دوستومون قاشقاسی
مژگان صیامی
شام‌اسبی‌دن اوزو یوخاری، نادری تپه‌سینه یاخین، گؤزه‌ل و گؤروکوملو بیر یئرده، دوستومون قاشقاسی یاشاییردی. ایستی قانلی، ایستکلی و اصیل بیر کهر آت! شمشاد سایاغی ایری گؤز‌لری آینادان دوم – دورو، ایچین ده هر شئی گؤرونوردو؛ او یان – یوره ده بوتون مئشه‌لیک‌لر، داغ – داش، دره – تپه و گونشین ایشیقی دوز گیله‌لرینه ساچمیشدی.
نال‌لارینی ریتمیک حالدا یئره چیرپاراق، اؤزونو یولداشیما ازدیریردی… اونا، چیلخا دری‌دن، نه گؤزه‌للیگه بیر یهر آلمیشدی، سانکی دری‌سی قارا مخمل‌دن، ساچ‌لاری ایسه شه‌وه رنگین‌ده ایدی. باخیشی مهربان، نجیب، قولاقلاری ایتی، اوجا بویلو و جیدیر آتی! یاخشی دئییب‌لر: ” آت، آت اولونجا ییه‌سی مات اولار…”
دوستومون حیاتی ایدی! بیر گون گئدیب قاشقاسینا باش ویرماسایدی، ائله بیل اؤنملی بیر شئی ایتیرمیشدی؛ ائله تومارلاییردی، بویونا اوخشاییردی، اللری ایله یئمک یئدیردیردی، حیات یولداشی دئییردی: “من ده بیر قاشقا اولسایدیم بلکه آرتیق شانس گتیرمیشدیم…”
گول بالاسی گؤزه‌ل ائلمان‌دا آلتدان – آلتدان گولوردو؛ اینجیمه‌دن، آجیمادان، یورولمادان، قاشقانین قوللوغوندایدی؛ او ناخوش اولان دا بو ساعاتلارلا یانیندا قالیردی، داوا – درمانین وئریردی، یویوب تمیزله‌ییردی، ساچ‌لارینی داراییردی، بویونو اوخشاییردی: “منیم قاشقام، قارا گیله‌م، ساوالانیم، من وار ایکن سن ده یاشا بو حیاتی، یوخسا سنسیز داماغیمین دادی اولماز، اوره‌ییمین شنی اولماز… ده‌ین گؤز‌لر کور اولسون – آغیزلاری شور اولسون – ایسته‌مه‌ین لال اولسون – منه یاخین گلمه‌سین – من سنی اونوتمارام – سن ده منی اونوتما…”
دوستومدان سونرا کیمسه‌یه مینیک وئرمیردی؛ قاشقانین بوینون قوجاقلاییب اوزانیردی اوستونده، هیجان‌لا چاپیردی، گئدیردی اوزاقلارا، سانکی بوتون خیال‌لارینی اونون شکوه‌لو سئوگی‌سین‌ده بولموشدو… گؤز‌لری اومود باغچاسی ایدی، اولدوقجا اوره‌ک باغلامیشدی، جانیندان آرتیق سئویردی، گزیردی، دولانیردی، ائوده کی ایش‌لرین تله‌سیک یئر به یئر ائدیب، آنجاق اوزونو قاشقایا یئتیریردی؛ الی دولو – اوره‌یی دولو – گؤز‌لری ماراقلی – وجودونا قاناد سانجیب، قاشقا جنابلاری‌نین یانینا اوچماق ایسته‌ییردی… ییغیناجاقلاریمیزدا (آذربایجان شعر و موسیقی‌سین ده) آنجاق قاشقادان سؤز اولوردو و بیزیم ایچین گؤزه‌ل آن‌لار سووشوردو؛ چوخ‌لاری تاس آتمیش، قاشقا اونون اولسون دئیه، آمما بو قده‌ر قدرتلی قارا آت اونلارا قسمت اولمامیشدی… دئیه بیله‌رم چونکو دوستوم اونو عشق ایله سئویردی. (تورکان) لا (قاشقا) گوزه ده‌یر و باهالی ایدی‌لار، من بیلن دؤرد ایل بوندان اؤنجه اوتوز میلیون وئریب اونو آلمیشدی. پیشیم – پیشیم‌له ساخلاییردی، گؤز‌لرینی بیری پیله‌یه بیلمزدی، قاشقانی قوجاقلایارکن چاپیردی، کیشنه‌مه‌لرینین سسی آلماس چایینا قده‌ر یاییلیردی. نال‌لارینی ریتمیک حالدا یئره چیرپاراق، دوستومو سرخوش ائدیردی… بارماق‌لاری ایله قاشقانین بوینون سیغاللاییردی یورولماسین دئیه! سرین سو ایچیردیردی، سویوخدا کیمسه‌نین حاققی یوخ ایدی