ازیلن‌لر ازیرلر!(اوچونجو بؤلوم)
سولماز جمالی
بیردن داش کیمی آغیر بیر جایناق بوغازینا کئچدی. اؤنجه نه اولدوغونو قاورایا بیلمه‌دی؛ سونرا اؤزونه گلیب بالاجابوی، دری و سوموکدن اولان آدامین قوللاریندان توتوب بوتون گوجو ایله ایته‌له‌دی. او، جیر-جیندیر ایچینده، ساققال باسمیش بیریسی ایدی.
او کنارا سیچرادی؛ چۆروموش دیشلری بیر-بیرینه ده‌یرک شاققیلدادی. بیر آز سونرا یئره اوتوروب اینیلده‌دی؛ یئنه آیاغا قالخیب آجی-آجی آغلاماغا باشلادی. آیاغی دولاشیب شاپپیلتی ایله آغزی اوسته یئره چیرپیلدی، ائله بیل کیمسه بادالاق آتدی. قارامتیل دیش ات‌لریندن قان سیزیردی.
آز سونرا اؤزونو اورا-بورا چیرپاراق هؤنکورتولری‌نین یئرینی غریبه قهقهه‌لر و هیریلدامالار آلدی. بوتون گؤرکمی‌نین اؤلۆوای اولماسینا باخمایاراق، کیشی‌نین داش کیمی مؤحکم قوللاری وارایدی.
او یاواش-یاواش قادینا یاخینلاشیب یئنه قولوندان توتدو. اووجونو آچدی: باخ، بو گؤزلر منیم بالامین گؤزلری‌دی.
قادین، قولونو کیشی‌نین جایناغیندان قورتاریب بیرآز آرالاندی.
او بارماقلارینی بوغازینا سالیب اؤگویوردو. آغریدان بوتون اوز عضله‌لری ییغیلان آدام چتینلیکله دانیشیردی:
-منیم کؤرپه بالامی دا یئدی‌لر. منه ده یئدیرتدیلر. آخیردا باشینا گلیب چاتاندا گؤردوم اؤز قیزیمدی.
او، او طرف-بو طرفه قاچاراق اورک داغلاییجی سسلر چیخاریردی. او داها آغلامیردی؛ آنجاق دوداقلارینی ترپه‌دیب دانیشماق ایسته‌دییینده، چنه‌سی تیتره‌ییب گؤز یاشی آخدی:
-کافتار کیمی یئدیک. دیری-دیری یئدیک،- آغزیندان کؤپوک تؤکولوردو.- فقط گؤزلرین ساخلییا بیلدیم. چوخ آجیدیم، بیلمه‌دیم، تانیمادیم …
قادین بوتون وجودوندا بیر ضعیفلیک حیس ائتدی. کؤرپه اوشاغین باخیشلارینی، سؤزلرینی خاطیرلادی. سانکی اورقانلاری‌نین هره‌سی بیر طرفه داغیلماغا باشلامیشدی.
دیشی باغیرساقلارینی کسسه ده سوسوردو. بیرجه اونو بیلیردی کی، بوتون وجودو تیتره‌ییر، قاشلاری چاتیلیر، اوزونون توکلری بیز-بیز اولور.
قادینین ایچیندن، اونو پیلله‌لردن آلت قاتلارا دوغرو ایته‌له‌مک کئچیردی.
دیوارین دیبینه قیسیلا-قیسیلا اوزاقلاشدی. نهایت جان‌سیخیجی دقیقه‌لرین گلیب کئچدییینی دوشونرک، قورخا-قورخا دریندن نفس آلدی.
کوریدورلاردا دولاشان دیلنچی و ایشسیز الیندن آلت قاتلارا گئتمک مومکون دئییلدی.
اینسانلاردان بیرآز آرالی بیر جوت گؤز آنی اولاراق قورخونج پارلاقلیق‌لا ایشیلداییب، قارانلیقدا یئنه گؤزدن ایتدی. بو، ات اییی دویاراق کوریدورلارین کناریندا وورنوخان اینسان گؤزلری‌ایدی.
درحال باشینی یانا چئویردی. اونون قیغیلجیم ساچان گؤزلرینده نه ایسه بوز کیمی سویوق بیر شئی دویدو. آغیر بیر ضربه آلمیش کیمی، ایستر-ایسته‌مز، دیزلری‌نین گوجدن دوشدویونو حیس ائتدی. بیر-بیری‌نین قارنینا گیرمیش دار، پالچیق ائولره طرف دؤندو.
