قضا و قدر
مرتضی مجدفر
اوتوز بئش ایل بیر عؤموردور. اوتوز بئش ایل بیر عصرین اوچدن بیری‌دیر. اوتوز بئش ایل بوندان قاباق، اوشاق‌ایدیم؛ ابتدایی دؤوره‌سینده درس اوخویان بیر جیبیلدیز اوشاق. هر گون مدرسه‌دن ائوه دؤندوکده، سامان مئیدانینا قالمیش، بالا حامام ایله دوه‌چی بازارچاسی‌نین آراسیندا دوشن امامزادایا باش وورور،اورادا اوز وئره‌ن هر بیر زاددان خبردار اولماغی اؤزومه وظیفه بیلیردیم. «سید ابراهیم» امامزاداسی‌نین قبرستانلیغیندا یاتان سیدین هانسی اماما باغلی اولدوغوندان، ائله بیر چوخ خبریم یوخ‌ایدی. آنجاق امامزادانین حیه‌طی، هم ده اونون قیراغیندا دوشن خارابالیق، بیز مدرسه اوشاقلاری اوچون،گؤزل بیر فوتبال مئیدانی ایدی. مدرسه‌دن ائوه قاییتدیغیمیز زامان، اورادا فوتبال اویناماغی اؤزوموزه بورج بیلردیک و بورجوموزو اؤده‌مه‌میش ائوه دؤنمزدیک. هم ده هردن بیر امامزادانین ایچری‌سینه باش ووروب، اورادا احسان ائدیلن پنیر چؤره‌ک ایله حالوا بلله‌لرینی، اورایا گلن آروادلاردان آلیب، جانیمیزا قوّت ائد‌ردیک.
امامزادانین ایچریسی چوخ دینج وایلنمه¬لی بیر یئر ایدی. بونو، فوتبالدان یورغون-آرغین دوشوب، قان¬تری‌نین ایچینده، اؤزوموزو ایچری سالاندا، هم ده باشماق‌لاریمیزی،کیف-کیتابلاریمیز‌لا برابر، قیراغیمیزا قویوب، دادلی- دوزلو احسانلاری، نذر پایلایان خانیم‌لاردان آلیب، یئدییمیز، ایلندییمیز زامان آنلامیشدیم.
آنجاق امامزادانین آیری صفالی زادلاری دا وار ایدی. دیلنچی‌لر، فالچی‌لار، هم ده امامزادانین هنده‌ورینده یئره دوشن مکتوبلار و یا کاغیذ پارچالاری.
بیرینجی دؤنه یئردن گؤتوروب، چوخ چتین‌لیکله اوخودوغوم بو کاغیذلارین بیریندن هئچ نه آنلامادیم. اوندا سکگیز یاشیم وار ایدی. مکتوبدا بئله بیر سؤزلر یازیلمیشدی: «فلان کسی یوخودا گؤردوم. دئدی: هر کس بو کاغیذی سید ابراهیمدا تاپدیقدان سونرا، اونون اوستوندن یئددی دؤنه یازیب، باشقالاری‌نین آراسیندا پایلاماسا، یئددی گون قورتولمادان، درمانی بیلینمه‌ین بیر بلایا اوغراییب، دونیادان کؤچر. قورخون و بو مکتوبو یئددی دؤنه یازین و پایلایین.»
سونرالار و یوخاری کیلاسلارا گئتدیکجه، باشقا مکتوبلار دا تاپیب، اوخودوم. مکتوبلارین هامی‌سی‌نین مضمونلاری بیر ایدی. آنجاق یوخویا گلن‌لر، اوستوندن یازیلان کاغیدلارین سایی، یایماغین کیفیتی، بلانین نؤوعو، دونیادان کؤچمه‌نین یا بلانین نه جور تعیین اولونماسی و مکتوبون قیسا یا اوزون اولدوغو فرقلی ایدیلر.
اوچونجو کیلاسدا ایدیم. بیر گونو یاز ایدی. مدرسه، آخشام ساعات دؤرد یاریمدا باغلانمیشدی،گون باتانا قده‌ر، اویناماغا واختیمیز وار ایدی. خارابالیقدا قیزغین بیر فوتبال اویونو باشلانمیشدی. کیف‌لریمیز ایله دروازا دوزلده‌رک، ایکی قاتلی بیر توپون دالیسینجا اویان- بویانا قاچیردیق. صوراتلاریمیز قیپ- قیرمیزی و لب- لبی کیمی اولموشدور… لاپ کئفین جؤوهرین چکیردیک.
