بیز گلدی- گئده‌ریک، سن یاشا دونیا!
(۱۳۹۲ینجی ایلده سؤنن آذربایجان مدنیت اولدوزلاری)

کئچن ایل بیر سیرا ادبیات، اینجه‌صنعت و مدنی شخصیتلریمیزین عؤمور اولدوزلاری سؤندو. بو شرفلی انسانلار ملی مدنیتیمیزین ترقیسی و چیچکلنمه‌سی اوغروندا صرف ائتدیگی عؤمورلرینین بؤیوک بیر حصه‌سی اعتباریله، خالقیمیزین یادداشیندا ابدی‌لیک یاشایاجاقدیرلار. اونلار اونودولماسین دئیه، بیر داهادا عزیز و شرفلی خاطیره‌لرینه عشق اولسون دئییر، عزیزله‌ییریک:

جعفر بهرنگی – معلم (۱۳۲۰ – ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۲)

دونیا شهرتلی آذربایجان یازیچیسی “صمد بهرنگی‌”نین کیچیک قارداشی “جعفر بهرنگی”، ۱۳۲۰ینجی ایل تبریز شهرینده دونیایا گؤز آچمیش و عؤمرونون سونونا قده‌ر بهرنگی عائله‌سی‌نین عنعنه‌سینه صادق قالاراق بیر معلم کیمی تعلیم تربیه و ملی مدنیتیمیزین کئشیگینده دورموشدور. تاسفله آذربایجانین بو زحمتکش و ملی مسئولیت داشییان معلمی اردیبهشت آیی‌نین ۱۵ینجی گونو ابدی‌لیک حیاتا گؤز یومموش و بیر گون سونرا تبریز شهری‌نین وادی رحمت مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.

 آیت علی‌محمدی – معلم (۱۳۳۳ – ۱۷ مرداد ۱۳۹۲)
عؤمرونون بؤیوک بیر قیسمینی آذربایجانین شهر و کندلرینده معلم‌لیک ائدیب، انسانی و بشری آمال‌لارینا حیات بویو صادق قالان آیت علی‌محمدی، ۱۳۳۳ینجی ایل ساراب ماحالی‌نین اردلان کندینده دونیایا گؤز آچمیش, اورتا مکتبی قورتاردیقدا تبریز دانشسراسینا کئچیب, بیر چوخ آذربایجان گنجلری کیمی معلم‌لیگی اؤزونه پئشه سئچمیش و اردلاندا, زرنه‌ده, مهرباندا, همدانین هریان کندینده, موغانین پارس‌آبادیندا و نهایت تبریز شهرینده یوزلرله شاگردی اولموشدور. عؤمور بویو اؤز خالقینا, مدنیتینه و بشری آماللارینا صادق قالان بو انسان, مرداد آیی‌نین ۱۷سینده ابدی‌لیک اولاراق حیاتا گؤز یوموب و بیر گون سونرا بیر چوخ شاگردلرینین مشایعتی‌ایله تبریز شهری‌نین وادی رحمت مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.

   آقازاده علیایی –  شاعر (۱۳۰۶ – ۰۱ شهریور۱۳۹۲)
آذربایجان ادبیاتی و مدنیتی‌نین تانینمیش سیماسی, آقازاده علیایی(علیا) ۱۳۰۶ینجی ایل آذربایجانین باکی شهرینده مهاجر بیر عائله‌ده دونیایا گؤز آچمیش, یئددی یاشینداایکن عائله‌سیله بیرلیکده ایران آذربایجانینا دؤنوب، آتا بابا اوجاغی اولان ساراب ماحالینین دوننی کندینده مسکونلاشمیشدیر. سونرالار ساری, تهران و کرج شهرلرینده یاشاییب و آذربایجان ادبیاتی انکشافی اوغروندا چوخلو آغری و اذیت‌لره قاتلاشمیش‌دیر. فارس دیلینده “ققنوس”، شگفتیها”، “بانگ پدر”، “ساقینامه” و “احساس من” و آذربایجان دیلینده “آذری نغمه‌لری” و “قانادسیز پروانه‌لر” آدلی شعر مجموعه‌لری یاییلیبدیر. اوستاد علیایی آذربایجان یازیچیلار بیرلیگی‌نین فخری عضوی, کرج فرخی یزدی آدینا ادبی انجومنی‌نین قوروجوسو و ساهر ادبی- مدنی درنه‌یی‌نین موسس‌لریندن‌ایدی. بو اونودولماز آذربایجان ادبی شخصیتی, شهریور آیی‌نین بیرینده آرامیزدان کؤچموش و بیر گون سونرا تهرانین بهشت زهرا مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.

