نرگیز خاتین
اکبر صالحی (قاداش)
آخشام اوستو،
کؤلگه‌لیکلر، گونه‌وری،
ذیروه‌لرین ان باشیندا،
حبس ائتدیک‌جن،
یورغون اللر،
چییین‌لردن آسلاناقلی قوللار ایله،
حرکت‌سیز ساللاناراق،
گوجون ساتمیش-
یئر اوستونده، سوروتله‌نن،
قیچلار ایله،
آغیر- آغیر ییرغالانیر.
گلر- گلمز قیچلار چکیر،
هلیت تکی قالیشلاری، یئر اوستونده.
سحر تئز‌دن آخشاما دک،
داشا کولونگ دؤیه- دؤیه،
بویون ایه‌ن بئش چؤره‌یه،
ائوه ساری یول سورورو.
یوز طرف‌دن-
یورغون گؤزلر هدفینه،
یورغون دیزلر سورونورو.
بیری تپه‌لردن آشیر.
بیری چؤلدن اوزاق‌لاشیر.
دؤرد دیوارلار هنده‌وری-
بونلارا خوش گلدیز دئیه،
بونلار ایسه باشلارینی ایه- ایه
چرچیوه‌نی آددیم‌لیرلار ایچری‌یه.
بیری قویور اوراغینی-
نین اوستونه.
بیری الدن کلنتیری ائهمال قویور-
کوم اوستونه.
کیمی دئییم، کیمی قالسین؟
نرگیز آچیر کوره‌ییندن بالاسینی،
الینده‌کی بیچرجی‌نی-
قویور ائوین تاقچاسینا.
اری یورغون بدنینی
سره‌له‌ییر اؤرتوک اوسته.
اؤزو توتور بالاسینی امیشدیریر،
سونرا اونون ایسلاق یئرین دییشدیریر.
بیر زاد ایله باشین قاتیر،
لای- لا دئییر، کؤرپه یاتیر.
او ساهاتدا،
پیله‌ته‌یه یاخینلاشیر.
قابلامانی اله آلیب،
بیر قاشیق یاغ،
بیر آز دن- دوش،
انگه‌جن سو،
هامارلادی قابلامانین بوغازینی.
آللاه شوکور، دئیه- دئیه،
کیبریت ووردو پیله‌ته‌یه،
قابلامانی گؤتدو قویدو چیراق اوسته.
چؤندو گؤردو،
اون دنه گؤز زیلله‌نیب‌دیر قابلامایا.
اوشاقلارا، بیر دوروم دوز، بیر ایل ایدی!
بالالارین آج - آجینا باخیش‌لاری،
نرگیز اوچون،
بیر دؤزولمز نیسگیل ایدی!
بو اوتاق‌دا، اورک‌لرده،
نه‌لر دئییم دئییلیردی؟!
وارلی‌لارین سوفره‌سینده،
گؤرن نه‌لر یئییلیردی؟!
اوردا یاغلار یاغ اوستونده،
بوردا یارما یاوان قاینار.
بوردان دئییم :
قابلامانین جانی هله قیزیشمامیش،
قیریق قوشون دوشن کیمی،
سریلدیلر پالاس اوسته.
کدرلندی نرگیز خاتین.
ال قاوزادی دئدی : – آللاه!
آلانمیرام بئله- بئله ظولمون ساتین.
اریم تؤکوب ایشله‌دی‌یین-
بیریسی‌نین کیسه‌سینه.
جوان اوغلوم یوک داشی‌ییب-
اونا تای بیر کیمسه‌سینه.
قیزیم دا کی منله گلیب داغال ائدیب،
آخشام چاغی،
یورغون- آرغین درسه گئدیب.
اؤزومه‌ده سن شاهیدسن.
سنه فدا اولوم آللاه،
نه‌دن دیر کی،
اریم، اؤزوم، بالالاریم،
قان تر ایچره، هرگون ایشده،
قابلامامیز یاوان قاینیر؟!
اودا هله یورغونلوق‌دان جیک اوزانان –
جییه‌ریمین پارچاسینا آجیق وئریر؟
نه‌یه گؤرن بو بیچیلمیش بوغازلارا-
بیر ایشتیها آچان یوخدور؟
ات یئرینه، درد وئریلیر،
یاغ ورینه، داغ چکیلیر؟
نرگیز خاتین آلیشاراق،
آه چکیردی، درین- درین.
تامارزییلا کئچیره‌رک
گؤز اؤنوندن عزیزلرین.
آنجاق نه‌سه،
الین آتدی قیچا کؤمک،
قالخدی، دوردو آیاق اوسته.
