(۱): کور ایله یوخسولون شریکلیگی
گونلرین بیرینده بیر نفر یوخسول شخص جیبینده تنها ۵ قیران پول آددیملاییرمیش، گؤروب بیر چرچی کیلوو بیر تومنه اوزوم ساتیر. دئییر:
– چرچی قارداش! منیم ۵ قیرانیم وار، پولوم قده‌ری منه اوزوم وئر.
چرچی دئییر:
– بیر کیلولوقدان آز نه داشیم وار، نه ده بؤلمه‌یه حؤوصله‌م.
یوخسول خواهیش ائدیر آنجاق چرچی عناد ائدیب، ساتماییر. بیر نفر کور اوردا اوتوروب بونلارین دانیشیغینی ائشیدیرمیش؛ تئز یوخسول شخصی چاغیریب دئییر:
– دوغروسو منده ده ۵ قیران وار. اگر مایل اولسان پولوموزو اوست- اوسته قویوب بیر کیلو آلاق بؤلک.
راضیلاشیب اوزومو آلیرلار. ائله اورداجا قرارا گلیرلر بیرلیکده یئسینلر. قارشیدان بیر آرخ آخیرمیش. یوخسول اوزومو یویوب، گتیریر؛ خورجونون آچیر دستمال گؤتورسون یئره سرسین کی اوزومو اونون اوسته قویوب بیرلیکده یئسینلر. کور اوره‌یینده دئییر بیردن گؤزلو باشلار یئمه‌یه‌ها! تئز باشلاییر اوزومدن گیله- گیله یئمه‌یه. بیر نئچه‌سین یئیه‌ندن سونرا اوره‌یینده دئییر بلکه شریکیم منیم کورلوغومدان سو استفاده ائدیب گیله- گیله یوخ، اووج – اووج یئیه‌ر. باشلاییر اووجونو دولدوروب وئریر ایچه‌ری. بونادا اوره‌یی دؤزمه‌ییر دئییر بلکه سالخیم – سالخیم چکیر دیشینه، تئز سالخیمین بیرینی گؤتوروب ساپاغی قاریشق وئریر ایچه‌ری. یازیق یوخسول‌دا هله خورجوندان دستمال گزیرمیش. کور بیر آن فیکیرلشیر بیردن ییئیب قوتارار منه بیر شئی قالماز آآآ ! بیردن اللری‌نین ایکیسینی ده اوزومون اوستونه برک- برک باسیب دئییر:
– آی قارداش دایان دای بسدی، بودا منیم.
یوخسول باخیر گؤرور هئچ نه اونا قالماییب دئییر:
– ائوین یخیلسین هله من سیفته ائله‌مه‌میشم، نه بودا منیم دئییرسن؟
کور دئییر:
– انصافین هارا گئدیب؟ من کی گؤرمورم، الله کی گؤرور.
یوخسول یانا-یانا دئییر:
– او گؤزه‌ل الله بیر شئی بیلیر کی سنی کور، منی یوخسول ائدیب. سنین گؤزون اولسایدی یاخشی فیریلداقچی اولاردین. منیم‌ده پولوم اولسایدی ساده‌لیگیمدن باشیما سنین کیمی‌لر مین اویون آچیب دده‌مین کؤهنه بورجونا وئرمزدیلر.
یازیق خورجونون ویریب قولتوغونا یولا دوشور. اؤز- اؤزونه بئله دئییر: ایندی یوخسوللوغومون سببینی بیلدیم. بیر کورا حریف اولا بیلمه‌ین یازیق جانیم هاردان مینلرله مین اوزلو گؤزلولرین قارشیسیندا باش چیخاردا بیله‌جک!.
