آنامین یایلیق‌لاری
مرتضی مجدفر
اوْروجلوق آیی‌نین ۲۲- نجی گونو ایدی. هله ساعات اوچ‌یاریم اوْلمامیشدی. اوْتاقدا دینجلیردیم.بیر ساعات اوْلاردی ایشدن قاییتمیشدیم. آنام و خانیمیم، اوْ بیریسی اوْتاقدا افطارا یئمک حاضیرلاییردیلار. لاله و چیچک ایکی قیزیم ایسه، اوْیونجاق‌لاری ایله اوْیناماقدا ایدیلر. اوْتاقدا ایکن،آنامین سسی قوُلاغیما چاتدی:«آی اوْغول، اصلان! دوَر بالامسان گئت چؤرهک آل. آخشام باشی چؤره‌کچی شولوغ اوْلار، آیاق اوسته دوُرماقدان بئزییرسن!».
«آنا! سن آللاه قوْی بیر آز دینجه‌لیم،سوْنرا گئده‌رم. هله افطارا بئش- آلتی ساعات قالیر…» دئیه، آناما جاواب وئردیم.
دئدی:«من اؤزونه گؤره دئییرم.گئتمه‌ییرسن،گئتمه. بیر آز یات،سوْنرا گئدرسن…»
اوْ گونه قَدَر هئچ واخت آنامین سؤزونو یئره سالماغی باجارمامیشدیم، ائله اوْنا گؤره آیاغا قالخدیم،ائشیک پالتاریمی گئیدیم و آنام ایله خانیمیم اوْلان اوْتاغا باش ووُردوم.
آنام همیشه کی کیمی یایلیغی باشیندا ایدی. اوْ ائوده ایشله‌ین زامان یا آیاق اوسته دوْلانان واختلار، ایکی- اوچ یایلیغی دا بئلینه باغلاردی. نئچه مدت ایدی بیر باشقا یایلیغی دا بوْینونا سالیردی. بیر- ایکی گون قاباق سوْروشدوم:«آنا جان! یایین بو ایستی‌سینده، ائوین ایچینده هانسی نامحرم‌دن قاچیرسان کی بیر یایلیغی باشینا اؤرتورسن، بیریسینی ده بوْینونا سالیرسان؟!»
دئدی:« آدام کی قوْجالدی،هر بیر واخت یایلیق اؤرتمه‌لی دیر. بیر ده اؤزون دئییرسن یایلیق، دئمیرسن کی قیش‌لیق! سیزین فیکرینیزین عکسینه اوْلاراق، بوْ یایلیق هئچ ده منی ایستی‌لندیرمیر. بیر ده بوْ کی، بوْینوما سالان یایلیق بوُ اوْروجلوق گونلرینده، هردن دردیمه دگیر. ائو- ائشیگی سیلیب- سوپورنده، توْز- توْرپاق بوْغازیما دوْلوب،اوْروجوما اشکال دگمه‌سین دئیه، بوْینوما سالان یایلیغی آغزیمین قاباغینا چکیرم.»
آنام منی اوْتاغین آستاناسیندا گؤرجک دئدی:« بالامسان! بیر- ایکی دانادان آرتیق چؤرهک آلما. آللاه گؤروم باعیث اوْلانین ائوین آخی نه دئییم ائتسین.بیز اؤزوموز بیر زامان ائوده چؤرهک بیشیرردیک،ایندی چؤره‌کچی‌خانا چؤره گینه محتاج اوْلموشوق… آللاه بوُندان آرتیق بیزی محتاج ائله‌مه‌سین!»
سوْنرا دئدی:«گئت بالامسان. تئز گئت،تئز گل.سوْنرا دا افطاراجان یات…»
ساغ اوْللاشدیم و ائودن ائشیگه چیخدیم. ورزقاندا معلم اوْلدوغوما باخمایاراق، ایندی‌یه قَدَر هئچ واخت یای گونلری بئکار قالمامیشام. آتام اؤلمه‌میشدن قاباق، زمیمیز‌ده ایشله‌یردیم.هم ده قوْیون اوْتاراردیم. سوْنرا کنددن ورزقانا گلدیک. بوُرادا درس اوْخویوب، معلم اوْلدوم. ایندی ده ائله همان درس آیلاریندا ایشله‌دیگیم مدرسه امکداشلاری ایله بیرلیکده،ورزقان اوُشاقلارینا یایدا بیر چوْخ کیلاسلار قوْیوروق. ائله اوْنا گؤره،سحر مدرسه‌یه گئتدیگیم اوچون، چوْخ یوْرولموشدوم.
