکده‌دیر، ثروت بیرلیکده
تفرقه اینسانی ضعفه چکنده
جسارت بیرلیکده، جرات بیرلیکده
ماراقلی‌دیر کی شاعیر توفانین شعر و نثرلری‌نین اساس بؤلومون تاریخی – اجتماعی ژانرلار دولدورور. بو قوجامان شاعیر و ناثیرین یاشی قد وئرن آذربایجاندا بیر ایل عرض اندام ائدن میللی حؤکومتدن چوخلو دانیشیق‌لار گئتمیشدیر. ۱۵ یاشیندا میللی حؤکومتین تدبیرلرینه یاخیندان شاهید اولان توفان یئرلی – یئرینده اؤز گؤردوک‌لری ایله باش کئچه‌جکیندن، قیزقینجا قلمه آلمیشدیر. اورنگ اولسون دئیه بو آرا اونون بیر باش کئچه‌جگین بیرگه اوخویاق :
من راضیلیق وئرمه‌دیم
«مین اوچ یوز اوتوز دؤردونجو گونش ایللریله آراز قیراغیندا یعنی ایران و شوروی سرحددینده پاسگاه رئیسی مقامیندا وارایدیم. هامان پاسگاه اولان کندین آییق جوانلاریندان بیرینی گیزلی اولاراق، اؤزوم ایچون خبرچی توتوب بیر پارا گؤروم – باخیملار ایله راضیلاشدیریب اختیاریمدا ساخلامیشدیم. اونون وسیله‌سی ایله دئوره ده کی کندلرین هر جوره ایشلریندن خبریم اولوردو. بیر گون هامان آدام گلیب دئدی: آلتی آی قاباق ائل داغدان قاییدان دا، اون بیر آدامین الی ایله بیر کیشی‌نین اوغلو اؤلدورولوبدور. هامان اؤلدورولموش اوغلانین آتاسی دا قوجا بیر کیشی‌دیر کی، الیندن بیر ایش گلن دئییل. حتی ائل ایچینده غریب اولدوغونا گؤره ده، سؤزونوده بیر طرفه یئتیره بیلمه‌ییبدیر. بیرده کی اوغلونو اؤلدورن آدام‌لار قورخودوب‌لار کی، اگر بو سؤزو دولت آدامینا و یا آیری کند اهلینه بیلیندیرسن، اؤزونوده اؤلدوره‌ریک !
من، بئلنچی کدرلی صحبتی ائشیدیب اویرنندن سونرا اوچ نفر سرباز گؤتوروب هامان کنده گئتدیم. اؤلدورولموش اوغلانین آتاسی ایله بیرلیکده اون بیر نفری ده ییغیب پاسگاها ساری یوللاندیم. بیر آیری کندین اورتاسیندان کی سووولوردوق، او کندین کاتداسی گلیب بیزی قایتاریب آپاردی کی بیر ایستکان چای ایچیب سونرا گئدرسینیزدا ! قاتیل اولان اون بیر نفرلرین بیری کی اؤزوده اؤز کندلرینین کاتداسی اولوردو، ائو صاحیبی کاتدا ایله پیچیلداشیب سونرا قوناقچیمیز اولان کاتدا، گلیب منه دئدی: – سرکار اجازه وئر من ضامن اولوم. قونشو کاتدا قاییدیب ائولرینه بیر باش ووروب یئنه‌ده گلسین. من قبول ائله‌دیم. کاتدا قاییدیب گئتدی اوز کندلرینه. دئمک بیر ساعتدن سونرا یئنه ده قاییدیب گلدی. هامان بیز اولان ائوه. او، اؤزو ایله مین بئش یوز تومن پول گتیرمیشدی. او پولو، ائو صاحیبی کاتدانین الی ایله منه باغیشلاماق ایسته‌ییردی‌کی، من ده اونلاری بوراخام قاییدیب گئده‌لر اؤز کندلرینه. من پولو آلماییب اوغلانین آتاسی ایله بیر لیکده اون بیر نفری ده پاسگاها آپاردیم. بو سؤزوده دئمه‌لی‌یم کی او زامان منیم آرتش‌دن آلدیغیم آیلیق یا داها دوغروسو حوقوقوم یئتمیش ایکی تومن اولوردو. یعنی قبول ائله‌سیدیم، آلدیغیم روشوت آرتش وئرن حقوقومون ایگیرمی برابری اولوردو. سونرا مرزبانینین رئیسی سرهنگه زنگ ووروب ایشین نه اولدوسونو دانیشدیم. سرهنگ دئدی: گتیردیگین آداملاری دا گؤتوروب گل مرزبانینین دفترینه. سرهنگین دفترینه گئدندن سونرا یئنه ده هامان کاتدا و ایکی نفرده آیری یولداشلاری سرهنگ‌دن اجازه آلیب گئدیب کندلرینه باش ووروب قاییدیب گلدیلر. او گئدیب – گلمه‌ده اؤزلری ایله اون اوچ مین تومن پول گتیرمیشدی‌لر.
