نرگیز خاتین
اکبر صالحی (قاداش)
آخشام اوستو،
کؤلگهليکلر، گونهوري،
ذيروهلرين ان باشيندا،
حبس ائتديکجن،
يورغون اللر،
چييينلردن آسلاناقلي قوللار ايله،
حرکتسيز ساللاناراق،
گوجون ساتميش-
يئر اوستونده، سوروتلهنن،
قيچلار ايله،
آغير- آغير ييرغالانير.
گلر- گلمز قيچلار چکير،
هليت تکي قاليشلاري، يئر اوستونده.
سحر تئزدن آخشاما دک،
داشا کولونگ دؤيه- دؤيه،
بويون ايهن بئش چؤرهيه،
ائوه ساري يول سورورو.
يوز طرفدن-
يورغون گؤزلر هدفينه،
يورغون ديزلر سورونورو.
بيري تپهلردن آشير.
بيري چؤلدن اوزاقلاشير.
دؤرد ديوارلار هندهوري-
بونلارا خوش گلديز دئيه،
بونلار ايسه باشلاريني ايه- ايه
چرچيوهني آدديمليرلار ايچرييه.
بيري قويور اوراغيني-
نين اوستونه.
بيري الدن کلنتيري ائهمال قويور-
کوم اوستونه.
کيمي دئييم، کيمي قالسين؟
نرگيز آچير کورهييندن بالاسيني،
اليندهکي بيچرجيني-
قويور ائوين تاقچاسينا.
اري يورغون بدنيني
سرهلهيير اؤرتوک اوسته.
اؤزو توتور بالاسيني اميشديرير،
سونرا اونون ايسلاق يئرين دييشديرير.
بير زاد ايله باشين قاتير،
لاي- لا دئيير، کؤرپه ياتير.
او ساهاتدا،
پيلهتهيه ياخينلاشير.
قابلاماني اله آليب،
بير قاشيق ياغ،
بير آز دن- دوش،
انگهجن سو،
هامارلادي قابلامانين بوغازيني.
آللاه شوکور، دئيه- دئيه،
کيبريت ووردو پيلهتهيه،
قابلاماني گؤتدو قويدو چيراق اوسته.
چؤندو گؤردو،
اون دنه گؤز زيللهنيبدير قابلامايا.
اوشاقلارا، بير دوروم دوز، بير ايل ايدي!
بالالارين آج - آجينا باخيشلاري،
نرگيز اوچون،
بير دؤزولمز نيسگيل ايدي!
بو اوتاقدا، اورکلرده،
نهلر دئييم دئييليردي؟!
وارليلارين سوفرهسينده،
گؤرن نهلر يئييليردي؟!
اوردا ياغلار ياغ اوستونده،
بوردا يارما ياوان قاينار.
بوردان دئييم :
قابلامانين جاني هله قيزيشماميش،
قيريق قوشون دوشن کيمي،
سريلديلر پالاس اوسته.
کدرلندي نرگيز خاتين.
ال قاوزادي دئدي : – آللاه!
آلانميرام بئله- بئله ظولمون ساتين.
اريم تؤکوب ايشلهدييين-
بيريسينين کيسهسينه.
جوان اوغلوم يوک داشيييب-
اونا تاي بير کيمسهسينه.
قيزيم دا کي منله گليب داغال ائديب،
آخشام چاغي،
يورغون- آرغين درسه گئديب.
اؤزومهده سن شاهيدسن.
سنه فدا اولوم آللاه،
نهدن دير کي،
اريم، اؤزوم، بالالاريم،
قان تر ايچره، هرگون ايشده،
قابلاماميز ياوان قاينير؟!
اودا هله يورغونلوقدان جيک اوزانان –
جييهريمين پارچاسينا آجيق وئرير؟
نهيه گؤرن بو بيچيلميش بوغازلارا-
بير ايشتيها آچان يوخدور؟
ات يئرينه، درد وئريلير،
ياغ ورينه، داغ چکيلير؟
نرگيز خاتين آليشاراق،
آه چکيردي، درين- درين.
تامارزييلا کئچيرهرک
گؤز اؤنوندن عزيزلرين.
آنجاق نهسه،
الين آتدي قيچا کؤمک،
قالخدي، دوردو آياق اوسته.
