قایدام محبتدیر، اونونچون ساغام …
فرمان فرضی مولان
(مهندس اکبر برزگری‌نین اؤلمز خاطیره‌سینه)
تخمینا ۲۰ ایل بوندان اول تبریز دانشگاهیندا حقوق رشته‌سیندن قبول اولوب و کنددن تبریزه گلدیم. قوجا تبریز اوزون ایللردن بری اوره‌ییمده بسله‌دیگیم و حسرتینی چکدیگیم افسانه‌وی بئشیک اولسادا، من تبریزده تک و غریب ایدیم. همی‌ده کؤکسومده بیر وحشی و سرکش اوره‌ک واریدی کی او هله کندین گئنیش کؤیشن‌لرینده، قاراداغین اوجقار مئشه‌لرینده و دره‌لی تپه‌لی چؤللرینده داریخار و اوزون بیر قوش کیمی سینه‌مین دیوارلارینا چیرپاردی، هاندا قالسین بیر غریب شهرده بیر کیچیک یاتاق‌خانادا. تام بئله بیر چتین و یالقیز زامانیمدا بیر انسان گلدی، آرایب آختاریب تاپدی منی، آتامین دایی‌سی اوغلو مهندس اکبر برزگری. بو عائله باره‌سینده قاباقجادان و اوشاقلیقدان بری چوخ ائشیتمیشدیم، هم اؤزونون و هم رحمتلیک آتاسی‌نین نئجه قلم صاحیبی و ادیب اولدوغونو دفعه‌لر اوردا بوردا ائشیتمیشدیم، اما بیر وار ائشیده‌سن، بیر وار گؤره‌سن.
اکبر برزگری‌له چوخ چوخ تئز بیر محکم ایلگی قوردوق، بلکه بیر هفته چکمه‌دی کی درین بیر دوستلوق کؤرپوسو یاراندی آرامیزدا، بلکه بو کؤرپونو بیزدن نئچه نسیل قاباقداکی‌لار یاپمیشدی و بیز آنجاق اونو یئنی دن تاپیب یئنی‌له‌دیک. نه ایسه؛ او زامان تبریزین زعفرانیه محله‌سینده بیر ائوی واریدی، او ائوین یولون اؤیرنندن سونرا تقریبا هر گون اوردایدیم، سونرالار منه ائوین کیلیدین ده وئرمیشدی کی او ائوده اولمایان زامانلار گئدیب قاپیدا قالماییم، اوزاقدان یاخیندان ائشیتمیشدی کی شعر یازیرام، مندن ایسته‌دی کی شعرلریمدن اونا اوخویام، بیر نئچه شعر اوخودوم و منی چوخ چوخ جدی شکیلده آلقیشلادی و من ایندی او شعرلره باخیرام و گؤرورم بو انسان نئجه اوره‌یی بؤیوک آدام ایدی و او اوشاق شعرلرینی نئجه محبتله قارشیلاییردی.
اکبر برزگری هم چوخ ساوادلی بیر انسان ایدی، هم چوخ دوشونجه‌لی، هم چوخ متواضع. اولدوقجا ادعاسیز بیر انسان ایدی. بوتون بو ایللرده اونون هئچ نه‌یه قارشی بیر ادعاسینی گؤرمه‌دیم، عینی حالدا چوخ چوخ نجیب بیر انسان ایدی، هئچ عقیده‌یه توهین ائتمک، هئچ فیکری تحقیر ائتمک، هئچ کیمین دالیجا دانیشماق اونون مرامیندا یوخ ایدی. بیزیم کندیمیزی ادبیات لا تانیرلار و اکبر برزگری حقیقی معنادا “مولان ادبیاتی” نین وارثی ایدی، هئچ بیر شرایطده ادب دن و ارکاندان چیخمازدی، حتی بوتون بو ۲۰ ایلده منیمله ده چوخ ادب چرچیوه‌سینده دانیشاردی؛ گویا کی آتاسی رحمتلیک ده بؤیوک صاحب قلم و ادیب بیر انسان ایمیش، اما اؤزو داها دا فرقلی بیر ادیب ایدی. عین حالدا کی بیزیم کلاسیک ادبیاتیمیزی دریندن بیلیردی، آشیق ادبیاتینا دا اشرافی واریدی و هجایی شعر دونیامیزین بوتون کلاسیک‌لرین اوخوموشدو، بونلارینان یاناشی اکبر برزگری غرب فلسفه‌سین چوخ دقیق و چوخ درین اوخوموشدو. ائله بیر انسان ایدی کی اونونلا هم فضولی‌دن، هم آشیق العسگردن، هم میلان کوندرا دان و هم ایمانوئل کانت‌دان و حتی معاصر یازارلاردان، ماریو بارگاس‌یوسادان یا گابریل گارسیا مارکز دان دانیشماق اولاردی.
