صفرخان اؤلمزدیر! / ائلدار موغانلی
(۱۹ آبان – صفرخانین اؤلومونون ایل دؤنومو)
آذربایجان خالقی آزی یوز ایلدن بری، عموم ایران خالقلاری‌نین ملی- دموکراتیک مبارزه‌لرینده اؤن‌سیراسیندا دؤیوشن خالقلاردان اولوب. ایستر مشروطه حرکاتی، ایسترسه ده اوندان سونرا ایران سویه‌سینده گئدن آزادلیق حرکاتی‌نین باش لؤوحه‌سینی، آذربایجان و اونون یئنیلمز اراده‌لی خالقی یازمیشدیر. مشروطه‌نهضتی، شیخ محمد خیابانی حرکاتی، ایکینجی دونیا ساواشی‌نین آخیرلاریندا ایرانین شمال غرب و غرب منطقه‌لرینده باش وئره‌ن آزادلیق حرکاتلاری، بهمن انقلابی و سایر حرکاتلاردا، آذربایجان خالقی‌نین مثل‌سیز و تاریخده قالار رولو اولموشدور. بو بؤیوک و شانلی خالقین مبارزه تاریخی ده، اونون ایگید و فداکار اوغول و قیزلاری‌نین پارلاق‌سیمالاریلا ایشیقلانمیشدیر. حیدر خان عمو اوغلو، شیخ محمد خیابانی، ستارخان، باقرخان، دکتر ارانی، و یوزلرجه باشقا فداکار، یئنیلمز و سارسیلماز اراده‌لی اینسانلار بو جرگه ده یئر دوتانلارداندیرلار.
معاصر ایران خالقلاری‌نین مبارزه تاریخینده آدی محبس‌لری تیتره‌دن، جلادلارین و قولدورلارین اوره‌یینه ولوله سالان و شرفله ۳۲ ایلدن آرتیق عؤمرونو انسانی ایده‌آللاری و خالقی‌نین آزادلیغی اوغروندا صرف ائدن صفرخان، ایستر آذربایجان خالقی‌نین، ایسترسه ده ایران خالقلاری‌نین فخری حساب ائدیلیر. اونون تکجه وطنیمیزده دئییل، بلکه بوتون دونیادا بشریتین سعادتی و انسانی آماللاری اوغروندا عؤمرونو مبارزه‌یه حصر ائدن اینسانلار‌سیراسیندا یئری واردیر. خالقیمیز، وطنیمیز بئله بیر یئنیلمز، دؤزوملو، جسارتلی و مبارز انسانین شرفلی خاطیره‌سینی عزیز ساخلایاراق، اونونلا همیشه‌لیک فخر ائده‌جکدیر.
صفر قهرمانیان (صفرخان) گونش ایلی ۱۳۰۰ده، عجبشیر ماحالی‌نین شیشوان کندینده محمد حسین کیشی‌نین عائله‌سینده دونیایا گوز آچیر. او یئنی یئتمه‌لیک ایل‌لرینه‌دک آتاسی ایله بیرلیکده اکینچیلیک‌له مشغول اولور.
جمعیتده کئچن معیشت گرگین‌لیگی، آجلیق، مولکدارلارین ظولمو، کند کوتله‌سی‌نین غیر انسانی بیر شرایطده یاشاماسی، زوراکارلیق و قولدور رضانین میراث قویدوغو فلاکت و بدبخت‌لیک، گنج صفرخانی بئله بیر دورومون علیهینه عصیان قالدیرماغا یؤنلدیر. او اوچ‌نفر یولداشلاریلا بیرلیکده ۱۳۲۱-نجی ایلده‌سیلاحلی دسته تشکیل ائدیب، مولکدارلارلا مبارزه‌یه گیریر. بو‌سیلاحلی دؤیوش ۱۳۲۴-نجی ایله‌دک دوام ائدیر و بو ایلده گنج صفر عائله قورور.
آذربایجانین مختلف ماحال‌لاریندا ۲۰-نجی ایل‌لرین اوللرینده باش قالدیران مولکدارلار علیهینه کندلی‌لرین‌سیلاحلی حرکاتی،نهایت ۱۳۲۴-نجی ایلین اورتالاریندا بوتون آذربایجاندا‌سیلاحلی دؤیوشه چئوریلیر. همین ایلین آذر آییندا، آذربایجاندا ایلک دفعه اولاراق ملی حکومت یارانیر. صفرخان ملی قوشونا قوشولور و آذربایجانی و خالقین الده ائتدیگی نائلیت‌لری قوروماغا چالیشیر.
