-قریبه بیر ایشدیر بو! بو حکایه بورا کیمی یازیلدیغیندا ائله بیل بیزه هله بیر شئی دئییلمه‌ییب. نه‌دنسه دئییله‌جک بیر سؤزون هامی‌سینی بیر یازی، بیر حکایه، بیر پووئست، بیر روماندان بئله آنلاماق اولمور. بونو یازان اؤزو ده بیلمه‌لی‌یدی کی سؤزلرین چوخو اورکدن کئچیب آغیزا گلیر، آنجاق نه‌دنسه یازیلماغا گلنده بیر تور یازیلمیر. سانیلیر کی یازیچی بعضن یازماییب، یوخسا دا یازماق ایسته‌مه‌ییب. دئیه‌سن لاپ یاخشی ایش گؤروب. کافکا، مارکئز و باشقا بونلارا تای یازیچی‌لار بوتون قونولاردا یازیبدیلارسا، داها او نه یازمالی‌یدی کی؟! او بیلمیرمی هر حکایه، هر پووئست، یوخسا هر تور باشقا یازیدا سون جمله‌نین سون نقطه‌سینی قویاندا، “بو یازی دا داها کؤهنلدی” دئمه‌لی‌دیر؟ یوخ، هله اوخویاق گؤرک نه اولور؟ نه اولور اولسون یازیچی‌لار هر زامان بیر تزه مؤوضوع آختاریرلار یازماغا. یازماق یالقیز اینسان‌لارین تکجه چیخیش یولودور. نه دئدیک؟ یالقیزمی؟ دئمه‌لی بیزیم ده بو حکایه یوخسا پووئستده‌کی متینله بیر ایلگیمیز وارمی؟ گل گؤر بیز اوخوجولار دا یالقیزیقمی؟ یوخ آنجاق بیز یازمیریق کی، اوخویوروق. یاخشی‌سی بودور گؤرک بو پووئست نه دئمک ایسته‌ییر؟! یازماقدان کی چؤرک چیخمیر، یاخشی‌سی بودور اوخویاق. آنجاق بونون یازیچی‌سی بو پووئستی یازدیغیندا چؤرک آردینجا دئییل کی، ائله‌می؟! او دا باشقا یازارلار کیمی ساده‌جه یازیب دااا، نه اولار؟! بیز اوخوماغیمیزدا اولاق! یازی‌لار اوخویانلارا بیر شئی آرتیرماسا دا، اوندان بیر شئی اسکیلتمیر ده. بیر یازی‌نین اهمیتی ده ائله بوراسیندا‌دیر. اونون دا بو یازدیق‌لاری ائله آیری یازارلارین یازدیق‌لاری کیمی، فؤوق‌العاده اولماسا دا، اوتانج وئریجی ده دئییلدی. یوخسا ائله دئییلمی؟! بونو، بونون یازیچی‌سی ان آزیندان دؤوره برینده‌کی اوخوجولارین اونونلا نئجه علاقه‌لنمک‌لریندن سئزه بیله‌جک یقین. بیز یاخشی‌دیر اوخوماغیمیزدا اولاق! یقین اونون دا آیری یازیچی‌لار کیمی باشیندان بارماق‌لارینا کئچمه‌ین حکایه‌لری وار. حکایه‌لرین بئله‌لری ائله دیله گلمه‌مک اوچون یارانیرلار. دئییلمی؟! گئرچکده یالقیز اینسان‌لارین ایچینده دیله گلمه‌مک اوچون دیره‌نیب دوران حکایه‌لر چوخ اولار. آنجاق مه‌یر بونو یازان اؤزو ده یالقیزمی؟ بو کی ساده‌جه بیر یالقیز کاراکتئرین ماجرا‌لارینی بیزه روایت ائدیر. دئییلمی؟! نه بیلک، بلکه ائله بورداکی متین همان بورداکی یازیچی‌دیر. یانی بئله بیر شئی اولا بیلرمی؟! یاخشی‌سی بودور بیز بو باره‌ده دوشونمه‌یک و ماجرا‌لارین دالینی باشلاییب اوخویاق! یازیچی‌لار بئله دئییل‌لر یقین. اونلار تزه بیر مؤوضوع اولمایینجا یقین اؤزلریندن حکایه توخویوب یئددی دره‌نین سویونو بیر- بیرینه قاریشدیریب اوخوجولارا دیرسیز یالان‌لاری سیریماقدان چکینرلر. آنجاق مه‌یر حکایه‌لرین ده ان گؤزه‌لی لاپ او یالان اولان‌لاری دئییل‌دیر؟! هر حالدا یالان‌لارین دا گرک بیر جوره گؤزل‌لییی اولسون دااا! گرک بیر سیرا گؤزل‌لیک‌لری اؤزونده توپلاسین داااا، یوخسا یوخ؟! گرک بیر جوره… هله بوشلایاق بو سؤزلری! دالینی اوخویاق گؤرک بو روایت نه دئییر، سونرا روایتین نئجه اولدوغونو دانیشاریق. یاخشی، گلین اوخویاق! بو آن بونون یازیچی‌سی تزه بیر مؤوضوعون اولدوغونو ایره‌لی سورمه‌سینی ادعا ائله‌میر کی یازیق! اما ائله بیل نه‌ییسه یئنه ده بیزه آنلاتماق ایسته‌ییر. یاخشی، دؤنک حکایه‌نین، یوخسا پووئستین آردینا!…
** ***
ایللر اؤنجه متین آیلیغینی آلماق اوچون معلم ایشله‌دییی اوجقار بیر کندین بانکینا گئدیب پولونو آلیب چیخاندا بیردن چوخ برک بیر یئل گلیب الینده سایدیغی بیر ییغین پولو آلیب هاوایا سووورور. آلتمیش مین تومنه یاخین مین‌لیک- ایکی مین‌لیک پولو دارما- داغین پاییز یارپاق‌لاری کیمی کندین گؤیونده اوچوشور. پول‌لارین هامی‌سی هاوادا اوچوشاندان سونرا آلتمیش- یئتمیش مئتیرلیکده یئیین- یئیین یئرده سورونمه‌یه باشلاییر. متین اونلاری توتماق ایسته‌سه ده، باشارا بیلمیر…
** ***
-یانی نه؟ یانی بونون حکایه‌سی بو ایدی؟ بو کی حکایه ساییلماز! هله اوخویاق گؤرک اوریی‌نین سؤزو ندیر؟!…
** ***
بو اولای نئچه گون ایچینی سارسیدیب اونو آجینا‌جاق‌لی بیر دوروما سالدی. عاییله‌سی چوخ اوزاقدایدی. کیمسه‌دن بورج آلماغا دا اوزو گلن بیر آدام دئییل. اونا گؤره ده ائله اوندا دا یالقیز بیر اینسان اولدوغونو دوشوندو. نئجه یالقیز اولدوغونو اونوتسون دئیه، بیر داها بانکا قاییدیب، بیر آز بوش- بوشونا دوروب کیمسه‌یه نه‌سه دئمه‌دن ائشییه چیخدی. یالقیزلیغی‌یلا بیرگه ایندی موتسوزلوغونو دا گؤتوروب گئتمه‌یه کندده بیر قفه بئله یوخ ایدی. متین بو موتسوزلوغوندان نئچه گون قورتولا بیلمه‌دی. نئچه گون یوخسول بیر دورومدا گئجه‌سی گوندوز، گوندوزوسه بوش- بوشونا گئجه اولدو. یئنه قاتار قفه‌سی اوردا اولسایدی، اوسته‌لیک یاشار دوستو دا یانیندا اولسایدی، بو آجینا‌جاق‌لی دورومو آز دا اولسا اونا دؤزوله‌سی ائدردی. کسین اؤز شهری اولسایدی، آخشام چاغی‌لاری قاتار قفه‌سیندن گلن لامپا ایشیقلاریندان بیر آز اومودلانا بیلردی. او اوجقار کندده قاتار قفه‌سینی آنیب دوشوندویونده کیرایه توتدوغو ائوین آلتمیشلیق لامپاسی‌نین چلیمسیز ایشیغی گؤزلرینی آجیدیب یاشارتدی. بیر آن ایشیق دئییلن سؤزجوک بئله گؤزلرینه تیکان باتیب ایچینی قاناتدی…
** ***
-بو ماجرانی ائله اوندا او کندده یازا‌جاقدی دااا! اما یوخ، هله اوخویاق گؤرک نه اولور؟! ائله بیل بو سایاق دوشونجه‌لردن دولایی یازیلان‌لاری هئچ بو یازیچی یازمیر! بلکه دوغرودان یازیچی بوردا اؤزونو روایت ائدیر! یانی دوغرودان بو متین ائله یازیچی‌نین اؤزومو؟! هر حالدا اوخوماغیمیزین ضرری یوخ‌دور کی! واخت دا ایتیرمیریک. نه اولسا، بیز اوخویانلاریق. یانی نه اولسا دا سؤز اوخوماق ان اهمیت‌لی ایشلریمیزدن اولا بیلر! اونسوز دا سانیلیر کی بونلاری یازان، یازیچی‌نین اؤزو دئییل. اصلینده سانکی یازیلان یازیچی‌نین اؤزودور بو سطرلرین الی‌یله! آخی نییه بورادا مئهری خانیمدان دئمه‌سین کی؟! بو قدر متیندن نییه یازیر؟ هه، ائله بیل بوراسی بیر آز دوشوندوروجودور. یوخسا اونسوز دا اؤزونو بئله روایت ائدن یازیچی‌لار نارسیسیزمه قاپیلان بیری‌سی دئییل‌لر. دئییلمی؟! بلکه ده – نه بیلک؟ – یازیچی بوردا اؤز یالقیزلیغی‌یلا دانقازلیق ائدیر! هر حالدا بو یازیلان یازی‌لار بیز اوخوجولارین اوخوماغی اوچون یازیلیب‌لار دااا. یوخسا اینسان اؤز باشینا گلن‌لری اؤزونه آنلادا بیلمز کی، بیلرمی؟! بیر یازار فقط اؤزونه گؤره یازا بیلمز کی، یازارمی؟! بونون یازاری دا ائله بیل متینین باشینا گلن‌لری، یا – نه بیلک؟ – اؤزونون باشینا گلن‌لری ائله بیل هئچ سیراسی‌یلا بوردا روایت ائده بیلمیر. ائله بیل هئچ متینین یوخسا اؤزونون باشیندان کئچن حادثه‌لرین حکایه یا پووئست اوچون اهمیت‌لی- اهمیت‌سیزلرینی بیر- بیریندن آییرا دا بیلمیر. آنجاق بیر یازار اؤزو بونلاری بیلیرسه اؤز باشینا اویون آچماز کی! آچارمی؟! آنجاق دوغرودان دا متین همن بو یازارین اؤزودورسه یقین کی چوخ یالقیزدیر. و یالقیز یازار گئرچک‌دن ده یازماسا اؤله بیلر. یوخسا بیلمیریکمی مه‌یر، یازماق یالقیز اینسان اوچون تک بیر چیخیش یولودور؟! نه اولور اولسون، بو دا بیر حکایه‌دیر یازیلیب دااا. گؤرونور کی باشاردیقجا اولوب- اولمایان حادثه‌لری هله یازا‌جاق. یازارلیقدا یالان- گئرچک فرق‌لی دئییل کی، فرقلیمی؟! تکی یازیلان گؤزل اولسون، بو یئتر، یوخسا یئتمزمی؟! هله کی اوخوماغیمیز پیس اولماییب. اوخویاق گؤرک داها نه‌لر کئچه‌جک متینین باشیندان! گؤزل اولماسا دا بئله، یازی یازماق، یازی اوخوماق بیر چوخ آیری گؤزل ساییلان ایشلردن قات- قات یاخشی بیر ایشدیر. بونا کی شککیمیز یوخ‌دور. واردیرمی؟! اولا بیلسین بیر گون بو حکایه یوخسا پووئست ده بیر کیتاب، بیر قزئت، بیر درگیده چاپ اولاندان سونرا یازیچی‌سی اؤز- اؤزونه اوتانا‌جاق. یقین بونون یازاری اؤزو ده بیر اوخوجو مقامیندا ایمگه- سیمگه‌لی یازی‌لاری، ائموسیونال دویغولارا قاپیلمیش متن‌لری، و نهایت روایت اولماغا دیمز حکایه‌لری سئویب به‌یه‌نه بیلمیر. یقین او اؤزو ده گونده‌لیکده اولان وضعیتله باریشان بیر آدام، یا دا گوندم گؤل‌لرینده اؤزونو آتیب بوغماغا جان آتان بیری‌سی دئییل. اصلینده یازیچی اولماسایدی، گئدیب هر ییرتیجی‌لیق یولویلا پول- پارا قازانیب گزیب دولانماغیندا اولاردی دااا؛ دئییلمی؟! هر حالدا یازیچی بیر بارماق باغی دا اولسا اوخوجودان اوسته دورموش آدام‌دیر دااا، یوخسا یوخ؟! بوردا آیری بیر شئی اولماسا دا بیر یالقیزلیق روایتی وار یا یوخ؟! و بیز اؤزوموز اصلینده نه‌ییک کی؟! مه‌یر هامیمیز اؤز خلوتیمیزده یالقیز آدام‌لار دئییلیکمی؟! حتی آیری سؤیله‌یه بیله‌جه‌یی بیر سؤزو اولماسا دا، روایت‌دیر دااا، اوخویوروق. یاخشی، سونونا کیمی اوخویاق گؤرک داها نه باش وئریر، ضرری یوخ‌دور کی؛ واردیرمی؟!…
** ***
پول- پارانین اونا ده‌یری یوخ ایدی. اونا گؤره ده هاوایا سوورولان آیلیغیندان بیرجه ایکی مین تومن‌لییی ده اؤزونه قایتارسین دئیین چوخ چالیشمادی. دئمک او بیر ییغین پولو بیر ده الینه آلیب اللمه‌یی قالدی گلن آیا. متین پول‌لاری اللمک‌دن نه‌دنسه خوشلانیردی. بو بلکه ده پولون کاغیذ جینسیندن اولماسیندان آسیلی‌یدی. اونون گؤزونده کاغیذ بیر نسنه دئییل ده، دیپ- دیری جانلی بیر وارلیق ایدی. او کاغیذلاری نه‌دنسه باشقا نسنه‌لر کیمی گؤرموردو. بونا گؤره ده پول‌لاری الینه آلدیغیندا اونلاری اللمک‌دن داد آلیردی. بعضن پول‌لاری هئچ یئره قویماق ایسته‌میردی. دئییردی کاغیذدیلار دااا، کاغیذدان هئچ ضرر گلمز. باخیشیندا سانکی کاغیذلارین یاراری باشقا نسنه‌لرین یاراریندان فرقلی‌یدی. دئییردی آیری شئی‌لر اینساندان نه‌سه ایسته‌میر، آنجاق کاغیذلار اینسان‌لاردان ائله بیل بیر شئی‌لر ایسته‌ییرلر. دئییردی بوتون کاغیذلارین دیلی وار ائله بیل. دئییردی کاغیذلار آدامنان دانیشیر، آدام‌لاری ائشیدیر. سؤزسوز اونون آماجی بو سؤزدن پول- پارا دئییلدی. اونون لاپ اوشاق‌لیق چاغلاریندان کاغیذ- کیتابلا سیخ باغلی‌لیغی وار ایدی. آنجاق پول- پارایا چوخ ده‌یر وئرمزدی. دئیردی پول‌لارین کاغیذلاری بئله آدام‌لارلا دانیشمایان، آدام‌لاری ائشیتمه‌ین بیر شئی‌دیر آیری شئی‌لر کیمی. او گون ده برک اسن کولک پول‌لارینی الیندن آلیب کند بویو هاوایا سوووراندان سونرا تکی بو بیرجه سؤز اوره‌ییندن کئچدی:
-نه اولاردی تکی بو پول‌لار کاغیذ جینسیندن اولماسایدی؟! نه اولاردی پول‌لارین هامی‌سی دمیردن اولسایدی؟!
همن او گونون آخشام چاغی هاوا چوخ سویودو. متین اوچ کاپشنی‌نین بیرینی ده گئیمه‌میشدی. اوسته‌لیک کؤینه‌یی‌نین ده یاخاسی بیر دویمه آرتیق آچیق ایدی. کنددین تکجه بیر اوزون خیابانی وار ایدی. اورانی دؤرد- بئش سئری آماج‌سیز- آماج‌سیز وئیسلله‌نندن سونرا بیر داها اؤزو بیلمه‌دن بانکین قاباغینا گئتدی. بانک هر زامانکی آخشام اوستو کیمی آغیر- آغیر قیفیل‌لارلا باغلییدی. بانکین قاباغیندان توتدوغو کیرایه ائوه گئدینجه سویوق کولک سانکی باغرینی سؤکوب یاندیردی. کؤینه‌یی‌نین یاخاسینی بئله باغلامادی:
-کؤینه‌یین یاخاسی هئچ باغلانارمی؟ بدنیمیزه همیشه تزه- تزه هاوا‌لار دولما‌لی‌دیر، دئدی اؤز- اؤزونه.
ائوده قفیلدن بیر اوشوتمه توتدو. اوستونه بیر یورقان بیر پتی چکیب یاتدی. اوچ ساعات‌دان سونرا قالخدی. الینی آتیب تئلویزیونون قیراغینداکی دفتر- قلمه، گؤتوروب اوچ- دؤرد واراق قارالادی. یئنه ده بده‌نینه بیر اوشوتمه گلدی اولمایان کیمی. بیر یاندان دا قیزیشما بوتون بدنی‌نین چرچیوه‌سینی سارمیشدی. ایچینده سانکی اوجاق یاندیرمیشدی‌لار. دوروب آشپازخانا‌داکی ائو یییه‌سی‌نین آرتیق ایکی آیاغیندان آخساق کابینئتیندن بیر پروفئن، بیر ایستامینوفون کودئیین… بو دؤنه ایکی آیاغیندان آخساق کابینئت او بیری ایکی آیاغی اوستونده دورا بیلمه‌ییب اوستونه گلدی. بیر آن ساندی اجل اوستونه قوندو. اورانی ائله اؤز حالینداجا بوراخیب اوتاغا گیرجک بو دؤنه ایکی یورقان بیر پتینی اوست- اوسته باشینا چکیب اؤزو ده بیلمه‌دی نئجه یاتا بیلدی. ائله بو گون‌لر ده متین ائله گؤرونور کی او اوشوتمه هله ده جانیندا‌دیر…
** ***
-دییه‌سن اجل بیزیم ده اوستوموزه قونا‌جاق. دییه‌سن بو یازیچی بیزی حئکایه‌سی‌یله دنگه‌سر ائده‌جک. اما گئنه دؤزمه‌لی‌ییک. بیز اوخوجویوق آخی. یقین یازیچی‌نین اؤزونه ده بئله حکایه‌لرین یازیلیب- یازیلماماغی چوخ دا اهمیت‌لی دییل. اما نه اولور اولسون، گؤزل روایت‌دیر. آزیندان بیزی بیر نئچه ساعات، نئچه دقیقه خیال قیریق‌لیغینا اوغرادا بیلیر. یازیچی‌نین دا ائله ایشی بودور دااا؛ دئییلمی؟! یاخشی‌سی بودور بورا کیمی اوخودوغوموز کیمی گئنه اوخویاق و بو قدر اونون آرخاسییجا “بو یازیچی نه ایسته‌ییر جانیمیزدان” دئمه‌یک! یقین کی بو روایتله بو یازیچی‌نین اللیدن چوخ یازی‌سی وار. گرک گئدیب ائوده‌کی کیتابلیغیمیزا بیر باخاق! حکایه نه اولور اولسون، دئیه‌سن بیز بوندان واز کئچه بیلمه‌یه‌جه‌ییک. هر حالدا بیز اوخوجویوق. ایستر- ایسته‌مز اوخویاجاغیق. بونو اولدوغو کیمی بلکه هئچ اینجه‌له‌یه بیلمه‌دیک. آخی یازیچی‌لارین یازدیق‌لاری دئییرلر کی اونلارین چکدیک‌لری‌نین اون مینده بیری دئییل. و اونلارین چکدیک‌لری ده کی هئچ ده هئچ اینجه‌لنمز. یقین بونون اؤز کیتابلیغینداکی کیتاب‌لارین دا ایچینده هارداسا هاچانسا یازیب آتدیغی موختلیف نوت‌لار و یا ایشله‌یه‌جه‌یی مؤوضوعدا توپلادیغی ماتئریال‌لار وار. بیز نه بیلک؟ بلکه او نوت‌لاری بیر- بیر کیتاب‌لاری‌نین ایچینه گؤموب، ایللر بویو هئچ اوزلرینه ده باخماییب. یقین حؤوصله‌یله، سلقه- سهمانلا یازدیغی الیازما‌لاری دا وار. یقین جوان‌لیق چاغ‌لاری لاپ بئله حاللی- دوللو دا یازیرمیش. بیز بونلاری هاردان بیلک؟ احتیمال بو یازیچی‌لارین جوان‌لیقدا یازدیغی اثرلرین ایچینده بیز اوخوجولارین بیر چیمدیک بئله قوپاردا بیلمه‌یه‌جه‌ییمیز منطیق اتی ده یوخ‌دور. اما بیزیم اوخوماقدان آیری چاره‌میز نه‌دیر؟! هر حالدا هر یازیچی‌نین حتی باشدان آیاغا ائحساسی یازدیق‌لاری‌نین هئچ اولماسا آلت قاتیندا غریبه- غریبه دوشونجه‌لره ده یئتیشه بیلمک اولار. اولمازمی؟! هله قضاوت ائله‌مه‌یه تئزدیر. اوخویاق گؤرک داها نه وار؟!…
