آزادلیق ایگیدی، قلم عسگری
صدیار وظیفه (ائل اوغلو)
” آذربایجان شعرینده ، ایلاهی نه دئییم من
بیرجه اولو صابیری نئچه نئچه شاعیرین قلم چکدی اوستوندن.
بیرینجی مشروطه نین – بیزیم ایلک اینقیلابین،
اودور بؤیوک رهبری.
قلمیله اویاتدی اویقویا گئدنلری،
آچدی گؤزلریمیزی صابیر چاغیریشلاری، صابیر هایقیریقلاری.
بیزیم صنعت قصرینین بوتون اوستادلاری نین
صابیردیر ایلهامچیسی ، صابیردیر بایراقداری.”
(اوستاد شهریار)
اوستاد شهریارین بو میصراعلارینی اوخویاندا ، صابیر حقیقتلرینی اؤیرنمک داهادا گرکلی اولور. اوندان سونرا صابیرین ایزله‌ییجیسی اولانلاری گؤز اؤنونه گتیرمه‌لی اولوروق. اوستاد شهریارین داهیانه ذهنینده یارانان بو سؤزه ایناندیقدا ساتیرادا اولان گوجو باشا دوشوب، اونا داهادا آرتیق مئیل‌لی اولوروق. شعریتین عمومی گؤرکمینه سیغمایان ساتیرا شعرلری کیمی، اونون شاعیرلری‌ده عموم شاعیرلردن فرقلی اولان آداملار اولورلار. یاریم عصردن بری، صابیرین داوامچیلاری کیمی تانییا بیلدیگیمیز شاعیرلریمیزدن آد آپارماق ایسته‌سک اوستاد ساپلاق، اوستاد یالقیز ،اوستاد میرزه شهرک و اوستاد حمید آرش آزاد بیرینجی فیکریمیزه گلن شاعیرلر اولورلا.
آذربایجانیمیزین اؤلمز شاعیری ،حمید آرش آزاد دونیاسینی واختسیز دگیشدی. او، آیدین فیکیرلی ،درین دوشونجه‌لی بیرمطبوعات خادیمی اولاراق بیر ژورنالیست کیمی، چاغداش اینسان یاشاییشیندا نه‌لر اوز وئردیگینی و نلر اوز وئره بیلجه‌گینی چوخ گؤزل گؤره بیلن بیرساتیریست شاعیر و یازار ایدی. او چاغداش آذربایجان ادبیاتینین ائنیلمز و ایناملی بیر ساتیریستی اولاراق شعر اوستادلاریندان اولدو. او، تبریز ادبی – اجتماعی محیطینه مخصوص اولان ساتیرانین چاغداش نوماینده‌لرینین اؤن سیرالاریندا دایانانلاردان بیری اولدوقدا، عادی دانیشیقلاریندادا، ساتیرادان یارارلانیب، موخاطبینی اؤز دانیشیقلارینا ذؤوقلندیریردی.بیر سؤزله ، او ساتیرانین کلاسیک مفهومونو و چاغداش یؤنونو اولدوغو کیمی باشا دوشموش و اونون داوامیندا چالیشیردی.