گئری‌یه دؤنمک مومکون دئییل، ایره‌لی‌یه گئتمه‌یه ده یول یوخ ایدی.
کیمینسه دیواردان یئره آتیلدیغی و بوتون بونلارین آراسیندا دهشتلی بیر قادین قیشقیرتیسی ائشیدیلدی. آزجا سونرا اونون سؤیوشلرینی، اینیلتی‌یه چئوریلن یالواریشلارینی ائشیتسه ده دایانمادی.
ائولرین، دیوارلارین رنگی قان قیرمیزیسی ایدی. هر ائوده بیر ایرین، بیر یارا بوتون حیاتی چورودوردو.
-منفی اون‌بئشینجی قات
بیر اینیلتی ائشیتدی، آددیملارینی یاواشیدیب قولاقلارینی شکله‌دی؛ یئنه گوجسوز بیر سیزیلتی دویدو. آیاق ساخلاییب نئچه آنلیق دینله‌دی، قولاغینا سس گلمه‌ینده گئتمک ایسته‌دی. ائله بو واخت یانیقلی سس تیکرار اولوندو. گئری دؤنوب زیل قارانلیقدا بیری‌نین آستاجا ترپندییینی سئزدی. بوجاقدا بوزوشوب یوماغا دؤنن بیر قارالتی گؤزونه ده‌یدی. کؤلگه، اولجه سیتقادی سونرا بیری‌نین اونا یاخینلاشدیغینی حیس ائدنده بوتون گوجو ایله زاریماغا باشلادی.
اونا طرف اییلیب باشیندان-آیاغینا کیمی هر طرفینی گؤزدن کئچیردی، شبهه‌لی باخیشلاری‌لا هر یئرینی سۆزدو؛ اونون دورومونو یوخلاماق ایستهییردی.
دیزلری اوسته، بدنی یارا-خورا ایچینده اولان قادینین اؤنونده چؤکدو. جانین جاندان خبری یوخ ایدی.
او گوجله نفس آلیردی. ساچلاری پیرتلاشیق، اینی-باشی چیلپاق، توز-تورپاق ایچینده ایدی. جیریق-جیریق اولموش پالتاری اطرافا سپه‌لنمیشدی. سانکی کیمسه قادینی ساچلامیشدی. او، آن به آن ایچریدن سینیخیر بوزوشوب سوزالانیردی.
اونون بدنی‌نین هر طرفیندن قان سیزیردی؛ هاراسینا باخیردی‌سا بدنینده اولوشان ده‌رین دیش ایزلرینی گؤروردو؛ ائله بیل بیر ایت قادینین وجودونو تپه‌دن-دیرناغا کیمی قاپمیشدی.
او، یارالی تیترک الینی ائهمالجا اوزاتدی؛ اؤنونده دیز چؤکن قادینین الینی توتوب بدنی‌نین اوزه‌رینده گزدیردی. بدنی باشدان-باشا دیشله‌نیب، اتی پارچا-پارچا دارتیلاراق قوپاریلمیشدی. قیچلاری‌نین آراسیندان دامجی-دامجی ایستی قان سیزیردی.
الینی چکیب بوغولورموش کیمی خیریلدادی، اوزاندیغی یئرده چیرپیندی، حیس ائله‌دی کی، بوز کیمی سویوق بیر ال بالدیرلارینا دولاندی، سونرا یوخاری‌لارا قالخدی، کؤکسونده گزدی. دؤشلرینی سیخیب دیشلرینی بوینونا باتیردی.
بوتون گونو سکسکه ایچریسینده یوللارا باخماقدان گؤزونون کؤکو سارالمیشدی. آن‌سیزین دهشت ایچینده گؤزلری بره‌لدی؛ کسیک-کسیک پیچیلدایاراق: آیاقلاری‌نین سسی گلیر … گئنه گلیر …-دئدی.
ائله بو آندا ائوه ساری یاخینلاشان آدامین فیتی و تنبل-تنبل آتیلان آددیملاری‌نین سسی ائشیدیلدی. اونون آیاقلاری‌نین تاپپیلتیسی، کوریدوردا، قیریق و قیسا سس یاراداراق عکس-صدا وئریردی.
قادین بیرجه آنین ایچینده یوماغا دؤندو، دیلی تپیدی، جانینی تیترتمه آلدی.
-منی قوجاقلا …
ضعیف سسینی گوجله ده اولسا ائشیتدی.
اوره‌یینده قالخان سانجی کوره‌یینه، قیچلارینا، بوتون ووجودونا ووردو. ائله بیل اونون ایچینده بیر شئی چیلینگ-چیلینگ اولوب اووخالاندی.