** ***
بو اوشوتمه اونون جانیندا لاپ گنج‌لییی‌نین اوغلان چاغیندان وار. اؤزو یاشارا بئله دئییر. ایندی بو چای قیراغیندا متینین او آز گؤرونن دانیشماغی‌نین دئیه‌سن لاپ شیدیرقی چاغی‌دیر:
-او قیزی نئجه ده دلیجه‌سینه سئویردیم. او قیش گونونون آخشام چاغینی هئچ اونوتمارام. او گون ائویمیزدن یاریم ساعاتا گئتدیک اونلارین ائولرینه. پادیقان اؤنوندن بئله کئچنده ده قول- بویون ایدیق. اوچ الی توفک‌لی سرباز غضب‌لی- غضب‌لی بیزه باخیردی‌لار. سونرا بارماق‌لاریمیزی بیر- بیرینه دونله‌ییب گئتدیک. بیر دؤنه منیم، ایکی دؤنه ده اونون آیاغی زویودو. بیر- بیریمیزدن یاپیشمیش اولماسایدیق، کسین ییخیلدیغیمیز یئردن دورا بیلمه‌یه‌جکدیک. بیز پادیقانین یانینا یئتیشنده آرتیق قاش قارالمیشدی. اونلارین ائولرینه تئز یئتیشک دئیین مزارلی کوچه‌سیندن کئچمه‌لی اولدوق. شهرین باش مئیدانیندا گؤزلری‌نین یاشینی توتا بیلمه‌دی. ائله من ده. منی ائویمیزه آپارما دئدی. منی قایتار اؤز ائویزه. قوی اوردا سنین اوتاغیندا قالیم! منی اؤز یانیندا ساخلا، قوی یانیندا اؤلوم قالیم! آغلادی، چوخ آغلادی. نئچه دؤنه گؤزلری‌نین ایچینه زیلله‌دیم گؤزلریمی. قیشین او اوغلان چاغیندا دوپ- دورو بیر بولاق گؤزه‌سی دیبینده قاپ- قارا بیر داش کیمی پارلاییردی گؤزلری. گؤزلری‌نین گیله‌سی او قارا قارانداشدان دا (یاشارین کوتونون دؤش جیبیندن اوجو گؤرونن قارانداشا ایشاره‌یله باخدی) قارایدی. من ده داها اؤزومو ساخلایا بیلمه‌دیم. ایچیم دولدو. آغلادیم… ایچیمی بیر بوشالدیرام ایکی دولور نه‌دنسه، یاشار! اینسان بعضن آغلادیقجا آغلاییر. بعضی زامان‌لار آغلاییشین دالی کسیلمیر. او سویوق گون اونو حیط قاپی‌لاریندا قویوب ائوه دؤندویومده بوتون یول بویو گؤزلریمدن یاش اله‌نیردی. هانکیسا بیر تانیشا توش گلمه‌ییم دئیین یولومو شهرین قیراقلاریندان سالدیم. ائوه یئتیشدیکده اؤزوم بیلمه‌دن یاتاق اوتاغینداکی آینانین قاباغیندایدیم. اوتاغیمداکی صندلینی گتیریب آینانین اؤنونه قویموشدوم. آینا ماساسی‌نین اوستونه دیرسکله‌نیب بیر توو یاش‌لی گؤزلریمه باخدیم. باخدیقجا اورکله‌نیردیم. باشیمی قول‌لاریمین اوستونه قویوب اوّل تیخچینا- تیخچینا، سونرا هؤرکوتمه‌یله آغلادیم. مارینا ائوده دئییلدی. قونشوموز نسترن خانیم گیله گئتمیشدی. اولسایدی دا قاباغیمی آلا بیلمه‌یه‌جکدی.
متین آرتیق چایین اوستونده‌کی یاغیشینا دولموش بولود کیمی اولور. سونوندا دا یاغمایا بیلمیر. سانکی نئچه ایللیک اوره‌یینده قالانانلارین هامی‌سی بیر آندا ایکی دامجی اولوب گؤزلریندن دوشور. بونو یاشار، متین الی‌نین دالینی سس‌سیزجه گؤزلری‌نین اوستونه آپاراندا آنلاییر. یاشار واختیندا دوروب الینی چینینه قویوب، “دئییرم قاتارین واختی‌دیر، گئدک؟” دئیه سوروشور. و متین “هه، گئدک، گئدک!” دئییب آیاغا دورا‌راق یئنیجه چایین گؤیوندن چیله‌مه‌یه باشلایان یاغیشین آلتیندا بیر سیقارئت آلیشدیریب قاتارا دوغرو یولا دوشورلر…
** ***
-گؤرورسوز؟ یازیچی بوردا متینین آغلاماغی‌نین شدت‌لی اولماسینی روایت ائله‌یه بیلمیر. گوجو چاتمیر دئیه‌سن. ائله بیل متینین یوخ دا اؤزونون باشینا گلن‌لرین هامی‌سینی روایت ائله‌یه بیلمیر. اما بیز گرک دؤزک. بیز هامیمیز بوردا محض بیر اوخوجویوق. قورتاراندان سونرا اما بو باره‌ده دانیشا بیله‌ریک. ائله بیل بوردا یازیچی یالاندان بیر شئی‌لری روایت‌لرینه آرتیریر. نه بیلک؟ بلکه ده هئچ یالان دئمیر. یالان دئسه ده مه‌یر حکایه‌لرین هامی‌سی دوزدن اولور؟! یالان اولماسا، یانی بو گؤزل یالان‌لار اولماسا هئچ بو قدر حکایه‌لر یازیلا بیلرلرمی؟! یازیلمازلار کی! بلکه ده ائله یازیچی‌لارین اؤزلرینی اؤزلریندن و بوتؤولوکله حیاتلاریندان ائدن‌لر ده ائله بئله حادثه‌لری اولدوغو کیمی روایت ائله‌یه بیلمه‌دیک‌لریندن‌دیر. دئییلمی؟! هر حالدا گئنه اوخوماغیمیز یاخشی‌دیر. دالینی توتاق!…
** ***
سانیلیر کی متین بو باشینا گله‌نی، قاباقجا بیر دؤنه ده یاشارا دئییب‌دیر. بونو، “باغیشلا یاشار، اؤزومدن چیخدیم. آخی من بونو سنه دئمیشدیم دااا!” سؤزوندن آنلاماق اولور. متین او گون چوخ آغلایاندان سونرا بیر آن اؤزونو اله آلیب گؤزیاش‌لارینی ایکی اووجونون ایچی‌یله سیلیب صنده‌لی‌نین اوستوندن قالخیر. او گون آینا اونون اوچون هر زامانکی آینا دئییلمیش سانکی. آینانی ماسانین اوستوندن گؤتوروب یئرده دووارا دایاییر. سونرا گئدیب ال- اوزونو یویوب گلیر. گلنده اؤزو بیلمه‌دن الینده داراق وار ایمیش. آینانی قالدیریب یئنه ماسانین اوستونه قویور. آینانین او گون نه بیچیم بیر گؤرونتو اولدوغو سانکی هله ده متینه گؤره آنلاشیلمازدیر. هله ده آینانین اونا آنلامی نه‌دیر بیلمیر. چای ایچی‌یله قاتار قفه‌سینه دوغرو گئده‌رک یاشارا دئدیک‌لریندن بللی‌دیر کی متین آینانین هانکی بویادا اولدوسونو بئله هئچ زامان اؤزونه بلیرده بیلمه‌ییب:
-هامی دئییر آغدیر، آنجاق آغدیرمی؟
متین آینا‌داکی آغلیغی آغ بویاسینا باغلایا بیلمیر. آنجاق اونون ماسا اوستونده یاخشی گؤرونمه‌سینه هئچ سؤزو یوخ‌دور:
-آینا آدامی تااا درین‌لرینه کیمی آپاریر.
متین او درین‌لره گئتمه‌یی سئویر. مین بیر فیکیر، مین بیر خیاللا آینانین درین‌لیک‌لرینده اؤزونو سئیر ائتمه‌یی خوشلاییر نه‌دنسه. او گون ده گئدیر تااا دیبینه کیمی. آینانین سونسوزلوغوندا اؤزونو اؤزگور بوراخیر. او دورومدا آینایا باخماقدان ساوای هئچ بیر شئیی دوشونمور. باخیر، باخیر، باخیر، آنجاق نه‌سه دویمور. نه‌سه آنلامیر:
-آینا منه نه وئریردی، یوخسا من اونا نه‌یی آشیلاماق ایسته‌ییردیم بیلمیردیم. آینادا هله جوانکن قاش- گؤزونون آغارماسینی گؤرمه‌سن اولمازمی؟ جوانکن ساچ- ساققالیما دوشن دن‌لری گؤرمه‌یین نه لوطفو وار ایدی کی؟!
