دونیا قادین‌لار گونو موبارک اولسون

بنزریش
فرانک فرید(ایپک)

گون گلیب چاتدی او گونه کی منه ائلچی گلسین. هردن گلینَردی; اوّلیم دئییلدی. درس اوخویور دئیه, باشدان ائلردیک, گئدردیلر. آنجاق بو ائلچی راحات باشدان اولاسییا بنزه‌میردی. اولسایدی دا, پیس دوشه‌جک‌ایدی, بیلیردیم. فیکر گؤتوردو بیله‌می. چای آپاراندا, قوناق اوتاغینا گیرمه‌دن مجمعینی بیر الیمه آلیب, او بیری الیمله اوزومه بیر جاناسینر بوغما یاپیشدیردیم. چایلار دا بیر آز لبه‌لندی. مجمعی ایسلاتدی. اؤزومه ده, داواخاناچیلارا دا لعنت اوخودوم. آنجاق اوره‌ییمدن گلمه‌دی آناما لعنت اوخویام. بیر سؤز ایدی دئمیشدی. من اوجون آلیب اوجوزلوغا گئتمیشدیم…

«آدامدی ایشدی, اولور داااا! آروادلارین بعضیسی‌نین اوشاقلاری اَرلرینه بنزه‌میر!» بونو گولومسونرک, بیریلریین لاغا قویاراق دئمیشدی آنام. «نم کیم‌جیغازین قیزی, کیمه بنزه‌میر….هامی دیَیر, طاهره خانیمین اوغلو داواخاناچییا بنزییر» دئینده, قولاقلاریمی شوش توتدوم. آنجاق دالیسی گلمه‌دی. اوتاندیم سؤزو ایچ ائله‌یم, سوروشام: » هانسی داواخاناچییا؟!» آخی بیزیم خیاواندا اوچ داواخانا وارایدی!
داها باشلادیم طاهره خانیم‌گیلی ایزله‌مه‌یه. طاهره خانیمین ایکی قیزی وارایدی, بیر اوغلو. اونلارین ائولری دربندین دیبینده ایدی, بیزیمکی دربندین ایکینجی دؤنومونده. اونون اوچون هر وقت طاهره خانیمین اوغلو کوچه‌دن کئچنده, پنجره‌دن اونا گؤز گزدیرردیم. نئچه یول گؤزو منه ساتاشمیشدی. باشین یوخاری توتاندا. چکیلردیم, گؤزونه گؤرونمه‌یم. باخیب دا, اونو داواخاناچیلارلا توتوشدوراردیم. چوخ فیکیرلشردیم«گؤرن هانسینا بنزیر؟» آغزی- بورنو بیرینه, بویو- بوخونو بیرینه, شستلی جوان اولوب, اوزونه کیشی شیققی قوندوقجا دا آیریسینا اوخشاردی…
بو سؤزو ائشیدندن بری, ایینه ووردوردوغوموز داواخانادان, اوشونمه‌یه باشلادیم, چکیندیم اوردان. آراکسدینین دالیندا, دووار دیبینده کی تختین اوستونده اوزاندیقدا, اورایا آسیلان گیرده تابلودا, جاما دولاشان ایلان جانلاناردی, گؤزومون قاباغیندا. سوزولوب منه ساری گلردی. آنامین چادراسیندان برک یاپیشاردیم. دئیردی به ایینه‌دن قورخورام. «بو دا تازا چیخدی! اَره وئرمه‌لی اولور بالا- بالا, ایندی- ایندی, اوشاق اَداسی گتیریر.» دئیردی ائوده.
