ایشیق
چئویرن: ایشیق
ترجمه: ایشیق
سسلندیرن: ایشیق


شاهین ماهنی‌سی[۱]
ماکسیم گورگی[۲] – چئویر
ن: ممّد عاریف

 ساحیل‎ده تنبل- تنبل نفس چکن گئنیش دنیز آیـین ماوی شفق‎لرینی سپدییی اوزاقلاردا یوخویا دالمیش و حرکت‎سیز ایدی. یوموشاق و گونش رنگلی دنیز اورادا جنوبون ماوی سماسیله قوووشور, اولدوزلارین قیزیل ناخیش‎لارینی گیزلمه‎ین حرکت‎سیز پامبیق بولوتلارین شفّاف توخوماسینی اوزونده عکس ائتدیره‎رک موحکم- موحکم یانیر. گؤی یوخولو- یوخولو ساحیله سورونرک سوسماق بیلمه‎ین دالغالارین نه پیچیلدادیقلارینی آنلاماق ایسته‎ییرمیش کیمی گئتدیکجه دنیزین اوزه‎رینه چوکور.

 شیمال شرق کوله‎یی‎نین ائیرک عئیبه‎جر شکیله سالدیغی آغاج‎لارلا اورتولو داغلار اوز زیروه‎لری ایله ماوی بوشلوقلارا دوغرو یوکسه‎لیر, جنوب گئجه‎سی‎نین ایلیق و نوازیشکار قارانلیغینا بورونموش کسکین چئوره‎لری دییرمی‎لشیردی.

داغلار ووقارلا دوشونجه‎یه دالمیشدیر. داغلارین قاباریق, یاشیل, موتلو یال‎لاری اوزه‎رینه داغلاردان قارا کولگه‎‎لر دوشور و بو کؤلگه‎لر سانکی یئگانه حرکتی دایاندیرماق, سولارین سوسمایان شیریلتی‎سینی و کوپوک‎لرین نفسینی بوغماق, هله داغلارین دالیندا گیزلنمیش آیـین گوی, گوموش شفقت‎لریله بیرلیکده اطرافی ساریمیش سئحیرلی سوکوتو پوزان بوتون سس‎لری اودماق ایسته‎ییرمیش کیمی, دالغالاری بورویور.

آللاه- و اکبر- دئیه قوجا کریمه‎لی چوبان اوجا بویلو, چال ساققال, جنوب گونشینده یانیب قارالمیش آریق و دونیا گورموش بیر قوجا اولان نادیر رحیم اوغلو یاواشجادان آه چکیر.

بیز داغدان قوپموش, کؤلگه‎یه بورونموش و یوسونلاشمیش بویوک بیر قایانین قم‎لی- توتقون بیر داشین دیبینده قوم اوزه‎رینده اوزانمیش قایانین دنیزه باخان بؤیرونو داغلارا, دنیز اوتلاری و یوسون‎لارلا اورتولموش و بو اوتلارین ساللانیق قالدیغی قایا, داغا دنیز آراسینداکی ائن‎سیز قوم زولاغینا باغلی کیمی گورونور. تونقالی‎میزین آلووو بو قایانی داغ طرفیندن ایشیقلاندیریر. آلوو تیتره‎دیکجه یاریقلار شبکه‎سیله اورتولموش قوجامان قایانین اوزه‎رینده کولگه‎لر اویناشیر.

من رحیم ایله برابر ایندیجه توتدوغوموز بالیقدان شوربا بیشیریریک, و ‎ایکیمیز ده هر شئیین آداما, اوز داخیلی عالمینه ایمکان وئردییی قده‎ر شفّاف و جانلی کیمی گوروندویو, صاف و کده‎رسیز اوره‎ک‎ده دوشونمکدن باشقا هئچ بیر آرزو اولمادیغی زامان اینسانین کئچیردییی بیر احوال- روحییه ایچری‎سینده‎ییک.

دنیز ایسه ساحیله دوغرو سورونور, دالغالار نوازیشله سسله‎نیر, سانکی اونلار ایسینمک اوچون تونقالین یانینا بوراخیلمالارینی ریجا ائدیرلر. بعضن سولارین شیریلتی‎سی‎نین عومومی آهنگی ایچری‎سینده یوکسک و جوشغون بیر سس ائشیدیلیر- بو بیزیم یاخین‎لیغیمیزا سورونوب گلن داها جسارتلی بیر دالغانین سسی‎دیر.