متین آینایا باخدیغی چاغ‌لار، سانکی یالنیز بیر تک شئی دورور قارشی‌سیندا: شاشقین‌لیق.اونا گؤره شاشقین‌لیق هر زامان آینادا ان قاباریق بیر دوروم‌دور. آنجاق متین بونو چوخ دا اؤنملی سایمیر. چون، دوشونور کی بورادا نه‌سه یوخ‌دور. داغین دا ساچی آغاریر. داشین دا، سویون دا بئله. هر زامان آینادا گؤزلرینی اوخشایان تک بیر نه‌سه وارسا دا، او دا موطلق گؤزلری‌نین اؤزودور. اؤزل‌لیکله بیر آز دا گؤزلری‌نین آلتی ساللانمیش اولسا. گؤزلری چوخلو واخت‌لار اود کیمی یانیر. اوجو قیزمیش بیر پیچاق گؤرور گؤزلرینه باخاندا. گؤزلرینه باخماقدان دویمور آینادا. هره‌سینده قیپ- قیرمیزی قیزارمیش بیر کؤزون چیتیرتی‌سی دولور بئینینه. نه‌ییندن ده راضی گؤرونمه‌سه، ایکی آلا گؤزلرینه اؤزو ده عاشیق‌دیر. کیمی زامان‌لار قان چاناغینا دا بنزه‌دیر اونو. هله آلتی ساللاناندا گؤزلریم کیمی دونیادا گؤز یوخ‌دور دئییب دوشونور. بعضن سانیر آینا گؤزلرینده اود کؤهولونه دؤنور. سانکی کؤهولون گؤزه گلمز دیبیندن میف دونیاسینا عایید بیر قورخونج دئو آغزیندان آلوو پوسگورور دیشارییا. آینا قاباغیندا دوروب باخدیقجا سانیر کی اونون باخیشلاریندان آینایلا اونون آز اولان آراسی دا قیپ- قیزیل بیر رنگه چالیر. ائرته اولور اولسون، گئجه گؤزو اولور اولسون، دونیا بوتون گون باتیشینا ساری اوغراییر. گؤزلرینی چیخاندا قیافه‌سینده هئچ بیر ساغلام یئر گؤرمور. بو، بئله اولماسا دا اؤزو بئله دوشونور. منظر باجی‌سی دئمیشکن قارا زیغلا یویولموش بیر چوبان دورور قارشی‌سیندا. بورنونون سومویونده اوشاق‌لیق چاغیندان قالما بیر باتیق، سول یاناغیندا اوشاق‌لیقدا پیلله‌کاندان اوزو قویلو یئره ییخیلا‌راق چکمه‌سی‌نین تینکه‌سی‌نین سالدیغی ایز، و بیغ‌لاری‌نین ایکی یاندان قاتار قفه‌سینده سلحشور آغا دئمیشکن بیسیکلئت فرمانینا اوخشار ساللاق اوجلاری. بیغینی قاتار قفه‌سینده بیر تور نیچه‌نین بیغینا بنزه‌دن ان یاخین دوستو یاشار بو بیسیکلئت فرمانی‌یلا هئچ راضیلاشمیر. اویسا بونلار متینین اؤزو اوچون هئچ اؤنملی بیر نه‌سه ساییلمیر. بیر بیغدان هانکیسا بیر آنلامی چیخارماغین یئری یوخ‌دور دئییر. نه‌یسه، آینادا اؤزونه باخینجا آینادا اولان جانلییا جانسیز بیر یارادیق دئیه بیلمیر. نه اولور اولسون، قارا زیغلا یویولموش چوبان‌لار دا جانلی بیر یارادیق‌دیرلار. اوسته‌لیک متین گیلین گنج‌لیک چاغیندا تئاتر اوینارکن اوز- گؤزونو کؤمورله قارالدان عجم قولو آدلی کومیک بیر تئاتر اویونچولاری وار ایدی. اویونچولارین هامی‌سی عجم قولونو یالنیز او تیپده سئوه‌ردیلر. آنجاق عجم قولو تئاتر سالونونون آیناسیندا اؤزونه باخاندا تئاتر یؤنتمن‌لریندن بیر آز کوسگون دوشردی. متین آنجاق ذاتاً قارا اولدوغونو هئچ آلدیرمیر. قاتار یولداش‌لاری دا بو قونودا نه‌سه دئدیک‌لری زامان، متین تئز- تئز گولومسه‌ییب، آنا- آتا‌لارین سؤزونو اونلار اوچون ایشله‌دیر. قاتار اها‌لی‌سی ده سانکی ائله آغین آدی، قارانینسا دادی اولدوغونا اینانیرلار. سونرا باشلانیر هر یئردن بیر آنا- آتا سؤزو چیخیر: “آغ آیرانی ایته تؤکرلر، قارا کیشمیشی جیبه!” یوخسا دا، “قارا بالایا سؤز دئمک اولماز!” و باشقا- باشقا سؤزلر. حیات بویو متینین اؤز آنا- آتاسی‌نین دا اونا “قارا بالا” دئمک‌لری اونون اوچون بو دوروم‌لاردا اولوملو بیر ائنئرژی اولور. بونا گؤره ده آینایا باخاندا قارا اولدوغونا داهاجا دا چوخ سئوینمیش اولور. بونلا بئله، آینایا چوخ باخانین دا ده‌لی اولا بیله‌جه‌یی احتیمالدان اوزاق دئییل دئیه دوشونور. او بیلیر کی پئسیکولوژی باخیمیندان آینایا چوخ باخان اینساندا نارسیسیزم سایری‌لیغی دا اولا بیلر. و بیلیر کی آینایا چوخ باخماق اینسانی بیر تور اؤزبه‌ینمیش‌لییه ساری یؤنلده بیلر. آنجاق متین اؤزونو موطلق بو سایری‌لیق‌لاردان اوزاقدا بیری‌سی گؤرور. اونو یاخیندان گؤروب تانییان‌لار، اونونلا یاخیندان یاشایان‌لار گئرچک‌دن ده اونو اؤزونو به‌ینمه‌ین بیر اینسان گؤرورلر. بونلا بئله کیمی زامان‌لار آینا‌لارا داهاجا دا چوخ باخما‌لی اولور. چون، سون واخت‌لار هر زامان آینایا باخاندا، سانکی اؤلودن ده بتر بیر یارادیقلا اوزله‌شیر. دوشونور کی هانکیسا بؤیوک بیر یالقیزلیغا دوشموش دؤل نه اولسا دا آجیسیز- آغریسیز بیر اؤلودن دورومو یاخشی دئییل. گؤره‌سن اونون باخدیغی آینا‌لار اونون اوستونده نه دوشونور؟ او کی اؤزونو قاراقانچیل اولموش بیر ات پارچاسی گؤرور آینادا. کسین اونون یاشادیغی بو شهری بؤلته‌له‌ییب ساتا‌جاق بیر قصّب تاپیلسایدی اونو بو شهرین گؤوده‌سیندن کسیب قوپاریب زیبیل قابینا آتاردی. تکی آینا‌لارا یاخیندان باخینجا دئییلن کیمی گؤزلری و گؤزلری‌نین آلتی چوخ گؤزل گؤرونور. اوجو قیزمیش پیچاق‌لاری اونودا بیلسه اونلاری بیر جوت ایری شار کیمی پارلایان بیر ایگیدین ایکی اینسان گؤزلرینه ده بنزه‌ده بیلیر. چونکو بو گؤزلرین تایی سانکی دوغرودان دا بو شهرده یوخ‌دور دئیب سانیر. اولسا دا ایچینده‌کی قیزیل دورولوق، ایچینده‌کی دویغولار، دوشونجه‌لر، گؤروش‌لر و باخیش‌لاری اوندا چتین تاپیلار. دئمک بئله ده سانیب دوشونور کیمی آنلار. “ایری، باخار، سئوگیلی، و ایچینده بیر قوش اوره‌یی‌نین چیرپینتی‌سی کیمی گؤزل گؤزلریم” اؤز- اؤزونه دئییر. ائله بیل اؤز گؤزلرینه گئرچک‌دن ده عاشیق کیمی‌دیر. اؤز گؤزلرینه باخاندا، آینادا سانیر بیر سیرا بیریجیک قوش‌لار اوچورلار. گنج‌لیک بویو ان ایچدن سئودییی بیریجیک قیزی آنیبان گؤزلری یاشلا دولور. اؤزونو آینا ماساسی‌نین اوستونه یوکله‌ییر. آینایا دوپ- دولو بیر یاغیش یاغیر. اوزو آینادا گؤرونمور. سانکی گؤزو یوخ، بورنو یوخ، آغزی یوخ، دوداق‌لاری یوخ‌دور. بو دوروموندا سانکی اینسانا بنزه‌ین هئچ بیر یارادیق اولمور اونلا آینا آراسیندا. یاواش- یاواش آینادا یاغیش کسیر. سیریییب سونرا کسیر. بیردن بیره نیچه‌نین بیغی آسلانیر آسلاقدان. آغزی بیر قوش یوواسی اولور. او بیریجیک قیز دا بیر گون بیر قوش یوواسی گؤسترمیشدی اونا. نئچه ایل اوستوندن کئچسه ده هله ده او یووانین اوستونده و قیراق‌لارینداکی هئیوا توکونون یوموشاق‌لیغی ال- اوزوندن گئتمه‌ییب سانیر. او گون متین ال- اوزونو هئیوا توکونه سورتونجه سانکی هئیوانین توکویله بیرلیکده هاوایا سوورولوردو. بیر یووا قالیردی، بیر ده شوشه بیر هئیوانین شومار پارلاق‌لیغی. هله ده دویور کی او توک‌لر هاوادا دئییل، بورنونون دلیک‌لرینده و دیلی‌نین اوجوندا ایلیشیب قالیب. سانکی نئچه ایلدیر نه یئییب هئیوا دادیب، نه قوخلاییب هئیوا قوخلاییب. قاتار قفه‌سینده ایندی ده ده سؤز آینا‌دان، هئیوا‌دان و حیاتدان گئدیر. متین بو دؤنه کؤهنه بیر قالایا باخان پنجره‌نین قاباغیندا کؤهنه بیر کتیلین اوستونده اوتوروب قیچ‌لارینی باشیندا اوتوردوغو ماسانین آلتیندان قفه‌نین تن اورتاسینا ساری اوزالدیب دینجینی آلان آدام‌لار کیمی آرخایینجا یاواش- یاواش اوزونو سول بؤیرونده ایله‌شن یاشارا توتوب دانیشیر:
-حیات دئدییین، یاشار، اینسان اوزونه قوندوران ساپ- ساری سیجاق، یوموشاق توکلری‌یله زینه بولاقدان سوزولوب گلن بیر سویون اوزونده اوزن بیر هئیوا‌دیر. اونا گؤره ده حیاتی دؤزمک اولور. دئمک ایسته‌ییرم کی گؤزل بیر هئیوانین سئوداسی‌یلا بیر حیاتی بوتون آجی- آغریلاری‌یلا یاشاماق اولار. یاشاماق چوخ دا بیزیم ساندیغیمیز دئییل. او هئچ ده اینسان‌لارلا اؤزگه دئییل.