دسترخانین آراسینا-
آزجا چؤرک قویدو نرگیز.
ایکی سوغان اله آلیب،
بیچاق ایله سویدو نرگیز.
سره‌له‌دی شام سوفره‌سین،
چاغیراراق عایله‌سین،
دئدی :
-کیشی قالخ آیاغا،
بالالاریم دورون داها!
دسترخانین قیراغیندا،
هامی باغداش قورون داها!
آج یاتمایین عزیزلریم!
بیر عایله،
یوخو گؤزدن سوزه- سوزه،
دوزولدولر دسترخانین چئوره‌سینه.
بیشر- بیشمز او یئمک‌دن،
پای چکیلدی چاناق‌لارا.
یاریم قارین هامی یئدی.
آنا دؤنوب قیزا دئدی :
– ائی آنانین گول- چیچه‌یی
دور قیزیم سال یئر- دؤشه‌یی!
قیزی، گؤزوم اوسته - دئییب،
پالاس اوسته اؤرتوک آتدی.
ائله بیل کی، یوخلاماغا،
دینج‌آلماغا نؤوبه چاتدی.
هامی باشین قویوب یاتدی.
بیرجه نرگیز عایله‌دن آییق قالدی.
بیر دن دیرک جیریلتی‌سی-
بونو چکدی دام- داشینا دوشونمه‌یه؛
گؤردو، نئچه یئردن دیرک چاتلاییب دیر.
دام- دیوارین،
پارچا- پارچا قوپماقدادیر سور- سوواغی.
ائو آدلی‌نین آچیشقاسی،
چوروک- چوروک تؤکولورو.
مین فیکیره دالدی نرگیز؛
دئدی: -گؤرن،
بیر یئل اسسه،
اوچمایاجاق بو ائویمیز؟
سانکی ایندی سیناجاقدیر دیره‌ییمیز؛
نه گوج قالیب نه ده پول وار-
سینیق دیرک دییشدیره بیله‌ییمیز.
آجی- آجی اویوق باخیب،
نفس آلیب کؤکس اؤتوروب،
دؤنوب اؤزون اله آلیب،
دئدی : – اولسون،
آللاه اولار کؤمه‌ییمیز!
فیکره دالما، دور قیز اوزان،
بوش سریلیب دؤشه‌ییمیز!
ال ائله‌دی یورغانینا،
آچدی اونون بوکوک قاتین،
بو دا باشین آتیب یاتدی؛
یورغونلوغون یوکو آلتدا-
یوخو پایین آغیرلاتدی.
دردی- قمی، نئچه آنلیق، آتان نرگیز،
مین دیله‌یه، مین ایسته‌یه-
یوخوسوندا چاتان نرگیز،
تیققیلتی‌یلا،
دیک داشلاندی یوخوسوندان.
قولاق قیپدی تیققیلتی‌یا،
گؤردو، قاپی دؤیوله‌رک،
هؤووشنه‌لی بیر سس گلیر:
– نرگیز دور گل!
ساری اینک، لاپ ایندی‌جک-
ایلک قارینین ایستیر دوغا؛
گل قیز قاچاق!
تئز اینه‌یی دوغوزدوراق!
اوندان بیر آز کالا ساغیب،
اوشاقلارا دادیزدیراق.
هوه- جیککه،
یوخو گؤزون کور ائدرکن،
قاچدی نرگیز.
الین آتیب چؤل قاپیسین،
جیرراجیرلا آچدی نرگیز.
سالام وئریب، سالام آلیب،
– خئییر اولسون گئجه! دئییب،
یول سورمه‌یه باشلادیلار.
باهار یایا آشان گئجه،
گؤز‌ل‌ایدی هاوا نئجه!
گؤی بولودسوز،
سپیلمیشدی گؤی اوزونه-
قلبیر- قلبیر پارلاق اولدوز.
– آخ نه گؤزل اولدوز آخیر!
سانکی گؤی‌ده،
سس‌سیز- کویسوز،
شیمشک شاخیر!
یئر اوزونده، ایکی قادین،
بیر- بیریله،
آددیم - آددیم یاریشاراق،
حسرت‌لری اومود ایله،
قوشالاشیب، باریشاراق،
بخت اولدوزون،
گزیب، تاپیب قونوشاراق،
گؤزلره‌ده چوخ گؤروندو، اولدوز گؤرمک!
یاریم ساهات اون ایکی‌دن
اؤتدو ساهات،
گؤز اؤنوندن، گؤزل گؤیو-
گؤتدو ساهات!
قارا خبر ائلچی‌لری سس سالدیلار:
قویون-کئچی، آجی- آجی مله‌دیلر.