قادین زارییا-زارییا سورونوب کونجده‌کی یئکه پاساقلی قفسین ایچینه گیردی؛ بارماقلیق‌لاردان آسیلمیش پاسلی زنجیری گؤتوروب بوینونا سالدی. سونرا گؤزونو قاپییا زیلله‌یرک بیر ایت کیمی کسیک-کسیک هورمه‌یه باشلادی.
سانکی دیوارلار، قاپی‌لار، پنجره‌لر مورگوله‌ییردی؛ پیچیلداشما کسیلمیشدی. او آن میشیل-میشیل یاتان دونیانین اوزونه توپورمک ایستهییردی. آیاقلاری‌نین گوجو ایتیر گئت-گئده تیتره‌مه‌یه باشلاییردی.
شهرین دریسی‌نین آلتیندا نه‌لر باش وئریردی!
-بوتون بدنین پارچا-پارچا اولدوغوندا، عدالتین وار اولماماسینی آنلایاجاقسان.
دؤنوب بؤیرونه باخدی. اؤزونو اؤلدورن رضا آدلی اوغلان ایدی. اؤلوم خبری یئنی‌جه بوتون اینستانی آیاغا قالدیرمیشدی. عدالت اوغروندا یوخ اولماغی گؤز اؤنونه آلان، اؤلومه بئله قوجاق آچان کیشی‌لری، قادینلاری گؤروردو.
نفسی‌نین سسینی دویوردو.
-ان گوجلو و ان رحمسیز همیشه اوتوب اؤزوننن ضعیفی آیاقلاری آلتیندا تاپدالایاجاق.
او باشی‌لا یئره تؤکۆلن قانا ایشاره ائتدی.
بیر قیز کسیک باشینی قولتوغونا ووروب قاتلاری گزیردی. قانلی ایزیندن هارالاردان کئچدییینی، هارالارا گئتدییینی گؤرمک اولوردو.
قادین اونو قاباقلاماق اوچون آددیملارینی ایتی‌لشدیردی.
او، سانکی بیری‌نین اونا یاخینلاشدیغینی دویموردو، گؤزلری بیر نقطه‌یه دیکیلمیش، ببکلری گاه بؤیویور، گاه دا ییغیلیردی.
آلا قارانلیق کوریدوردا، اؤزونه قاپانمیش قیز اونون گلیشینی ائشیتمه‌دی، اما ایکی قات اولموش کؤلگه‌نین اونا یاخینلاشدیغینی گؤردو، قورخموش حالدا گئری دؤنوب یاخینلاشان آدامی گؤردو.
اوره‌یی سؤزله، سواللا دولو اولسا دا سوسدو. قولتوغوندا گزدیردییی باشیندان گیله-گیله قان سوزولوب دؤشه‌مه اوسته دوشوردو. یئکه یاشیل میلچک‌لر لاختالانمیش قانین قوخوسونا ویزیلتی‌لا هرله‌نیردی‌لر.
بورون پرده‌لری تیتره‌ییب گؤزلری دولدو. دولو دوداقلاری گؤیرمیشدی. باخیشلاری‌لا اینسانین قلبینه، ایلییینه کیمی اوشوتمه سالیردی.
اونون ایری گؤزلری ییغیلیب بالاجالاشمیشدی. سول الینده‌کی قانلی اوراغا باخدی. آغلامسیندی: منیم باشیمی اؤز آتام کسیب.
آغلاماقدان آز قالا بوغولاجاق اولان قیزی چتینلیکله‌ده اولسا باشا دوشدو.
اونون سؤزوندن ائله بیل اوره‌یی‌نین تئللری قیریلدی. او، نه‌اینکی بو بینادا، سانکی دونیادا دا تک قالمیشدی.
بیردن سونو گؤرونمه‌ین قاتلاردان قورتولدوغونو گؤردو. ائله بیل بیر قاپی آرالاندی و ایچریدن قارا ظولمه‌تین اوستونه آغ-ساریمتیل بیر ایشیق زولاغی دوشدو. گؤزلری قاماشدی؛ دیرسه‌یینی قالدیریب گؤزلری‌نین اؤنونو نئچه آنلیق توتدو.
شهرین تام اورتاسیندا ایدی؛ بؤیوک مئیدانین یانیندا توربالاری اللرینده فاغیر و عاجیز باخیشلارلا گلیب-گئدن ماشینلارا باخان اوست-باشلاری تؤکولموش، اللری قابارلی فهله‌لری گؤردو. اوره‌یی آغریدی.