محرم بسیم – آکتیور (۱۲۹۹- ۵ مهر ۱۳۹۲)

ایران سینما صنعتی‌نین “مهربان بابا”سی کیمی شهرت تاپان محرم بسیم، ۱۲۹۹ینجی ایل آذربایجانین باکی شهرینده دونیایا گؤز آچمیش و ۱۸ یاشیندان صنعت دونیاسینا کئچمیشدیر. بیر چوخ فیلم‌لرده اوغورلو ایفالار ائتمیش و ایران سینماسیندا چوخ سئویلن و تانینمیش صنعتکار اولموشدور. اونون اشتراک ائتدیگی فیلملردن:  سهراب (۱۳۷۸)، جوانمرد (۱۳۷۵)، بازیهای پنهان (۱۳۷۴)، افسانه دو خواهر (۱۳۷۳)، می‌خواهم زنده بمانم (۱۳۷۳)، آنها هیچکس را دوست ندارند (۱۳۷۲)، ضربه آخر (۱۳۷۲)، پرواز را به خاطر بسپار (۱۳۷۱)، چهارشنبه عزیز (۱۳۷۱)، دو نفر و نصفی (۱۳۷۰)، دو سرنوشت (۱۳۶۸)، گلنار (۱۳۶۷)، در انتظار شیطان (۱۳۶۶)، شکار (۱۳۶۶)، غریبه (۱۳۶۶)، خانه ابری (۱۳۶۵)، تیغ و ابریشم (۱۳۶۴)، جدال (۱۳۶۴)، میلاد (۱۳۶۳)، یک روز گرم (۱۳۶۳)، خاک و خون (۱۳۶۲)، مرگ سفید (۱۳۶۲)، شجاعان ایستاده می‌میرند (۱۳۵۹)، مفسدین (۱۳۵۹)، رفاقت (۱۳۵۶)، عشق و خشونت (۱۳۵۶)، سرایدار (۱۳۵۵)، فاصله (۱۳۵۴)، سلام بر عشق (۱۳۵۳)، قربون زن ایرونی (۱۳۵۲) و … فیلملرینی و بیر چوخ سریال‌لاری آد آپارماق اولار. بوتون عؤمرونو صنعته حصر ائدن بو آذربایجانلی صنعتکار ۹۳ یاشیندا بو ایلین مهر آیی‌نین ۵ینده وفات ائتمیش و تهرانین بهشت زهرا مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.

خانعلی صیامی – فوتوگرافر (۱۳۳۱- ۴ آبان ۱۳۹۲)

آذربایجانین تانینمیش فوتوگرافری خانعلی صیامی ۱۳۳۱ینجی ایلین اسفند آییندا کلیبرده دونیایا گؤز آجمیش، ایرانین تانینمیش فوتوگرافرلریندن اولموش و آذربایجانین طبیعی و تاریخی گؤزللیک‌لرینین شکیل‌لرینی چکن ایلک صنعتکارلارداندیر. صیامی آذربایجان حال- هاواسیندا چکیلمیش ایکی سینما فیلمینین‌ده (سارای و سکوت کوهستان فیلملری) چکیلیشینده یاخیندان اشتراک ائتمیش و بو ایکی فیلمین شکیل چکمه ایشلرینی عهده‌سینه گؤتورموشدور. بوندان علاوه اوستاد صیامی‌نین اثرلرینی احتوا ائده‌ن ۴ شکیل‌لر مجموعه‌سی: “کتاب آذربایجانشرقی”، “مجموعه گنیجنه آذربایجان”، “امامزاده‌های آذربایجان‌شرقی” و ” آذربایجان چون یک درخت” عنوانلاری آلتیندا نشر ائدیلمیشدیر. او “سفر”، “کؤرپو”، “یول”، “مسافران”، “پیام ایدم”، “پیام ایرداک” و … س مجله‌لرله ده یاخیندان امکداشلیق ائتمیشدیر. بو آذربایجان صنعتکاری آبان آیی‌نین ۴ینده حیاتا گؤز یومموش و بیر گون سونرا تبریز شهری‌نین وادی رحمت مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.