(۲)قورد، دوه و تولکو
گونلرین بیرینده بیر ساروان گؤرور دوه‌لرین بیری چوخ پیس وضعیتده‌دیر. بئله کی داها یئرییه بیلمیر و آریخلاییب، یوک آلتیندا دیزلری یئره گلیر. اؤز-اؤزونه فیکیرلشیر بلکه حیوان آغیر آلیزلاییب؟! اولمایا اونون خسته‌لییی باشقا دوه‌لری ده یولوخدورا ؟! گؤرور کسیب یئمه‌یه بئله نه واخت وار، نه ده دوه‌ده سوموکدن باشقا بیر شئی. دایانمادان دوه‌نین اووسارینی آچیب چؤله بوشلاییر و کاروانین باشین چکیب یولونا داوام ائدیر. دوه بیر آز حیران دولاناندان سونرا یادینا یاخینلیقداکی یام- یاشیل اوتلاق دوشور و اورداکی سرین سولو بولاق قرارینی باشیندان آلیر، تئز اورایا اوز توتوب هر زحمتله اولسا اؤزونو اورا یئتیریر. بیر مدت اوردا امن- آمانلیقدا شئهلی شفا وئریجی اوتلاردان و آلاغلاردان اوتلاییب، یاواش-یاواش اته قانا دولور. بئله کی آز مودتده بیر نر دوه‌یه چؤنور کی میثلی برابری دونیادا اولماییر.گونلرین بیرینده بیر تولکو اورادن اؤتوردو گؤزلری دوه یه دوشور؛ آغزی سولانیر، امما دوه‌یه حریف اولمادیغینی گوروب، بیر باشا یاخینلیقدا یاشایان بیر قوجا قوردون یانینا گئدیر. یولدا گؤزو باشقا بیر تولکویه ساتاشیر و دوه‌نین مسئله‌سینی اونا دا دئییر، اما یئنه‌ده گوج برابر اولمادیغیندان جاناوارین یانینا گئدیب، ادبله باش ائندیریب، ماجرانی اونا سؤیله‌ییرلر.
جاناوار چوخدان‌ایدی یاشلی اولدوغونا گؤره یاخشی بیر حیوان اوولامامیشدی. بیر آز فیکیره گئدیر. چون دوه اونون یاشیندا قوردا مناسیب اوو اولا بیلمزدی. تولکولر جاناوارین بو حالینی گؤروب باشیندان کئچنلری دویورلار و تئز دئییرلر:
– یئگن احتیاط ائدیرسن، ائله بیل سن تک دئییلسن، ایکی دایین‌دا سنینله‌دیر. بیزده هر طرفدن اونا یوگوره‌جه‌ییک، اونو کاریخدیریب، الدن سالاجاییق. (موغاندا یاشلی نسیل‌لر یاخشی بیلرلر بئله بیر ائل آراسی دئییم وار کی جاناوارلا تولکو دایی یئگن‌دیرلر) جاناوار تولکولرین اومودونا یئریندن چتینلیکله قالخیب دوه‌نین اوتلاغینا گئدیرلر. دوه بوینون قالدیریب اوزاقدان بو اوچ حریفین گلیشینی گؤره‌ن کیمی فیتینی آنلاییر (بیر مثل وار: گؤز قنیمین گئندن تانییار)
جاناوار و تولکولر گلیب چاتیرلار. دوه جاناواری قوجا و جانسیز گؤره‌ن کیمی سایمازجاسینا اوتلاماغلا مشغول اولور. تولکولر دوه‌نین بو جسارتینی گؤره‌ن کیمی بالاجا آیاقلارینی سورودولر و دالدا دایانیرلار، جاناوار دوه‌یه اوز توتوب دئییر:
– سن بیلمیرسن بورا آغا بئی‌یین اراضیسی‌دیر و ایجازه‌سیز بورادا اوتلاماق اولماز؟
:دوه دئییر
– من بیله‌نی بورا دره بئی‌ین مولکودور و من اؤز اوتلاغیمدا اوتلاییرام.
جاناوار دئییر:
– دره بئی کیمدیر؟ بورا منیم مولکومدور. من ده آغا بئی‌یم.
دوه دئییر:
– آغا بئی کیمدیر، بورا منیم اراضیمدیر. من ده دره بئی‌یم.