سرهنگ اوز توتوب منه دئدی : اون اوچ مین تومن پولو آلیب مرزبانینین درجه دارلاری ایله بولوشدورک. قاتیل‌لری ده بوراخاق گئدسین لر !!. من سرهنگین دئدیگینی قبول ائله مه ییب دئدیم کی، یا پولون هامیسینی اولدورولموش اوغلانین آتاسینا وئریب راضی لیق آلاق.. یاداکی اوغلانین آتاسی ایله بیرلیکده گونده رک تبریزه گئتسین لر !. البته کی اوغلانین آتاسین دا هر بیر خرجینی بو اون بیر نفردن آلیب وئرمه لییک ها !! بو سوز اوچ فقره سرهنگ ایله منیم آرامدا دئییلیب – ائشیدیلدی. هر دفعه ده کی سرهنگ گوروردو من راضی اولماییرام ایشی او دئین کیکی حل – فصل ائله یک، آجیقلانیب منه آنا – باجی یامانی دئییردی. من ده او سویوشلرین قاباغیندا کوسوب گئدیردیم پاسگاها. درجه دارلاردان یئمه گله خاطیر گلیب منی دیله توتوب یئنه ده آپاریردیلار مرزبانینین دفترینه.
اوچونجو دؤنه ایدی کی، سرهنگین سؤیوشلرینین قایاغیندا داها اوزله‌نیب دئدیم: آی شرفسیز، وجدان‌سیز، ناکیشی! بو قدر کی منه آنا – باجی یامان یاووزو دئییرسن من جواب دئمه‌ییرم او لیاقتلی خانیمنا حؤرمت قویورام کی بو مدت ده دفعه‌لرله باجی و قارداشلیق گؤرومو باخیمی ایله منیم قاباغیما چای گتیریب قویوبدور ! یوخسا بیرده آغزیوی آچیب سؤیوش دانیشارسان، توفنگی گتیریب سنی دلیک – دلیک ائده‌رم! باجاراجاغین وارسا، او آزغین هوشونو ییغ باشیوا دوز عمللی آدام کیمی دانیش ! بئله لیکله ده اؤلدورولموش اوغلانین آتاسی ایله بیرلیکده اون بیر نفر قاتیل‌لری ده گؤتوروب پاسگاها آپاردیم. بیر کاغاذ یازیب کاتدانین بارماغینی باسدیردیم کی، اگر اؤلدورولموش اوغلانین آتاسینین باشینا غیر طبیعی بیر ایش گلیرسه من … کاتدایا جواب وئرمه‌لی‌یم. بو یازی دا کاغاذی آلاندان سونرا دئدیم، دورون پوللاریزی دا گؤتوروب گئدین گؤرک قاباغا نه کیمی ایشلر گلمه‌لیدیر. دئمه بس منیم خبریم اولمادان سرهنگ مرزبانینین درجه‌دارلارینین شهادتی ایله شکایت مکتوبو یازیب لشگرین فرماندهینه گؤنده‌ریبدیر کی، پاسگاهین رئیسی، مرزبانی سرهنگینی اؤلدورمک قصدی ایله گولله آتدی. ایشین راست گله‌سی گولله سرهنگه دیمه‌ییب سلامت قورتولا بیلدی!! هامان دییشمکدن ایکی گون سونرا ایدی کی، مرزبانینین درجه‌دارلاریندان بیری کی مخابراتچی ایدی، پاسگاها گلیب منی گؤروب دئدی: بو مخابره‌نی تبریزدن لشگرین ایکینجی روکنونون رئیسینین دیلیجه ووردولارکی، فلان پاسگاهین رئیسینین مقامین آلیب زیندانی صورتینده ساخلایین. تبریزدن گؤنده‌ریلمیش ماشین گلیب اورایا یئتیشندن سونرا ایکی نفر سیلاحلی سرباز و بیر نفرده درجه دارین قوروقو ایله گؤنده‌رین گلسین تبریزه! آپاریرام وئره‌م گروهان فرمانده‌هینه. ایسته‌دی می کی فرماندهه یئتیرمکدن قاباق