رحیم قومون اوزه‎رینده دنیزه طرف اوزوقویلو اوزانمیش, دیرسک‎لرینی یئره دایاییب باشینی اوووجلارین ایچری‎سینه آلاراق, دالغین- دالغین توتقون اوزاقلارا باخیر.

اونون, قویونون دریسینده تیکیلمیش توکلو پاپاغی پئیسرینه دوشموشدور. دنیزدن اسن مئه اونون خیردا قیریشیقلارلا اورتولن گئنیش آلنینی سرینله‎دیر. منیم, اونو دینله‎ییب- دینله‎مه‎دیییمه فیکیر وئرمه‎یه‎رک او, دنیزله دانیشیرمیش کیمی فیلوسوفلوق ائدیر:

– آللاهین صادیق بنده‎سی‎نین یئری جننت‎دیر. بس آللاها و ‎پئیغمبره ایطاعت ائتمه‎یه‎نین یئری, بلکه او باخ بو کوپو‎یون ایچینده‎دیر… سولارداکی او گوموش لکه‎لر, بلکه او واخ اوزودور… کیم بیلیر؟

قارا, عظمتلی دنیز ایشیق‎لانمادادیر, اونون اوزه‎رینده آیـین اورایا- بورایا سپیلمیش شوآلاری گورونمه‎یه باشلایـیر. آی, آرتیق داغلارین آغاجلا اورتولو تپه‎لری‎نین آرخاسیندان چیخمیش و ایندی دالغین بیر حالدا اوز ایشیغینی, یاواشجادان آه چکه‎رک, اونو قارشیلایان دنیزه, ساحیله و بیزیم دیبینده اوزاندیغیمیز قایایا سپیر.

– رحیم!… بیر ناغیل دانیش…- دئیه من قوجادان ریجا ائدیرم.

رحیم منه طرف دونمه‎دی:

– نییه؟ – دئیه دوشونور.

– ائله بئله! من سنین ناغیلارینی خوشلایـیرام.

– من آرتیق هامی‎سینی سنه دانیشمیشام… داها ناغیل بیلمیرم.

او منیم بیر داها ریجا ائتمه‎ییمی ایسته‎دییی اوچون بئله ائدیر. من ریجا ائدیرم.

– ایسته‎ییرسن‎سه سنه بیر ماهنی سویله‎ییم؟ – دئیه رحیم راضی اولور.

من کوهنه بیر ماهنی‎نی دینله‎مک ایسته‎ییرم, او دا ماهنی‎نین اؤزونه مخصوص مئلودییاسینی ساخلاماغا چالیشاراق, حزین بیر آهنگله اوخوماغا, ناغیل ائتمه‎یه باشلایـیر.

«کورامال داغلارین یوکسک‎لییینه دیرماشیب, اورادا روطوبت‎لی بیر یارغاندا قیوریلاراق اوزاندی و دنیزه باخماغا باشلادی.

گویون یوکسک‎لیکلرینده گونش پارلایـیر, داغلار ایسه ایستی نفس‎لرینی گویه بوراخیر, آشاغی‎دا دالغالار قایالارا چارپیردی…

یارغانین ایچری‎سیله قارانلیقدا جوشغون‎لوقلا آخان سئل داش‎لارا دییب سسلنه‎رک دنیزه دوغرو شیغییـیردی…

آغ کؤپوک‎لره قرق اولموش بوز و قووّتلی سئل داغی یاریر, حیددتله هایقیراراق دنیزه تؤکولوردو. بیردن کورامالین قیوریلیب یاتدیغی یارغانا گؤیدن کؤکسو پارچالانمیش و قانادلاری قانا بولاشمیش بیر شاهین دوشدو…

او قیریق بیر یاغیرتی ایله یئره دوشوب گوج‎سوز بیر حیددتله کؤکسونو سرت داشا چیرپدی…

کورامال قورخدو, جلد گئری‎یه سوروندو, لاکین تئز آنلادی کی, قوشون ایکی- اوچ دقیقه‎لیک عؤمرو قالمیشدیر…

