«تخت سلیمان»ین تاریخی مجموعه‌سی، غربی آذربایجانین تکاب شهری‌نین شمال شرقیندن ۴۵ کیلومتر آرالی، حسن‌آباد کندی‌نین کناریندا، یام یاشیل، اورهک اوخشایان صفالی بیر درهده یئرلشیر. موختلیف یول‌لاردان بو تاریخی آبیدهیه گئتمک اولار. لاپ یاخشیسی میاندوآب – شاهین‌دژ – تکاب یولودور. داغلیق یول‌لاردان اولان باشقا آسفالت یول دا واردی کی زنجان – دندی – تکاب و یا بیجار – تکاب یولودور.
«تخت سلیمان» مجموعه‌سی گئنیش بیر دوزنگاهلیقدا احاطه اولونموش ۱۲۴ مین مترمربع وسعت‌له، ۱۴ متر هؤندورلوگو و ۵ متر ائنی اولان بیر حاصارین آراسیندا یئرلشیر. بو تاریخی مجموعه اورتادا اولان گؤلچه، آذرگشنسب آتشگاهی، آناهیتا معبدی، خسرو ایوانی، تخت سلیمان تالاری، ایلخانی حامامی و قالا دووار‌لاریندان عیبارت‌دیر. مجموعه ۱۳۱۶-نجی ایلده اؤلکه‌نین میللی آبیدهلر سیاهه‌سینده قئیده آلینیب و ۱۳۸۲-نجی ایلده یونسکو تشکیلاتی طرفیندن دونیالیق معنوی ایرث کیمی ثبت اولونموشدور. «تخت سلیمان» انقلابدان سونرا بیرینجی آبیده و «چغازنبیل»، «تخت جمشید» و «نقش جهان» آبیده‌لری‌له برابر یونسکو تشکیلاتی طرفیندن ایرانین ثبت اولونموش دؤردونجو تاریخی آبیده‌سی‌دیر.
«تخت سلیمان» مجموعه‌سی بیر چوخ بدیعی و تایسیز طبیعی و قاییرما اثرلرین آراسیندا یئرلشیر. اون‌لاردان گؤلچه‌لری، ایستی سولاری، اسگی قبیرلری، تاریخی بینالاری آد چکؤمک اولار. بو اراضیده چوخلو ده‌یرلی تاریخی و اؤزه‌ل طبیعی اثرلر ده واردیر. اون‌لاردان: «سلیمان زندانی» داغی، «چملی گؤل»، «سلیمان تؤوله‌سی» داغی، ۳۲۰۰ متر هؤندورلوگو اولان «بلقیس» داغی، اسکی قبیرستانیلقلار، ساسانی و ایلخانی‌لر دؤرونه منسوب معدنلر، ایستی چشمه‌لر، اژدها داشی و تاریخی ساحه‌لری آد آپارماق اولار. البته «بلقیس» داغیندا و «سلیمان زندانی» داغیندا ساسانیلر دؤوروندن قالان باشقا اثرلرده واردیر.
بو گون بو گؤلچه و اونون اطرافیندا یئرلشن بینالار «تخت سلیمان» آدلانیرلار. بو آد دئمک اولار کی تزه آددیر. تاریخ بویو اورا موختلیف آدلارلا تانینمیشدیر. عرب تاریخچیلری اونا «شیز»، «جزن» و «جزنق» دئمیشلر. روملولار ایسه «گزکا»، ارمنی‌لر «گنزکا» یا «کادزا»، سریانیلر «گندزک» یا «گنژک»، یونانلیلار «گنزکا»، «گادزاکا» و «گادزا»، و حمداله مستوفیده مونقوللار دیلینجه «ستوریق» آدلاندیرمیشدیر. شاهنامه‌ده «چیچست»، اوستادا «چئچست» یازمیشلار. «گنزک» یا «کنزک»، «گنجک»، «گنزه»، «جیس»، «جنزه»، «گنجه»، «گزن» و «گنگ» بو مجموعه‌نین باشقا آدلاری‌دیر.
۱۹-نجی یوز ایللیگین ایلک ایل‌لریندن چوخلو شرق‌شناسلار «تخت سلیمان»دان گوروش ائتمیشلر. «سر روبرت کرپورتر»ی بو مجموعه‌نین کاشیفی تانییرلار کی ۱۸۱۹-نجی ایلین اوت آییندا اوردا اولموش و بو آبیده‌نی توصیف ائتمیشدیر.