سنین خبرین اولسون. اونودولماسین کی هامان مخابرات مسئولو اولان درجه دار اوزوده حکومتین علیهینه اولان‌سیاسی دخالتده من ایله بیر دوشونجه‌ده‌ایدی. اونا گؤره ده ایکیمیزین اورتامیزدا نظامی سلام علیک دن ارتیقلاشا بیر سیاسی ایستی‌لیک‌ده واریمیز ایدی. من مخابره‌نین ندن اؤترو گونده‌ریلمه‌سیندن نیگران اولوب دئدیم: یولداش مخابره‌نی یاریم ساعته قدر یوبالت! سونرا آپاریب وئره‌سن فرمانده هه. بیرده مندن تئزلی آیریلیب گئت کی، آیری – آیری آدام بیلمه‌سین سن من ایله دانیشیبسان. مخابره‌دن نیگران اولدوغومون سببی ده بو اولوردو کی، توده حزبینین ارتش ده اولان شاخه‌لرینین افسرلر بولومونون پرونده‌لری بیر نفر – عباسی – آدیندا شخص وسیله‌سی ایله اله دوشوب سیرلاری آچیلمیشدیر. هامان دئدیگیمیز شخص یعنی – عباسی وقتی ایله توده حزبینین آرتش ده اولان گیزلی بؤلومونون رهبری (خسرو روزبه)ین بیرینجی معاونی اولوردو. توتولاندان سونرا اشکنجه‌یه دؤزه بیلمه‌ییب اسراری آچمیشدیر عباسی !
اونودولماسین کی من شوروی‌دن قاییداندان سونرا دئدیگیمیز عباسی ایله نئچه ایلی بیر زندان دا قالدیق. یعنی قاجار قصرینین زیندانیندا. مسئله دن ایکی ایل مدتی سوولوردو. آما درجه‌دارلارین سازمانی گیزلی اولاراق قالیردی. ائله اونا گؤره ده دولت آرتیق دقت ایله گؤزده – قولاقدا ایدی کی بلکه ده ایسته‌گینه یئته بیلسین. من ده بونا گؤره کی گیره دوشمویوم، ورزش ائله‌مک آدی ایله پالتارلاریمی سویونوب پاسگاهدان اوزاقلاشاندان سونرا آرازا آتیلیب اوزوب گئتدیم شمال آذربایجان طرفینه. یعنی سووئت آذربایجانینا.
وطن شیرین اولار یاشاماق ایچون
قونشودا ایش وئرر یامان گونونده
هم وطنی محرم تانی قونشونون
حؤرمتینی ساخلا آمان گونونده
بوغوناق دره‌نین ایچریسینده
آرازدان سوولاندان سونرا، او تایین یئر آلتی عسگر گودوکچو ائوینه ساری یوللاندیم. ایکی نفر عسگر کی اؤزلری ده آییق فیکیرلی خلقیندن ایدی‌لر، هاوانین ایستی اولدوغونا گؤره ائوین ایچریسینده ایکی یولداش اوتوروب بیری بیرلری ایله دانیشماغا دوموک اولموشدولار. منی گؤرن کیمی ایکیسی ده ائشیگه چیخیب منه دایان دئییب یئره اوتوردولار. بیری الینده کی آفتاماتین نیزه‌سینی بویرومه دایاییر بارماغینی ماشانین اوستونده ساخلایاراق منی قوروماغا باشلادی. او بیریسی ایسه تئلفون ایله شمال خداآفرین پوستونا خبر ائله‌دی. البته سووئت طرفی خداآفرینه. من اؤز اؤزومه فیکرله‌شیب دئدیم: اولابیلر کی عسکرین باشی قاریشا. بیر پارا خیاللارا. بیلمه‌دن آفتاماتین ماشاسینی‌سیخیب منی اؤلدوره !! اونا گؤره ده بیر لال اویونو یوللار ایله عسگره قاندیردیم کی بارماغیوی ماشانین اوستوندن گؤتوروب اورتوسونون اوستونده ساخلا.