ائودن چؤره‌کچی دوکانینا قَدَر ائله ده اوُزاق دگیلدیر. اؤزومو گوندن قوْرویوم دئیه،کوچه قیراغیندا دوزه‌لینن کؤلگه یوْلدان یوْلا دوشدوم. گونون ساعات اوچ‌یاریم هنیرتیسی، کؤلگه یوْلو دا ایستی‌لندیرمیشدی. یوْلو گئده- گئده هاوانین ایستی‌سی و آنامین بیزلر کیمی بوُ ایستی هاوادا اوْروج توُتماسی فیکریمی بوروموشدو. هم ده اوْنون باش،بوْیون و بئل یایلیق‌لاری منه سوْرغو اوْلموشدو. اوْنون گئییمی، هله ده اسکی قاراداغ قادین‌لاری‌نین گئییمی کیمی ایدی. کنددن بوُرایا گلدیکدن سوْنرا، بیر چوْخ قادین لار گئییم‌لرین دگیشیبسه‌لر، منیم آنان هئچ ده پالتارینی عوضله‌مه‌دی.آتام دونیادان گئدن گوندن بری، اؤزومله بئله قرارلاشمیشام کی بیر آن دا اوْنون قوُللوغوندان اوُزاقلاشمایام. آللاه اوْنو منه قوْروسون.
ائله بوُ دوشونجه‌لرین آراسیندا،بیردن بئله ظن ائتدیم کی منی کؤلگه یولدان گؤتوروب،توُللادیلار گونون هنیرتیسی‌نین اوْرتاسینا.سوْنرا ایسه گؤتوروب چیرپدیلار بیر- ایکی آددیم اوْیاندا اوْلان آغاجا.
یئر-گؤی بیر- بیرینه دگمیشدی. هر یئری توْز- توْرپاق گؤتورموشدو. بئش- آلتی آددیم اوْیانی گؤرموردوم. منه کؤلگه یوْل دوزلدن دوُوار،دیزه چؤکموشدو.گؤره بیلدیگیم بیر نئچه ماشینین اوستونه داش- کرپیچ و دمیر دوشوب،اوْنلاری اَزمیشدی. هارای و آغلاماق سسی گؤیلره قاوزانمیشدی. بیر- ایکی ائودن آلوو گؤیه قالخمیش و گاز قوْخوسو هر یئری بوُروموشدو.
بیر بئله گؤروب،ائشیدیب،آنلادیقلاریمین هامیسی،بئله دوشونورم کی اوْن ثانیه‌دن آرتیق چکمه‌دی.داها یقین ائتمیشدیم ورزقانا زلزله گلیب.اؤزومو تاپینجا، آنام،خانیمیم و ایکی بالاجا بالام یادیما دوشدو.آیاغا قالخدیم، هارای تپدیم و هؤنکورتو ایله آغلادیم.دوُوارین قیراغیندان یئریدیگیم،دوُوارین مصالحی یونگول اوْلدوغو و اوْ دؤور- بردهاوُجا بینالارین اوْلمادیقلاری،جانیمی قوُرتارمیشدی و دئمک اؤلمه‌میشدیم و تکجه بیر آز ساغ قیچیم آغرییا دوشموشدو.ائله بوُنا گؤره بیر آن یئرییه‌بیلمه‌دیم و مجبور‌اوْلدوم بیر مدت یئرده اوْتوروم.گؤز-گؤزو گؤرموردو و هر بیر یئر توْز ایدی.
بیر ساعات مجبوریتله اوْرادا قالدیقدان سوْنرا آغلایا- آغلایا،قیشقیرا- قیشقیرا و آخسایا-آخسایا ائویمیزه ساری یوْلا دوشدوم.داها توْز- توْرپاق ایچیندن جماعتین هارای و آغلاماق سسلرینی آیدینجاسینا ائشیتمک اوْلوردو.