قاشقا اولان یئرین، قاپی‌سین آچیق قویسون. حؤرمت ایچین جلوونو چکمیردی، ائله عادت وئرمیشدی، اللرینین محبتی ایله هر نه‌یی باشا سالیردی و اودا باشا دوشوردو؛ بوتون فکری ذکری اولموشدو قاشقا… “قاداسین آلیم قاشقامین – دردین آلیم قاشقامین – یارادانا قوربان اولوم و ها بئله سوزلردن…” اونون قوخوسون آلمیشدی، بیلیردی، گوللونون کورپوسون کئچنده ،قاشقانی قرارسیز گؤروردو، اوره‌ک دولو سئوینج‌له گولوردو و شنلیک‌له دئییردی: “گؤرورسن بیلیر من گلیرم…” الینی قالدیریب اوجا سس له سلاملاشیردی، اوزون سورتوردو بونون اوزونه، گؤز‌لرین یوموب آچیردی، جانین تیتره‌دیردی، سانکی اؤزون ازدیریردی، تومارلانماق ایسته‌ییردی…
نفسی‌نین سسی، قارانلیق ایچره سکوت دا هوللو بیر اتمسفر یارادیردی، آخشامدان اویانا شام اسبی‌نین خلوتی، دهشتلی اولوردو ، گرک کی واقتیندا شهره قاییدیردیق، به‌یم ال چکیردی! یاناغا اودون قویدو، پنجره‌لری کیپله‌دی، قاشقانی قوجاقلاییب الین چکدی باشینا، آغیزلیغینی باغلادی آخیرین اؤنونه و باشقا ایش‌لری اورانی یلیگ ائدن آداما تاپشیردی؛ اوردا یالنیز قاشقا قالمیردی، او بیری سوله‌لرده باشقا آت‌لاردا وار ایدی؛ تارین دا گؤتوردو، دوشدوک یولا… بیز گلن چاغی، قار، نارین – نارین یاغیردی، ایندی قوش باشی! هر یئر بایاز رنگینه چئوریلمیشدی، هر یاندان سیزاق گلیردی. آدامین اوزو سویوقدان دیدیلیردی، بوینومدان شابا توخودوغو قالین قیرمیزی شالی چیخارتدیم باغلادیم دوستومون آغیز – بورنوندان بئله… سویود آغاجلار داها اوجا گؤرونوردو، قول – قانادلارینا، آغ – آپباق اؤرتوک یاییلیب، سانکی آغاجلاردا، اوچوش تابلوسونو گوستریردیلر، او قده‌ر گؤزه‌ل ایدی، بیر شکیل چکدیم؛ یئریدیکجه کؤلگه‌میز اؤزوموزدن قاباق دوشوردو یئره سریلمیش قارا! کؤلگه‌لر اؤزوموزدن بؤیوک و اؤزوموز اونلاردان کیچیک‌ایدیک…!
تیاتر کنسل اولموشدو، آغا ننه‌لر بزه‌کلی قالمیشدی، بنرلری بوز باغلامیشدی، کمدین‌لرین شکیل‌لریندن دامجی – دامجی سو آخیردی، تپه‌دن آشدیق آلبالی باغینا، هئچ بیر تهلیکه‌یه باخمایاراق گئدیردیک، گاه گولوب، گاه دا مطلق سکوتدا، اللریمیز جئبیمیزده، چینقیل داش‌لارا ایلیشه‌رک، یالنیز قورخونون اوزوندن قورخوردوق…! آمما اوسته – اوسته قورخماق ایچین بیر سبب یوخ ایدی. ایت‌لر هورویه‌رک آددیملاریمیزی یئیینله‌دیردیک. چئوره ده کی وضعیتی دقت‌له اینجه‌له‌ییردیک، اوزاقدان ایشیق گلیردی سس سیز – سمیرسیز، ال – اله ایشیقا ساری گئتدیک. قار، یاغماغینا داوام ائدیردی، سرعین دؤرد یولونا یئتیشیب، بیر – بیریمیزدن آیریلدیق. گون دوغان آیی‌نین بئشینجی گونو، همن دوستومون دوغوم گونو ایدی (قرنفیل) کافه سین ده، ده‌یرلی و عزیز دوستلارلا برابر، شنلیگین ده اشتراک ائتدیک؛ یئدیک ایچدیک چالدیق اوخودوق… چوخ گؤزه‌ل بیر گون اولاراق، دادی – تامی آغزیمیزدان گئتمه‌ییب، ظارافات‌لاری هله ده تکرار ائدیب گولوردوک…
ایچین چکیردی! بوتون دونیاسی قاریشمیش، هئچ بیلمیردی نئجه دوشونسون، آز قالیردی باغری چاتلاسین…
بو گون ائولرین‌ده قاشقانین ساتیش سوزو ایدی…