او داواخاناچی بوغو بورما بیر کیشی‌ایدی. دؤکتوردن چوخ بیزیم قصابا بنزردی- طاهره خانیمین اوغلونا دا هئچ بنزه‌مزدی- کوچه باشینا قالمیش قصابا. بلکه ده قارداشیمیشلار. اَتی ائله شاققالاردی, چاپاجاغی ووراردی سوموکلو اته, سوموک ایکییه بؤلونردی, گاهدان دا اوغولاردی…« آخی بونلاردان اونا نه؟» طاهره خانیمین اوغلونون بیغلاری نازیک ایدی. اینجه بیر اوغلان ایدی. «یانی بیری سونرا بئله کوبودلاشا بیلر, گؤره سن؟»
بیر یول دربندین ایکینجی تینین چؤننده, لاپ اوز به گؤز چیخدیق. بیر آن دونوب, قالدیق. پاییزین توتوق هاوالی گونلرینین بیرایدی. او گون گؤزلرینه باخدیم. آلاگؤزودو! نه طاهره خانیم آلا گؤزودو, نه اَری, نه داواخاناچیلار…! بلکه گئیدیی بال بویا یاغمورلوق گؤزلرینده عکس اولموشدو. آما یتی- یاز ایدی بیرداها گؤزلرینه فیکیر وئرنده, توخلاشمیشدی. قونورا چالیردی! طاهره خانیمین گؤزلری کیمی. اَرینین گؤزلری کیمی.
هله بیرگون جلیل آغانین داواخاناسیندان پامبیق آلاندا, گؤردوم او دا گلدی, چکیلیب قیراغا, نوبه‌می وئردیم باشقاسینا. دایانیب, دانیشارکن گؤز تیکدیم اونلارا. «یوخ, جلیل آغایا بنزه‌میردی.» آما گولنده ایکیسینین ده زنخدانی چوخورا دوشوب, اوره‌یه یاتیم ائلیردی اونلاری. بیلمیرم او گون نه ایشلری وارایدی, بئله خوش- بئشلشیردیلر. آما بیردن دؤنوب گؤزو منه ساتاشاندا, دوروخسولاندی. اوزلرینین گؤرونوشو بیر- بیرینه چالیردی…من داها گؤزومو بیله‌لریندن آییرمادیم. او دا گاهدان دؤنوب منه باخیردی. آخیردا جلیل آغا دیله گلدی «خانیم سیز نه ایسته‌دیز؟» اونوتموشدوم نه یه گلمیشم. جلیل آغا شککه دوشوب ده, دؤنوب طاهره خانیمین اوغلونا باخدی. او دا باشین آشاغی سالدی.
گونلرین بیر گونونده, طاهره خانیم, باجیسی دوغاندان سونرا قوناقلیق وئرمیشدی. بیزی ده چاغیردی. دازالاق کؤرپه, کیشی‌لرین چوخونا بنزیردی, دده‌سیندن سووای! دده‌سینین باشی توم ایدی- قارا”, فر,توم. اوشاغین باشی سئیرک, قوش توکو کیمی اوچاناق, اؤزوده ساریمتیل ایدی.اوشاغی هره بیرینه بنزه‌دندن سونرا, دئدیلر اوشاق مین هاوایا چالار, سونرا اؤزو اولار. بیر سویو بونا بنزر, بیر سویو او بیرینه…آخیردا اؤزونه بنزر!
ایش لاپ چتین اولموشدو. ائپودو فیکیریم اؤز خیاوانیمیزین داواخاناچیلاریندان سووای, او بیری خیاوانینکیلارا دا گئدیردی. بیرزاد آلماق باهاناسینا گئتدیم بیرینه…گؤردوم دانیشاندا دوداقلاری گیرده‌له‌نیر. ایندی گل بیر یول طاهره خانیمین اوغلون دانیشدیر, یا دانیشاندا دوداقلارینا گؤز تیک! بیر آخشام اوستو, ساعاتی سوروشدوم اوندان. دئدی: دؤرد. اؤزومو دانلادیم. بللیدی دا دؤرد دئینده دوداق گیرده لنر…نئچه هفته سونرا آخشام سککیز- زادایدی. دئدیم: باغیشلایین ساعاتیم دالییا قالیر…«خواهیش ائلیرم» دئییب سککیزه بیر ربع قالیری-نی ائله دئدی, دوداقلاری قاباغا گلیب, گیرده‌له‌نرک. دوداقلاری دولغون ایدی, اونون دوداقلارینا تای. «آی, اؤزودی, تاپدیم» دئدیم…«آنجاق او کوله کیشیدن بئله اوجا بوی بیر اوغلان؟!» فکری آتیلدی ذهنیمه, قویمادی تاپدیغیمدان اؤونم!
