شاه‌توت آغاجی
انصار قره‌داغی
قوجامان او شاه‌توت آغاجی هر باهاردان بیر یاشیل امضاء آلمیش، اولسون کی پاییزلارین قضبیندن قاداسیز دئییل جانی !…
یایلارین داغلاما گونلرینده، عصب- عصب سانجی توتان دیش سایاق، باش آغریسی یوخ، بلکه زوغ آغریسی توتاراق اندیشه‌لرینی بو آغریلارلا کدرلندیره اوزویله دینله‌شرک، دئیر: ” وارلیغیمی تالاماسایدیلار، بولاقلارا کوزه – کوزه شرابلار گؤندرردیم؛ یئددی ایللیک – اون یئددی ایللیک شرابلار!… زوغلاریم تپه – دیرناق اود توتموش یانیر، انصافسیز بولاقلارا نه گلمیشمی؟ !…یاغیشلی بولودلاردا سوسوزلوغومون سسینه دویغولانمیر !!… “.
او شاه توت آغاجی باغچانین سول بره‌سینده قول- بوداغینی قلم قاش بیر گؤزلین دعالی اللری کیمی سونسوز گویلر سمتینه آچمیش؛ بویو ایسه او قدر اوجا دئییل کی قوزئی طرفده قاباق – قانشاریندا دیکلن تپه‌نین او یوزونده کوشول – کوشول آخان آرازین سیماسینی گؤره بیلسین، تا بلکه نیازلارینی اوندان دیله‌سین ! ….
او توت آغاجینین جانینا اون یئددی قلم میسمار چالینمیش؛ هئچ کیمسه او اسراری باشا دوشنمیر، آنجاق انقلابین ایلک ایللری اوجاق کندلی اوباسیندا ننه مریم سؤیله‌دییی قصه‌نین بیر سطیرنده من بو سیرری باشا دوشموشدوم؛ ننه مریمین عینجه سؤزو بو اولور : “…بیرینجی دونیا محاربه‌سینده خالا سارانین قوشا بویلانان – پریلنن قیزلارینی عثمانلی افسرلری اسیر آپاراراق کورد چته‌لرینه ساتیرلار، خالا سارا او گرگین وضعیتده دده ابراهاملا بیرگه باش گؤتوروب ایرانا قاچیرلار؛ سون قدمده وینق کندینده ساکن اولورلار، …. خالا سارا بو آجی آیریلیغا و زهرلی هیجرانا دؤزنمیه‌رک او شاه توت آغاجینی اؤزو اوچون ایلاهی ساناراق هر ایل یازین سون آیی توت بایرامی یولدان گلیب چاتدیقدا او قوتسال آغاجین جانینا بیر قلم میسمار چالیبان او آغاجین جانینی سانجیلاندیریقدا اوندان ایستیر کی، اگر ایستیرسن جانین جانیم کیمی آغری چکمسین گلن ایل بو گون کی گون گلیب چاتانا کیمی منیم او قوشا پریلریمی منه چاتدیر!…، اون یئددی بایرام بو آغری داوام تاپیر تا کی طبیعتین ذووقونون قراری اون یئددی ایلدن سونرا منی خالا سارایا چاتدیریر و اونون ظنیجه من اونون قوشا فرشته‌لرینین بیریسی اولورام !…، او بایرامدان بری خالا سارا توت آغاجینین جانینی میسمارلا آغریا سالمیر، بلکه هر توت بایرامی اونون زوغلارینا بیر کوزه شراب ایچیردیر!…”.
*
او شاه توت آغاجینین حیاتی تانری نفسی سایاق داها بارلی – بهره‌لیدیر؛ باغچاچی هر باهار فصلینین سون گونلری اونون برکتلی بوداقلاریندان سبد – سبد توت دریر ؛ شرابچی او دریلن توتلاردان نهره – نهره شراب قویور؛ توی مجلیسلرینده کیشی‌لری او شرابلار سرخوش قیلاراق بیر نئچه ساعاتلیقدا اولورسا اونلاری دونیا قمیندن فارغ ائدیر.