قالماقال قوپاران اینسانلارا باخدی. سانکی بیر گئجه‌ده دونیانین بوتون داوا-دالاشلاری‌نین اورتاسینا قدم قویموشدو. نه قدر ده تک باشینا اولماغینی اؤزله‌ییردی.
بلکه ده چوخ کئچمیشده، خاطیره‌سی بئله محو اولان کئچمیشده دونیا بئله دئییلمیش.
بیر-بیرینی ایته‌له‌یرک قاباغا سوخولان مینلرله اوست-باشی تؤکولموش انسان بؤیوک بیر های-کوی قالدیراراق، هارا ایسه تئز چاتماغا تله‌سیردیلر.
-دئییرلر یاغ وئریرلر.
انسانلار بیر-بیرینی دیدمه‌یه حاضر اولان قوردلار کیمی باخیشیردیلار.
-بیزلری نه یامان گۆنه سالیب‌لار؟! باشیمیزا نه‌لر گتیریبلر؟!
بؤیرونده‌کی کیشی قیمیلدانیب اؤز-اؤزونه میزیلدانیردی.
مئیدانین ساغ طرفینده بیر چادرالی قادین بئلینه کؤرپه‌سینی سارییاراق الینی گلیب کئچن ماشینلارا اوزادیردی. کؤرپه‌سی‌نین اوره‌ییینی شاختا دوندورموشدو.
قیرمیزی ایشیق آرخاسیندا دوران ماشینین قارامتیل شوشه‌سی آچیلدی؛ سوروجو الینده‌کی بوش نوشابه شوشه‌سینی قادینین اوستونه فیرلاتدی.
بدنینی گؤردویو آجی دولو صحنه‌لر زولاق-زولاق گؤینه‌دیردی. او آنلاردان قورتولماق ایستهییردی. چیم-یاش بدنی‌نین اوشوتمه‌سی سینیرلرینی سیزیلدادیردی.
قادین بینالارا باخا-باخا اؤز باشینا فیرلانیر، هردن بیر ده قدینی دوزه‌لدیب، یاریمچیق اوجا تیکینتی‌لره دقتله باخیر، سونرا اطرافدا قایناشان اینسانلارا ساری چئوریلیب آجی-آجی گولومسه‌ییردی.
او، اوجا بینالارا ساری یئریییب ائوینه دؤنمک ایسته‌دی. سیم-سیجاق ائوی بو بینانین نئچه‌اینجی قاتیندا ایدی؟! او، ساغ آیاغینی یئره دؤیه-دؤیه چوخ دوشونسه ده خاطیرلایا بیلمه‌دی.
یاشادیغی بینانین اؤنونده هرلنه-هرلنه ائوی‌نین ناخیشینی، رنگینی یادینا سالماق ایستهییردی. باشینی یاواش-یاواش ییرغالادی.
بیردن یاری تیکیلمیش بینالارین بیریندن باغیرتی سسی قووزاندی؛ آردیندان دا بیر گورولتو، تاپپیلتی. چؤنوب آرخاسینداکی بینانین اؤنونه باخدی. بینادا ایشله‌ین فهله‌لردن بیری یئره دوشموشدو. یاردیم ایسته‌مک اوچون هاوادا آسیلی قالان اللری یانینا دوشدو.
قادین گؤردوکلریندن دهشته گلیردی. او، قورخونج فیکیرلری قووماغا چالیشیردی، آنجاق فیکیرلر اوندان ال چکمه‌یرک بئینینه دولوردو و گؤزونون اؤنونو توتوردو. بئینی کوتلشمیشدی. قولاقلاریندا هله ده اینسانلارین اینیلتی‌لری، زاریلتی‌لاری، یالواریشلاری ائشیدیلیردی.
بینایا گیریب اوست قاتا چیخماق ایسته‌دی. آمما ساده‌جه آلت قاتا گئدن پیلله‌لری گؤردو.
حیاتدا دوستاق اولدوغونو حیس ائتدی. زنجیرلری جینگیلده‌دی. سانکی دیشاریدا سایسیز-حسابسیز یییه‌سی وار ایدی.
بوردا آنلاشیلماز سسلر ائشیتدی. کوریدوردا گؤزونو گزدیردی. بیر اوغلان باشقا بیر بر-بزه‌کلی، ساچلاری اوزون اوغلانی نم و چیرکلی دیوارا سیخیب دلیجه‌سینه اؤپوردو. ووردوغو قیرمیزی روژ دوداغی‌نین اطرافینا یاییلمیشدی. اللری اونون صاف کؤکسونده نه‌سه آختاریر دؤشلرینی سیخیردی. سئویشه-سئویشه پیچیلتی ایله دانیشیردیلار.