بیلدیم آنام مجمعینی ایسلاق گؤردوکده حیرص باغیرساغینی کسه‌جک. چایلار دا سویوموش اولاردی. هرنه ایسه کئچدیم اوتاغا.
طاهره خانیم منی اوغلونا ایستیردی!«اصلینده اوغلان اؤزو سیزین قیزی بَیه‌نیب» دئدیلر. منده باشیما خئییر دئدیم, اوره‌ییمده. ال- آیاق ایتیردییمدن بیرزاد اوخودو, یازیق اوغلان. ایندی دئییب به سئوینجک دوشموشم…کیریخلیغیم اوندان چوخ ایمیش آنجاق کی, ائله تومدو.
جوابیم اونا باها باشا گلدی. سینیخدی. اوندان بری, داها باشیمی آشاغی سالاردیم, راستلاشاندا. باشیمی یئره تیکردیم. اصلینده آز قالا اؤزوم ده یئره گیرم. اودا باخیب, سووشاردی…
***
ایللر اؤتموشدو بیر داها اونو گؤردوکده. توک- باشی آغارمیشدی. بو یول یئریمده میخلانیب, قالدیم. توک- باشینین آغلیغیندان یوخ, بنزریشیندن!
«آی آی آی, بئله ده ایش اولار؟» دئدیم. «آدام دا, آداما بو قدر بنزر؟»
طاهره خانیمین اوغلو او الدن گلیردی, من بو الدن او اله کئچیردیم خط کشلیک اوستونده. منی گؤروب, دایانیب, سونرا کئچدی.
«عکسلرین گؤرموشدوم. نئچه ایل قاباق, بیر یول دا اؤزو گلمیشدی. سینیخمیش, توک- باشی آغارمیش بیر کیشی ایدی. دوز طاهره خانیمین اوغلونونو ایندیسینه بنزیردی, دوز!» بو سؤزو دوشونرکن, چیراغ آچدی من قالدیم آرادا, دالیدان اونا باخا- باخا.
آز قالدی قالام ماشین آلتیندا. ماشینلارین سیگنال سسینه دؤندو. منی گؤرجک قاییتدی گلدی منه ساری, قولومدان یاپیشدی آپاردی او اله منی. یوخ جوابیم, اونا آغیر گلمیش ایمیش, منی بو حالدا گؤردوکده بئله, اؤزونو ساخلاشدیریب, هئچ زاد سوروشماسین.
عقله گلمز بیرزاد دوغرولموشدو خیاوانین آراسیندا. ایسته‌دییمی تاپمیشدیم. آنجاق…
چوخدان ایدی داواخاناچیلاردان یاخام قورتولموشدو…
آنجاق بونو چؤزمک اونلاردان دا چتین اولدو. طاهره خانیمین اوغلو عئینی بیزیم اَبی دایی اولموشدو.
آنامدان ائشیتمیشدیم «اَبی دایین بیر قیزی سئوردی, وئرمه دیلر, کؤکوندن مملکتی بوراخدی,چیخدی گئتدی.» دئیه. داها بو سفر آنامدان سوروشدوم ابی دایینین سئودیی قیزین آدین. اوّل میننا-میننا دوشدو, سونرا دئدی: -طاهره! هویوخ قالدیم…
بئینیمی چوخ یوروب, حئساب گئتدیکدن سونرا, گؤردوم آخی اوندا کی اَبی دایی بوردا دئییلمیش…
«یانی سئومکدن بنزرلیک یارانا بیلر؟!»
یا «بلکه ده سئویب, چاتماماق, آداملاری بیر- بیرلرینه بئله بنزه در!»
یئنه من قالدیم, همی سوچلو, همی جوابسیز!

ایضاح: بو حیکایه یازیچی‌نین “خانیم الی” حیکایه‌لر توپلوسوندان گنج شاعره‌میز “اولکر داغ قیزی”‌نین واسطه‌سیله یئنی‌دن تایپ ائدیلیبدیر.