اکبر برزگری نین عین حالدا چوخ درین و دقیق حقوق ساوادی واریدی، اؤزو هر زامان بو باره ده دئیردی کی بو منه “ارث پدری” دیر. آتاسیندان ارث آپارسا دا حقوق دا خصوصا حقوق خصوصی ده ساوادینی یئنیلمیشدی و بوتون حقوقی شرح‌لره مسلط ایدی. من یادیمدادیر دفعه‌لر حقوق مدنی‌دن دوشونمه‌دیگیم مطلب‌لری گلیب اوندان اویره‌نردیم و او یا رحمتلیک امامی‌دن یا رحمتلیک کاتوزیان‌دان دقیق سندلرله منه جواب وئرردی. عمومیتده اکبر برزگری چوخ دقیق بیر انسان ایدی، دقیق بیر دونیا گؤروشو واریدی، دقیق بیر حافظه‌سی واریدی و دقیق بیر باخیشی واریدی اجتماعی مساله‌لرده.
اکبر برزگری نین بوتون دوشونجه دونیاسی “انسان” محورینده قورولموشدو. دین‌دن آسیلی اولمایان، دیلدن آسیلی اولمایان، ائلدن آسیلی اولمایان، سویدان آسیلی اولمایان و هئچ نه ایله محدود اولمایان “انسان” و “انسان اوغلو” اونون ان بؤیوک دغدغه‌سی و ان بؤیوک آمالی ایدی. اونو او قدر کی آذربایجاندا آنا دیلی‌نین یاساقلانماسی اینجیدیردی، او قدر ده آفریقادا آجلیق چکن و یا تحصیلدن محروم قالان اوشاقلار ناراحات ائلیردی. شعارچی دئییلدی، اؤزونو اؤین، اؤزونه دوشونجه‌دن، کیتابدان، دفتردن دوکان آچان آدام دئییلدی. اوره‌یینده بوتون انسان اوچون چوخ بؤیوک و چوخ شرافتلی آرزیلار واریدی.
سون دفعه منه زنگ ووراندا من تبریزین راهنمایی قاباغیندا ماشین سوروردوم، تخمینا بیر آی بوندان اول ایدی؛ سوروشدو هارداسان؟ دئدیم ماشین سورورم، دئدی ماشینی چک بیر یئرده پارک ائله سورا دانیشاق، – قانونا مقید بیر آدام ایدی- ماشینی قیراقدا ساخلادیم، بیر درین نفس چکدی و بالاجا بیر سکوت ائله‌دی، سورا دئدی:
– من بیلمیرم منده اولان بو خسته‌لیک نه دیر و هاچان باشلانیب، اما ایستیرم سنه دئیم کی من سرطان مرطان تانیمارام، هر نه اولورسا اولسون من بونو شکست وئره‌جم، سورا گوله گوله دئدی: آی بابا من اؤزوم ائله سرطانام دای، سرطانا نه سرطان؟
الیمدن گلدیگی قدر اومود وئردیم، هرچند اؤزو اومودلا دولو ایدی و نئچه منیم کیمی‌لره اومود وئرردی…
اکبر برزگری‌نین اؤلوم خبرینی ائشیدنده اورکدن سارسیلدیم، هرچند کی نئچه آی قاباقدان اؤزومو حاضیرلامیشدیم بئله بیر خبره. ایستر ایسته‌مز اییرمی ایللیک دوستولوق و اییرمی ایللیک اوستاد – شاگیردلیک دونیاسی بیر سینما پرده‌سی کیمین چکیلدی گؤزومون اؤنونه. هئچ اینانا بیلمیرم ائله بیر حیات دولو انسانین اؤلومونه، اما حیاتدی …
ایستر ایسته‌مز اونون بیر شعری یادیما دوشدو و دوشونوردوم کی عائله‌سیندن خواهیش ائله‌ییم او شعری باش داشینا یازسینلار. منیم “گوزومده بیر دوداق دویغو” کیتابیمی ویرایش ائدرکن او کیتابین سون شعرینه بیر بند علاوه ائتمیشدی، کیتابی منه وئرنده دئدی بو بیر بند ده قوی مندن یادگار اولسون، دئدیم باری اؤز آدینا یازئیدین، دئدی شعر “بیت المال” دی، دئییب گولدو. همن او بیر بند له اونون گؤزل و گؤزللیک دولو روحونا دؤنورم:
قایدام محبتدیر، اونونچون ساغام،
باسیلماز قالایام، اییلمز داغام،
بیر یوللوق گئتمیرم، قاییداجاغام،
سنی خطاب ائدیر روحوم بو سؤزله
اوتور یول اوستونده یولومو گوزله!
۲۵ دی ۱۳۹۵