-یاخشی، به سن نییه بو قدر عصبلریوی اووورسان؟
-عصب‌لریمی اووورام؟ نه بیلیم؟ منیم ساده‌جه بعضن بیر آز اینجیک‌لیک‌لریم اولور. اؤزوملوک دئییل بو دا.
-آخیر کی من بیلمه‌دیم سن یاشاماغی چوخ ایستیسن، یا یوخ، اونا نیفرت ائلییسن!
متین یئنه باشینی آشاغی سالیب گولومسه‌ییر:
-منیم چوخ ایسته‌مه‌ییمین یوخسا نیفرتیمین نه اهمیتی وار، یاشار؟! نه اولور اولسون، یاشاماغین آدی یاشاماق‌دیر دااا. بیز ده یاشامیریق نئیلیریک؟!
-من جدی دئییرم متین! بیز یانی یاشاییریق بو یاشاماغی؟
-یاشاییریق کی، نه دئییم؟! یاشاییر کیمی اولوروق.
-من فلسفه اوخومامیشام متین! سؤزلریوین بعضی‌سیندن باش آچمیرام.
-منیم سؤزوم فلسفی دییل کی یاشار! منجه بیز بو یاشاماغی اولدوغو کیمی یاشامامیشیق، یاشامیش کیمی اولموشوق ساده‌جه.
-گؤره‌سن بئله یاشاماق، بو قدر چکیلن یالقیزلیغا ده‌یر؟
-اوندان دا منه دئییرسن فلسفه… باخ، یاشار، بو منیم ده گونباشی اؤزومه سوردوغوم سورودور. جوابینی تاپاندا منه ده دئیرسن!
ایکی‌سی ده گولوشورلر…
***
متین بو گون‌لر ائله بیل قاباقدان دا داها چوخ یاشارلا سینیشه بیلیر. البته اونسوز دا متینین حیاتی بویو اوره‌یینده سونسوز ایچدن سئویملی- سئوگیلی اینسان‌لار یاشاییب. اونلارین سایی آز اولسا دا اؤزلری متین اوچون چوخ بؤیوک اولوب. قوشقوسوز یاشار دا بونلارین بیری‌دیر. بو اینسان‌لار متینین دوشدویو یالقیزلیق باتلاغیندا متین اوچون حیاتی دؤزوله‌سی ائدیب. متین بو سون واخت‌لار قاباقکی‌لاردان داها چوخ اؤزونه چکیلیر، اؤزونه دالیر. سانکی اؤزونده بیر یئرلره واریب گئدیر. اورا‌لارین هارا اولدوغونو یالنیز اؤزو بیله بیلر. هئچ بلکه اؤزو ده بیلمیر. بونو آنلاماق چتین‌دیر. هر حالدا متینین اوره‌یی‌نین اینسان‌لاری اونون بوتون حیاتی‌دیر. اونلار حیاتین ان گؤزل، ان سئوینج وئرن، ان دوشوندورن، و متینی روحونون ان گرگین چاغ‌لاریندا داغیلیب تیکه- تیکه تؤکولمه‌سیندن قورتاران اینسان‌لاری‌دیر. بو آرادا یاشارین اونا بامباشقا یئری وار. یاشارلا گونباشی گزیب- اوتوروب- دانیشدیغیندا اونا حیاتدان، اؤلومدن، یوخسا باشقا نه‌سه‌لردن سؤز آچیب نه‌سه‌لری اونا آشیلاسا دا، سانیر کی بو یاشاردیر کی حیاتی اونا تعریفله‌ییر. بئله اولور کی بیر کره ده چای قیراغیندا سؤز گلیشی یاشارا دئییر:
-اینسان‌لار وار کی اؤز- اؤزلوک‌لرینده حیاتین تعریفی‌دیرلر.
هله اوندان قاباق بیر کره ده دئمیشدی کی:
-حیاتیندا بعضی‌لری‌نین حضورونون نئجه لازیم اولماغینی دوشونوب آنلاماغا، یالقیزلیغین ان گرگین، ان قورخونج آنینا یئتیشمه‌لی‌دیر اینسان.
یاشار گولوب دئمیشدی کی:
-بابام فلسفی دانیشما، اؤزوم اؤلوم باش آچمیرام. منه سنین اؤزون لازیمسان. من بیلمیرم نییه سنین اؤزووه عاشیقم. منه اؤزوندن دانیش، هم ده گوله- گوله دانیش متین، نه اولار؟!
و متینین سانکی چوخدان یادیرقادیغی گولمک یادینا دوشموش کیمی اؤنجه بیر اورکدن گولوب، سونرا دا بیر آز جدی، بیر آز شوخلوقلا دئمیشدی:
-من حیاتیم بویو چوخ اوتوزموشام، یاشار! چوخ سی…ه کئچیب، چوخ گؤ…ه گئتمیشم. حیاتدا یانلیش‌لیق‌لاریم چوخدان بیر آز دا چوخ اولوب. عؤمروم بویو هئچ بیر کسله، دوشمنیم کی یوخ‌دور – البته بونو دا دئمک اولماز-، اولسادا بئله، هئچ دوشمنیمله ده الله‌شیب ووروشمامیشام. هر کیم بیلمه‌سه ده سن بیلیرسن کی من هامیدان چوخ اؤز جانیما قییمیشام. هامیدان چوخ اؤزومله ال- یاخا اولوب دؤیوشموشم. بو سون اوچ ایلده ده دؤنه‌لرجه داغیلیب تیکه- تیکه اولماغین لاپ آستاناسینا یئتیشمیشم. آنجاق هر زامان دا منیم حیاتیمدا دونیا‌لاری دونیامدان بؤیوک، باخیش‌لاری باخیشیمدان گئنیش، اورک‌لری اوره‌ییمدن کؤو‌رک، و اللری اللریمدن آچیق اینسان‌لار اولوب.
-بو اینسان‌لار سنی چوخ سئویرلر متین. اینان منه. من سندن چوخ قاتار قفه‌سینده اولورام. گؤرورم کی هره بیر جور سنی اورکدن سئویر. بو قدر بو جماعتدن یان دولانما، اوزاق گزمه، نه اولار؟
-بیلیرم یاشار، بیلیرم. من هر زامان بو چئورمده‌کی اینسان‌لارلا دیری قالیب یاشامیشام. اونلار اوچون الیمدن بیر شئی گلمه‌ییب، آنجاق گلن تک بیر شئی اولسا دا، او دا اونلاری اورکدن سئودیییم اولوب. اینان، من بو اینسان‌لاری اؤز یانیمدا بعضی جهتدن قارداشلاریمدان آییرسام، نامردم. بیلیرسن کی، بعضی‌لری‌نین حضورونون ضرورتی، سنین اوره‌یینده، یالنیز حیاتی‌نین گرگین چاغ‌لاریندا معنا تاپیر. بیلیرسن دااا هانکی چاغ‌لاری دئییرم؟ او سوقوطا اوغراماقدا اولدوغون چاغ‌لاری دئییرم. او بیر یوللوق ییخیلماق آستاناسینا یئتیشدییین چاغ‌لاری. باخ، او دویونجا یار- یولداش‌لاردان، کس- ناکسدن، مرد- نامرددن یئدییین چاغ‌لاری دئییرم. باشا دوشورسن نه دئییرم؟
-بو آرا‌لار مئهری خانیم نئجه؟ هئچ سنی یوخلاییبدی او؟
-اونلا باغلی دانیشماق ایسته‌میرم یاشار!او منیم اوچون آیری بیر اینسان‌دیر. بوتون اینسان‌لار اینسانی. باخ، او چاغ‌لاری دئدیم هااا، همن او چاغ‌لار، او سوقوطا اوغرادیغین چاغ‌لار بیردن بیری‌سی تاپیلیر سنی سئویر، اؤزو ده ده‌لیجه سئویر. او چاغ‌لار، او زامان‌لار، ییخیلدیغین، دوشدویون یئریندن قالخاسان دئیین، بیری‌سی هئچ اؤزو بیلمه‌دن بوتون سئویملی‌لییینی، بوتون سئوگیلی‌لییینی اللرینه توپلاییب گتیریب قویور اللری‌نین اوستونه. سئوه- سئوه قولتوغوندان یاپیشیر. او وارکن داها هئچ کیمسه گره‌یین اولمور. باخ، او “او” وارکن دئییرم هااا، مئهری خانیم منه اودور. او اولاندا منه هئچ کیم لازیم اولمور. حتتا سن یاشار، حتی سن. بیر ده بیر سؤز دئییم یاشار! باخ، بو دا فلسفی دئییل هااا! هامی اوره‌یینده‌کی اینسان‌لارجا یاشاییر. و منیم حال- حاضردا اوره‌ییمده بیر تک اینسان وار، او دا کی مئهری خانیم‌دیر.
