(دکتر پرویز ناتل خانلری‌نین «عقاب» شعریندن چئوری- آلینتی)
قایغی آلدی جانینی قارتالین
چون جاوانلیق اونا دؤندردی دالین
قیچی یارقانه یئتیشدی بیردن
او قارا تئل‌لرینه دوشدی دن
گؤردو گؤیلون بورادان آلمالی‌دیر
آیری بیر اؤلکه‌یه یول سالمالی‌دیر
چاره قیلماق دیله‌دی ناچاره
ایسته‌دی درده دوا آختاره
بیر سحر یئل‌لریلن دوشدو یولا
چاره‌سیز دردینه تا چاره بولا…
سورو، گؤردوکده اونو اورکوشدو
چؤل‌لرین باغرینا های -کوی دوشدو
چوبانین قورخو دوشوبدور جانینا
سود امر اوغلاغی چکدی یانینا
قالخاراق دنله‌دیگی یئردن دیک
بیر تیکان آلتینا قاچدی کهلیک
آنشیدیب قورخونو قاچدی جیران
بورولوب بیر دلیگه گیردی ایلان
اووچو آمما اووا قصدی یوخودو
چون او گون غصه‌سی، دردی چوخودو
یاشاماق بیر دویولان ایچگی دگیل
اؤلومون چاره‌سی سهل ایش کی دگیل….
قورموش ایدی آوادانلیقدان اوزاق
کؤتو بیر قارقا او چؤلده اوتوراق
قورتولوب یوز تله‌دن، مین داردان
دولدوروب قارنینی میر- مینداردان
اوزون ایللر یاشامیش چوخ یاشلار
یئمیش هر الدن آغاج‌لار، داش‌لار….
بوداق اوسته اونو گؤرجک قارتال
گؤی اوزوندن یئره یئندی در حال
دئدی: مندن آ سیتم‌لر چکمیش
ایندی دوشموش سنه بیر واجیب ایش
دوگونوم آچسان اگر ممنونم
تا جانیم واردی سنه مدیونم
دئدی قارقا: بو نه سؤزدور ای خان
نه ایش اولسا اونو گؤررم الان
ایش نه‌دیر، سن جان ایلن باش ایسته
نه بویورسان دئیه‌رم باش اوسته
بئله سؤز آچدی اومودسوز قارتال
کی منیم عؤمرومه اوز گتدی زاوال
دونیادان دویمامیش عؤمروم بیتیری
منه بیر چاره قیل آللاه خطیری
من تلسگن کئچر ایکن داغ- داش
عؤمر مندن کئچیب اولدوم چاش- باش
عؤمردن دویمامیشام گرچی هلم
اؤلوم آلمیش قاپینی یوخ چاره‌م
دئیه‌رم: من، بو گؤزللیک بو طراز
نه اوچون عؤمروم اولوب بیر بئله آز
سن بو اگری انوشوش قامت ایلن
اوچ یوز ایلدن یوخاری عؤمر ائدیسن
منیم عؤمروم تالانیب گئتمکده
سن جوانسان هله عؤمر ائتمکده
منیم عؤمروم گولو سون مرحله‌ده
سن دده‌م یاشی، یاشیرسان هله ده
آنلایانمیر بئیینیم بو حالی
منی بو باره ده سن قیل حالی
بو اوزون عؤمرونون اسراری نه‌دیر
آچ بو اسراری بیلیم باری نه‌دیر…
قارنینی زیر- زیبیل ایلن تیخمیش
یوز گیلیف‌دن سوخولوب ساغ چیخمیش
دئدی قارقا کی: اگر صدق ایله سن
ایسته‌سن بیر بئله رازی بیله سن
سؤز وئر ایندی کی سؤزومه باخاسان
سیرقا ائیلیب قولاقیوا تاخاسان
سیزین عؤمروز کی گئدیر نقصانه
اؤزونوزدن‌دی قصور، اؤزگه‌یه نه
اوز قویوب گؤیلره گؤی‌نن گئدیسیز
گؤیده بی‌خود یئره جولان ائدیسیز
بیلمیسیز مصلحتین وقتی، بلی
هاوانین ساغلیغا چوخدور ضرلی
بس‌دی بونجا هاوا ایلن گئتمه
اوزیوو بیر بئله یونگول ائتمه
گل اوتور یئرده اؤزون بیرجه گؤرک
آ بالام بیر بئله اوچماق نه گرک؟
قاناتین قیر اوتو بیر یئرده قاغا
نه ایشین وار گؤیو آددیملاماغا؟
بیرده میردار‌دی بیزه چون کی یئمک
او سببدن‌دی اوزون عؤمر ائله‌مک
بلی، میندارچی اوزون عؤمر ائله‌یر