سرباز، روس دیلینده قیساجا حواب وئریب دئدی: نئت ! ( یوخ ) من یئنه ده ال چکمه‌ییب بیر یوللار ایله دوشوندوردوم کی اگر بارماغیوی ماشادان گؤتورمزسن… افسر گلنده دئیرم کی عسگرلر ایکیسی ده یاتمیشدیلار. من گلیب اویاتمیشام! بو دلیل ایله کی آرازدان بورا کیمی منیم آیاق یئرلریم بللی‌دیرلر. آما سیزین آیاق یئرلریز یوخدور ! بو سؤزو دوشوندورنده او بیری یولداشی دئدی کی بارماغیوی ماشادان گؤتور قوی اورتونون اوستونه. بیر آزدان سونرا بیر افسر ایله نئچه نفر سرباز گلیب منی شوروی عسگر پالتارینا گئییندیریب آپاردیلار اوتای خداآفریننین کؤرپوسونده اولان اؤز نظامی پاسگاهلارینا. اورا دا نئچه ساعت قدری ساخلاییب بیر پارا سؤزلر سوروشاندان سونرا، بیر نفر سرهنگ قارا یاخا پالتاریندا دیلمانج و نئچه نفرده عسگر گلیب منی ماشینا میندیریب ایچه‌رییه ساری سوروب گئتدیلر.
گونون باتابات واختی ایدی. دئمک یاخینلاشمیشدیر. بیر دره‌نین باشلانیشیندا ماشین‌لاری ساخلاییب دیلمانج گلیب منه دئدی: حسین ماشیندان یئن گئت دره‌نین آشاغالیغیندا ایشه‌مه‌ییوی ائله گل گئده‌ک. اویاندا دا هامان سرهنگ عسگرلره صف فرمانی وئریب آفتامات لارین لوله‌لری دره‌یه ساری یعنی منه طرف اللری ماشالاردا دایانیب دوردولار. من سرهنگین ائلنچی فرمان وئرمه‌ییندن بیرده کی ایشه‌مک سؤزونو دیله گتیرمه‌ییمدن اونونلا بیرلیکده بوغوناق دره‌نین ایچری‌سی اولماقدان بئلنچی باشا دوشدوم کی منی گولله‌له‌مک ایسته‌ییرلر. آرتیق اؤزومو سیندیرمادان دره باشی آشاغی‌یا یوللاندیم. دوزدورکی ایشه‌مه‌ییم ده لاپ آرتیق – ارتیق واریدیر. آما منظره‌نین بوروشوق بلکه ده اؤلوم قورخولو اولماقلیغی داها ایشه‌مه‌یی یاددان چیخارتمیشدیر. هر نه کی سایمازیانا قاباغا گئدردیم. خیال عالمینده دؤرد نفر سربازلارین آفتامات‌لارینین گولله‌لری کورکلریمی دلیک – دلیک ائله‌ییردیلر. آما گولله سسی هئچده قولاغ ایله ائشیدیلمه‌ییردی. چونکو گولله آتماق یوخدور. یالنیز خیالی دوشونجه ایدیر….»
بو شاعیردن سوروشاندا سبب نه اولدو کی سن شاعیرلیک و یازیچیلیغا باشلادین ؟ او هئچ بیر فیکر ائتمه‌دن چوخ راحاتجا بئله جواب وئرر: «ایکی آی قالیردی کی اسلام انقلابی باشلانسین… آخشام باشی قهوه‌خانادا اوتورموشدوم. رادیو آذربایجان دیلینده وئرلیش یاییردی. هامان آپاریشین ایچینده آپاریجی بیر نئچه بؤلوم ده بایاتی اوخودو. بایاتی‌لار معنا – مفهوم باخیمیندان او قدر زنگین اولموشلار کی، گؤردوم او یوللار ایله تورک خالیقینین و ادبیاتینین انگینلیینه کؤمک ائله‌مک مومکوندور. اؤز اؤزومه فیکیرله‌شیب دوروب قهوه‌خانادان چیخیب ائویمیزه گئده گئده، اوره‌ییم کؤوره‌لیب آغلایا – آغلایا طبعیم جوشوب بو بایاتی‌لاری دئمه‌یه باشلادیم :
گل عمله باشلایاق
دانیشیغی بوشلایاق
من، سن سؤزون بوراخیب
بیز کلمه‌سین خوشلایاق.