من ساغ ایدیم،آنجاق ائوده‌کیلر نئجه؟ قاچیردیم، آمما ائله بیل آیاقلاریم یئره یاپیشمیشدی. تله‌سیردیم،آنجاق ایره‌لی‌له‌یه بیلمیردیم.اوْروج اوْلدوغوم ایسه،منده بیر زوْر قوْیمامیشدی.آللاه، گؤره‌سن بالالاریم ساغ دیرلار؟قوْرو آنامی آللاه… گؤره‌سن ائویمین چیراغی،حیاتیمین یوْلداشی، یئنه ده منه ایشیق ساچاجاق؟ آمان آللاه … آنام …جانیم…عزیزلریم…
اوْن دقیقه‌ده‌گلدیگیم یوْلو،هله بیر ساعات زلزله‌دن کئچدیکدن سوْنرا قاییدا بیلمه‌میشدیم. اؤلوب، آوار آلتیندا قالانلاری چیخاندان سوْنرا، دئمک هامی کوچه‌لره- خیاوانلارا تؤکولموشدولر.داها ایره‌لی گئتمک امکانسیز ایدی. امدادی مأمورلار و ماشین‌لاردان هئچ نه خبر یوْخ ایدی. ائله بوُ حالدا،بیلمیرم نه‌دندیرسه مدرسه یادیما دوُشموشدو.گؤره‌سن اوُشاقلاردان اؤلوب-قالانی کیم دیر؟ معلم‌لر و باشقا امکداشلاریمیز نئجه اوْلوبلار؟هم ده ایللر دیر مدرسه‌ده چیخارتدیغیمیز اوْیون بازلیقلاری خاطیرلاییردیم.
نئچه ایلدیر آذر آییندا مدرسه‌لرده «زلزله قاباغیندا مقاومت» آدلی بیر ایشلر گؤروروک. من بوُ تعلیم- تربیه‌وی ایشلره قاتیلاراق،هر بیر زامان احتیاطلا یاناشمیشام. منجه زلزله قاباغیندا مقاومت،تکجه مدرسه اؤیرتمه‌لری ایله دگیل، بیر چوْخ باشقا زادلارلا یئرینه یئتیریله‌جکدیر. ائویمیزه ساری قاییتدیقدا، خلقین خام کرپیچ‌دن دوزه‌لینمیش خارابا قالمیش ائولرینی،یئرلرینده محکمجه‌سینه آیاق اوسته دوُرموش دولتی بینالارلا مقایسه ائتدیکده، بوُ احتیاطلی یاناشماما داها دا آرتیق اینانیردیم.
ایکی ساعاتدان سوْنرا و ساعات آلتی‌یاریم حدودلاریندا ائویمیز اوْلانین کوچه‌نین آغزینا چاتدیم.جیب تئلفونلاری ایشله‌میردی. زلزله گلندن اوْ ساعاتا قَدَر یوز دؤنه‌دن آرتیق ائویمیزه و خانیمیمین جیب تئلفونونا زنگ ائتمیشدیم،آنجاق هئچ. امدادی تئلفونلارین ایسه هئچ بیری جاواب وئرمیردی.
ائویمیزه گئدن کوچه‌نین آغزیندا،ایکی هؤندور بینا بوتونلوکله اوُچموش و کوچه‌یه گیرمک امکانینی الیمیزدن آلمیشدی. بیر نئچه نفر تانیش،دوْست،فامئل و قوْنشو کوچه‌نین آردیندا ایدیلر. هامیسی منیم کیمی پوْزغون،توْز- توْرپاق گئییملی و ناراحات ایدیلر.هامی منیم کیمی ائوده قالانلارین نیگرانی و آغلار گؤزلو ایدیلر.
توْرپاقلاری ائشه‌له‌ییب،کوچه‌یه گیرمک ایسته‌ییردیک. یاردیم ائدنلرین هئچ بیر پروگرامی یوْخ و تام معنادا آواراچیلیق و انضباط‌سیزلیق ایدی.