یاخشی بیلیریک کی، درینلیکلره جومار ایکن همن درینلیکلردن دانیشماغا ایمکان تاپمایاندا، ساتیرا داها دا دوزگون بیر جیغیراولور. آمما هر کیمسه اؤز جیغیرینی اؤزو آچا بیلسه، داهادا اؤنملی اولا بیلیر.حمید آرش آزاد ایسه بو ساحه ده اؤزو اوچون بیر ایز، بیر ابدی یول آچدی. او آچدیغی ساتیریک جیغیرلا ، یاشاییش تجروبه‌لریندن تؤرنن ایشیقلارلا دوشونجه لره نور پایلادی. بو آغیر ادبی شیوه ده آردیجیل یازماغی باجارماق اونون اوستادلیغینی گؤستریردی. .او بعضیلری کیمی ساتیرادا تفنونون اوچون ،باش‌قاتدی اوچون و یا شوخلوق اوچون قلم ایشلتمیردی ،بلکه داهادا جیدّی، باریشماز و دؤنمز اولدوغوحاللاردا ساتیرا یازیردی. بو قایدانی اؤزونه بیر یارادیجیلیق یولو کیمی داوام ائتمیشدی.من اونون بو اهمیتلی یولو اؤزونه مقصد گؤتوردوگونو شاعیریمیزین ۸ ایل قاباق،ساتیرا اوستادی اولو صابیرین هوپ هوپ نامه‌سینا انقیلابدان سونرا ایراندا بیرینجی دؤنه چاپا حاضیرلادیغیندا باشادوشدوم. او چاپا حاضیرلادیغی هوپ پوپ نامه نین مقدیمه سینی یازماغی منه تکلیف ائتدیکده، سؤز آراسی” گرک صابیری اولدوغوکیمی تانییاق” –دئدی. او تایسیز اثره اؤن سؤز یازدیغیم زامان، اونون مفکوره سینده بؤیوک صابیرین درین حؤرمتینی و تاثیرینی باشا دوشدوم.
اونوتمایاق کی، حمید آرش آزادین ساتیریک یازیلاری اونون شعرلریندن قات- قات چوخدور. یقین کی، گلجک ایللرده اونون هر ایکی شیوده یادگاری کیمی قالان نثر و شعرلرینین چاپ اولماسی نین شاهیدی اولاجاغیق. او ساتیریک یازیلاریله تبریز ادبی موحیطینه جورعت و جسارت وئردی . حقیقی سلفی اولان صابیرکیمی تنقید ائتدیی مقام،زر و زور صاحیبلری نین هئچ بیریندن چکینمه دی و البتّده ساتیرا یازماق، هرکیمسه اولورسا اولسون شهامت، جورعت ، بیلیک و جسارت طلب ائدیر. بو بوتون ساتیریست لرین اورتاق خصوصیاتلاریندان بیری دیر.
او هله اؤز شعر کیتابلارینی چاپ ائتمه دن صابیرین اثرینین یئرینی بوش گؤررو و هر نه اولورسا اولسون دئیه اونو چاپا یئتیردی.حال بوکی او ایللرده هر کیم اؤز کیتابی نین فیکرینده ایدی.دیرناق آراسی قئید ائدیم کی او آذربایجان ادبیاتی نین بوتون یؤنلرینه قایغی گؤستره بیلن بیر عالیم ایدی.او اوزون ایللر بویو تبریزموحیطیندن توپلادیغی بیر فولکولوریک اثری ده منه چاتدیردی کی اثره بیر اؤنسؤز یازیب گئری قایتارام « آغیز ادبیاتی » آدلی او دیرلی اثره مقدیمه یازدیقدا اونون خالقین میللی وارلیغینین قورونماسیندا حقیقی بیر قلم عسگری اولدوغونو باشادوشدوم” او بیر حقیقی عسگرکیمی همیشه حقیقتین عدالتین وآزادلیغین کئشیگینده دایاندی، اودور کی، اونو قلم عسگری آدلاندیرماق حمیدآرش آزاد ا یاراشان فخری آدلاردان بیری اولابیلر.
او بیر عسگرکیمی موزد آلمادان، حاق- سا گؤزله مه دن، آنجاق یازدی، یازدی و یئنه ده یازدی و نشر ائتدیی درگیلرده ثبوت ائتدی کی حقیقت، عدالت و آزاده لیک اوچون یازیر.
او بیر رئالیست یازیچی و شاعیر ایدی. او خالقینین بوروشوق ادبی شیوه لرله تانیشسیزلیقلارینی آناراق، توپلومدا و چئوره ده اولان حقیقت لری شعریّتین مرموز و بوروشوق یولاریله یوخ، بلکه آپ –آچیق شیوه ایله قلمه آلیردی.
او خالقین میللی ذؤوقونون ایستکلرینی باشا دوشوب، اؤز قلم اثرلرینده اوخوجونو اؤز فیکرینه اورتاق ائده بیلیردی و اونو ایسته دیی نوقطه یه آپاریب چیخاریردی.