باش بارماغی‌لا اونون دولو دوداغینا اینجه-اینجه توخونوب بورنونا ائهمالجا چیرتما ووردو: نه ده یئمه‌لیسن …
گؤزلرینی اونلاردان آییریب دریندن کؤکس اؤتوردو.
دیواردا یازیلان یازی‌لارا گؤز گزدیردی: منفی اون‌دوققوزونجو قات.
هنده‌ورینه باخدی. سانکی باشقا بیر یئرده، باشقا بیر دونیادا ایدی. ائله بیل اورا ال‌چاتماز، گؤز ایشله‌مز، اینسان آیاغی دیمز اوجقار بیر یئر ایدی.
هاوا اینسانین اوزونو یاندیریر، قیزمیش تورپاق و داشلار آیاقلارینی بیشیریردی. قوروموش اوتلارین کؤکلری آغریییر، آغلاشیردیلار.
هاوانی قارسالایان ایلغیم دومان کیمی گؤزلرینه دولوب ببک‌لرینی قارسییردی.
بو هاوادا دایانماق مومکون دئییلدی. اینسانلار سو دببه‌لری اللرینده دیللرینی بیر قاریش چیخاراراق آز یاشلی اوشاقلاری‌لا بیرگه، قویونون یانیندا سیرا ایله دورموشدولار. آیاق یالین گزمکدن چاتلاق-چاتلاق اولموش دابانلارینا باخدی. بؤیوک-کیچیک، هامیسی پنجه‌لری اوسته یئریییر، قورخا-قورخا پیچیلتی‌ایله دانیشیردیلار.
اینسانلارین اوست-باشلاری چیرک، اوز-گؤزلری ترلی-توزلو، یاندیریجی گونشین آلتیندا گزمکدن ساچلاری بوزارمیش، رنگلری قارالمیشدی.
اوشاق آغلایاراق آناسی‌نین قوجاغینا دارتینیردی. قویویا دوشوب سو گتیرمکدن چکینیردی. آز قالسین اؤدو پارتلاییردی. اوزونه خفیف بیر ساریلیق قونوب، قارا ببکلری تشویش و قورخو ایله تئز-تئز ترپه‌شیردی.
قادین، اوشاغینی اینجیتمک و یا قورخوتماق ایسته‌میردی، تکجه دیری قالماق اوچون، حیاتی داوام ائتدیرمک اوچون چابالاییردی.
کیمسه حیرصلی و اوجا سسی‌له اوشاغین اوستونه تپیندی.
اونون باغیرتیسیندان قادین اؤزونه قیوریلدی. گؤزلرینی یومدوغونا گؤره، اوشاغین نه ائله‌دییینی گؤرمه‌دی.
گؤزلرینی آچدی. اونلارین چیلپاق و یازیق گؤرکمینی گؤردوکده گؤزلری دولدو؛ باشینی یانا چئویردی.
اوشاقلاردان نئچه‌سی کناردا اوتوروب قورخو دولو بیر حسله او اوشاغا باخیردی-لار. اونلارین قیچلاری‌نین، قوللاری‌نین اتی پارچا-پارچا اولوب یئکه-یئکه سولوقلار وورموشدو.
اوشاقلارین دورومونو گؤردوکده تله‌سیک اونلارا ساری یئریدی.
آنجاق اوشاقلارا دوغرو یاخینلاشدیقجا گئتدییی یول تیکانلی تئللرله اؤرتولور، اونون یولونو کسیردی. بدنینه ساریلان زنجیرلر اونو برک-برک سیخاراق ایره‌لی گئتمه‌یه ایمکان وئرمیردی.
گؤزونه، اوزونه دولانمیش زنجیرلردن جانینی قورتارا بیلمیردی. نه قدر چابالاییردی‌سا دا زنجیرلر گئتدیکجه سیخلاشیب نفسینی کسیردی.
نه ائتمه‌لی‌ایدی؟! گئری می دؤنمه‌لی ایدی؟! گئری دؤنسه‌ایدی گلدیییی آلچاق-اوجا یوللاری یئنه ده قاییتمالی‌ایدی.
حیاتینا بنزه‌ین چالا-چوخور، آلچاق-اوجا بیر یولدا گئتدییینی گؤردو. بئینینده قوودوغو دوشونجه‌لر بیردن-بیره اوست بیلینجینه شیغییردی‌لار.
قورتولوش چابالاری، آتیلیب-دوشمکدن ایره‌لی گئتمه‌دی.
