معرفی کتاب اسماعیل لطفی

(یادداشتی بر کتاب «حماسه و محبت در ادبیات شفاهی آذربایجان » نوشته‌ی علیرضا ذیحق)

 فولکلور آذربایجان با جاودانگی الفتی دیرین دارد و همچون اقیانوسی عظیم، با امواج سترگ خود، بشریت را از خروشانی عواطف، احساسات، افکار و تخیلاتی سرشار می‌سازد که سده‌ها را در نوردیده و به امروز آدمی رسیده است. در این میان پژوهشگران فولکلور آذربایجان همچون صیادانی که تور در ژرفاها اندازند، هر از چندی با غوص در اعماق توده‌ها، دستاوردی به جوامع انسانی همراه می‌آورند که فرهنگ جهانی را عطر و مرواریدی از تازه ها می‌افشانند.
کتاب «حماسه و محبت در ادبیات شفاهی آذربایجان» از علیرضا ذیحق که در آذر ۹۴ روی پیشخوان کتابفروشی‌ها به مشتاقان فرهنگ مردمی هدیه شده، نشان از همت بلند نویسنده‌ای دارد که سالهای عمرش را به گرد‌آوری و بازنویسی داستانهایی پرداخته که عمری دراز را در حافظه‌ها زیسته و وی با مکتوب نمودن آنها، کسوتی ادبی و نامیرا بدانها پوشانده است.
این کتاب با سه مقدمه‌ی ایضاحگرانه در رابطه با ویژگیهای قصه‌های رایج عامیانه در آذربایجان، به برخوانی ۳۶ داستان عامیانه‌ی آذربایجانی پرداخته که روایتی از بیشتر آنها تاکنون در زبان فارسی موجود نبوده است. همچنین بخشی نیز به افسانه‌های عامیانه اختصاص یافته، با این توضیح که داستانها و افسانه‌ها تعاریفی متفاوت در ادبیات شفاهی مردم آذربایجان دارند.
این کتاب ارزنده که جزو آثار مرجع در فولکلور آذربایجان به شمار می‌رود، حاصل دهها سال پژوهش از سرچشمه‌ی فرهنگ مردم است که نویسنده، یک تنه و با اتکا به پشتکار و تجارب زندگی‌اش به عنوان معلم روستاها و افت و خیزش با خنیاگران ترک (عاشیق ها) ابتدا به زبان ترکی نوشته و سپس به بازنویسی فارسی آنها پرداخته است.
نثر شیوا و فصیح علیرضا ذیحق به این اثر چنان ماندگاری بخشیده که پیوسته به عنوان متنی بدیع و متناسب بازبان قصه‌های عامیانه، در رف داستانهای عامیانه خواهد درخشید. *
—————–
* حماسه و محبت در ادبیات شفاهی آذربایجان، علیرضا ذیحق،  چاپ اول: ۱۳۹، نشر “شعر سپید”