“ایشیق”ین ایشیغیندا
افراسیاب نوراللهی
ایضاح: بو یازینی یازماق قراری، منده، سایین دوستوم علی جوادپورلا بو حاقدا صحبتیمیزدن سونرا یاراندی و یازدیم. او اوزدن بو واسیطه ایله بیر داها تشکرلریمی بیلدیریر و پلاگیات کیمی آلینماسین دئیه، بو ایضاحی وئرمک زوروندا‌یدیم‌ده. {بئله بیر فیکیر وار کی،گویا “ایشیق” سایتیندا ضعیف متن‌لر یاییلیر}
***
صحبت سایتلاریمیزدان گئده‌جک. سایتلاریمیز‌دا دئینده گویا کی نئچه سایتیمیز وار. شخصی سایتلاریمیزی چیخاندان سونرا، بیر “ایشیق”دی، بیر “آنلام”، بیرده بیر “اوچلوک” وارایدی رحمتلیک! باخ، “ایشیق”ا سؤز اولا بیلمز. آینادی آینا! یعنی یاخشی پیس هر نه‌یی منعکس ائدیر. اولا بیلسین چوخلاری ضعیف مطلبلری‌ده ووردوغونا گؤره، بیر آز بیر تهر باخسینلار! آما، دوستلار، اونوتمامالییق کی، ضعیف‌ده ائله بیزیمدی.
یئری گلمیشکن، سیزه آوروپادان بیر اؤرنک گتیرمک ایستیرم؛
مهندس حسابی –دکتر حسابی‌نین اوغلو- دئییر: (البت بئله چیخماسین کی، گویا منه دئییرمیش! یوخ منده مستند سی‌دی‌سی وار، یوخسا من هارا اولار هارا؟! یعنی بئش اون ایل قاباق تبریزده آموزش و پرورش طرفیندن دعوتلی اولدوغو واخت دئییرمیش)؛
“باجیملا من اوشاق ایدیم. آتامی فرانسایا بیر سئمینارا دعوت ائتمیشدیلر، بیزی‌ده آپارمیشدی. اورادا، آتام بیزی خیاوانا دولانماغا چیخارتمیشدی. دیواردا بیر یئکه جنگاور شکلی وار ایدی، آلتیندادا بیر یازی. آتامدان کیم اولدغونو سوردوم؛ دئدی بو فرانسانین فیلان زامان فیلان جنگینده شیکست یئین فیلان سرکرده‌سی‌دیر. منه، عادتا تعجبلی گلدی! دئدیم بس بونو نه‌دن دیوارا ووروبلار؟ دئدی: بونلار بیزیم کیمی باخمیرلار. بونلار یئنیلمیش سرکرده‌لرینه‌ده، یئنن قده‌ر حؤرمت ائدیرلر. یعنی دئییرلر بونلارین شیکستی اولماسایدی اولسون کی، سونراکی غلبه‌لریمیزده اولمازدی.”