تولکونون بیری یاواشجاسینا دالی- دالی چکیلیب یاخینلیقداکی بیر تپه‌نین اوستونه اکیلیب، اوردان بونلارین دئییشمه‌سینه نظاره ائتمه‌یی عاغیلا باتان ایش ساناراق اوزاقلاشیر. دوه قوجا قوردا اوز توتاراق دئییر:
– ای شانلی جاناوار اونسوزدا من بو فانی دونیادان دویموشام، اگر منی یئمک ایسته‌ییرسنسه گل سؤزو چوخ اوزاتما، من بونا چوخ شاد اولارام، آخیر کی تانری دعالاریمی ائشیدیب منی بو آجیناقلی طالعدن سنین الینله خلاص ائتمه‌یی مقدّر قیلمیش. شوکورلر اولسون اولو یارادانا.
قورد بو گؤزله‌نیلمز خبردن سئوینجک اولور و بیر آز آرخایینلاشیر. دوه یئنه دئییر:
– حورمتلی آغا بئی! اؤلوم قاباغی سندن بیر ایسته‌ییم وار. بیلیرم آغا جاناوارسان، اؤلومه محکوم اولانین سون ایسته‌یینی یئرینه یئتیرمک انصافدان و مروتدندیر.
قورد دئییر:
– مطلق یئرینه یئتیره‌رم.
دوه دئییر:
– من عؤمور بویو ساروانا یوک داشیمیشام، قامچی یئمیشم، داها آغری‌یا، عذابا تاوانیم قالماییب. لوطف ائدیب منیم بوغازیمدان توتارسان جانیم تئز چیخار. اوللده قارنیمی یئرتسان چوخ عذاب چکه‌رم، بوغازیمدان یاپیشسان هم تئز جانیم چیخار، هم ده سن چوخ زحمته دوشمزسن.
جاناوار بئله بیر تکلیفی شرایطه اویغون گؤروب سئوینجک- سئوینجک قبول ائدیر، اما دوه‌نین بوینو یئردن هوندور اولدوغوندان، قوردون آغزی اورا چاتمیردی. قورد بیردن دوه‌نین قارنینا سوخولوب اونو ییرتماغی داها صرفه‌لی اولدوغون ساناراق، فیکری ده‌ییشیر و دوه‌نین گؤزلرینی یومولو گؤروب فورصتی قاچیرماق ایسته‌میر. داها یادینا دوشمور کی دوه نین ایکی کیپرییی وار و او بیرینی یومسا بئله، گؤره بیلر! دوه نین قارنینا سوخولماق اوچون اونون آلتینا گیرمه‌لی اولور. ائله بو آندا دوه دیزلری اوسته خیخاراق سیندانین قوردون بئلینه باسیر.(دوه‌نین سینه‌سی و بوینونون آراسیندا سیندان دئییلن بیر اعضا واردیر کی دوه نین اصیل سیلاحی‌دیر و بیرینی اؤلدورمک ایسته‌سه ییخیب یئره، سیندانی آلتیندا ازیب، جانین آلار)
بیرینجی تولکو جاناوارین دوه‌نین چکیسینه داوام گتیره بیلمه‌یه‌جه‌یینه و سیندان آلتیندان قورتارماغینا اومود ائتمه‌یه‌رک یاواش- یاواش دالی- دالی چکیلمک فیکرینه دوشور. ائله بو آن تولکونون گؤزو قوردون آرخاداکی مخرجینه ساتاشیر. گؤرور قوردون آرخا مخرجیندن گورولتولو سسلر گلیر. ایشی بو یئرده گؤره‌ن تولکو باش گوتورور قاچاراق آرادان چیخیر. او بیری تولکو کی تپه‌دن باخیردی قاچان تولکویه دئییر:
– هارا بو توونان قاچیرسان؟ دوه کی بیزی قووالامیر؟!
بیرینجی تولکو دئییر: آخی سن اورداکی هنگامه‌نی گؤرمیرسن! بئله کی دره‌بئی باسیر، آغا‌بئی چئزیر، بو تورپاغدا قالماق اولماز.
یک پاسخ
سلاملار حورمتلی قارداشیم
ان گوزل فولکور ناغیللاریزی اوخودوم لذت آپاردیم سیزه اوغورلار اولسون
درین سایغیلاریلا