دسترخانين آراسينا-
آزجا چؤرک قويدو نرگيز.
ايکي سوغان اله آليب،
بيچاق ايله سويدو نرگيز.
سرهلهدي شام سوفرهسين،
چاغيراراق عايلهسين،
دئدي :
-کيشي قالخ آياغا،
بالالاريم دورون داها!
دسترخانين قيراغيندا،
هامي باغداش قورون داها!
آج ياتمايين عزيزلريم!
بير عايله،
يوخو گؤزدن سوزه- سوزه،
دوزولدولر دسترخانين چئورهسينه.
بيشر- بيشمز او يئمکدن،
پاي چکيلدي چاناقلارا.
ياريم قارين هامي يئدي.
آنا دؤنوب قيزا دئدي :
– ائي آنانين گول- چيچهيي
دور قيزيم سال يئر- دؤشهيي!
قيزي، گؤزوم اوسته - دئييب،
پالاس اوسته اؤرتوک آتدي.
ائله بيل کي، يوخلاماغا،
دينجآلماغا نؤوبه چاتدي.
هامي باشين قويوب ياتدي.
بيرجه نرگيز عايلهدن آييق قالدي.
بير دن ديرک جيريلتيسي-
بونو چکدي دام- داشينا دوشونمهيه؛
گؤردو، نئچه يئردن ديرک چاتلاييب دير.
دام- ديوارين،
پارچا- پارچا قوپماقدادير سور- سوواغي.
ائو آدلينين آچيشقاسي،
چوروک- چوروک تؤکولورو.
مين فيکيره دالدي نرگيز؛
دئدي: -گؤرن،
بير يئل اسسه،
اوچماياجاق بو ائويميز؟
سانکي ايندي سيناجاقدير ديرهييميز؛
نه گوج قاليب نه ده پول وار-
سينيق ديرک دييشديره بيلهييميز.
آجي- آجي اويوق باخيب،
نفس آليب کؤکس اؤتوروب،
دؤنوب اؤزون اله آليب،
دئدي : – اولسون،
آللاه اولار کؤمهييميز!
فيکره دالما، دور قيز اوزان،
بوش سريليب دؤشهييميز!
ال ائلهدي يورغانينا،
آچدي اونون بوکوک قاتين،
بو دا باشين آتيب ياتدي؛
يورغونلوغون يوکو آلتدا-
يوخو پايين آغيرلاتدي.
دردي- قمي، نئچه آنليق، آتان نرگيز،
مين ديلهيه، مين ايستهيه-
يوخوسوندا چاتان نرگيز،
تيققيلتييلا،
ديک داشلاندي يوخوسوندان.
قولاق قيپدي تيققيلتييا،
گؤردو، قاپي دؤيولهرک،
هؤووشنهلي بير سس گلير:
– نرگيز دور گل!
ساري اينک، لاپ اينديجک-
ايلک قارينين ايستير دوغا؛
گل قيز قاچاق!
تئز اينهيي دوغوزدوراق!
اوندان بير آز کالا ساغيب،
اوشاقلارا داديزديراق.
هوه- جيککه،
يوخو گؤزون کور ائدرکن،
قاچدي نرگيز.
الين آتيب چؤل قاپيسين،
جيرراجيرلا آچدي نرگيز.
سالام وئريب، سالام آليب،
– خئيير اولسون گئجه! دئييب،
يول سورمهيه باشلاديلار.
باهار يايا آشان گئجه،
گؤزلايدي هاوا نئجه!
گؤي بولودسوز،
سپيلميشدي گؤي اوزونه-
قلبير- قلبير پارلاق اولدوز.
– آخ نه گؤزل اولدوز آخير!
سانکي گؤيده،
سسسيز- کويسوز،
شيمشک شاخير!
يئر اوزونده، ايکي قادين،
بير- بيريله،
آدديم - آدديم ياريشاراق،
حسرتلري اومود ايله،
قوشالاشيب، باريشاراق،
بخت اولدوزون،
گزيب، تاپيب قونوشاراق،
گؤزلرهده چوخ گؤروندو، اولدوز گؤرمک!
ياريم ساهات اون ايکيدن
اؤتدو ساهات،
گؤز اؤنوندن، گؤزل گؤيو-
گؤتدو ساهات!