قوشلار ایسه، قاناد چالیب قیغیلدادی.
وای خبری وئرن کیمی،
آت کیشنه‌دی!
نه قریبه هؤووشنه‌دیر!؟
فیرتینالار قوپاریلدی.
یئر باغیردی، گؤی باغیردی!
اؤز وارلیغین دانان بو یئر،
آلوو ایچره یانان بو یئر،
دبه‌ریلیب، سیلکه‌لندی.
جیریم- جیریم تیکه‌لندی.
ایکی قادین بیر- بیرینی،
قوجاق‌لاییب سیخیلدیلار؛
آیاق اوسته دورانماییب،
تورپاق اوسته ییخیلدیلار.
یئر هله ده مؤحکم اؤزون سیلکه‌لیردی.
او اوزاقدا، سرت قایالار،
داغ باشیندان، سؤکولوبن تؤکولوردو.
آغاجلارین شاه بوداغی،
شاققیلتی‌یلا جیریلیردی.
ایکی آنا اوره‌یی‌نین،
بندی- بنددن قیریلیردی.
قارغا قوش‌دا یاتانمیردی یوواسیندا.
سله‌لردن یومورتالار اله‌نیردی.
گونش وئرن دیریلییی-
یئر گونشی اوزاق گؤروب،
دیری‌لردن یله‌نیردی .
شاریلدایان دورو چای‌لار، بولاندیلار.
خاریلتی‌یلا ییخیلاراق پالچیق ائولر،
یوخو ایچره، مینلر اینسان-
دیری- دیری دیوار آتدا قویلاندیلار.
بؤیوک، کیچیک آل قانلارا بویاندیلار.
مورگو‌لری تالان اولان،
یارالانمیش حئیوانلار دا اویاندیلار.
سانکی داغدا، قایالاردا-
دالغالانیب، قایتاریلدی-
اینه‌یین‌ده باغیرتی‌سی سون نفس‌ده.
گلدی بو سس :
– گلمه‌یین دای، گلمیر نفس.
یان- یؤوره ده نه هوس نه هس،
دیری دئییل بوردا بیر کس،
نئجه گلدیز، قاییدین سیز!
سود گلمه‌میش امجه‌ییمه،
وارلیغیمدان یوخا چیخدیم.
نئچه آیلار داشیدیغیم،
بیزوووم دا اؤلدو گئتدی.
اؤلولره اؤلوم پای‌سا،
دیری‌لرین پایی اولان آه دی، زاردی،
آی قادینلار دونیا داها-
سیزه داردی!
بئله- بئله باغیرتیلار،
دویان نرگیز،
اوز چؤند‌ردی کنده ساری؛
گؤره کیمین-
اوچورول‌موش داخمالاردا-
گئدیب جانی!؟
گئده- گئده دینله‌دییی:
ائی- وای سسی،
اؤلدوم!- دئیه‌ن اینسانلارین
سون نفس‌ده، سون ناله‌سی،
آندیریردی نرگیزه کی،
تورپاق آلتدا بالان واردیر.
دیرک آلتدا، دیوار آلتدا،
قونشولاردان قالان واردیر.
نرگیز خاتین نه ائده‌یدی؟
یوخوسونا آغی قاتان-
سانجی‌لانان ال دن ساوای،
اونون نه‌یی واریدی کی؟
اللری ایله دیده- دیده کر- کسسه‌یی،
هؤنکور- هؤنکور آغلاماغا-
دوشدو نرگیز،
یاغیش کیمی یاغا- یاغا،
لاپ سئل اولوب چاغلاماغا،
دوشدو نرگیز.
کندلرینده قالاق- قالاق کسسک‌لر تک،
دردی قالاق اورک‌لرین،
هانسی‌سیله بؤلوشه‌یدی-
قمین نرگیز؟!
هانسی‌سیندان یاردیم آلیب،
بالالارین آرایایدی؟!
… من بو درده دؤزنمه‌ییب،
اؤز - اؤزومه دئدیم کی، کاش!
قوم اولایدیم، داش اولایدیم،
سیمینت‌ایله قاریشایدیم.
دمیرلره، مفتیل‌لره سوواشایدیم،
توپ داغیتماز ائو اولایدیم،
قورویایدیم اینسانلاری.
نرگیزلری یاشادایدیم،
کؤرپه‌‌سیله، کیشی‌سیله،
کؤنول سئون یئمک‌لرله،
بزه‌نیلن سوفره‌لرین قیراغیندا.
طبیعتین قهرینی سووا- سووا,
دپرم‌لرین آمانینی قیرا- قیرا.
