به بهانه هشتاد سالگی حبیب فرشباف، معلم و عکاس روستاهای آذربایجان
نشست «مروری بر مجموعه عکس از کرانه‌های آراز» برگزار شد
نشست «مروری بر مجموعه عکس از کرانه‌های آراز» توسط رسانۀ مُصوّر در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در این نشست که به مناسبت هشتادمین سالروز تولد حبیب فرشباف در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد، جمعی از عکاسان، متخصصان ارتباطات، فعالان فرهنگ و هنر آذربایجان و همینطور شاگردان حبیب فرشباف حضور داشتند.
حبیب فرشباف در تیرماه سال ۱۳۴۲ پس از گرفتن دیپلم طبیعی به عنوان معلم سپاه دانش به روستاهای دورافتاده قره‌داغ آذربایجان رفت و تا سال ۱۳۵۳ در آنجا ماندگار شد. حبیب فرشباف در مدت زمان حضورش در این روستاها با یک دوربین لوبیتل از زندگی روستائیان و رویدادهای آن زمان عکاسی کرده است. حبیب فرشباف در دهه ۴۰، معلمی پیشرو در روش‌های آموزشی بوده و به‌صورت داوطلبانه روستاهای دورافتاده را برای خدمت معلمی برمی‌گزیده است. او که در حوزۀ ادبیات کودکان نیز تلاش‌های بسیاری داشته، از شعر و ادبیات ترکی آذربایجانی برای آموزش کودکان استفاده می‌کرده است.
این برنامه با تکنوازی آکاردئون توسط کاوه غفاری آغاز شد و در ادامه ویدئوی کوتاهی از مصاحبه نرگس جودکی -روزنامه‌نگار- با حبیب فرشباف در جریان نمایشگاه او در گالری دنا پخش شد.
پیمان هوشمندزاده -عکاس و نویسنده- نخستین سخنران این برنامه بود. او که مشاور پروژه «از کرانه‌های آراز» بوده است، در بخشی از صحبتهای خود گفت:
«حقیقت این است که در عکس‌های حبیب فرشباف هیچ اتفاق عجیب و غریبی نیفتاده بود. اما بدون استثناء همۀ بازدیدکنندگان عاشق عکسها می‌شدند. چرا؟ دقیقن بخاطر همان فقدان. در عکس‌های او این فقدان دیده نمی‌شد. فقدانی که نزدیک به یک دهه‌ست عکاسی ما از آن رنج می‌برد. ما دیگر به مردم نزدیک نمی‌شویم، کنارشان مکث نمی‌کنیم و طبیعی‌ست که انس و الفتی هم در عکس‌هایمان دیده نشود. اگر صمیمی نیستی، صمیمیتی هم نمی‌بینی. ما دیگر با آن‌ها مهربان نیستیم. به آن‌ها انسانی نگاه نمی‌کنیم. نگاهمان وقیح و بی‌نجابت شده‌ست. در عکس‌های فرشباف اما، ما همۀ شخصیت‌ها را می‌شناختیم. هرچند که او همه را به اسم صدا می‌زد و سرنوشت تک‌تک‌شان را می‌گفت، ولی احتیاجی هم به توضیح او نبود. عکاس به اندازه کافی به همه نزدیک شده بود و به قدر کفایت با همه وقت گذرانده بود. در نتیجه سؤالی باقی نمی‌ماند. عکسها به معنی واقعی کلمه محبتی بودند. محبت در عکسها عیان بود. محبتی دوطرفه، محبتی که بین سوژه و عکاس موج می‌زد. او بعد از سال‌ها دوباره انگیزه‌های ابتدایی عکاسی را به ما یادآوری کرد. سؤال مهمی را که فراموش کرده بودیم: ما چرا عکس می‌گیریم؟»
پس از سخنرانی هوشمندزاده، ویدئوی اسلایدشوی عکس‌های فرشباف که به عنوان پروژه منتخب هجدهمین دوره جشن تصویر سال انتخاب شده بود، برای حاضرین پخش شد.