او اوزدن بیز، “ایشیق”یمیزا هله آلقیشلاردا دئمه‌لی‌ییک. او اوزدن‌دیر کی، دئدیم آینادی آینا. “آنلام”دان دا کی هئچ آنلامادیم! بیر گون وار، بیر آی یوخ! عینی “یاشماق”، “چیراق” درگیلریمیز کیمی…. ائح گؤر هاچاندان یوخدولار. دئینده ده دئییرلر، نه بیلیم مادی ایمکانیمیز چاتمادی، سورا نه اولدو و … بونلار دوز. همده چوخ دوز. آما یاشماغین یا چیراغین کاغیذ کیفیتلرینه باخارساق، آدام دوغروسو قالیر. اؤز اؤزومه دئییرم، آخی بیزه نه یاراشیر بو باهالیقدا کاغیذ؟ البت کی، بو بیر ایکی سایدان سونرا بیر ایکی ایلده بورجلو قالار سایین آرکاداشلار… و سایین آرکاداشلار نه‌دن بونو فیکیرلشمیرلرکی، بیزه سؤز مهم‌دی، متن مهم‌دی، یازی مهم‌دی. الیمیزه قنیمت بیر ایکی بئله درگی فیلان دوشنده ده قاچیب گئدیب اوتایدان، تورکییه‌دن، نه بیلیم هاردان او قده‌ر ییغیریق کی ایچینه، اؤزوموزه هئچ یئر قالمیر. نه دی نه دی، بیزیم متن‌لر ضعیفدی. بیر دئین یوخدو کی، آی جانیم، سیز دئین دوزدو. ضعیفدی، آما بیزیمدی. باخمایاراق کی قونوسو فرقلیدی، آما ائله ایکی اوچ گون بوندان قاباخ آمئریکادا جمهوریخواه‌لار طرفیندن فاش اولان او “سیا”نین غیرانسانی ایشکنجه نوعلری دارتیشماسیندا، “جان مکی” بئله بیر ایفاده‌ده بولونموشدورکی:
“هر چند بو بیزیم دونیادا وجهه‌میزه خلل‌ده گتیره بیلن بیر مسئله‌دی، آما بیزیم بو جسارتیمیزده بیزه ایتیردییمیزدن چوخ قازاندیریر، ان آزی بیر داها بئله بیر شئی‌لرین تکرار اولونماسینین قاباغینی بیر دفعه‌لیک آلیر”.
باخ بو جسارت اولمالی بیزده ده. و “ایشیق”دا بو وار یعنی؛ و بیر شئیده داها دویولور؛ اودا، “ایشیق” امکداشلارینین ایناملی و اومودلو آددیملامالاریدی و او اوزدنده واختیندا تزه‌لنیر. یعنی اؤیله بیر قایغی کئشلیک و اینامکی، ایشیق!
اوردان بوردان اؤرنکلر قده‌ر گتیرمک هم آغیللی بیر فیکیردی، همده چوخ یئرینده دوشونولموش بیر ایشدی؛ آما اؤرنکلر قده‌ر. بیزیم ضعیفلریمیزین، داها دوغروسو ضعیف متنلریمیزین یئرینی دار ائلمک قده‌ر یوخ داها!
یعنی بوتون بونلاری یعنی بو یاری یاریمچیلیقلاری، افراط تفریط‌لری، اوندان سونرا ثباتسیزلیغی دوشونونجه، بیر شئیده دویولور داها دوغروسو! همده قبیح بیر شئی. اولا بیلسین کی، اصلینده هئچ بو یوخدور و من اینانمیرام اولسون، آما مادام کی دویولور دئمک زوروندایام دا، ان آزی دئییلمه‌سینین خئییر گتیره‌جه‌یی نامینه. اودا بودور؛ گویا ائله بو گون صاباح بیزیم حاقلاریمیز دوغرولور و اؤز الیمیز اؤز باشیمیز اولور و اوندا گویا ائله بیل کی، گونئی آذربایجان ژورنال و قزئته‌چیلیک تاریخینده فیلان‌کس‌لرین‌ده فیلان درگی‌لرله امه‌یی اولوب؛ یعنی بیر تهر آدلارینی تاریخه سالماق کیمی بیر جیلیزلیق و بو آب هاوادا بیر شئی!… البت بو سؤزلر اؤزوده سایین دوستلارین گؤردویو ایشلرین، بوراخدیقلاری تاثیرین و نه قدر قنیمت اولدوفلارینی دانماق و یا آللاه ائله‌مه‌سین انکار ائتمک آنلامینا گلمیر. آما تنقیددی و تنقیدده ساغلام آددیملاماق اوچوندور…