او, کؤکسو پارچالانمیش قوشون یانینا سوروندو و ‎دیک اونون گؤزونون ایچینه فیشیلدادی:

– نه وار اؤلورسن؟

– بلی, اؤلورم! دئیه شاهین دریندن بیر آه چکه‎رک جاواب وئردی, – من شرفله یاشادیم!… من سعادتین نه اولدوغونو بیلیرم!.. من ایگیدجه‎سینه چارپیشدیم!.. من گؤیلری گؤردوم… سن اونو ائله یاخین‎دان گؤره بیلمزسن!.. ائی یازیق!

– ائه, گؤیده نه وار کی؟ – بوش بیر یئردیر… من اورادا نئجه سورونوم؟ منیم اوچون بورا چوخ گؤزه‎ل‎دیر… ایلیق و روطوبت‎لی!

کورامال آزاد قوشا بئله جاواب وئردی و‎ اوره‎یینده اونون بو سایغی‎لامالارینا گولدو و بئله دوشوندو: اوچسان دا, سورونسن ده, آخیری معلوم‎دور: هامی یئرده یاتاجاق, هامی دؤنوب توز اولاجاق‎دیر…

لاکین جسارت‎لی شاهین بیردن چیرپیندی, بیر آز قالخدی و‎ یارغانا گؤز گزدیردی. بوز داشین آراسیندان سو سوزوردو, قارانلیق یارغاندا هاوا بوغونوق‎دو؛ اورادان چورونتو ایی گلیردی.

شاهین بوتون قووّه‎سینی توپلادی, حسرت و‎ آغری دویاراق باغیردی:

– اوه, بیرجه دفه ده گؤیلره قالخا بیلسه‎یدیم!.. من دوشمنی کؤکسومون یارالارینا سیخسایدیم و او منیم قانیمدا بوغولسایدی!.. اوه, دؤیوش سعادتی!

کورامال ایسه دوشوندو: اونون بئله اینله‎مه‎سیندن گؤرونور کی, گؤیلرده یاشاماق دوغرودان دا خوش‎دور!..

او, آزاد قوشا بئله تکلیف ائتدی: «سن یارغانین کنارینا گئت و آشاغی‎یا توللان! بلکه قانادلارین سنی قالدیردی و‎ سن هله بیر آز دا اؤز گؤیلرینده یاشادین».

شاهین سکسکه‎لی و‎ قورور ایله چیغیراراق جایناق‎لاریلا داش‎لار اوزه‎رینده سوروشه- سوروشه اوچوروما دوغرو گئتدی. او یاخین‎لاشدی, قانادلارینی‎ دوزه‎لتدی, بوتون کؤکسو ایله بیر آه چکدی. گؤزلرینی پارلاتدی و آشاغی‎یا یووارلاندی.

او قایالاردان داش کیمی سوروشه‎رک, قانادلارینی قیرا- قیرا للک‎لرینی ایتیره- ایتیره سورعتله دوشوردو…

سئلین دالغاسی اونو آلدی, قانین یایاراق اؤزونو کؤپوک‎لره بورودو, سورعتله دنیزه آپاردی. دنیزین دالغالاری ایسه حزین بیر نعره ایله داش‎لارا چارپیردی… و قوشون جسدی گئنیش دنیزده گؤرونمه‎ییردی…

II

کورامال یارغاندا اوزاناراق, اوزون موددت قوشون اؤلومونو, اونون گؤیلره اولان ائهتیراسینی دوشوندو. سونرا او, گؤزلری داییم سعادت خیالیله اوخشایان اوزاق‎لارا باخدی.

– او شاهین بو اوجو- بوجاغی اولمایان بوشلوقدا نه گؤرموشدو؟ نه اوچون اونون کیم‎لر اؤلرکن گؤیلره اوچماق سئوگی‎سی ایله اوره‎ک‎لرینی سیخیرلار؟ اورادا اونلار نه آنلایـیرلار؟ من آز موددتده بئله گؤیه اوچارام‎سا, بونلارین هامی‎سینی اؤیره‎نه بیلرم.