و بئله لیک ده من اولدوم شاعیر ! و گونو گوندن یازیب اوخوماغی اوزومه پئشه ائله‌دیم… »
توفانین بوگون ۸۵ یاشی اولسادا، بو ۸۵ ایلده آجیلیق‌لاری، شیرین‌لیک لردن قات قات چوخ اولموشدور. یئتیمچیلیک ده بؤیومه، صاف – دوزه‌مللی مکتب اوزو گؤرمه‌مه، سونرالار اهل – عیال باسما، بیر تیکه چؤرک آردیجا گون چیخاندان، جان چیخانا قدر قاچما و… آما بونلارین هامیسی قالسین بیر طرفده، او کیشی کیمی بوینون شاخ توتوب بو اولای‌لاری باشیندان متانت‌له قالدیرمیشدیر. شاعیر دوستوموز گنجلیک چاغلاریندان آرتش ده اولا – اولا کی بیر نظامی‌نین پیچاغینین دالی – قاباغی کسرلی اولاردی، بیر کیمسه‌نین تویوغونا کیش دئمه‌میشدیر ! بلکه ده ائل – طایفادا بو گون اونون آغیر خاطیر – حؤرمته مالیک اولماسی اوندان آسیلی‌دیر. شاعیریمیزین اوشاقلاری دا اؤزو سایاق ادبیاتیمیزا وورغون دولار. اونون قیزی گیتا ملحی‌ده آرا‌سیرا شعرلر قوشار. اونون ایلک اوستادی ائله اؤز مهربان آتاسی اولموشدور. بلکه ده گیتا خانیم بئله دوشونور کی آتاسینین اوجاغی کور اولماسین. بو سؤزه بیزیم ده یقینیمیز وار. یازیما سون قویمادان اول بو آتا – بالایا نائلیت‌لر دیله‌مکله، گیتا خانیمین دا بیر شعرین ائشیده‌لیم.
خلقلر جبهه‌سی
دریادا توفان‌دیر دالغا یارادان
چورویوب دئییر، بیز‌سیز بو ایش دوغرولماز
قیام لا، ووروشما، بیر آنا دیلار
قیام‌سیز آزادلیق هئچ وقت دوغولماز
اگر بیرلیک هموطنده اولماسا
دوشمن‌لر خطری آسان سووشماز
ایگید دؤیوشلرده قانین آخیدار
غیرتلی جوانین قانی سوورولماز
شیخ محمد دئییب کی من اؤلسمده
خلق لر یارادان جبهه پوزولماز
بیر باغین باغبانی خلقلر اولسا
او باغ خزان گؤرمز گوللری سولماز
ایش بیلن آتاسی، رشید قارداشی
اولان بالاجالار غمده بوغولماز
بیرده کی ایستیرم بؤیوک رهبری
ابدی یاشاسین عؤمری یورولماز
باخمایاق «گیتا»نین جیسمی ضعیف‌دیر
محکم اراده‌سی توپلا داغیلماز.
بو کیچیک یازیمین سون بؤلومونده ایستر‌دیم اونون تاریخیمیزدن بؤیوک رول اوینایان قادین، زینب پاشا حاقدا بیر کیچیک یازیسینین اوخوجوسو اولاق :
زینب پاشا کیم‌دیر ؟
زینب پاشا بیر نفر انسان و انسان تعصّبو جکن بیر قادین ایدی. ائشیتدیکیمه گؤره، او «داش اسپیران دا » یعنی تبریز هنده‌ورینده اولان بیر کند ده دوغولموشدور. اما تبریزده عمو زین‌الدین محله‌سینده یاشاییرمیش. بیر عده بازارلاردان مصنوعی باهالیق یارادمیشدیرلار. عمو زین‌الدین محله‌سینین قادینلاریندان بیر تعداد ییغیب اللرینده دگنک، بازارا حمله ائدیب بازارین مصنوعی و قوندارما باهالیق یارادانلارینین دوکانلارین داغیتمیشدیر.
بیر گون نهند کندینده چوبانلار زینبین ارینی نه ایسه کوته‌کین آلتینا سالمیشلار. زینب پاشا زاهی اولان حالدا آغاج گؤتوروب گئدیب چوبانلارین آلتیسیندا اؤلوم‌لرینه قدر دؤیوب، باش اوجالیقلا قاییتمیشدیر. بو جسارتلی قادینی محله‌میزده جماعتین بؤیوک آناسی سسلرمیشلر.
گویا زینب باجی‌نین بیر اوغلودا وار ایمیش کی آدینا «شاهین» دئییرمیشلر. تاسفله بو شاهین‌دن بیر سس – سوراغ وئرن اولمامیشدیر.
محلّه‌ده هانسی قولو زوربا آدام آیری‌لارینا آزار و اذیت وئرسه‌یدی، اذّیت گؤرموش آدام گلیب دردینی، هابئله شکایتینی زینب پاشایا آچیب دئییرمیش.
محلّه‌میز عمو زین‌الدین ده هانسی آرواد جسارتلی و قورخمویان اولسایدی، جماعت دئیردیلر: ائله بیل زینب پاشادیر بختور باخین… !
