ک. توخولسکی
چئویرن: س. حاتملوی
بیرینجی دونیا ساواشیندا اؤلنلرین سایی ۱۷ میلیون، ایکینجی سینده ایسه ۵۶ میلیون اولموشدور. بو ایکی ساواشدان سونرا یئر کوره‌سینده اونلار ساواش باش وئرمیش و بو ساواشلاردا دا یئنه میلیونلار اینسان حیاتینی ایتیرمیشدیلر. ائله ایران- عراق ساواشیندا، ایکی اؤلکه‌دن بیر میلیونا یاخین اینسان اؤلموشدور. بو ساواش بیتمه‌دن آمریکالیلارین هجومی نتیجه‌سینده افغانستاندا و یئنی‌دن عراقدا ساواش باشلامیش و یئله‌لیکله یوز مینلر اینسان اؤلدورولموش و یارالانمیشدیلار. سونرا سوریه ایچ ساواشیندا یوز مین‌دن آرتیق اینسان حیاتینی ایتیریب و بو ساواش بیتمه‌دن یئنه ده عراقدا و بو دفعه اسلام آدینا یئنی بیر ساواش باشلامیشدی. بو یئنی ساواشدا، آللاهین آدی ایله ملی و دینی آزینلیقلاردان- او جمله‌دن تورکمنلردن- مینلر اینسان غدارجاسینا اؤلدورولوب، قادینلار تجاوزه اوغرامیش و بازارلاردا ساتیلمیشدیلار. بوتون بو اؤلکه‌لرده آنالارین بئلی بوکولوب، آتالار چاره‌سیز و اوشاقلار تراومایلا یاشاماغا محکومدیلار. بو مظلوملارین قانی‌نین حسابینی کیم وئره‌جکدیر؟ بو ساواشلاردان کیم غالیب چیخاجاقدیر؟ بو ساواشلارین سونو یوخ می؟…..
ساواش لاردان سونراکی عبادت
دوعا اوچون… باشی…ی…ی…. وئرررر…!(۱)
تانریم! بیز اسگی چوروموش سوموک‌لر
سنین قارشیندا عبادن اوچون
آهک ده قویلاندیغیمیز خندق‌لردن
یئنی‌دن
ایمک‌لیییب چیخیریق.
داها سس‌سیز قالماق ایسته‌میریک.
سندن سوروشماق ایسته‌ییریک:
نه اوچون-؟
نه اوچون آخیتدیق قیپ- قیرمیزی قانیمیزی؟
آخی قیصریمیزین(۲) آلتی اوشاغیندان بیری ده اؤلمه‌دی.
بیز اینانمیشیدیق… بیز عاغیلسیز ایدیق…!
بیزی بئله سرخوش ائتدیلر…
نه اوچون-؟
بیزلردن بیری جبهه خسته‌خاناسیندا
آلتی آی چیغیردی.
سونوندا ایکی حکیم و بیرده جبهه یئمک‌لری
اونون ایشینی بیتیردی.
بیریسی کور اولوب، گیزلیجه تریاک اوددو.
اوچ نفریمیزین وار- یوخ بیر الی وار…
نه اوچون-؟
بیز اینانجیمیزی، ساواشی، حیاتیمیزی
و بیرده هر شئییمیزی اودوزدوق.
سینامادا اولدوغو کیمی، گلادیاتورلارا بنزه‌ر
بیزی مئیدانا گؤنده‌ردیلر.
تاماشاچیلاریمیز اولدوقجا یاخشی‌دیلار.
فقط اونلار بیزیمله بیر یئرده اؤلمه‌دیلر…
نه اوچون-؟ نه اوچون-؟
تانریم!
سنین حاقیندا اؤیر‌ندیکلریمیز
ایه‌ر دوزسه:
اوندا بویور گؤیلرده کی ملکوتدان یئره گل!
اؤزونده گلمه‌سن، باری اوغلانی(۳) گؤنده‌ر!
پارچالا بایراقلاری، ییرت دمیر بورک‌لری،
و بیرده او بزه‌نیلمیش شاققاتالاری!(۴)
بیلدیر یئر اوزونده بوتون اؤلکه‌لره
چکدیییمیز فلاکت‌لری:
نئجه گؤیده‌میزی پارام- پارچا ائله‌دیلر
بیت‌لر، شراپنل‌لر، آجلیق و بیرده یالانلار!
سنین آدینلا قاضی عسگرلر
بیزلری مزارا قویدولار.
اونلارین یالان سویله‌دیکلرینی آنلات!
بونلاری سنه سؤیله‌مه‌یه اذن وئریرسن می؟
قوو! قایتار بیزی مزارلاریمیزا، آمما اؤنجه جاواب وئر!
قالان گوجوموزله قارشیندا دیزه چؤکوروک-
نه اولور، آمما بیزه قولاق وئر!
بیزیم اؤلمه‌ییمیزین بیر فایداسی وارسا،
قورو اوندا اینسانلاری ۱۹۱۴- جی کیمی بیر ایلدن!(۵)
سویله اینسانلارا! بوراخسینلار سیلاحی، قاچسینلار!
ایندی دایانمیشیق سنین قارشیندا: بیز اؤلولر باتالیونی(۶)
و سنه گلیب دوعا ائتمکدن باشقا چاره‌میز یوخ!
و ایندی چکیله بیلریک!
(۱) آلمان اؤلکه‌سینین لوبک شهرینده یئرلشن حربی بیرلیک‌ین بیرینجی دونیا ساواشیندا حیاتلارینی ایتیرن عسگرلر اوچون میلادی ۱۹۲۵- جی ایلده برپا اولونان هیکل ین آدی “دوعا اوچون بؤرکی گوتور!”دیر. بو عسگر هیکلی، سایقی دوروشو اوچون، اؤلنلرین آنیسینا دمیر بؤرکینی باشیندان گؤتوروب سینه‌سینه دایاییب. هله ده فدرال آلمانین قوشونوندا مهم مراسملردن بیری “دوعا اوچون بؤرکی گوتور!” آدلانیر.
توخولسکی بیرینجی دونیا ساواشیندان سونرا یازدیغی بو شعرینده، باشلانقیجدا استعاره اولاراق بورک یئرینه، «باش» سؤزینی ایشلتمیشدیر.
(۲) بیرینجی دونیا ساواشیندا آلمان اؤلکه‌سینین پادشاهی قیصر (Kaiser) ایکینجی ویلهلم‌ین بئش اوغلو و بیر قیزی واریدی.
(۳) خریستانلارین اینانجلارینا گؤزه، مسیح حضرتلری آللاهین اوغلودور.
(۴) قوشوندا ضابط‌لرین چییین و بئل‌لریندن آسلادیقلاری زینتلر.
(۵) بیرینجی دونیا ساواشینین باشلانقیج ایلی‌دیر.
(۶) باتالیون، معین اؤلکه‌لرین قوشونوندا بیر بیرلیک آدی‌دیر. ایران قوشونوندا بو بیرلیگ «گردان» آدلانیر.