قوروموش اوتلارین سسی گلدی، سانکی نسه اوتون اوزرینده سورونوردو.
قابیرقالاری چیخمیش بیر اوشاق بئلینی اییب زیبیللرین ایچینده ائشه‌له‌نیردی.
بیر آز آرالیدا یوزلرله اینسان گؤزو ایشیلداییردی.
اوشاق یاواش-یاواش باشینی قالدیریب، یازیق و ساکیت گؤزلری‌له اؤنونده دوران قادینین اؤنجه پالچیقلی گؤن باشماقلارینا، هیسلی-توزلو باهالی پالتوسونا، دؤشونه قدر اوزانان قیزیل بویون باغیسینا، داغینیق آغیمتیل ساچلارینا و نهایت قیریشمیش سولغون صیفتینه، چیرکه باتمیش گیرده اوزونه، تاتو قاشلارینا، عمل اولموش بورنونا خئیلک باخدی.
اونون بوز کیمی سویوق باخیشلاری اوره‌یینه اوشوتمه سالدی. گؤزلری‌نین رنگی گاه قونور، گاه دا قیرمیزیمتیل رنگه چالیردی.
اوشاغین ایچینده نه قدر سس نه قدر سؤز اولدوغونو گؤردو.
-اینسانین اوتوروب اؤلومو گؤزله‌مه‌ییندن دهشتلی بیر شئی اولمادیغینی بیلیرسن؟
بو سؤز آغزیندان چیخدیغی آن پیچیلتی دوشوب عکس-صدا وئردی. سانکی او سؤز تکجه اوشاغین آغزیندان چیخمادی؛ ائله بیل یوزلرله اینسان او سؤزو عئینی آندا تکرار ائله‌دی.
اونون گؤزلریندن عئینی آندا یوزلرله آدام باخدی: توخون آجدان خبری اولماز. بونو کی دای بیلیرسن؟!
بیردن اونون دریسی‌نین آلتیندا آجلاریندان اؤلن اینسانلارین اوزونو بیر-بیر گؤردو. یئکه و ده‌رین قویولار آغیز آچیب آداملاری بیر-بیر گمیرمیشدی.
-منفی ایییرمینجی قات
قادینلار دورمادان زار-زار زاریلداییر اینیلده‌ییردی‌لر. اونلارین سولوق اۆزلری قیزارمیشدی.
بویلو قادینلار قان-تر ایچینده کؤرپه‌لرینی دوغوردولار. گؤزلرینی اونلارین جانسیز بدن‌لریندن، اؤلگون اوزلریندن چکه بیلمیردی.
اوشاقلار بو باشدان آغلایاراق دوغولوردولار ائله همین گون ده یوخسوللوق-آجلیق ایچینده آغلایاراق سولوخوردولار. بعضیسی گوجونو توپلاییب آیاغا قالخیردی؛ کؤرپه‌سینی تلیسه بوکوب زیبیل‌قا‌بینا آتیب همن سویوق‌قانلیلیق‌لا آرخاسینا بئله باخمادان گئدیردی.
دیرچه‌لن اوشاقلار زیر-زیبیل‌له دولو توز-تورپاق ایچینده آتلانباج اویناییب قالماقال سالمیشدی‌لار؛ سس-کوی آرتیب آرا قاریشمیشدی.
آجلیق قادینلاری الدن سالیب گوجسوز ائتمیشدی؛ اونا گؤره ده بعضی‌لری بالالارینی امیزدیرمکدن بئله چکینیر چیلغینجاسینا اونلاری یاخینا بوراخمیردی‌لار. اونلارا طرف سورونوب گلن کؤرپه‌لرینی ایته‌له‌ییب زورلا آیاغا دوروردولار. سانکی بیچاق سوموکلرینه دیره‌نمیشدی.
کؤرپه‌لر بارماقلارینی آغیزلارینا سالیب مارچیلدادا-مارچیلدادا امیردی‌لر. اونلار بوتون گونو سوتدن اؤترو مله‌شیردی‌لر.
قادین گؤردوکلرینه اینانمیردی. ایستهییردی دیشی‌نین دیبیندن چیخانی اونلارا دئسین آمما گؤزلریندن اونلارین مئییته بنزر گوجسوز اوزلری، جیلیز بدن‌لری ده یایینمیردی.
قولاغی‌نین دیبینده بیری‌نین پیچیلتیسینی ائشیتدی: آش‌ین دورولوغو دنین یوخلوغونناندی.
چؤنوب بؤیرونه باخدیغیندا کیمسه‌نی گؤرمه‌دی. آما سانکی نفس‌لری‌نین سسینی دویوردو.