قارا خبر ائلچيلري سس سالديلار:
قويون-کئچي، آجي- آجي ملهديلر.
قوشلار ايسه، قاناد چاليب قيغيلدادي.
واي خبري وئرن کيمي،
آت کيشنهدي!
نه قريبه هؤووشنهدير!؟
فيرتينالار قوپاريلدي.
يئر باغيردي، گؤي باغيردي!
اؤز وارليغين دانان بو يئر،
آلوو ايچره يانان بو يئر،
دبهريليب، سيلکهلندي.
جيريم- جيريم تيکهلندي.
ايکي قادين بير- بيريني،
قوجاقلاييب سيخيلديلار؛
آياق اوسته دورانماييب،
تورپاق اوسته ييخيلديلار.
يئر هله ده مؤحکم اؤزون سيلکهليردي.
او اوزاقدا، سرت قايالار،
داغ باشيندان، سؤکولوبن تؤکولوردو.
آغاجلارين شاه بوداغي،
شاققيلتييلا جيريليردي.
ايکي آنا اورهيينين،
بندي- بنددن قيريليردي.
قارغا قوشدا ياتانميردي يوواسيندا.
سلهلردن يومورتالار الهنيردي.
گونش وئرن ديريلييي-
يئر گونشي اوزاق گؤروب،
ديريلردن يلهنيردي .
شاريلدايان دورو چايلار، بولانديلار.
خاريلتييلا ييخيلاراق پالچيق ائولر،
يوخو ايچره، مينلر اينسان-
ديري- ديري ديوار آتدا قويلانديلار.
بؤيوک، کيچيک آل قانلارا بويانديلار.
مورگولري تالان اولان،
يارالانميش حئيوانلار دا اويانديلار.
سانکي داغدا، قايالاردا-
دالغالانيب، قايتاريلدي-
اينهيينده باغيرتيسي سون نفسده.
گلدي بو سس :
– گلمهيين داي، گلمير نفس.
يان- يؤوره ده نه هوس نه هس،
ديري دئييل بوردا بير کس،
نئجه گلديز، قاييدين سيز!
سود گلمهميش امجهييمه،
وارليغيمدان يوخا چيخديم.
نئچه آيلار داشيديغيم،
بيزوووم دا اؤلدو گئتدي.
اؤلولره اؤلوم پايسا،
ديريلرين پايي اولان آه دي، زاردي،
آي قادينلار دونيا داها-
سيزه داردي!
بئله- بئله باغيرتيلار،
دويان نرگيز،
اوز چؤندردي کنده ساري؛
گؤره کيمين-
اوچورولموش داخمالاردا-
گئديب جاني!؟
گئده- گئده دينلهدييي:
ائي- واي سسي،
اؤلدوم!- دئيهن اينسانلارين
سون نفسده، سون نالهسي،
آنديريردي نرگيزه کي،
تورپاق آلتدا بالان واردير.
ديرک آلتدا، ديوار آلتدا،
قونشولاردان قالان واردير.
نرگيز خاتين نه ائدهيدي؟
يوخوسونا آغي قاتان-
سانجيلانان ال دن ساواي،
اونون نهيي واريدي کي؟
اللري ايله ديده- ديده کر- کسسهيي،
هؤنکور- هؤنکور آغلاماغا-
دوشدو نرگيز،
ياغيش کيمي ياغا- ياغا،
لاپ سئل اولوب چاغلاماغا،
دوشدو نرگيز.
کندلرينده قالاق- قالاق کسسکلر تک،
دردي قالاق اورکلرين،
هانسيسيله بؤلوشهيدي-
قمين نرگيز؟!
هانسيسيندان يارديم آليب،
بالالارين آرايايدي؟!
… من بو درده دؤزنمهييب،
اؤز - اؤزومه دئديم کي، کاش!
قوم اولايديم، داش اولايديم،
سيمينتايله قاريشايديم.
دميرلره، مفتيللره سوواشايديم،
توپ داغيتماز ائو اولايديم،
قورويايديم اينسانلاري.
نرگيزلري ياشادايديم،
کؤرپهسيله، کيشيسيله،
کؤنول سئون يئمکلرله،
بزهنيلن سوفرهلرين قيراغيندا.
طبيعتين قهريني سووا- سووا,
دپرملرين آمانيني قيرا- قيرا.