ساعات سکگیزه چاتمیشدیق و هله کوچه‌میزین گیریش یوْلو آچیلمامیشدی. بوُ ایکی ساعاتین ایچینده،بئش-آلتی نفری یارالی و بیر-ایکی نفری ده اؤلموش، اوُچولموش بینالارین قالیق‌لاری‌آلتیندان چیخارتمیشدیلار. داها من ده ائویمیزده کی عزیزلریمیزی یاددان چیخاردیب،کوچه باشیندا ییغیشانلارا یاردیم ائدیردیم.ائوده قالان گؤزومون ایشیقلارینی قوُرتارماق اوچون، هله‌لیک مددچی اوْلمالی ایدیم.
ساعات دوْققوزا بیر آز قالاندا یوْل آچیلدی و کوچه‌نین ایچینه گیردیک. کوچه‌نین ایچی ده،ائیشکده کیمی ایدی.بوتون بینالار ییخیلیب،زلزله‌دن بئش-آلتی ساعات کئچسه ده، هر یئر توْز-توْرپاق ایدی.ییخیلان دام- دوُوارلاری، بئل- کولونگ ایله یوْخ، الیمیز ایله اویان- بوُیان ائدیردیک.
کوچه‌نین ایچینه گیررکن،داها مددچی اوْلدوغومو اوُنوتدوم و دوز ائویمیزه ساری یوْلا دوشدوم.قاپیمیزین قاباغیندا آیاقلاریم سوُستالدی:«بیردن گؤرمه‌ییم دؤردو ده اؤلوبلر؟!»
قاباغا گئده بیلمه‌دیم. الیمی جیبیمه سالدیم و قاپینی آچماق اوچون، آچاری آراماغا باشلادیم. آچار، جیبیمه گئدن بارماقلارین آراسیندا اوْیاندی،آنجاق گؤردوم دوُواریمیز اوُچوب، قاپی دیزه چؤکوب و آچارسیز ایچری‌یه گیرمک، داها هامییا مومکوندور.
دمیر قاپی‌نین اوستوندن حیه‌طیمیزه آتیلدیم. ائودن هئچ نه سس گلمیردی. ایچری گیرمگه قوْرخوردوم.هاوا داها قارانلیقلاشیردی. بئله دوشونوردوم آذان واختی دیر.
منیم آتامدان قالان ائو، ایکی قاتلی بیر ائو دیر. ایکی قات دئدیکده،یئنی طبقه‌لر- زادلار یادینیزا دوشمه‌سین. بیر طبقه زئرزمی دیر، اوْنون اوستو ایسه اوْیان- بوُیانلی ایکی اوْتاق، آراسیندا بیر بالاجا دهلیز، دهلیزین دالیسندان دا زئرزمی‌یه گئدن نئچه پیلله.بالاجا حیه‌طیمیزدن بوُ ایکینجی طبقه‌ده اوْلان اوْتاقلارا دا نئچه داش پیلله واردیر.ایکی اوْتاق بوتونلوکله اوچموش و وسیله‌لریمیزین هامیسی توْرپاقلارلا بیر اوْلموشدولار.
حیه‌طده یئره دوشموش ایکی آغاجیمیزین قیراغیندان اؤزومو ایکینجی طبقه‌یه چاتدیردیم. هئچ بیر سس ائشیدیلمیردی،نه آنامدان،نه خانیمیمدان، نه ده اوُشاقلاریمدان.داها قیچیمین آغریسینی اوُنوتموشدوم. اوْیان- بوُیانی آرادیم. ایکی اوْتاقلارین آراسیندا اوْلان دهلیزین دالیسیندان زئرزمی‌یه گئدن داش پیلله‌لر سالیم ایدیلر. اؤزومو پیلله‌لردن زئرزمی‌یه سالدیم. قارانلیق و مطلق سکوت ایدی و هئچ بیر یئر و هئچ بیر کیمسه گؤرسنمیردی. در‌حال، جیب تئلفونومون یادینا دوشدوم:« تئلفونلا بیر یئره زنگ ووُرانمیرام،چیراغی کی ایشله‌ییر!» موْبایلین چیراغینی یاندیردیم. زئرزمی‌نین بیر طرفی اوُچموش، اوْرادا دوُوارا ووُردوغوموز و اوستونه آیین- اوْیون قوْیدوغوموز ایکی تاختا طبقه‌لرین هر ایکیسی، سینمادان یئره دوشموشدولر. آنام، خانیمیم و ایکی اوُشاقلاریم ایسه هامیسی زئرزمی‌نین بیر گوشه‌سینده یئره اوُزانمیش، دوُوارا دایانمیش و یاتمیشدیلار. آنام منی گؤرجک، دئدی:«قادان آلیم، گلدین؟! یانئیدیم، سنی یوْللادیم چؤرهک آلماغا!»