قادینی فیکیر گؤتورموشدو. گؤردوکلرینی هئچ بیر یانا یوزا بیلمیردی.
شهر دیز چؤکوب قیشقیریر، تیتره‌ییر، هؤنکوروردو. اؤزونده آغلایا-آغلایا باشینی یانا چئویردی.
یئنه بوغوق بیر سس ائشیتدی: من ده باشیمی یانا چئویرسم گؤرمه‌رم؟! عذابیم قوتارار؟!
بایاقدان اودلاغیندا ایلیشیب قالمیش قه‌هری بوش بوراخدی، گؤزلرینی یومدو؛ داها گؤرمک ایسته‌میردی. اوزونو اللری‌له سیخیب هؤنکوردو؛ او آغلاییردی، یانا-یانا، تیتره‌یه تیتره‌یه.
قاچماق … تئز قاچماق، بو آنلاردان قاچیب قورتولماق ایستهییردی.
بیر آندا یئر ایکی‌یه بؤلونوب اونو آلت قاتا چیرپدی. سانکی نئچه ال اونو بئلیندن باسیب ایته‌له‌دی. اوستونده آغیرلیق حیس ائدیر نفسی چیخمیردی.
تورپاغین آلتیندا چیرپیندی، چابالادی، ائشه‌لندی، سسی گلدیکجه باغیردی، آز سونرا اوزه‌رینده‌کی آغیرلیغین گئت-گئده آزالدیغینی حیس ائتدی.
کیمسه تورپاغی اوزه‌ریندن چکیردی. سرین کولک اوزونه چیرپیلدی. قارانلیقدا گؤزو هئچ نه‌یی سئچمه‌دی.
بیری الیندن توتوب دارتدی. الی قابا، قابارلی هم ده چوخ گوجلو ایدی. باشینی قالدیریب اونا یاردیم ائده‌نین اوزونه باخدی. ایلک قاتلاردا گؤردویو کیشی ایدی، ائوی باشدان-باشا کتاب‌لا دولو اولان آدام!
آیاغا قالخیب هنده‌ورینه باخدی. اوست باشی‌نین تورپاغینی سیلکدی.
-دئییردین گؤرمئییبسن آجلاری!
سانکی بو سؤزو دیوار دا تکرار ائله‌دی. سونرا دا ائله بیل هر یاندان بو سس ائشیدیلدی.
باشسیز، قولسوز کؤلگه‌لر اوردان-بوردان بویلانیب گیله‌لرینه زیلله‌ندیلر.
-ایندی اؤز اؤزووه دئییرسن کئشگه هامیسی واهیمه‌لی یوخو اولوردو؛ قارا باسما اولوردو.
آیاق بارماقلاری اوسته قالخیب، الینی هاراسا اوزاتماغا چالیشدی. سانکی یاردیم ایستهییردی.
اوزونو باجایا توتدو، نفسی کسیلیردی. بارماقلیق‌لار ایذین وئرمه‌دی. زنجیرلری جینگیلده‌دی.
کؤلگه‌لردن بیری ترپندی، آردیندان پیچیلتیسینی دویدو: ائششه‌یه یا زیر-زیر اوخو یا کامانچا چال.
بوغازیندان زینگیلتییه بنزر بیر سس چیخدی. سؤزلری آنلاشیلمادی.
بوتون گئجه بویو گؤردویو اینسانلار اؤنونده دورموشدولار؛ کیمی باشسیز، کیمی قولسوز-آیاقسیز … اونلار دیری انسانا چئوریلیب، اونا اتهام اوخوماغا باشلامیشدیلار. حیرصلی گؤزلرینی اونا دیکمیشدی‌لر. قادین ایسه آلتدان-آلتدان اونلارا باخیردی.
یئنه باشقا بیر پیچیلتی: اؤزو ییخیلان آغلاماز.
اونلار دیشلرینی قیجیییب میریلداییردیلار. ایشاره بارماقلارینی قادینا ساری سیلکه‌له‌یرک هده‌له‌ییردی‌لر. ترپشدیکجه بوتون بدن‌لرینی ساران زنجیرلر جینگیلده‌ییردی.
قادینا یاردیم ائدن کیشی اورتالیقدا قوپان قووغانی ساکیتلشدیرمه‌یه چالیشدی:
– بولار هامیسی نوختادی، کئچیردیب‌لر بوینوموزا. آجلیق اورتاق دوشمنینیزدی.