آذربایجاندا قورولان ملی حکومتین عؤمرو اوزون چکمیر. ۱۳۲۵-نجی ایلین آذر آییندا مرکزدن گوندریلمیش شاه اوردوسو آذربایجانا باسقین ائدیر. یئرلی مولکدارلار،سیماسیز و لومپن شخص‌لر شاه قوشونونون حمایه‌سی آلتیندا، مینلر جنایته ال ووراراق و مینلرجه گوناهسیز انسانی غدارجاسینا اؤلدوره‌رک، او مقدس نهضتی قانا چکیرلر و نهایت مینلرجه عائله اؤز یورد- یوواسیندان دیدرگین دوشور و سورگون ائدیلیر.
بئله بیر وضعیتده صفرخان بیر سیرا سیلاحلی یولداشلاریلا برابر، کوردوستانا کئچیر و اورادا دؤیوشن سیلاحلی دسته‌لرله سرحددن آشیب، عراق اؤلکه‌سینه کئتمگه مجبور قالیر. آنجاق ۱۳۲۷-نجی ایلده اورادا یاخالانیب، ایران حکومتینه تحویل وئریلیر و اورمیه حبس خاناسیندا دوستاق ائدیلیر.
۱۳۲۹-نجی ایلده صفرخان تبریزین نظامی محکمه‌سینه وئریلیر و او محکمه ده، شاهلیق رژیمی علیهینه سیلاحلی دؤیوش آپاردیغی اوچون، اؤلوم جزاسینا محکوم اولور. عینی حالدا قارداشی حسنعلی‌یه اون ایل و آتاسی محمد حسین کیشی‌یه ایکی ایل ایش کسیلیر.
۱۳۳۰-نجی ایلده ایران سویه‌سینده باش وئرن میللی حرکات، میللی دولتی قوردوقدان سونرا، صفرخانین دوسیاسی اونون اعتراضی اساسیندا تبریزین نظامی محکمه‌سیندن اورمیه‌یه و اورادان ایسه مرکزین عالی محکمه‌سینه گؤنده‌ریلیر.
۱۳۳۲-نجی ایلین مرداد آییندا، آمریکا و انگلیس دولتلری‌نین توطئه‌لری نتیجه‌سینده مصدقین ملی دولتی دئوریلیر و اوندان سونرا صفرخانین دوسیاسی یئنی‌دن نظامی محکمه‌یه گونده‌ریلیر. نهایت ۱۳۳۳-نجی ایلده صفرخانین اؤلوم حؤکمو، عومورلوک دوستاقا چئوریلیر.
صفرخان دوستاقدا اولارکن خالقین محبوس ائولادلاری‌نین ایشگنجه‌گاهلاردا آپاردیقلاری مبارزه‌ده فعالجاسینا اشتراک ائدیر و بیر مقاومت سیمبلی کیمی، مبارزه‌یه گوج وئرن و اعتراض سسینی یوکسلدن قوه‌یه چئوریلیر. نهایت تبریز زندانیندان، اورمیه حبس خاناسینا گوندریلیر و ۱۳۳۷-نجی ایلده، برازجانین دهشتلی قازاماتینا سورگون ائدیلیر. بو قازاماتین دهشتلی اولدوغو او گونکو بوتون مبارزلره و انقلابچی‌لارا یاخشی تانیش ایدی. آنجاق صفرخانین اراده‌سی، اونون مقاومتی و ظولم اؤنونده دیره‌نیشی، برازجان قازاماتین دا سارسیلدیر.
۱۳۴۱-نجی ایلده صفرخانین فداکار حیات یولداشی، تهراندا اونون گؤروشونه گلدیگی زامان خسته‌لنیر و دونیادان گؤز یومور. بو بیرگه یاشامین یگانه محصولو “مهین” آتا اوزونه حسرتیلیک‌له برابر، آناسیز دا قالیر. بیر ایلدن سونرا صفرخانین آتاسی و آناسی دا دونیادان کؤچور.
۱۳۴۶-نجی ایلده صفرخانین ایلک دفعه اولاراق گؤروشچوسو اولور. او ییرمی ایلدن سونرا قیزی مهین، بالاجا نوه‌سی بهروز و قیزی‌نین حیات یولداشی محسن عباسی‌نین اوزونو گؤرور.