هاوا قارانلیقلاشماغا باشلامیشدی، بیز ایسه یورولماغا؛ بوندان علاوه آجالمیشدیق دا. مدرسه‌دن گلدییمیز زامان، اللرینده ایچری‌یه احسان آپاران خانیم‌لاری گؤرموشدوک… ائله اونا گؤره فوتبالا سون قویدوق و امامزادانین ایچری‌سینه گئتدیک.
یئنه ده امامزادانین ایچری‌سینده اولان سرین هاوا، ایلیق و اوره‌یه یاتان ایدی. بو سرینلییی، بیر خانیمین پایلادیغی سرین هئیوا شربتی، داها دا آرتیردی. بیر باشقا خانیم دا پنیر چؤره‌ک تیکه‌سی احسان ائتدی: هم ایچدیم، هم ده یئدیم… سونرا ایسه باشماق‌لاریمی،کیفیم ایله برابر، باشیمین آلتینا قویوب، دووارین قیراغیندا اوزاندیم…
بیر آز سونرا،یاری آییق، یاری یاتمیش حالیندا، یئنه ده دووار قیراغینا دوشن بیر کاغیذ تاپدیم. ائله اوجور اوزاناقلی، اونو اوخودوم. آز- چوخ اوخوماقدا باجاریق تاپمیشدیم و داها یاخشی اوخویا بیلیردیم: «امامزادا یاتماق یئری دئییل. بونو بیلین، آنلایین و هامییا دئیین. هر کس بو مکتوبو اوخویا و اوزوندن یوز دفعه یازیب، باشقالاری‌نین آراسیندا پایلاماسا، یئددی گون قورتولمادان، درمانی بیلینمه‌ین بیر بلایا اوغراییب، دونیادان کؤچر یا دا کی اونا آغیر بیر ضربه ده‌یر. قورخون و بو مکتوبو یوز دؤنه یازین و پایلایین. بو سؤزلری، فلان کس ده، اونو یوخودا گؤردویوم زامان، تأیید ائتمیشدی… بو سیزین قضا و قدرینیزدیر.»
اوزاندیغیم یئردن دیک دوردوم و اوتوردوم… امامزادا دا یاتمیشدیم. باشماقلاریملا-کیتابیمی گؤتوردوم و امامزادانین حیه‌طینه چیخدیم.
هاوا قارانلیقلاشمیشدی و اذان واختی چاتمیشدیر. کاغیذ هله‌ده الیمده ایدی. «یوز دفعه اوستوندن یازمالییام»؛ اؤز-اؤزومله دوشوندوم و قورخو جانیما دوشدو:«یازماسام، یئددی گون قورتولمادان…»؛ داها دا آرتیق، قورخو جانیمی بورودو.
«بو منیم قضا و قدریم‌دیر»؛ داها بونو آنلامادیم. بیر داها کاغیذی آچیب، اوستوندن اوخودوم؛ دوز ایدی: «بو سیزین قضا و قدرینیزدیر…»
مدرسه‌نین سون زنگی‌نین چالینماسیندان و امامزادایا گلدییم زاماندان، بیر ساعاتدان آرتیق کئچمیشدیر. گئجیکمیشدیم و یقین کی ائوده منی گؤزله‌ینلر، خصوصیله آنام، نیگرانچیلیقدا ایدیلر. ائله اونا گؤره قاچماغا باشلادیم. مدرسه‌م آتامین دوکانینا یاخین اولماسینا باخمایاراق، ائویمیزله فاصیله‌لی‌ایدی. سید ابراهیمدان، راسته‌کوچه‌یه گئتمه‌لی و بو آرادا چای‌قیراغی و کؤرپو اوستوندن ده کئچمه‌لی‌ایدیم. سید ابراهیمدان، دوه‌چی بازارچاسینا، اورادان چای قیراغینا و سونرا کؤرپونون اوستونه چاتماغیمی، هئچ نه آنلامادیم و بیر آندا اؤزومو دوز کؤرپونون اورتاسیندا گؤردوم. قضا و قدر کاغیذی هله‌ده الیمده ایدی.
بیر داها کاغیذی آچیب، یازییا باخدیم: «بو سیزین قضا وقدرینیز‌دیر…». اووجومون ایچینده قالمیش و تر ایله ایسلانمیش کاغیذی آتدیم چایین اورتاسینا و باهار یاغیشلاریندان دوزه‌نیلن آخار چایین سویو، اونو گؤتوردو، اؤزو ایله آپاردی…
بیر نئچه دقیقه سونرا، ائوده‌ایدیم. گئجه یاتانا قدر، قضا و قدر کاغیذی، منی بوراخمیردی. یئددی گون سونرا، آخشام باشی امامزادایا باش وورمادان، بیرباشا مدرسه‌دن ائوه دؤندوکده، یئنه کؤرپونون اوستونده دایاندیم و آخار سویا گؤز تیکدیم. ائله بیل سو ایله دانیشیردیم. قضا وقدر کاغیذی و یئددی گونو خاطیرلادیردیم و اؤز- اؤزومله گولومسه‌نیردیم.