مهرانگیز شریعتی – معلم (۱۳۳۳- ۲۲ آبان ۱۳۹۲)
آذربایجانین تانینمیش اجتماعی و مدنی شخصیتی غلامحسین فرنودون حیات یولداشی و اوزون ایللر آذربایجاندا تعلیم تربیه ساحه‌سینده زحمتلره قاتلاشان و ملی مدنیتیمیزین کئشیگینده عؤمرونو صرف ائدن مهرانگیز شریعتی ۱۳۳۳ینجی ایل تبریز شهرینده آنادان اولموش و سونرالار بیر چوخ آذربایجان گنجلری کیمی معلم‌لیگی اؤزونه پئشه سئچمیشدیر. بو صمیمی و بشری آمال‌لارینا حیات بویو صادق قالان آذربایجان معلمه‌سی آبان آیی‌نین ۴ینده حیاتا گؤز یومموش و ایکی گون سونرا تبریز شهری‌نین وادی رحمت مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.
   رفیع مؤتمنی طباطبایی – رسام (۱۳۱۸ –  ۰۱ دی ۱۳۹۲)
آذربایجانین گؤرکملی رسامی و “یئنی رساملیق آتاسی” کیمی شهرت قازانان اوستاد رفیع موتمنی طباطبایی ۱۳۱۸ینجی ایل تبریز شهرینده دونیایا گؤز آچمیش؛ رساملیق و اینجه‌صنعت رشته‌سینده تهران دانشگاهیندا اختصاصلانمیش و سونرالار دانشگاه اوستادی و تبریز شهری‌نین “هنرستان میرک” مدیرلیگی وظیفه‌سینده چالیشمیشدیر. اوستاد ˈرفیع موتمن طباطبایی یئنی اوصوللو رساملیق صنعتینده بیر چوخ شاگردلر تربیه ائتمیشدیر. بو گؤرکملی آذربایجان صنعتکاری دی آیی‌نین بیرینجی گونو حیاتا گؤز یومموش و تبریز شهری‌نین وادی رحمت مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.ˈ
  دکتر احمد بیانی – یازیچی، محقق (۱۳۱۸ – ۱۶ دی ۱۳۹۲)
آذربایجانین تانینمیش اجتماعی و علمی شخصیتی دوقتور احمد بیانی ۱۳۱۸ینجی ایل تبریز شهرینده دونیایا گؤز آچمیش، گنجلیک ایللرینی استبدادلا مبارزه‌یه گیرمیش، قیرخینجی ایللر صمد بهرنگی و بهروز دهقانی‌ایله امکداشلیقدا، تبریزده نشر اولونان “آدینه مهد آزادی” هفته‌لیگینده سیاسی یازیلاریلا چیخیش ائتمیش و بو سببدن ده دوستاق ائدیلمیشدیر. آزاد اولدوقدان سونرا تحصیلینه داوام وئرمیش و ۱۳۵۹ینجی ایل فرانسه‌نین سوربن دانشگاهیندان “تعلیم تربیه پسیکولوژیسی” رشته‌سینده دوقتورلوق علمی درجه‌سینه یئیه‌لنمیشدیر. دوقتور احمد بیانی عؤمرونون سونونا قده‌ر اؤلکه‌نین عالی علمی مرکزلرینده تدریس ایشی‌ایله مشغول اولموش و بیر چوخ تدقیق اثرلری و علمی کیتابلاری نشر ائدیلمیشدیر. آذربایجانین بو عالم اوغلو دی آیی‌نین ۱۶سیندا تهران شهرینده وفات ائتمیش و بهشت زهرا مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.