او, دئدییی کیمی ده ائتدی. حالقا کیمی قیوریلیب هاوایا سیچرادی و ‎ائن‎سیز بیر شرید کیمی گونش‎ده پارلادی.

سورونمک اوچون یارانان اوچا بیلمز!.. او, بونو داناراق, داش‎لارین اوستونه دوشدو, لاکین اؤلمه‎دی, گولدو…

باخ گؤیه اوچماغین لذّتی بوندا ایمیش او یئره دوشمک‎ده ایمیش, گولونج قوش‎لار! اونلار یئری تانیمایاراق اونون اوزه‎رینده سیخیلاراق گؤیون یوکسک‎لیک‎لرینه جان آتیر و ‎قیزغین بوشلوق‎لاردا حیات آختاریرلار. اورادا یالنیز بوشلوق‎دور. اورادا ایشیق بول‎دور, لاکین جانلی ووجود اوچون یئیه‎جک شئی و ایستینادگاه یوخدور. ایفتیخار نه اوچون‎دور؟ مذمّت نه اوچون‎دور؟ بونلار اؤز آرزولاری‎نین چیلغین‎لیق‎لارینی اؤرت- باسدیر ائتمک و اؤزلری‎نین حیات ایشینه یارامادیق‎لارینی گیزلتمک اوچون‎دورمو؟ گولونج قوش‎لار! لاکین اونلارین سؤزلری ایندی بیر داها منی آلدادا بیلمز! من اؤزوم هر شئیی بیلیرم. من گؤیو گؤردوم… من اورایا اوچدوم, اونو اؤلچدوم, یـیخیلماغین نه اولدوغونو آنلادیم, لاکین پارچالانمادیم, آنجاق من اؤزومه داها مؤحکم اینانیرام. قوی یئری سئوه بیلمه‎ین‎لر آلدانیش‎لا یاشاسین‎لار. من حقیقتی بیلیرم. من اونلارین چاغیریش‎‎لارینا اینانمیرام. منی یئر یاراتمیشدیر, من یئرله یاشایـیرام.

او, اؤز- اؤزونه اؤیونرک داشین اوستونده قیوریلدی.

دنیز نور ایچری‎سینده پارلایـیر, دالغالار دهشت‎له ساحیله چارپیردی. اونلارین ارسلان نعره‎سیندن مغرور قوش حاققیندا ماهنی گورلایـیردی. اونلارین قضب‎لریندن قایالار سارسیلیر, قورخونج ماهنی‎دان گؤی تیتره‎ییردی.

بیز, جسورلارین جوشغون‎لوغونا – عئشق اولسون- دئییریک!

جسورلارین جوشغون‎لوغو بودور حیاتین حیکمتی! ائی‎ جسور شاهین! سن دوشمن‎له ووروش‎دا قانینی آخیتدین… لاکین بیر زامان گله‎جک کی, سنین ایستی قانی‎نین داملالاری قیغیلجیم کیمی حیاتین قارانلیغیندا پارلایاجاق و بیر چوخ جسور اوره‎ک‎لر, چیلغین آزادلیق آتشیله ایشیق یاراداجاقدیر!

سن اؤلموش اول!.. لاکین روحجا جسور و قووّتلی اولانلارین ماهنی‎سیندا سن هر زامان جانلی ‎بیر تیمثال آزادلیغا, ایشیغا مغرور بیر چاغیریش اولاجاقسان!

بیز جسورلارین جوشغون‎لوغونا ماهنی‎لار قوشوروق!..».

… اوزاق‎لاردا دنیزین هامار سطحی سوسور, دالغالار آهنگ‎دار بیر سسله قوم‎لارین اوستونه سپه‎لنیر. دنیزه باخاراق من ده سوسورام. آی شوآلاری‎نین سویا سالدیغی گوموشو لکه‎لر گئتدیکجه آرتیر… قازانیمیز یاواش- یاواش قاینایـیر.

دالغالاردان بیری اوینایا- اوینایا ساحیله آتیلیر و مئیدان اوخویارجاسینا سسلنه‎رک رحیمین باشینا طرف سورونور.

– هارا گلیرسن؟.. چکیل!- دئیه رحیم الی‎له اونو قووور و دالغا موطیع بیر صورت‎ده دنیزه قایـیدیر.

