قاباق کی گون ائشیتمیشدیم کی اؤلکه‌نین درمان قاییرما انیستوتونون تدقیقاتچیلاریندان بیر گوروپو «کاغیذبازلیق»ین ضیدینه اولاراق بیر درمان دوزلدیب‌لر.بئله قرارا گلدیم کی بو درمانی آپاریب «کاغیذ بازلیق»آ آلیشمیش ایشچی‌لرین بیری‌نین اوزه‌رینده سیناییم.بونا بینان انیستوتا گئتدیم.اونلار، تام احتیرام‌لا همان درماندان اوچ حب منیم ایختییاریمدا قویدولار.انیستوتدان چیخیب بیر باشا بیر اداره‌یه گئتدیم.چون کی من بو درمانی همین اداره‌نین «کاغیذ باز» مودورونون اوستونده سینایاجاقدیم.
مودورون کاتیبی، اوزون ساچلی، گوده بیغلی بیر کیشی ایدی.او باشینی یوخاری قالدیرمادان ، قیزیل دیشلرینین آراسیندان چیخیب گلن، میریلتی‌یا اوخشار بیر سسله دئدی: «مودورو جنابلاری هئچ کیمی قبول ائتمیرلر»
ائله بو آندا ، اداره‌نین چایچیسی قوجا قادین، الینده‌کی زیریده بیر ایستیکان چای‌لا، مودورون اوطاغی‌نین قاپیسینا یاخینلاشدی.او اوطاغا داخیل اولمامیشدان قاباق، من اونون بیر آن غفلت ائتدییندن بهره‌لنیب، «کاغیذ بازلیق»آ ضید اولان حببین بیرینی، تئز مودورون چایینا سالدیم.سونرا اونون اوطاغی‌نین یانیندا آددیملاماغا مشغول اولوب و گؤزلدیم کی گوروم نه اوز وئریر؟ بئش دقیقه کئچممیشدی کی، بیردن مودورون اوطاغی‌نین قاپیسی آچیلدی و مودور جنابلاری، ائنی بویون باسمیش، گوده میریق هئیکلی ایله دیغیرچاق کیمی دیغیرلانا ـ دیغیرلانا اوطاغیندان چیخدی.منی گورن کیمی، ائله بیر جور منله یاناشدی کی، گویا من اونون مودورویم.اوز ـ گوزونده مئهریبان بیر گولوش ناخیشلانمیشدی.مئهریبانجاسینا دئدی :
ــ عزیز دوستوم من امینم کی سیز منی گؤ رمک اوچون گلیب سیز ویقین کی بو اداره نین موراجیعت چی لریندن سیز و نسه بیر ایسته یینیز وار .من تام ووجودوم لا ، سیزین ایختییارز دایام و ائده جه یینیز امیر لری گوز له ییرم .
اونون بوتون اوز ـ گوزونوندن و داز باشی نین هر یئریندن شادلیق پیرت لاییردی.او منه ساری گله ـ گله قولارینی ائله آچمیشدی کی ائله بیل تکجه منی یوخ ، بلکه بوتون ترقی سئور اینسانلاری قوجاقلاییب باغرینا باسماق ایسته ییرد ی.منی سالام ـ صلوات لا اؤ ز خو صوصی ایش اوطاغینا آپاریب یوموشاق بیر موبلین اوستونده اوتور تدو و ائشیکدن گلن یئل منی اینجیتمسین دئیه ال ـ آیاغینی داغیدا ـ داغیدا اوطاغین پنجره سینی باغلاییب دئدی:
ـــ عزیز دوستوم من سیزن اوچون نه خیدمت ائده بیلرم؟
ــ من بیر تصدیق نامه ایسته ییرم کی …
ــ بیر تصدیق‌نامه ؟ من سیزین اوچون بیر دوجین تصدیق‌نامه تقدیم ائده‌رم .
ــ ایر مومکونسه بو تصدیق‌نامه‌نی بیر هفته‌یه‌جن منه مرحمت بویورون .
ـ عزیز جانیوا آند اولسون اولماز، باخ ائله لاپ ایندیجه من بو تصدیق‌نامه‌نی سیزه تقدیم ائده‌رم .چوخ یوخ بیر اون دقیقه دؤزسه‌نیز، من سیزین تصدیق‌نامه‌زی حاضیرلایارام .