بیوک آقا شکورزاده مراغه‌ای – تارزن (۱۳۱۲- ۲۸ دی ۱۳۹۲)
اؤلکه‌نین ان بؤیوک تارزن‌لریندن اولان و ماجرالی بیر عؤمور سوردوگو اوچون لاییقینجه تانینمامیش قالان تار اوستادی بیو‌ک‌آقا شکورزاده مراغه‌ای، ۱۳۱۲ینجی ایل ماراغا شهرینده دونیایا گؤز آچمیش؛ دئییلنلره گؤره بیر سئوگی ماجراسی اوجباتیندان عؤمرونون سونونا قده‌ر تنهالیقدا و جمعیتدن اوزاق یاشامیشدیر. اوستاد بیوک‌آقانین بو حیات طرزینه رغمن او تانینمیش ایران موسیقیچی‌لری محمدرضا شجریان و فرهاد فخرالدینی طرفیندن اؤلکه‌نین ان قدرتلی تارزنی کیمی دیرلندیریلمیشدیر. اوستادین حیات و یارادیجیلیغیندان علیرضا انصاریان طرفیندن “زخمه بر زخم” عنوانلی سندلی بیر فیلم چکیلمیشدیر. ۱۳۹۱ینجی ایلین تیر آییندا اوستاد بیوک‌آقا مراغه‌ای‌نین صنعتیندن تجلیل ائتمک اوچون طنطنه‌لی بیر کونسرت احمد آذرپیرا و همایون شجریان‌ین اشتراکیلا کئچیریلمیشدیر. اوستاد بیوک‌آقا ۸۰ یاشیندا‌ایکن دی آیی‌نین ۲۸ینده حیات گؤز یومموش و ماراغا شهری‌نین گلشن زهرا مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.

عبدالحسین ناهیدی آذر – یازیچی، محقق (۱۳۱۷ – ۲۱ بهمن ۱۳۹۲)
آذربایجانین معاصر تاریخی اوزره تانینمیش تدقیقاتچیسی عبدالحسین ناهیدی آذر ۱۳۱۷ینجی ایل قورو گؤلون یوسف‌آباد کندینده آنادان اولوب، عائله‌سیله بیرلیکده تبریز شهرینه کؤچوب و عؤمرونون بؤیوک بیر حصه‌سینی بو شهرده یاشامیشدیر. او تبریزین “دانشسرا”سیندا تحصیل آلدیقدان سونرا اوزون ایللر شبستر شهرینده معلم اولموش، سونرالار تبریز شهرینه گلمیش و بو شهرده ده تقاعده چیخمیشدیر. اوستاد عبدالحسین ناهیدی آذر گنجلیک ایللریندن معاصر آذربایجان تاریخی اوزره تدقیق ایشلرینه باشلامیش؛ ایلک تدقیقی اثری شیخ محمد خیابانی حقینده قیرخینجی ایللرده آدینه هفته‌لیگینده چاپ اولموشدور.  یارادیجیلیق ارثیندن “دو مبارز مشروطه”(رحیم رئیس‌نیا ایله بیرگه)، “جنبش آزادی شیخ محمد خیابانی”، “روزنامه های تبریز در مشروطیت”، “زن در تاریخ”، “زنان ایران در جنبش مشروطه”، “سه مبارز”، “نقش کودکان و نوجوانان در جنبش مشروطه” کتاب و تدقیق‌لرینی آد آپارماق اولار. بو سارسیلماز آذربایجان تاریخچیسی بهمن آیی‌نین ۲۱ینده دونیادان کؤچموش و بیر گون سونرا تبریز شهری‌نین وادی رحمت مزارلیغیندا تورپاغا تاپشیریلمیشدیر.