آنامی قوُجاقلادیم و اؤزونون- اوُشاقلارین حال- احواللارینی سوْروشدوم. دئدی:«گؤرورسن کی هامیمیز بوُرداییق… سالیم- سلامت!»
دئدیم:« بس نییه بوُرادان چیخیب- قاچمادینیز؟» آنام،آغزی‌نین قاباغینا چکدیگی یایلیغی قیراغا چکدی و دئدی:«بوُرانی آتان چوْخ مؤحکم دوزلدیب. بیر ده منجه بوُرادان چیخسایدیق، ائشیک تهلکه‌لی اوْلاردی!» آنام، البته هئچ ده اوْرادان چیخماغین چتین اوْلدوغونا اشاره ائتمه‌دی و ساکیت دوُردو.
خانیمیم دوُوارا دایانمیشدی. اوْنون اؤز-گؤزو قانلا دوْلو ایدی و باشی آنامین بئلینه باغلانان یایلیقلارین بیری ایله باغلانمیشدی. یایلیق قانلی ایدی. بؤیوک قیزیم خانیمیمین یانیندا یئره اوُزانمیش و اَلینی آناسینین اَلینه وئرمیشدی. اوْنون دا سوْل قیچی‌نین اوْیان- بوُیانینا ایکی بالاجا تاختا قوْیولموش و آنامین بوْینونا سالان یایلیقلا باغلانمیشدی.اوْ بیری قیزیم، بالاجا بالام، بیر آز اوْ طرفلیک و یوُخاریدان گلن پیلله‌لرین اوْیانیندا، شیرین یوُخودا یاتمیش ایدی.البته هر یئر بیر- بیرینه دگمیش و وساییللریمیزین آرادان گئتمیشدیر.
اوْنا طرف گئتدیکده،آنام دئدی:«ایشین اوْلماسین. گؤرمورسن شیرین یوُخودا یاتیب. بئلیمده کی یایلیقلارین بیرینی ده اوْنون اوزونه و اوستونه چکمیشم،توْز-توْرپاق گؤزل گول اوزونه قوْنماسین. گؤرورسن کی یایلیق‌لار درده دگدی؟»
راضی‌لاشدیم. گولومسندیم و خانیمیملا آییق اوْلان قیزیمین یانینا قاییتدیم. خانیمیمین وضعی اصلا خوْش دگیلدی. اوْنلارین یانینا چاتدیقدا،آناما اوره‌ک- دیر‌ه‌ک وئرمک اوچون دئدیم:« داها اؤزونه بیر یایلیق قالمادی بس؟!»
دئدی:«گؤرورسن کی اوچونو وئرمیشم سنین عائله‌نه، بیرینی ده ساخلامیشام باشیمدا. هم ده زلزله گلندن اوْنو چکمیشم‌آغزیمین قاباغینا…»
و سوْنرا دئدی:«دوُر گل بیر قوُرتوم سوُ ایچ، اوْروجونو سیندیر… من ده اوْروجومو آچمالییام.نئیله‌مک بوُ ایل ده آللاه بئله بیزی امتحانا چکدی.بوُرادان ائشیگه چیخمالییق تئزلیکله.»
سحردن اوْروج اوْلدوغوم اوچون،هم ده آلتی- یئددی ساعات زلزله‌دن سوْنرا چیرپیندیغیما گؤره، کامیل صورتده بئزیکمیشدیم. منله برابر، جیب تئلفونومون باتریسی دا سوْنا چاتیردی.موْبایلیمین چیراغی سؤنرکن،ائله بیل من ده ییخیلیب، ائله خانیمیم و بؤیوک قیزیمین یانیندا یئره دوشموشم.سوْنرا ایسه یاردیمچیلار بیزی زئرزمیدن قوُرتاریب، ائشیگه چیخاریبلار. ایندی ایسه بوُردایام، تبریزین امام رضا خسته‌خاناسیندا؛قیچیم گچ‌ده دیر، اؤزوم تخت اوسته.