سونرا اوتاقدان چیخیب کاریخدیغیندان قاپینی دا باغلامادی و ائشیتدیم کی او اؤز کاتیبینه بئله دئییردی:
ــ آخی سن نییه منی گؤرنده بو جور دیک آتیلیرسان؟ خواهیش ائدیرم کی سیز، عاجیزلیگی ایفاده ائده‌ن تبسومو اوزوزدن آتین گئتسین .منیم بئله یالتاقلیقلارا تابیم یوخدور. آخی نییه بو اداره‌نین بیر نفرده بئله موراجیعت‌چیسی یوخدور؟ تئزلیکله، بوتون جاماعات ییغیلان مکانلارا، ایدمان خانالارا، زنگ ائله و دئنن کی هر کسین نه ایشی وارسا تئزلیکله بو اداره‌یه موراجیعت ائتسین. باخ ائله من بورداکی بو موراجیعتچی‌نین ایشینی یولا سالاندان سونرا ، فحله‌لرین، کندلی‌لرین و ضیالی‌لارین هر نه ایستکلری اولسا جانلا ـ باشلا یئرینه یئتیره‌ر‌م . من اؤزوم ده ناهار واختی اوغلوم «پئتیا» درس اوخویان مکتبه گئدیب، اورانین مودورو ایله، بو حاقدا صؤحبت ائله‌رم . بو آندا قوجا قادین مودورون اوتاغینا بیر دانادا چای گتیردی. من قرارا گلدیم کی مودورون چایینا، او حب‌لردن بیرینی سالیم .آنجاق کاریخدیغیمدان، حبین ایکیسینی‌ده بیردن سالدیم چایا. مودور جنابلاری اوتاغا گیریب چایدان بیر قورتوم ایچدی. صیر ـ صیفتی قاباقکیندان داها چوخ ایشیقلاندی. اوزونو منه ساری توتاراق دئدی:
ــ باخ ایندیجه سیزین تصدیق‌نامه‌نیز حاضیر اولار. بوگون نه گؤزه‌ل گوندو. هاوا یاز عطیری ساچیر. گؤی اوزونده کی بولوت پارچالاری قریبه گؤزه‌لدیلر! گونشین شوعالاری دوواردا نه گؤزه‌ل رقص ائله‌ییر(مودورون کاتیبی دفتره داخیل اولدو.) هه ائله لاپ ایسته‌دیگیم تکی‌دی. تئزلیکله، او تزه بینا ایسته‌دیییم مکتوبو جیر آت قوی گئتسین. باخ، ائله من ده، سن ده، ایپانوف دا، ائله لاپ او یالتاق «اون کول چکین» ده بوتون اداره ایشلریمیزی ائله بو بینادا گؤره بیلریک. بیز اداره‌نین اوضاعسینی سهمانلامالییق. میثال اوچون، گرک کی بو مستخدمه قادینین اوضاعسی یاخشیلاشسین. ائله «کیریلتسئف»ین‌کی ده. اونون عاغلینا نه گلیر قورخمازجاسینا دئییر. او هئچ زادی سایمازدان بیزیم اداره‌نین اوضاعسیندان چوخ یئرلی و دیرلی تنقیدلر ائدیر.
مودور جنابلاری چایی گؤتوروب بیر قورتوم دا ایچدی. «کاغیذبازلیق»آ ضید اولان درمان اوز اثرینی چوخ گؤزه‌ل باغیشلامیشدی. مودور تئلفونون دسته‌یینی تله‌سیک گؤتوروب، بیر نومره‌نی توتاراق دئدی:
ــ «ماشا» !؟..دانیشان منم. داها آیین اولیندن خرجینی یوللارام گلر. ایر خوشلاییرسان‌سا خرجین‌له بیرگه سنین اوچون بیر هدیه‌ده یوللارام.
مودور جنابلاری چایدان بیر قورتوم دا ایچندن سونرا اونون احوالاتی لاپ دا ماراقلی اولدی. اؤز کاتیبینه زنگ ائله‌ییب دئدی:
ــ بیرینجی بو کی باشینی یوخارییا قالدیریب لاب دوز ساخلا. ایکینجیسی ده «ائیوانوفی» ایشینین اوستونه قایتار؛ آخی او اداره‌نین اوضاعسینی تنقید ائتدیگی اوچون من اونو ایشیندن چیخارمیشدیم. اونون اؤده‌نیلمه‌میش معاش‌لارینی دا اؤده‌یین. «ماتیوا» ظاهیرا اؤزو، اؤز مئیلی ایله ایشدن چیخیب گئتمیشدی، آنجاق ائله ده‌ییردی. اونو دا ایشینه قایتارین. مودور جنابلاری بیر قورتوم دا چایدان ایچدی. اوندان سونرا نه اوز وئردیسه دای منیم خبریم اولمادی. چونکی بیردن ــ بیره هر شئی سیخ بیر دومانا بوروندی…
البته سیز دیققتلی اولمالیسیز کی منیم حئکایه‌مین عونوانی «یای گئجه‌سی‌نین یوخوسو» ایدی.
***
حئکایه، فارسی ترجومه‌سی اساسیندا چئوریلیبدیر. (هنر یک لبخند – طنز امروز شوروی- ترجمه منوچهر محجوبی)