اینسانلاردان نئچه‌سی قادینین اوستونه شیغیماق ایستهییردی. سانکی اونون اتینی نیشان آلیب هجوم چکمیشدی‌لر. اونلارین گؤزلری‌نین پاریلتیسی گؤرونور، دیشلری‌نین سسی ایسه آیدین ائشیدیلیردی. اونلار قادینین گؤزلریندن، آغزیندان بدنینه دولوشوب اونو ایچریدن یئییب بیتیریردیلر.
درین سکوت اونو قورخودوردو. سکوت بعضن اؤلومو خاطیرلاداجاق قدر قورخونج ایدی. سس‌سیزلیک آری ویزیلتیسی کیمی اونو قاپساییردی. قورخونج سکوتدا نه‌لر وارایدی؟! نه دئمک ایستهییردی؟! مگر سکوتون دا اؤز دیلی یوخ ایدی؟! نه‌لر دئییردی بو غریبه سکوت؟!
کولک اوزون ساچلارینی اوزونه چیرپیر؛ ساچلار یاناقلارینی دؤیه‌جله‌ییر، آغزی‌نین ایچینه دولوردو. بو ساچلاردان گلن قوخو قیز اوشاغی‌نین کسیلمیش ساچلارینی خاطیرلادیردی.
قادینا یاردیم ائدن کیشی اونونلا یاناشی دوردو:
-گؤرورسن؟ ظولمه معروض قالانلار ظولم ائله‌ییرلر. اینسانلار دونلارینی ده‌ییشیب اورتالیغا دوشوبلر. ازیلن‌لر باشقاسینی ازیرلر.
قادینین شعورو دومانلانمیشدی. هئچ نه‌یی حس ائتمیردی. او گئجه‌نین توک‌اورپه‌دیجی واهیمه‌سی هله ده اونونلا آددیملاییردی.
آما، آجلیق وارلی‌لاری اؤلدورمه‌میشدی …
-هر زامان اؤزو دیری قالسین دئیه باشقاسینی ازه‌ن بیری وار.
دؤنوب ریضایا باخدی. بو سؤزو دئیه‌رکن سانکی بوغازیندا قه‌هر دویونلنمیشدی. اونون غمه باتمیش اوزونه باخدی سونرا باخیشینی اونون قابار اولوب آغاجا دؤنن اللرینه یؤنلتدی.
گؤردویو آغیر دردلر خیردا-بؤیوک داشلار کیمی بوینوندان، کوره‌ییندن باسیب قادینین بئلینی بوکموشدو. او ایکی قات اولموش جیسمی‌له گؤزلرینی بیر آن اولسون اوندان چکمه‌ین اینسانلارین قارشیسیندا دایانمیشدی. آلت قاتلارا گئتدییی ایلک آنلاردان داها یورغون، داها قوجا گؤرۆنۆردۆ. باشی بدنینه آغیرلیق ائدیردی. تیر-تیر اسیردی. ساچلاری آغ-آپباق اولوب آغارمیشدی.
هئچ بیر چیخیش یولو گؤرموردو. اصلینده چیخیش یولونا دوشونموردو ده.
سول قولونو قالدیریب ساعاتینا باخدی. ساعات بیر ایدی.
گؤردویو گئرچک صحنه‌لر گیله-گیله بئینینه سوزولوردو.
راحات اؤلمه‌یه بئله اویغون اولمایان بینایا باخدی. ائو اولمایان ائولر؛ یالنیز یاشاماق اوچون مزارلار ایدی. بو شهر یئکه بیر قبر کیمی اینسانلاری ایچینه چکمیشدی. اونسوز دا گئتدیکجه تورپاق آزالیر قبیرلر سیخلاشیردی.
قادینین کوبود و قوجا سسی اوجالدی:
-اؤنجه روحوموز اؤلور سونرا جیسمیمیز.
ائولرین دیوارلاری شاختادان چاتلاییب قیریلیب تؤکولوردو. اوردا-بوردا قارغالار قاریلداشیردی.
آرخاسینی چئویریب قبرینه ساری یئریدی. ایچینه گیریب اوزاندی. جوجه آناسی‌نین قانادلاری آلتینا گیرن کیمی او دا تورپاغین آلتینا سیغیندی. گؤزلرینی یومدو …
۱: ایکینجی دونیا ساواشی سیراسیندا، بیر یهودی اسیری‌نین نازی‌لرین اؤلوم دوشرگه‌سینده‌کی آشویتس حبس‌خاناسی‌نین دیوارینا یازدیغی بیر جمله.
۲: بیر دیوار یازیسی
۳: لبنان‌لی یازار امین معلوف‌دان