بیردن- بیره گؤزوم قارالدی و الیمده اولان مدرسه کیفیم،کؤرپونون اوستوندن تولازلاندی و دوز سویون اورتاسینا دوشدو. چایین سویو، سرعتله گئتمکده ایدی. کؤرپونون قیراغیندا بیر داش پیلله‌کان وار ایدی. قاچا- قاچا اؤزومو اورایا چاتدیردیم و بیر گؤز قیرپیمیندا، چایین ایچینه گیردیم. کیفیم سویون ایچینده اوزه- اوزه گئتمکده‌ایدی؛ من ایسه سویون قیراغیندا،کیفیمی گؤزوم ایله ایزله‌یه‌رک، قاچماقدا. سو آخیردی،کیف گئدیردی، من قاچیردیم.
سو چایین اورتاسیندان گئدیردی، اویان- بویانی ایسه داشلی- تورپاقلی بیر یول‌ایدی. من ده سولداکی یولدان گونشه ساری قاچیردیم… بیر آندا آیاغیم بودره‌دی و یئره ییخیلدیم. بیر داها قالخدیم، آنجاق یئنه ده ییخیلدیم. نئچه نفر مدرسه اوشاغی، هم ده بؤیوکلو- کیچیکلی، آداملار، منیم آرخامجا قاچیردیلار. ائله بیل اونلار،کیفیمی توتماق اوچون، منیم قاچماغیمی گؤرموش، چایین ایچینه دوشموشدولر… گلیب منه چاتدیلار،آنجاق منی دیندیرمه‌دن،گئتدیلر… دئمک، اونلار منیم کیفیمی سودان توتماق ایسته‌ییردیلر.
اونلار گلیب، مندن اوزاقلاشدیقدان سونرا، داها هوشدان گئتدیم…
***
بیر- ایکی ساعات سونرا ائوده ایدیم. آتامین دوستلاری منی تانیمیش، چایین ایچیندن چیخارتمیش، ائوه گتیرمیشدیلر. دئمه‌لی هوشدان گئتمه‌میشدیم و تکجه یورغون اولدوغوم اوچون، حالدان گئتمیشدیم. کیفیمی ده کؤرپودن بیر آز قاباقلیق، مدرسه اوشاقلاری سودان توتموش، ائویمیزه گتیرمیشدیلر.
آنام منه یئر سالمیشدی. یورغان- دؤشکده، خانلار کیمی یاتمیشدیم. باهار اولدوغونا گؤره، منه سویوق دیمه‌میشدی. تکجه یورولوب، قورخموشدوم.
داها یاواش- یاواش دینجلمکده‌ایدیم و آنام، دفتر-کیتابلاریمی، کیفین ایچیندن چیخاردیب، قوروتماقدا ایدی. اؤز- اؤزو ایله ده دانیشیردی و منی، شولوق اولدوغوما گؤره دانلاییردی. دفترله کیتابلاری بیر- بیر کیفدن چیخاردیر، الی ایله صافلاییر و فرشین آلتینا قویوردو. آنام، آز – چوخ اوخوماق باجاراردی، ائله اونا گؤره کیتابلارین و دفترلرین اوستونه یازیلان آدلارینی اوخویا بیلیردی. داها من یئریمین ایچینده اوزانمیشدیم و تکجه آنامین سسینی ائشیدیردیم.
بیر آز سونرا، آنام دئدی: «بو نمنه‌دی؟!» سونرا ایسه، قیریق- قیریق و کلمه‌لری بیر-بیرلرینه یاپیشدیرا- یاپیشدیرا، اوخوماغا باشلادی: «امامزادا یاتماق یئری دئییل…»
ائله بیل یوخو گؤروردوم. آنام اوخویوردو. من ایسه گؤزلریمی یوماراق، یئریمین ایچینده قویلانماقدا ایدیم. داها آنام یازی‌نین سون جمله‌لرینه چاتمیشدی: «… بو سیزین قضا و قدرینیزدیر…»
قضا و قدر سؤزونو ائشیده‌رک، اؤزومو یورغان- دؤشکده گؤره‌رک، اوتاغین تاوانیندا گؤیلره اوچوردوم… گؤیلره.
بهمن ۱۳۸۵- تهران
یک پاسخ
جان قوربان …
یئنی مضمونلو ایدی و لیذت آلدیم
و اؤیره شدیم . قلمینه ساغلیق .