آذر ۹۳
3 پاسخ
یاشاسین افراسیاب معلم
سیزده ساغ اولون اوستاد. دیرلی مصلحت‌لرینیز همشه یولوموزون ایشیغی اولوب. بیرده کی، نه خوش اولدو، بو ۲۱ آذر واختی سیزی بی ریادان دانیشدیرماق. اوره‌یینیزه ساغلیق
سلام.ساغ اول افراسیاب بی ، همیشه بارداغین دولو یاریسیندان دانیشماق داهادا یاخشی اولور. ایمالارینیزلا یادیما علی آغا واحدین بیر میصرعسینی سالدینیز. گویا او ایللرده ایران بؤلگه سینده قزل ایلاهه لریندن بیریسی گنج بی ریانین شعرلرینه بیر ادبی دانیشیغیندا دوداق بوزموش اولور (قئید ائدک کی -۱۳۲۵-۱۳۲۰ گونش ایللرینده محمد بی ریا تبریز ده یارانان اعتیراض یوروشلرینده ، خالق طرفیندن معنالاری تئز قاورانیلسین دئیه، ساده و آلاولی شعرلر یازیب ،یوروشلرده اوخویارمیش. بی ریا نین ائستیریک اینقیلابی شعرلرینده مرسوم اولان شعر عونصورلریندن مضمونچولوق عؤنصورونه داها آرتیق یئر وئریلدیینه گؤره ، ادبی محفیللرده شعارچیلیق ائتهامینا معروض قالیرمیش… ماراقلی دیر کی سونرالار بی ریانین همان ادبی اوصلوبو سونکی اون ایللیکلر بویو ایراندا یارانان دؤیوشکنلیک و مقاومت ادبیاتینین اوصلوبونا چئوریلیب، تاریخی رولونو اؤنمله یاشایا بیلدی .) علی آغاواحد حاقسیز تنقید چی لره خیطاب اولاراق یازیر : «گنجلیکده هانسی شاعیر بی ریادان یاخشی دیر؟ » دوغرودان دا ، قان کؤینگی گئیمیش بیر تاریخی دؤنمده، قونچادوداقلار، قلم قاشلار و آینا قاباقلاردان یازان شاعیرلرین عکسینه اولاراق ، توپلومسال شعیرلریله قولدور پهلوی لر ساراینا و ائله جه ده کؤهنلمیش سارای ادبیاتینین بینوره لرینه تیترتمه سالان بی ریا شعر ی اؤز گونونون منطقی اینعکاسی ایدی. منه بئله گلیر کی گنج ایشیقلاریمیزین ایره لی آپاردیغی بو آغیر ایش لایقلی بیر آددیم دیر.اونون یاشادیغی ادبی گئدیش هئچ واخت ضعیف دئییل و اولماز دا. بونا گؤره کی ایشیق باجاریقلی اولاندان سونرا بو عرصه یه گیرمیش.او سایتلا عرصه یه چاتمامیش ، بلکه اونو عرصه سینه گتیره بیلمیشدیر. طبیعی کی یوللار گئدیملی – گلیملی اولدوقدان سونرا یارارلی بیر جیغیر اولورلار و ایشیقدا بو عمومی قایدادان قیراقدا دئییل ، آما،من هله آذربایجانلی سایتلار آراسیندا ایشیغین یئرینی دولدورا بیلن بیر سایت گؤرمه میشم. کاش بیری- بیریندن گوجلو سایتلاریمیز اولایدی. آما اینصافلا دئسک بیزیم بو گنج «ایشیق» تاریخی بورجونو باجاریقلا اؤده ییر. بو سایت ضیالی ایله خالقین اورتاق دیلینی تاپان یئگانه سایتیمیز دی. کاش بو اوغورو تکرارلایانلار چوخ اولایدی. ایشیق بیر ادبی اوجاق کیمی بوتون قاتلاریمیزا یئر وئرمه لی دیر. و اونلارین ضعیفلیکلرینی ایشیق آ قاتیماقلاریله زامان سوره سینده آرادان قالدیرمالی دیر. اینانیریق کی هئچ بیر ادبی درنک ده وئریلن اثرلر تؤکمه قه لیب کیمی بیر اولگوده و بیر بیچیمده اولمامالی دیر. ./ / «ایشیق» آ و اونون امکداشلارینا داهادا پارلاق گونلر آرزوسیله : ائل اوغلو