بئله‌لیکله متینله یاشار قاباقکی‌لاردان داها دا چوخ بیر- بیری‌یله یاخینلاشیرلار. اولا بیلسین آرا‌لاریندا اولان، بو کیمی دوستجا- قارداشجا یاخین‌لیق‌لار متین اوچون بؤیوک بیر سبب اولور کی اؤزونو بونجا اینجیتمکدن قورتارسین. بئله اولور کی متین اؤزونو هر زامان یالقیزلیغیندان قورتارماغا چالیشیر. آنجاق ائله بیل اولمور کی اولمور. بو سون واخت‌لار دوروموندان دا بللی‌دیر کی اولانا دا بنزه‌میر. یوخسا گونباشی یاتاق اوتاق‌لاریندا ماسا اوستونده‌کی آینادا مین اویون چیخارماز اؤز- اؤزونه. قاش- گؤزونون فیقورونو هئی آینادا ده‌ییشیر. آغزی- بورنونو اییب دیلینی چیخاریر. گولور آنجاق گولوشو ایچیندن اولمور. اللری‌یله چنه‌سینی دال- قاباق ائدیب انگی‌نین سوموک‌لرینی آغرییینجایا دک اوووشدورور. بو آندا “بؤیوک مئتود” فیلمی یادینا دوشور. او فیلمده کئییرا نایتلی نئجه چنه‌سینی آلت- اوست ائدیب اؤنه- آرخایا چکیب گوستاو یونگلا دانیشدیغینی گؤزو قاباغینا گتیریر. بیردن یادینا گلیر کی او فیلمدن مئهری خانیمین دا چوخ خوشو گلمیشدی. آینانی بوراخیب گلیر اوتاغیندا بیر توو اوزو قویلو دوشور. سونرا آرخاسی اوسته اوزانیب، سول الینی باشی‌نین آلتینا، ساغ الینی ده قارنی‌نین اوستونه قویوب اوزاق- اوزاق فیکیرلره دالا‌راق اؤز- اؤزویله حزین- حزین یاواشجا‌دان دیلی‌نین آلتیندا دانیشیر:
-آخ، مئهری خانیم، آخ، سنه نه اولدو؟ کیم مندن سنه نه دئدی؟ قولاق‌لارینی نییه قویدون اونلارین ایختیاریندا؟ سنه نه گلدی بیردن بیره؟ سنین بوش بیر شئیه آجیغین توتدو. توتمامالی‌یدی مئهری خانیم، توتمامالی‌یدی. بو البته عیللت‌سیز اولا بیلمزدی. سن اؤزووو اؤزگور و گوجلو ساندین. آنجاق دؤور- و برینده‌کی اینسان‌لارا قولای- قولای اؤزووو تسلیم ائتدین. من سنی هئچ بونجا موطیع بیر شخصیت بیلمیردیم. مئهری خانیم، مئهری خانیم، مئهری خانیم، سنی چوخ سئویردیم دئیین، چوخ ایشلریوی اوزووه چالمیردیم. چوخ شئی‌لری سنه دئمه‌دیم. اؤلونجه دئمه‌یه‌جه‌یم ده. سنی قیرمادیم، قیرمارام دا. آنجاق هئچ اؤزون بیلیرسن کی نئجه سطحی اخلاق‌لارین وار؟ گاه اؤزووو اؤزگور سانیب قاداغا‌لار چرچیوه‌سیندن چیخماغی اؤزووه اوستونلوک ساییرسان، گاه دا اؤزووو قاداغا‌لار چرچیوه‌سینه سالیب، اؤزون بیلمه‌دن اؤزگورلویووو دانیرسان. هر زامان بیر مؤهومات ایچینده‌سن، بیلیردینمی؟ اؤزووو لازیم اولمایان ادب- ارکان قایدا‌لاریندا سیخیب بوغورسان. نه بتر ده یالانچی‌یمیشسان، بونو هئچ اینانمازدیم. یئرسیز آد- سان آختاریرسان. گاه طبیعی ایستکلریوه گؤره موباریزه آپارماق نامینه هر کسه اؤزوندن بیر قاپی آچیب ایذین وئریرسن، گاه دا همن طبیعی ایستکلریوی اؤز ایچینده دفن ائتمک ادعاسینداسان. گؤره‌سن بونلاری هئچ اؤزون باشا دوشوبسن؟ من دئمه‌دیم مئهری خانیم، قورخدوم سنی الدن وئریم، نه بیله‌یدیم اونسوز دا آیری‌لاری‌نین سؤزویله سنی الدن وئره‌جکمیشم؟ اما کاش بونلاری اؤزون باشا دوشه‌سن! بیلیرسن؟ سنده بو گاه- گاه‌لار چوخدو. مثلن گاه ان گیزلی سیرلریوی آیری‌لارینا آچیب دئییرسن، گاه دا آچیق- ساچیق فیکیرلریوی حتی اؤزوندن ده گیزله‌دیرسن. من بونلاری سنین کیمی گؤزه‌لیم بیر اینساندان گؤزله‌مزدیم هئچ. بونلاری اؤله‌نه کیمی اؤز دیلیمله سنه دئمه‌یه‌جه‌یم. بیر ذرره ده مندن اینجیک دوشمه‌یه‌سن دئیین، اما کاش بیری تاپیلا سنه دئیه بو سؤزلری، یا دا اؤزون بیر تهر باشا دوشه‌سن. آه، مئهری خانیم، آه! هئچ بیلیرسن کی سنده چوخ پیس و قاباریق مغرورلوق ادعاسی وار؟ حئییف سن بونو بیلمیرسن کی حتی سنین مغرورلوق ادعان دا بوتؤو ایجتیماعیتده تامین اولونمامیش مغرورلوغوندان ایره‌لی گلیر. سنده عجیب و هئچ منیم خوشوم گلمه‌ین بیر پیس اخلاق دا وار. هئچ بیلیرسن او نه‌دیر؟ او بودور کی سن هر زامان دوشونورسن کی اؤز عاییله‌وین راحات‌لیغی و معیشتینی همیشه سن تامین ائله‌ییبسن. اونا گؤره ده بیر جوره اؤز عاییله‌وه بئله حؤکمران‌لیق ائتمک حیسسین وار. سن همیشه دئییردین کی جینسی چالیشما‌لارین هئچ واخت آلینمیر. اما اینان کی هامییا اؤزوندن قاپی آچیب اونون- بونون اؤنونده تسلیم اولماغیوا ایذین وئردییین ده موطلق بو جینسی چالیشمالاریوین اوغورسوز اولدوغوندان سو ایچیر. سن قاباقجا سئویب ائولندییین، سونرا دا سئومه‌دییین بیر ائرکه‌یی تحقیر ائتمه‌یه چالیشا‌راق اونون مثلن اؤزون دئدییینله معنا‌سیز حیات سورمه‌یینی، یا مثلن اونلا خوشبخت اولا بیلمه‌دیییوی هامییا دئییرسن، اما اینان کی سن بو ایشینله اؤز اؤزووون میسکینلیییوی، اؤز اؤزووون یازیقلیغیوی اورتایا قویورسان. چوخ چالیشدیم بونلاری دئییم سنه، اما دییه بیلمه‌دیم. بیلیرم دئسه‌یدیم اینجییه‌جکدین. اونون- بونون یالان- پالانی‌یلا آدامدان اینجیین گؤر اؤز حقیقی چئهره‌سینی همن آدامدان ائشیتسه نئجه اینجییر؟ حئییف کی سن دوغوردان دا یازیق بیر آدام ایدین. بونلا بئله سئو دئدین سئودیم. بیر سؤز دئمه‌دن سئودیم. قولاق آس دئدین قولاق آسدیم. باخ دئدین باخدیم. گل دئدین گلدیم. قال دئدین قالدیم. بونلارین هامی‌سین بیر سؤز دئمه‌دن یاپدیم. چونکو منی سئودییینه اینانمیشدیم. و سونوندا دا گئت دئدین، یئنه ده بیر سؤز دئمه‌دن گئتدیم. گئتمزدیم ده. لاپ بئله قووالاسایدین دا گئتمزدیم. آنجاق خیانت‌لرین گئت- گئده اوزه چیخدی. آخ، منی نییه آلداتدین مئهری خانیم؟! منی نییه اوچ ایل بویونجا آلداتدین؟ و ایندی نییه آغلادیرسان مئهری خانیم؟! منی نییه آغلادیرسان؟ آغلادیرسان! آغلادیرسان! آغلادیرسان. بو ایشلریوین سنین اوچون نه لذتی وار ایدی بیلمیرم، اما همن بو رفتارلارین سنی تئز- تئز اؤلومجول بیر حالا سالدی. هله من هئچ، سن اؤزووه ده هئچ وفا قیلمادین. سن اؤزووو ده اینجیتدین. کوناهکارسان مئهری خانیم! گوناهکارسان. نییه منی آغلادیرسان؟ سن گوناهکارسان، گوناهکار، بیلیرسن؟!
متین بورادا اؤزویله بیرگه گؤز یاش‌لارینی دا ساخلایا بیلمیر. یئنه بدنینی چؤنده‌ریب آغزی اوسته اوزونو دیدن خالچا اوستونه اوزانیب هؤنکور- هؤنکور آغلاییر. و آغلاماق حالیندا بو دؤنه بیر آز اوجا‌دان و تیخچینا- تیخچینا دئییر:
-گوناهکارسان مئهری خانیم. سن دونیانین ان بؤیوک گوناهکاریسان. بیز گؤر نه قدر نشئه‌لی اوزاق سفرلره چیخدیق! گؤر نه قدر بیر- بیریمیزله یادداشیمیزی دولدوردوق! آخی بیردن بیره سنه نه اولدو کی بوتؤو خوش خاطیره‌لریمیزی ائله بیل یادداشیندان دا سیلدین. مننن گؤر نه قدر یول‌لار گئتدین! به نییه مننن قاییتمادین؟ نییه منی یاری یولدا قویدون؟ منی بیردن بیره عیللت‌سیز ترک ائله‌یه‌جکدینسه اوندا نییه اوّلده منی سئودین؟ نییه منی اؤزووه عادت وئردین ده سونرا بیردن بیره… نییه؟ نییه؟ نییه؟… گوناهکارسان. بیوفاسان. نامردسن… آخ، گؤره‌سن او بیرلیکده گئتدیییمیز یول‌لار، شهرلر، قفه‌لر، باغچا‌لار، کوچه‌لر، خیابان‌لار… یانی هامی‌سی بوشا چیخدی؟ بوشا چیخدی؟ بوشا؟… سن هارا‌لارداسان ایندی؟ هارا‌لاردا؟ نییه او قدر آرامیزداکی جانلی حیس‌لری اؤلدوردون؟ نییه او بؤیوک رؤیا‌لاریمیزی قیردین؟ نییه؟ نییه؟… من بی آز پولسوز ایدیم دااا، نه اولسون کی؟ بو وئران قالمیش شهردن تئز- تئز گله بیلمیردیم دااا یانیوا، نئیله‌ییم آخی؟ یوخسول‌لارا یوخسوللوغو باغیشلاماق اولار آخی دئییردین؟ ماشینیم یوخ ایدی دا یوخ ایدی دااا. سنه نه لازیم ایدی آخی؟ اوّلیندن بیلیردین دااا من نه‌چی‌یم، به منی نییه سئویردین؟ به اؤزووی نییه سئودیردین منه؟ به بیز آخی… آخی من نئیله‌یه‌یدیم کی یوکسک طبقه‌لی آدام دئییلدیم؟ نئیلیم کی من… باخ گؤر نئله‌ییبسن آخی؟… دئ گؤروم ایندی سن هارا‌لارداسان؟ نییه یوخسان؟ یانی بیر یوللوق منی اونوتدون گئتدیم ایشیمه؟ ایندی کیمنن گولوشمه‌یینده‌سن دئ، کیمنن آغلاشماغینداسان؟ هانکی او ان جیلیز خسته بؤجک سنی مندن آلدی؟ باخ گؤر کیمه ایذین وئردین؟ باخ گؤر کیمه تسلیم اولدون؟ کیم سنه مندن نه دئدی؟… گوناهکارسان. اما اولسون، اولسون جانین، اولسون منیم ایکی گؤزوم. من سنی گئنه سئویرم، اؤلونجه ده سئوه‌جه‌یم.