۱۸۳۱-نجی ایلده «کلنل دبلیو مونتیت» او بؤلگه‌نی گؤروب، «تخت سلیمان» و «سلیمان زندانی» اثرلری‌نین ژئولوژیک قورولوشولاری‌نین عینی اولمالارینی تصدیق ائتمیشدیر. اونون نظرینجه، اوردا قاینایان چشمه‌لر آهاک چؤکونتو‌سونون توپیلانیشیندان یارانمیشلار.
۱۸۳۸-نجی ایلده «سر هنری راولینسون» او اراضینی گؤرندن سونرا، دقیق شکیلده او بؤلگه‌نی تانیتدیرمیش.
۱۹۳۷-نجی ایلده «اریش اشمیدت» او ساحهنین شکلینی هاوادان چکمیش و «پرواز بر فراز شهرهاى باستانى ایران» کیتابیندا یایمیشدیر. بو کیتاب «تخت سلیمان» مجموعه‌سینی آرتیقراق تانیتدیرماقدا بؤیوک رول اوینامیشدیر. «آندره گدار»دا اؤز یازی‌‌لاریندا بو مجموعه‌نی دقت ایزله‌میش و نهایت ۱۹۵۹ میلادی (۱۳۳۷ گونش) ایلینده بو مجموعه‌نین اوستونده بیر سوئدلی – آلمانلی و ایرانلی اورتاق هیئت، سوئدلی آرخالوگ «هانس هنینگ فون دراوستن» و آلمانلی آرخالوگ «رودلف ناومان»ین باشچیلیغی‌ایله ۲۰ ایله قدر علمی آراشدیرمالار آپارمیشلار. نهایت بو آراشدیرما‌لارین نتیجه‌سی «ویرانه‌های تخت سلیمان» آدلی بیر ده‌یرلی کیتابدا یاییلمیشدیر.
مجموعه ده میلاددان مین ایل اؤنجهدن ۱۱-نجی هجری قمری یوزایللیگینه قدر حیاتین اولما نیشانه‌لری ثبوت ائدیر کی، بو اراضیده اینسانلار اوچ مین ایل یاشامیشلار. بعضی روایتلره گورا «تخت سلیمان» مجموعه‌سی سایسیز سیررلی بینالاری‌لا همن مشهور شهردیر کی اسکی یازی‌لاردا «زردشت» پیغمبرین دوغوم یئری آدلانیر. پهلوی یازی‌‌لاریندا بو شهردن «گنجک» آدی‌لا دا یاد ائدیلیبدیر. بیر سیرا آراشدیریجی‌لارین نظرینه گورا «تخت سلیمان» همن اشکانیلر ایمپئریاسی‌نین پایتاختی اولان «فره اسپه» شهری‌دیر.
بئله دئمک اولار کی «تخت سلیمان» مجموعه‌سی ساسانیلر دؤوروندن قالان ده‌یرلی بیر آبیدهدیر. بونونلا بئله بو اراضی اینسانلار مدنیتی‌نین بئش تاریخی دؤورونو اؤزونده یئرلشدیریب. داش دؤورو و ۱، ۲، ۳-نجی دمیر دؤوروندن تاپیلان اثرلر گؤستریر کی بو تاریخی شهر و اونون هنده‌وری موختلیف دؤورلرده سکاییلرین، ماننا‌لارین، ماد‌لارین، هخامنشی‌لرین، اشکانی‌لرین، ساسانی‌لرین و اسلامی دؤورونده ده مونقول‌‌لارین یاشادیغی یئر اولموشدور.
«تخت سلیمان» مجموعه‌سینین برپاسینا ایل بویو ۲۵ – ۳۰ نفر آرخالوگ، برپاچی و ایشچی چالیشیرلار. بونونلا بئله بو نهنگ مجموعه‌نین برپاسینا آیریلان بودجه‌نین آز اولدوغو و «میراث فرهنگی» تشکیلاتی‌نین مودیر‌لری‌نین لاقئیدلیگی و یا لازیمی قدر قئیدنه قالمادیقلاری، بو تایسیز، ده‌یرلی تاریخی آبیدهیه جیددی پرابلئملر تؤره‌ده‌جکدیر.
قایناق: ایشیق درگیسی – نومره ۱ – خرداد ۱۳۹۷
ishiq.ir