چون کی هر نه گیرینه کئچدی یئیر
بیزده میرداری یئمک خاصیتی
اوزون ائیلر گودک عؤمرو قطعی
قارقانین مئیلی چکر دوشگونلوک
او سببدن یاشاماز اوش گونلوک
دردیوین درمانی چوخ آسان‌دی
زیر- زیبیل یئه کی گؤزل درمان‌دی
باخما آلت اوستونه ات یا اتنه
گؤزونو یوم عمی گؤندر گودنه
گرچی پیی پارچاسی یا قورساق اولا
یا شیرین بیر تیکه یا تورشاق اولا
وئر بیغین آلتینا غم‌دن اوزاق اول
قارنینا قارشی عزیزیم اوز آغ اول
یاشا کوللوکده زیبیللیکده، تورون
گؤبگینده گؤیون آخر نه چورون؟
جمدگی دوشله اتین ویر بدنه
گؤیلری اؤلچمگی جانیم سنه نه؟
آزار اولسون، اوچوشون بیر آدی وار
زیر- زیبیل دئشمه‌گین آمما دادی وار
کویلو توفانلاری گؤی‌لرده بوراخ
سومسونوب کوللویو جانیم کئفه باخ
هر نه کئچدی گیره گؤندر گودنه
هر نه داشدان یوموشاق ویر بدنه
چوخ دئیردی منه رحمتلیک آتا
گؤیده وار مین جوره مؤحنتله قادا
گؤی‌لرین قارغی دولو یئللری وار
کی عؤمور یونتامادا اللری وار
سالما سن هئچ یولو بیر کز گؤیدن
تا باجاردیقجا اوزاق گز گؤیدن
بو قده‌ر گؤیلره پرواز ائتمه
روزی دالینجا اوزاق یول گئتمه
اوجا گزسن نه قده‌ر تورپاقدان
پئیسرین ضربه گؤرر تاپداقدان
تا او اندازه کی اوج فله‌گه
یول سالان کس سالی جانین کله‌گه
اوردا یئللر اؤلومون جارچیسی‌دیر
یئل قووان قوش‌لارین انجامی بی‌دیر
گؤیلری گؤزدن آتارسان آ بالام
اولی یئرلر سنه بالجمله قولام
گؤزل اگلشمه‌لی یئردی شوراتان
حیطین قیرناسی چوخ ماملی‌ماتان
گیلیفین کؤلگه‌سی، آرخین قیراغی
چوخ گؤزل گوشه‌دی سالسان یاتاغی
تانیرام هرکوچه‌نی، محله‌نی من
پیس یئره قارداش آپارمام سنی من
بیر باغین دیواری دالیندا منیم
واردی خوش گولشن و راغ و چمنیم
او باغین بیر طرفینده وار ائویم
شوکروم آللاهه‌دی چوخ سازدی کئفیم
زحمت اولمازسا اورا بیرجه بویور
قارنیوی مین جوره نعمت‌له دویور
وئر بیغین آلتینا یاغی، درینی
بیر چیخارت اوردا کئفین جوهرینی
گور نه گونلر کئچیریر اوغلان‌لار
نه جانا قصد ائله‌ییر جانان‌لار
نه توفاندان، نه بوراندان خبرین
بیر گئنلسین کئفه باخماقدا درین
بو قده‌ر ساللاما قارداش دومویون
گل یئه ایچ ات قانا گلسین سومویون…
ائو کی قارقا بئله عنوان وئریدی
باغ دالیندا زیبیل آتماق یئری‌دی
یئر نه یئر، زیر- زیبیلی آنبارلیق
کؤتولوک ییغناغی، بیر میندارلیق
ای، عفونت هاوانی دولدورموش
میغ‌میغا میلچگه مسکن قورموش
یئتیشیب او ایکی یولداش یولدان
قارقا اؤز سوفره‌سینی وئردی نیشان
دئدی: باخ سوفره‌ی الوانیم وار
ناز و نعمت دولو بیر خوانیم وار
دوزدو چوخ صاحب ثروت دگیلم
شوکور اولسون کی خجالت دگیلم
بوش دگیل سفره قوناق- قاره‌م اولا
سالارام احسن وجه ایله یولا
زیبیل اوستونده دئمه خانه‌م وار
بوردا بیر‌محفل شاهانه‌م وار
هارا باخسان تؤکولوب نعمت‌دی
کئفه باخماقه گؤزل فرصت‌دی
یئه زیبیل‌دن، ائله سن دونبه‌گی ساز
او کی عاقیل‌دی بو کئفدن قالماز
قارقا چؤمبلدی یئدی او خوندان
تا قوناق اؤرگشه یول ایز اوندان….