سونرا متین اؤزونه بیر تهر توختاق‌لیق وئریب دوروب دووارا سؤیکه‌نیب دوز ناظیم حیکمتله نیچه‌نین شکیلی آلتیندا اوتورور. ایندی گؤزلری آغلاماقدان بیر آز شیشیب و هله اؤزو سئودییی کیمی ده گؤزلری‌نین آلتی بیر آز ساللانیب. خالچانین اوستو بیر چیچک یارپاغی بویدا ایسلانیب. گؤزلرینی ایکی الی‌نین ایچی‌یله اوووب اوووشدوروب سیلیر، آنجاق هله دئیه‌سن یئنه ده اوره‌یی تام بوشالماییب. بیر آز دا اوتوردوغو یئردن دوز فوروغون شکیلی اوسته زوم ائدیب بو دؤنه آغیر- آغیر و سانکی مئهری خانیملا اوز- اوزه اوتورموش کیمی اؤز- اؤزونه آستاجا دانیشیر:
-اینان کی کوناهکارسان سن. بیلیرم کی آرتیق آد- سان قازانماق دا سنین حیات عقیده‌وه دؤنوب. اما منیم عزیزیم، اینسانین ان بؤیوک اوستونلویو اینسان کیمی، هه، ساده‌جه اینسان کیمی یاشاماق‌دیر. ایندی اؤزون دئ بئله یاشایا بیلیرسنمی؟ گؤرورسن دااا، منی بیر گون صمیمی بیر ائحتیراصلا ده‌لیجه‌سینه سئویب اؤزووه ساری چکدین، سونرا دا بیردن بیره مین بهانه‌یله یان چکیلیب آیریلدین. اینان مئهری خانیم، اینان منیم عزیز خانیم، پادیشاهیم، اینان کی کوناهکارسان. بیر سؤز ده دئییم اینجیمه! سن حتی گوناهین دا باش توتاجاغیندان قورخمایان بیر قادین ایدین. اما اعتراف ائله کی بی آز دا قورخدون سونرا‌لار. یا دا اؤز- اؤزووو قورخماغا ووردون. یا دا کی بو قورخو- فیلان دا سنین مین بیرینجی بهانه‌ن اولدو. هر حالدا من سنی گئنه ده سئویرم. اونوتما!
بونو دئییب آیاغا قالخیر. آیاغی‌نین آلتی‌یلا خالچانین اوستونده بیر چیچک یارپاغی بویدا یئری سورتور. جورابیندان آیاغینا آز دا اولسا نم کئچیر. و سونرا اؤزو بیلمه‌دن یئنه ده یاتاق اوتاغیندا آینانین قاباغیندا اؤزونون قارشی‌سیندا دورور. ایندی اللرینی ماسانین ایکی قیراغینا قویوب آزاجیق شیشیک گؤزلری‌یله زیلله‌نیب آینایا، و آینا‌داکی بئینی‌یله دوشونوب، آینا‌داکی آغزی‌یلا دا اؤز- اؤزویله دانیشیر:
-دئیه‌سن ده‌لی اولموشام، هه؟ گؤرورسن دااا، ائله بیل من ده یاواش- یاواش روحی خسته‌لیک توتورام! گؤره‌سن منه ده فروید یوخسا یونگ کیمی بیر پئسیکانالیزور لازیمدی؟ ایندی من اونلاری نئجه آیری مملکتین قبریستانلاریندان خورتدادیب گتیریم بورا؟
متین بوردا گؤزلرینی آینا‌دان چکیب آشاغی سالا‌راق بیر توو باشینی اویان- بویانا سیلکه‌له‌یه‌رک، سانکی، منه باخ ائئئ منه، دئییب همن دوداق‌لارینداکی گولومسه‌مه‌یله یئنه آینایا دؤنور. سانکی اونلار باشقا سورو آینا‌داکی بئینینی دولاشیب چیخیر…
** ***
-گؤره‌سن بیز بوردا پووئست اوخویوروق یا پئسیکانالیز تئوری‌سی؟ گؤره‌سن بورداکی متین، یا بونون یازیچی‌سی پئسیکانالیز تئوری‌سینی اوخویوب یا یوخ؟ گؤره‌سن بو پووئستده پئسیکولوقلوغا اینانیلار یا…؟ هله کی بونلارین باره‌سینده قضاوت ائله‌مک تئزدیر. عومومیتله خاص تیپ‌لرین باخشیشندا پئسیکولوق‌لار فقط خسته قارا کوتله‌نین جیب‌لرینی بوشالتماق اوچون یارانیب‌لار. گؤره‌سن بو پووئستدن سونرا بو مسئله‌یه ده توخونماق اولار؟ هله اوخویاق گؤرک هئچ بو یازی‌نین اوستونده دانیشماغا ده‌یر یا یوخ؟ ده‌یسه یقین دانیشاجاغیق باره‌سینده، ده‌یمه‌سه ده بیر شئی ایتیرمیریک کی! هئچ بیر متنی اوخوماقدا ضرر یوخدو کی خئیر ده وار. بیز هر حالدا بونو اوخویوب قورتارمالی‌ییق. بیز بونو یا باشلامامالی‌یدیق، یا دا باشلامیشیقسا قورتارماغیمیز یاخشی‌دیر. هم ده کی قورتارماغینا دا آز قالیر دئیه‌سن. یاخشی، دالینی توتاق!…
** ***
دیش‌لرینی بیر- بیرینه سورته‌رک قورخونج بیر جانلی شکیلینه دؤندردی اؤزونو. قاش‌لارینی دویونله‌ییب گؤزلرینی قییدی. باشقا- باشقا دئیلیب- اؤیولمز اویونلاردان دا چیخدی. سونرا بیردن بئینیندن بیر فیکیر بیر آن ایلدیریم کیمی چاخیب کئچدی. بیر آن یوموروق‌لارینی دا بئله دویونله‌ییب آچدی. سانکی ایسته‌ییردی آینانین دوز آلنی‌نین چاتینا بیر یوموروق دویونله‌سین. ساندی کی آینا هئچ زامان اونا اؤز ایسته‌دییینی گؤسترمیر. هانکیسا آختاردیغینی آینادا تاپا بیلمیر. او آینادا، او اینسان حیاتینا گیرن ان اسکی نسنه‌ده نه گؤروردو بیلینمیردی. بیردن آینانین قاباغیندان باشینی بیر قولاج قدر دالییا چکدی. اللرینی ایکی شالوار جیبینه قویوب اوزونو آینایا توتدو:
-سن داها کیمسن؟ نه‌سن؟ نه‌یین نه‌سیسن؟ و من سنه نییه هر گون باخیرام؟ اؤزوم کی بونو بیلمیرم، سن نئجه؟ آخی سنده منیم ایشیمین آدی نه‌دیر؟ سنده منی اؤزومدن باشقا گؤرن کیم‌دیر. سن نییه – باخ – بوراداسان؟ من کی شاه دئییلم، ملئیکه دئییلم. من کی نارسیسیست، یوخسا دا ده‌لی- دوشوک بیر اینسان دئییلم. و سن کی هر زامان بو دری‌لری بیر قوروشا ده‌یمزلرین قوللوغوندا اولوبسان. یوخسا منیم دوشوندویوم کیمی ده دئییل؟… سؤزسوز بو دا اولا بیلر. اولا بیلسین من ائله سنله ده باغلی یانلیش دوشونورم. حیاتدا آز یانلیشلیغیم اولماییب کی، باخ، بو دا بیری. هه، باغیشلا آینا، منی باغیشلا. سنی ده بیر آن مئهری خانیم کیمی ساندیم. من کی اونو هئچ قیرمادیم، سنی ده قیرمارام، قیرمارام، قادان آلیم! باخ، من هر زامان سنین قاباغینا گلنده، مین‌لر دؤنه سنده گؤردویومو بیر داها گؤره‌جه‌ییمی بیلیر ده یئنه سورکلی اولا‌راق بو ایشی گؤرورم. آنجاق دئدیم کی سن ده مئهری خانیم کیمیسن. سیزله چوخلو اوغراشان‌لارین یقین ساغلام روحو اولماز. سنده، و ائله اوندا دا هانکیسا بیر یئنی‌لیک، هانکیسا بیر ده‌ییشیک‌لیک باش وئرمه‌لی‌دیر.