او بیر شعرینده تبریزین ۱۴- ۱۵ ایل قاباقکی شهرداری ایداره سی نین وسیله سیله تاریخی اثرلرین سؤکولوب ، نئچه مرتبه لی پاساژلارلا محاصیرییه سالیندیغینی اؤزونه مخصوص اولان رئال شیوده بئله قلمه آلمیشدیر؛
آلتیمین ایل چینده گر سالیم قالیب دیوار چین،
یا کی هیندوستان بیلیر تاج محلّین قیمتین،
قوی اولار چکسین بئش – اون میلیون توریستین مینّتین
بیز شوعارلار یازمیشیق دیوارلارا چوخ بامزه
هر قاریشدا بیر پاساژ ایندی گرکدیر تبریزه
ای جناب شهردار، ای بولدزرلر سالاری،
سن کیمی زحمتکشین داییم وار اولسون قوللاری
یاخشی محو ائتدین بو تبریزدن قدیمی آثاری
گؤزارین کورلا بو شهرین قاشلارین الوان بزه
یئتدی یوز ایلدن قالان آثار نه لازیمدیر بیزه
هر قاریشدا بیر پاساژ ایندی گرکدیر تبریزه
دوغرودان دا، دونیانین ان بؤیوک و مشهور بازارینا مالیک اولان تبریز شهرینه او قدر پاساژ نیه گرک ایدی.بورادا ، اؤلکه بویو صیرف مصرف چیلیک فلسفه سینی یایانلارا اوز توتان شاعیر اونلارا دئمک ایسته ییردی کی، آی وطنداش! بیر حالدا کی آذربایجانین میلیون- میلیون اهالیسی ایشسیزلیکدن مجبور اولاراق اوزاق- اوزاق ماحاللارا مهاجیرت ائدیر، نییه بو پوللاریله ایستهصال یئرلری وکارخانالار عوضینه شهری پاساژلارلا دولدورورسان ؟
شاعیر بیر باشقا شعرینده یازیر؛
اول گون کی فلک اورتالیغا فاصیله سالدی،
دؤولتلینی عئیشه کاسیبی نیسگیله سالدی
بختین قاپیسین وارلیلارا تای با تای آچدی
گؤرجک بیزی فورا قاپینی ایشگیله سالدی
میزقانچی فلک ،پوللویا مین جور هاوا چالمیش
یوخسوللارا گاه ووردو بمه گاه زیله سالدی
هشترخانی دللاللارا پای وئردی بو دونیا
آیلیقچی یا دا بیر کاسا یاغسیز شیله سالدی.
توی خرجی سالیب مجنونو صحرالارا دوستلار
بؤهتان دئمه یین کی اونو لئیلا چؤله سالدی
بو ، آذربایجانین موعاصیر ساتیرا دیلینین داهادا رئال اؤرنه گی دیر. بیز بو آچیق ساتیرادا بوتون حقیقتلری اولدوغو کیمی گرررورو درک ائدیریک او ،
توی خرجی سالیب مجنونو صحرالارا دوستلار
بؤهتان دئمه یین کی اونو لئیلا چؤله سالدی
دئیه عصرینین حقیقتلرینی گیزلدنلری تنقید ائدیر.بو کلاسیک سوژئتلرله چاغداش ساتیرا مضمونلاری یارادا بیلکدیر .بو باجاریق هامی نین قسمتی اولمور .بو اینجه لیک و ایدراک اؤله میزده بارماق سایی آداملاردا اولابیلیر.او واختسیز آیریلیغیله بیزه ماتمه چولغاتدیسا دا حقیقتلردن یونولان شعیر ترنوملری دوداقلاریمیزدا همیشه دادلی بیرتبسوم یارادیراونو اوخوماغا و اؤیرنمگه همیشه جان آتمالییق بونا گؤره کیف بیز، اویولون ایزیله گئتمک ایسته سهک وحتا او نون یارادیجیلیغیندان لذّتلر آلماق ایسته سک صابیری اؤیرندییمیز کیمی چاغداش قلم عسگرلریمیزدن اولان حمید آرش آزاد ی دا اؤیرنمه لیک یولو داواملی اولسون