بوُ گون زلزله‌دن اوچ گون کئچیر. عمومی حالیم یاخشی دیر و قیچیمین سینیغی ائله ده منی سینسیتمه‌ییبدیر.اوْ جور کی ائشیتمیشم بوُ گون- صاباح منی بوُرادان بوُراخاجاقلار.
منیم آدیم اصلان اؤلسا دا، فیکر ائدیرم آنام بوتون اصلانلارین باشچیسی‌دیر.ائله بوُ ایکی گونده،نئچه دؤنه منی گؤرمک اوچون بوُرایا گلیب دیر.هله آللاها شوکور کی عمیمین ائوی تبریزده دیر و اوْرادا قالیرلار.خانیمیم دا دونن بوُرایا گلدی.اوْنو دا آیاق اوسته پانسماندان سوْنرا بوُراخیبلار.بؤیوک قیزیم،لاله‌نین ده بیر قیچی، هم ده بیر قوْلو سینیب،ایندی عمیم‌گیلده دینجه‌لیر.دئمه‌لی زلزله اوْلان واخت، اوْنلار اوسته‌کی اوْتاقدان، ایستی اوْلدوغو اوچون زئرزمی‌یه گئدیرلر،ائله منیم هَمَن چؤره‌گه چیخدیغیم زامان و بوُ کؤچمه اوْنلارین جانینی قوُرتاریر.
دونن خانیمیملا آنام بورایا گلن واخت،منه یادداشت یازماق اوچون ایسته‌دیگیم کاغذ- قلم گتیردیلر. بالاجا بالام،چیچکدن سوْروشدوم. خانیمیم تئز اوْتاقدان ائشیگه چیخدی. آنجاق آنام دئدی:«عمی نین نوه‌لری ایله اوْیناییر. اوْ گون زلزله گلنده ده یوُخاریدا اوْیناییردی…»
دئدیم:«یوُخاری دا؟»
آنام سؤزومه سؤز قاتدی و دئدی:«یوُخاری- آشاغی! نه بیلیم. صاباح مرخص اوْلسان، گئده‌‌ریک ائویمیزه. من کی‌اوْروجلوغون بوُ نئچه قالان گونونو ده اوْروج توُتمالییام.»
دونندن الیمه کاغاذ- قلم گلدیکدن سوْنرا، اوْخودوغونوز بوُ یادداشتلاری یازدیم. بوُ گون منی مرخص ائده‌جکلر. گؤره‌سن اوْ گئجه موْبایلیمین چیراغیندان ساچیلان آز ایشیغین آلتیندا آرامجاسینا آنامین یایلیغی‌نین آلتیندا یاتان چیچک بالامی بیر داها دا گؤره‌جه‌یم می؟!
تبریز- بیمارستان امام رضا(ع)
۲۵/۵/۱۳۹۱
اصلان قره‌داغی
یک پاسخ
سلام اولسون بوتون بو گوزل سایتین یازانلاری و دولاندرانلارینا، اللریز آغریماسین من زنگانلیام آما الان خانواده ایلن قومدا یاشاییرام اودور کی منیم اوشاقلاریم آنا دیلیمیزی چوخ ایشیتمیللر و اونا گوره ده یاخشی ئورگنمیب لر. چوخدان اینترنت فضاسیندا بیله بیر ناغیللار و خاطره لر دالیجا گزیردیم و اختاریردیم کی اوشاقلاریما گوزل و یاخشی ناغیل دییم تا آنا دیلیمیزی اونوتماسینلار. من چوخلی سایتلار و وبلاگلارا گیتمیشم و یازغیلارین اوخوموشام آما هیچ بیری آقای مجد فر کیمی ساده و روان یازمیب. معمولا یازانلار ایله یازیللار کی باشا دوششمگی چوخ چتین اولور اما آقای مجد فر بونا گرفتار اولمیوب. بیر دونیا ممنون. معصومعلی بیات، زنگان شهریندن.