رحیمین, دالغالارلا جانلی‎لار کیمی رفتار ائدیشی منه آز اولسا دا, نه گولونج گلیر, نه ده قورخونج. اطراف‎دا هر بیر شئی قریبه بیر طرزده جانلی, مولاییم, نوازیش‎کاردیر. دنیز ساکیت‎دیر و اونون هله گوندوزون حرارتیندن آزاد اولمامیش داغ‎لارا گؤندردییی سرین نفسیندن خئیلی قودرت‎لی صرف اولونمامیش قودرتین گیزلنمیش اولدوغو حیس ائدیلیر. توند ماوی سمادا اولدوزلارین قیزیل ناخیش‎لاری کشف اولوناجاق بیر سیررین شیرین اینتیظاریله اوره‎یی والئه ائده‎ن‎, آغیلی چاشدیران طنطنه‎لی بیر شئی یازمیشدیر.

هر شئی مورگوله‎ییر, لاکین چوخ سایـیق مورگوله‎ییر و آداما ائله گلیر کی, بیر ثانییه سونرا هر شئی چیرپیناراق جانا گله‎جک و ایضاحی چتین, شیرین سس‎لرین مونتظیم آهنگ‎له سسلنه‎جکدیر.

بو سس‎لر دونیانین سیرلرینی ناغیل ائده‎جک, اونلاری آغیلا ایضاح ائتدیکدن سونرا ایسه خیالی بیر شؤعله کیمی سؤندوره‎جک و اینسانین روحونو اؤز دالینجا توند ماوی انگین‎لیک‎لرین یوکسک‎لییینه قالدیراجاق, بورادا اولدوزلارین سایریشان ناخیش‎لاری سیرلر آچان اؤز قریبه موسیقی‎سیله اونو قارشی‎لایاجاقدیر.

 


[۱] عرب الیفباسینا کؤچورن: عزیز محسنی

[۲] ماکسیم گورگی روس خالقی‌نین بؤیوک یازیچی‌سی ۱۸۶۸ میلادی‌ده آنادان اولوب و ۱۹۳۶-نجی ایلده حیاتا گؤز یوموب‌دور. اونون یازدیغی و یاراتدیغی اثرلر دونیانین بیر چوخ دیلینه ترجومه و نشر اولونوب‌دور. «آنا»، «آرتامانوو‌لارین ایشی»، «چئلکاش»، «ایزگیل قاری»، «شاهین ماهنی‎سی»، «حیات دیبینده», «دوشمنلر», «ایتالییا ناغیل‎لاری» و باشقا بیر چوخ اثرلری فارسجایا ترجومه ائدیلیب و یایـیلمیشدیر. بیز بورادا ۱۹۴۶-نجی (۱۳۲۵ گونش ایلینده) باکی‎دا آذربایجان تورکجه‎سینده نشر اولونان «سئچیلمیش حئکایه‎لر» آدلی‎کیتابیندان «شاهین ماهنی‎سی»نی ساهمان‎لایـیب کؤچورموشوک. بو حئکایه درین مؤحتوا و معناسیندان باشقا آذربایجان تورکجه‎سی‎نین قودرت و زنگین‎لییی‎نی, ادبی اثرلرین ترجومه‎سینده عیانی صورتده گؤستریر. اومید ائدیریک کی, حؤرمتلی اوخوجولاریمیز اوندان بهره‎لنسین‎لر. (عزیز محسنی)

عبدالله یالچین
میرجمال حسینی (اینجیک)
چاپ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شاهین ماهنی‌سی/ ماکسیم گورگی– چئویر‎ن: ممّد عاریف

ایشیق
www.ishiq.net

آذربایجان ادبیات و اینجه‌صنعت سایتی

شاهین ماهنی‌سی/ ماکسیم گورگی– چئویر‎ن: ممّد عاریف

ایشیق
www.ishiq.net

آذربایجان ادبیات و اینجه‌صنعت سایتی

شاهین ماهنی‌سی/ ماکسیم گورگی– چئویر‎ن: ممّد عاریف

ایشیق
www.ishiq.net

آذربایجان ادبیات و اینجه‌صنعت سایتی