قارتالین باشلادی باشی گیجه‌له
اوره‌گی آغزینا ایستیردی گله
نفسی تنگیدی بئزدی جاندان
گیجه‌لیب گؤزلرینی یومدو بیر آن
یادینا دوشدو کی گؤی‌لرده ایشیق
واریدی هم ده گؤزللیک، یاراشیق
هر طرف نور، صفا، آزادلیق
وصفه گلمز خوشا خوشلوق، شادلیق
قانات آلتیندا بوتون فتح و ظفر
عطره دولغون کولک، اسمکده سحر
بولوتون اوستونه گرمیش قاناتین
قنیمی اولموش هامی حیواناتین
چوخ سفردن قاییدیب شادلیقلا
قاناتین چالمادا آزادلیق‌لا
یولو اوستونده ظفرلر تاغینی
باغلامیش گؤی اونا اؤز قورشاغینی
عکس اولان لاپ اوجا گؤی‌لرده سسی
یئمی کهلیک دؤشو، تیهو سینه‌سی
ایستی- ایستی یوموشاق، تر، ات‌لر
دادی دیمدیک ده قالان لذت‌لر
گؤی ده شیمشک کیمی چاخمیش اسمیش
قاتی توفان‌لارا کسمت کسمیش
کولک ایلن نفس آلمیش وئرمیش
شرق‌دن غربه قاناتلار گرمیش
زیروه بورنوندا یوواسین توخوموش
قانلی قاپلان‌لارا میدان اوخوموش
ایندی قالمیش دا قالیق‌لار یئمگه
تولو بیر قارقایا ترلان دئمگه……
گؤزونو آچدی دا اطرافه باخیب
جانینی اولمازین اودلاره یاخیب
گؤردو قارتال کی قارالمیش دونیا
قارا گؤر بویدا دارالمیش دونیا
یاشام علمینده دئیرسن دالی‌دی
قارقادان ایندی اؤیود آلمالی‌دی
نه گؤروردو هامیسی ذلت ایدی
غم‌لره غصه‌لره علت ایدی
قاناتین آچدی دا یئردن قالخدی
حرص ایلن قارقایا بیر دم باخدی
دئدی: ای دوست منی عفو ائیله
یاشا ایللر بویو بو عزت ایله
بئله بیر عزته شایق دگیلم
سن آچان سوفره‌یه لایق دگیلم
گؤی اوزونده یئره قویسام باشی
زیر- زیبیل‌نن یاشاماقدان یاخشی
هره نین بیر یول، بیر‌مشربی وار
قارتالین قارقانین آیری دبی وار
آینا گؤی‌لرده بولوت دالغالاری
چکه بیلمز اؤزونه قارقالاری
منه گؤی‌لرده اوچوش‌لار یئللر
سنه کوللوکده تپیک‌لر بئل‌لر
منه مئه‌لرده یاغیش‌لار یاشلار
سنه کوی‌لرده آغاج‌لار داش‌لار
منه گؤی قورشاغی، نورلار، بویالار
سنه توولانتی گلن دمپایالار
بیر بولوت اوسته قانات گرسم اگر
یوز زیبیللیکده کئچن عؤمره دگر
سن زیبیللیکده دئشینمکده بولون
من بولوم گؤی‌لرین ان یاخشی یولون
سن صابین کیرتیگی، ات قالمیشی یئه
منه اوچ گؤیلره جولان ائله دئه
دعوت ائتمه منی جانیم ناهارا
من هارا زیر- زیبیلی دئشمک هارا
بئینیمه گیرمز او موزون سؤزلر
گؤیدو، مندن گؤیه قالخماق گؤزلر
نه زیبیللیکده یئییب ایچمم وار
نه ده گؤیدن یایینیب کئچمم وار
سن اوزون عؤمروله قال کوللوکده
من ده آز عؤمروم ایله گوللوک‌ده
آز یاشا دوز یاشا سؤیلردی آتام
بو سؤزو ائیله‌یه بیلمم کی آتام…
دئدی بو سؤزلری محزون قارتال
قارقالیق رسمینه دؤندردی دال
قاناتین آچدی دا مؤحکم چالدی
اوجامان گؤیلره بیر اوج آلدی
بولوتون باغرینا شهپر ووردو
دوز گئدیب گون‌له برابر دوردو
گؤی دئییب گؤیلره پرواز ائتدی
اولدو بیر نقطه و… گؤزدن ایتدی.
اورمو/ ۲۱/۶/۱۴۰۲
سوزلوک:
آنشیتماق: تشخیص وئرمک، حس ائلمک
چاش باش: ( سر در گم)
گیلیف: سو یولو
قاغا: قارداش
آتنه: میردار ات
گودن:معده، قارین(تعریض)
قورساق: باغیرساقدان بیر بولوم
تورون: گؤزل، یاخشی
چور: درد، بلا
نه چورون؟: نه آزارین
جمدک/ جندک: میردار اولموش لاشه
تولو: آلچاق ، اسگیک
یک پاسخ
“عقاب” شعریندن چوخ گؤزل بیر چئویری، معنا باخیمیندان اصلى شعره باغلى قالمیش، عین حالدا آخیجی و سلیس بیر ترجمه اولدوغونا گؤره، سانکی بوُ شعر اصلینده تۆرکجه دئییلمیشدی. بوُ دا شاعیرین هنر و باجاریغیندان آسیلیدیر. بوُ چئویری‌ده ایشله‌نن خالْق ایچینده‌کی اصطلاحلار و دئییم‌لر، اونون باشقا بیر گؤزه گلیم اؤزه‌للیکلریندندیر. بئله بیر چئویری‌لر، یقین کی ادبیاتیمیزین انکشاف و گلیشمه‌سینه بؤیوک بیر یاردیمجی اولابیلر. شاعیریمیزین اللری آغریماسین.