بونلاری دئیندن سونرا یئنی‌دن اوچ- دؤرد دؤنه ده آینایا یاخینلاشیب اوزاقلاشدی. بؤیودو، کیچیلدی، یئنه ده بؤیودو، یئنه ده کیچیلدی. سونوندا دا اؤزونو کیچیمسه‌یه‌رک آینا‌دان آیریلماق ایسته‌دی. آیریلدی. ساغ الینی بنؤوشه چالار کؤینه‌یی‌نین یاخاسیندان سول دؤشونون اوستونه آپاریب بیر آز اوووشدورا‌راق آینا‌دان آیریلدی. سانکی یاخاسینی آینانین الیندن قورتاردی. ائوی دؤرد چئوره اؤز باشینا دولاندی. اوتوردو، دوردو، یئنه اوتوردو، یئنه دوردو. یئنه دالغین، پریشان، و قرارسیز ایدی. هارا گئتمه‌لی، کیمه، نه‌یه سیغینمالی‌یدی بیلمیردی. سونوندا اوتاغینا گیریب پنجره‌نی آچدی. آچاندا پنجره‌نین ال یئری‌سی الینده گلدی. چوخدان ایدی پیچی بوشالمیشدی. دقیقه‌لرله بو پیچی برکیتمه‌یه چالیشمیشدی دا اولمامیشدی کی اولمامیشدی. بیری‌سینی گتیریب دوزلتدیره‌جکدی. اونو دا کیرت اونوتموشدو. ال یئرینی بیر داها یئرینه قویوب پیچینی باغلادی. بیر داها پنجره‌نی آچدیقدا ال یئری یئنه ده الینده گلدی. ال یئرینی اوتاقدا هره‌سی بیر یئره داغیلمیش کیتاب- کاغیذلارین ایچینده بیر یئره آتیب قالدی. یوخوسوزلوقدان گؤزلری‌نین قاپاق‌لاری ائنیب- قالخیردی. اؤزو بیلمه‌دن سیقارئت پاکاتینی آختاردی. هارایا قویموشدو بیلمیردی. سونوندا کیتاب‌لیغی‌نین اوستوندن تاپدی اونو. فنده‌یی ده یانیندایدی. بیر سیقارئت یاندیریب گلدی یئنه پنجره‌نین قیراغینا. سول الی‌نین آیاسینی قویدو پنجره‌نین قیراغینداکی دووارا. سیقارئت اورتا بارماغی‌یلا باشالا بارماغی‌نین آراسیندا توستوله‌ییردی. کوچه‌نین اوستوندن گلن قوجا کیشینی گؤردوکده اوره‌یی سیخیلدی.
قوجا کیشی باشینداکی بؤرکو، الینده‌کی چلییی‌یله کوچه‌نی اوزو آشاغی گلیردی. اوست شالواری یوخ ایدی. ائله چیت بوز رنگ‌لی تومانی‌یلا گلیردی. تومانی‌نین بیر قیچی جورابدایدی، او بیری قیچی‌نین آیاغیسا اؤزویله سوروتله‌دییی نایلون باشماغین آلتینا ایلیشیردی. قوجا اوچ- دؤرد آددیم آتیب دایانیردی. بیر اؤزونه دالیردی، یئنه اوچ- دؤرد آددیم یولا دوشوردو. یئریشیندن بیلدی کی حاجی آدیشیرین‌دیر. حاجی آدیشیرینین یئتمیشله سکسان آراسی یاشی اولاردی. دونیا‌لیق واری وار ایدی، آنجاق نه بیر اوغول، نه بیر قیز. اوچ ایلدن آرتیق ایدی آغیر خسته‌لییه دوشموش، بیر حیات یولداشی‌نین، بیر ده اوزاق قوهوم‌لاری‌نین اومودونا قالمیشدی. چوخلو قارداشی اوغلان‌لاری اونو او شهر- بو شهر دوکتورلارا، خسته خانا‌لارا سورویوردولر. حاجی آدیشیرین چوخدان کنددن گلیب شهره. ائوی‌نین بیر قاتینی یئرلی‌لری‌نین بیرینه وئریب. کیرایه آز آلیر. اونون ائوینده اوتوران گنج بیر اوغلان‌دیر. یئنیجه ائولنمیش، و ایندی حاجی آدیشیرینین آلدیغی تاکسی‌یلا ایشله‌ییب آرواد- اوشاغینی دولاندیریر. اوسته‌لیک حاجی آدیشیرینین ده داوا- درمان ایشلرینه یئتیشیر. حاجی آدیشیرین یئنه اوچ- دؤرد آددیم آتیب، دایانیب گؤیه باخیردی. دوداق‌لاری‌نین آلتیندا سانکی تانری‌سینا نه‌سه پیچیلداییردی. حاجی آدیشیرین هر زامان اؤز وضعیتیندن راضی بیری‌سی‌دیر. گلیب- گلیب دوز حیط قاپی‌سی‌نین قاباغیندا دایاندی. کوچه‌ده اسن یئل حاجی آدیشیرینین تومانینی ایکی قیچی‌نین آراسینا یاپیشدیریردی. چلییی سول الینه وئریب ساغ الی‌یله تومانی ایکی قیچی‌نین آراسیندا ایلیشن یئردن چکیب چیخاردی. الی- آیاغی اسه- اسه یئنه ده اوزو آشاغی یولا دوشدو. کوچه‌نین آغزینا ساری گئتدی. بو دؤنه متین اونو آرخاسیندان گؤروردو. یئنه ده یئل ووروب تومانینی ایکی یانی‌نین آراسینا سوخوردو. دایانیب یئنه ده چلییی سول الینه ایته‌له‌ییب تومانینی ایکی یانی‌نین آراسیندان چیخاردی. حاجی آدیشیرینین اوچ- دؤرد ایل اؤنجه‌یه کیمی مئتیر- اؤلچویه راست گلمه‌ین کوره‌یینی قاتلایا بیلن اولمازمیش. یئریینده قوجا آسلان کیمی یئرییرمیش. ایندیسه متینین گؤزو اؤنونده گئدن سانکی او دئییلدی. اینچه‌لیب- اینچه‌لیب اوشاق بویدا اولموشدو حاجی آدیشیرین. آرتیق کوچه‌نین آغزینا یئتیشدی. ائوینه گئتمک ایسته‌سه‌یدی، ساغا دؤنمه‌لی‌یدی. اورا‌دان ائوینه سکسان- دوخسان مئتیر یئریمه‌سی گره‌کیردی. بو یئریشی‌یله کسین بئش- آلتی دقیقه سوره‌جکدی. متینسه پنجره‌نین قیراغیندا آرتیق دایانا بیلمه‌یه‌جه‌یینی دوشوندو. حاجی آدیشیرین ائوینه یئتیشه‌نه کیمی آزیندان یئددی- سککیز دؤنه دایانیب، یئنی‌دن یولا دوشه‌جکدی. آرتیق کوچه‌نین آغزیندان ساغا دؤندو. متینسه سانکی بیر آن اوندا اؤز گله‌جه‌یینی گؤردو. ائله اورادا، او کوچه‌ده، او ائوده، او اوتاقدا ایندیسیندن بیر آز دا داها دالغین، داها دوشگون، داها پریشان اولاجاغینی بیر آن گؤز اؤنونه گتیردی. بئله بیر قوجالیغین اونا نه قازانجی اولاجاغینی بیله بیلمه‌دی. اؤز- اؤزونه ائله پنجره قیراغینداجا گولدو:
-هه‌ح‌ح‌ح! جوانلیغیم نه پوخ ایدی کی قوجالیغیم دا نه پوخ اولا!
دوشوندو کی، ایندی حاجی آدیشیرین هارداسا دوروب- دایانیب تؤشگوین نفسینی ده‌ریر. اولا بیلسین ایندی یئل اونون بؤرکونو ده باشیندان گؤتوروب اؤزویله آپاریر. متین بونو نئجه دوشونوردو، نئجه و هاردان گؤروردو؟ یوخسا او ایندیدن اؤز گله‌جه‌یینه وارمیشدیمی؟ هاچانسا اونون دا بؤرکونو باشیندان قاپیب هاراسا آپارا‌جاقدی یئل؟ آنجاق او کی بؤرک قویموردو باشینا. بورا کیمی کی هله بؤرک قویمامیشدی. گله‌جه‌یینی آنجاق بیلمیردی. بیر آن اؤزونده دوشوندو. کیم نه بیلسین کی گله‌جک نه اولا‌جاق! آغزیندا دئییرسن گله‌جک. دئمک هله گلمه‌ییب، سونرا گله‌جک. گله‌جک، گله‌جک آرتیق. گله‌جه‌یین گله‌جه‌یی کسین‌دیر دئمک. ائله حاجی آدیشیرینین ده ایندی تومانی‌نین بیر قیچی دابانی‌نین آلتیندا قالدیغی کسین‌دیر. اینسان عؤمرو دئییلن بودور آرتیق. یئل کیمی بیر گؤز قیرپیمیندا گلیب کئچیر. اینسانین نه باشیندا بؤرک، نه ده یانیندا تومان قویور قالسین. بوتون گئییمینی اینیندن سیییریب- سیییریب لوت- چیلپاق هاراسیزلیغا توللاییر. سئزیلمه‌ین، بیلینمه‌ین، تانینمایان بیر یئره. سویوق، قارانلیق بیر یئرده بوتون ایچالاتینی یئم ائدیر قورت- قوش‌لارا. بیر ده گؤرورسن حاجی آدیشیرینین بیر ییغین اپریمیش اتی ده چورودو گئتدی ایشینه. بونا ایسه کیمسه‌نین هئچ بیر سؤزو یوخ. نه آنلاییش، نه قاوراییش بورادا کار کسمیر. وار اولان بوتون کیمسه‌نین، وار اولان بوتون نسنه‌نین سونو “یوخ” دور. ایلکینیندن یوخموش کیمی بیر “وار”، بیر وارلیق. متین اوچون بو سورونا شاشیرماق بئله گرکلی دئییلدی. او اولدوقجا اؤنجه‌دن بو سورون‌لاری دوشونموشدو. اونا گؤره ده هئچ شاشما‌دان بیر ده حاجی آدیشیرینی دوشوندو. ایندی او کسین ائوینه یئتیشمیش، قول- قیچینی اوزالدیب یاتمیشدی. سؤزسوز اولا بیلسین بؤرکسوز و تومانسیز یاتیب، لاپ بئله گنج‌لیک چاغ‌لارینی یوخو گؤروردو. متین بیر ده اؤزونه دؤندو. بارماق‌لاری‌نین آراسینداکی سیقارئتی اؤزو بویدا کوله دؤنموش، بوینو بوکوک بیر اینسانا بنزه‌ییردی. پنجره‌نی باغلادی. پنجره‌نین ال یئرینیسه بیر ییغین اوتاق اوزونه داغیلمیش کیتاب- کاغیذلارین ایچیندن تاپیب بیر تهر یئرینده ایلیشدیریب اوتوزدوردو. قول ساعاتینی یوخلادی. هاوادا یئل اولدوغونا گؤره قاپی‌نین دالیندان آسلانمیش ساری کاپشنینی گؤتوردو. سیقارئت پاکاتینی قولتوق جیبینه، فنده‌ییسه یان جیب‌لری‌نین بیرینه قویدو. قاتار قفه‌سی‌نین واختی‌یدی!…
آبان آیی ۱۳۹۴