سخنران بعدی این برنامه، روشن نوروزی -هم‌بنیانگذار مُصوّر- بود. پیش از حضور او روی صحنه، ویدئویی از مراسم بزرگداشت ۵۰ سالگی حبیب فرشباف در سال ۱۳۷۳ پخش شد که در آن روشن نوروزی شعر کودکانه‌ای را برای تبریک تولد حبیب فرشباف به تُرکی می‌خواند. پس از این ویدئو، روشن نوروزی که کیوریتور این پروژه نیز هست، با اشاره به تاثیرگذاری حبیب فرشباف در زندگی شخصی‌اش گفت:
«مواجهه من با حبیب فرشباف پس از سال ۹۷ و آشنایی با این مجموعه عکس تغییر کرد و تجربه زیسته من با او را نیز معنا داد. صداقت عکس‌های حبیب فرشباف باعث شد تا یک تیم اجرایی بسیار قوی و ارزشمند در کنار این پروژه در کنار هم قرار بگیرند و من بسیار خوشبخت بودم که با چنین تیمی در این پروژه همکار بودم.»
نوروزی در ادامه با نام بردن و تشکر از تیم اجرایی این پروژه، شعر کودکانه تبریک تولد فرشباف را دوباره در ۸۰ سالگی او خواند.
پس از پخش سخنرانی ویدئویی آلفرد یعقوب‌زاده -فتوژورنالیست- و خشایار جوانمردی -عکاس موزه الیزه سوئیس-، پریسا هاجری مدیر اجرایی پروژه «از کرانه‌های آراز» روی سن آمد. او در بخشی از صحبت‌هایش گفت:
«برای کسانی که اهل آذربایجان و کناره‌های آراز هستند، این عکسها شبیه خاطرات گذشته خودشان است. اما برای من که زاده آبادانم، این عکسها، کرانه‌های اروند رود است. من در این عکسها، اهالی روستاهای گُسبه، سنگور، حیّر، اروند کنار و خزعل آباد را می‌بینم. من در این عکسها چهره منصور، زبیده، عبدالعزیز، لیلا، صفیه و بقیه انسان‌های زحمتکش را می‌بینم. چه در کرانه‌های آراز، چه اروندرود، چه سپیدرود، چه کرخه و چه زاینده‌رود، هرجایی که انسان‌های زحمتکش و شریف، معلم شریفی مانند حبیب فرشباف داشته‌اند، می‌توان عکسشان را در این مجموعه پیدا کرد.»
پریسا هاجری با نشان دادن ماکت کتاب عکس‌های حبیب فرشباف گفت:
«ما امشب به بهانه تولدتان قدم دوم این پروژه را برمیداریم. هدیه‌ی ما برای تولدتان به شما، و البته به خودمان این است. مجوز کتاب عکس‌های شما را گرفتیم و من مفتخرم که امشب اولین ماکت این کتاب را به شما هدیه بدم.»
در ادامه این برنامه سخنرانی ویدئویی منوچهر دقتی -فتوژورنالیست- پخش شد و کاوه غفاری و میثم شیخی برای اجرای دوئت پیانو و ووکال روی صحنه آمدند و قطعه «کوچه‌لره سو سپمیشم» را اجرا کردند که با استقبال گسترده حاضرین روبرو شد.
پس از این اجرای موسیقی، فیلم کوتاهی از بازگشت حبیب فرشباف به روستاهای آذربایجان در سال ۱۴۰۱ پخش شد که در آن او پس از ۵۶ سال دوباره به دیدار شاگردانش در روستای آمباستا در قره‌داغ می‌رفت. این فیلم کوتاه را سعید قاسمی -عکاس و مستندساز اهری- تصویربرداری کرده بود و توسط استودیو مصور تدوین شده بود.
بخش پایانی این مراسم، نشست مروری بر عکس‌های حبیب فرشباف بود که رامیز قلی‌نژاد -روزنامه‌نگار و متخصص ارتباطات- اجرای آن را برعهده داشت. در این بخش رامیز قلی‌نژاد با انتخاب عکس‌هایی از حبیب فرشباف، با او درباره زمینه‌های اجتماعی عکسها به گفت‌وگو نشست.
منبع: https://mosawar.ir