۱۳۴۷-نجی ایلده شاهلیق رژیمی صفرخانین سارسیلمایان اراده‌سینه تسلیم اولاراق، اونو برازجاندان تهرانین قصر دوستاغینا منتقل ائدیر. بورادا صفرخان تجربه‌لی و مقاومت گؤسترن قدیمی بیر محبوس کیمی، گنج محبوسلارین دایاناجاغی، اومید اوجاغی و اونلارین مقاومتینده ایلهام منبعینه چئوریلیر.
۱۳۵۲-نجی ایلده ساواک مامورلاری، دوستاقلاردا گئده‌ن مقاومت مبارزه‌سینی سیندیرماق اوچون تهرانین و بیر چوخ بویوک شهرلرین دوستاقلارینا هجوم گتیریر. شرایط گرگینلشیر، آنجاق خالقین قهرمان اوغول و قیزلاری‌نین مبارزه‌سی بیر آن دا اولسون دایانمیر.
۱۳۵۴-نجی ایلده صفرخانی، یالنیز آدی دهشت تؤره‌دن “کمیته مشترک” ایشکنجه‌گاهینا منتقل ائدیر و اؤز اینامیندان ال گؤتورمه‌مه‌یی اوچون ایشکنجه آلتینا آلیرلار. اوندان “توبه” اومورلار. آنجاق کئچمیش ییرمی دوققوز ایلده اولدوغو کیمی، یئنه ده صفرخان غالیب چیخیر و اونون “یوخ” جاوابی جلادلاری ناکام قویور.
۱۳۵۵-نجی ایلده یئنی‌دن صفرخانی “کمیته مشترک” ایشکنجه‌گاهینا آپاریب و اونو آغیر ایشکنجه‌لر آلتیندا اؤلمه‌یه و یا “آریامهر”دن عفو ایسته‌مک مجبوریتینده قویورلار. آنجاق صفرخانین بیر جاوابی اولور: یوخ!
۱۳۵۶-نجی ایلده بین‌الخالق قیرمیزی خاچ جمعیتیندن بیر گروپ، ایران دوستاقلاریندان گؤروش اوچون تهرانا گلیر. ساواک صفرخانی گیزلتسه ده، آنجاق صفرخانین دونیا شهرتی و اونون ایرانین ان قدیم سیاسی محبوسو اولدوغو، ساواکی اونون یئرین بو جمعیتین نماینده‌لرینه گؤسترمه‌یه مجبور ائدیر.
۱۳۵۷-نجی ایلین شهریور آییندا، شاهین ۱۷ شهریور قیرغینینا اعتراض اولاراق، صفرخان بیر چوخ محبوسلارلا برابر آجلیق اعلان ائدیر.
نهایت ۱۳۵۷-نجی ایلین آبان آیی‌نین اوچونده شاهلیق علیهینه عصیان قالدیران خالق، دوستاقلارین قاپیسینی آچیر و اؤز ایگید و قهرمان ائولادلارینی قارا دوستاقلاردان قورتاریر. صفرخان دا بیر سیرا باشقا محبوسلارلا بیرگه ۳۲ ایلدن سونرا ایشیق اوزو گؤرور و اونا چوخ غریبه گلن تهران شهرینده، یگانه ائولادی- قیزی مهین خانیمین ائوینه گتیریلیر، اورادان ایسه آنا یوردو آذربایجانا و قهرمان تبریز شهرینه گئدیر و اورادا مثلی گؤرونمه‌ین طمطراقلا، آذربایجانین هر گوشه‌سیندن تبریزه گلن وطنداشلاری طرفیندن قارشیلانیر.
نهایت شانلی بهمن انقلابی غلبه چالیر، شاهلیق رژیمی دئوریلیر و صفرخانین دا اوزون ایللر اوره‌یینده قالان آرزولاری چیچکلنمه‌یه باشلاییر.
بو گون خالقیمیزین فخری، ایران مبارزه تاریخی‌نین پارلاق اولدوزو صفرخانین شرفلی خاطیره‌سینی عزیز ساخلاماقلا، یئنه ده داهی`پیشه‌وری‌نین بو سؤزونو خاطیرلادیریق:
“کئچمیش انقلابچیلاری، خالق یولوندا جان وئرنلری یاددان چیخاران بیر میللت، جانباز و فداکار اوغوللار تربیه ائده بیلمز. کئچمیش انقلابچیلاری بؤیودوب، قهرمان تانیدا بیلمه‌ین بیر میللتین ایچه‌ریسیندن قهرمانلار چیخماز….”
آبان ۱۳۸۱ – تهران