او شاه توت آغاجینین بهره سی یالنیز بونلارلا کفایتلنمیر؛ بلکه بیر خیلی قارقا- قجله‌لر اونون قول – قانادیندا یووا باغلایاراق ایل به ایل بالالارینی پروازا گتیریرلر ؛ بال آریلاری او آغاجین توت فصلی قندینی کندیلرینه داشییاراق بال تؤره‌دیرلر؛ هر بیر قوش میوه فصلی اؤز پایینی او شاه توتون برکتلی سفره‌سیندن آپاریر.
بونلارلا دا سون توتمور شاه توت آغاجینین نفسینین برکتی – بهره‌سی؛ بلکه یایین داغلاما گونلرینده کندین قاری – قوجالاری اونون چترینین کؤلگه‌سی آلتدا توپلاناراق گئچمیشلری سئیر ائده، هر گون بیر سینما پرده‌سی آچیرلار گؤزلرینین اؤنونده!…، ها بئله بیر گونده اولور کی کند جاوانلاری اونون قول – بوداغینین کؤلگه‌سی آلتدا سازلی – شرابلی، شنلیگه قورولورلار !….
*
اونوتماییم کی، گئچن ایل بیر چاتما قاش قاری ننه اوراقچاسینی بوزوولارینا دردیی اوت دریزچه‌سینه تاخاراق همن بو توت آغاجینین اؤنونده داشدان چکیلن کله‌یین اوستونده اوتوروب بو شاه توت آغاجینین بوی – بوغونونو سئیر ائدیبن نارین – نارین گؤز یاشی تؤکدوکدن سونرا شالینین اوجویلا گؤز یاشلارینی دریریردی،کی دردینین سببینی اوندان سوردوقدا منه سؤیلدی :” … فلیینده عؤمرو شاللاقلانسین آی بالا، عشقیمیده مندن آلمیش، جاوانلیغمیدا !!…،گؤزل – گؤیچکلییمده کی اونلارلا گئتمیش!…؛ جانیمدان آرتیق سئودییم بیر بوغو بورما اوغلان واریدی، بو توت آغاجینین گؤز اؤرتری بیزیم عشقیمیزه خلوتگاه اولموشدو ؛ یارلا بورایا قوناق گلردیک کیمسه‌لردن خبرسیز !!!…؛آنجاق، آذربایجان فرقه دموکرات حکومتی ایش اوسته گلمدن فدایی‌لرین موباریزه‌سی باشلادی؛ منیم یاریم الینه سیلاح آلاراق موباریزلر سیراسیندا یئر توتدو، من اؤز فداییما بیر یایلیق ایلقار وئردیم. بیر ایلدن سونرا فداییلر شکست یئدیلر؛ منیم فداییم ملعون خانلارین الینده گرفتار اولدو؛ چیلله‌نین قارلی بیر گونلرینده ملعون میرصمدخان و اسدالله‌خان منیم فداییمی آغیر ایشکنجه‌لر وئردیکدن سونرا شهید ائتدیلر !…منیم حیاتیمین نغمه‌لی تئللری بو توت آغاجینا هؤرولموش، بو آغاج منیم یاریمین قوخوسونی وئریر؛ تا نفسیم وار بونو سئیر ائتمه‌لییم . ”
او شاه توت آغاجینا تیکیلن سئودالی گؤزلردن علاوه، اونون جانینا نئشتر سانجان زهرلی گؤزلرده وار؛ اولسون کی باغچاچی او شاه توت آغاجینی ایکی گؤزلری کیمی قورویور، و اونون زوغلارینا سو یئتیریر تا کی اهل – اعیالینین ایل روزوسونون بیر حیصه‌سینی ایسه او آغاجین برکتیندن آلسین؛ آنجاق اونون ایسته‌ینین عکسینجه، سازچی الوارچینین جیلدینه گیره‌رک اونو قورور کی: “همن شاه توت آغاجینین بویو اوجالیقدا پول یاتیب او باغچادا، منیم آغیر قیمتلی سازلیقلاریم او توت آغاجینین بوی – بوغونوندا هاوالانیر، الوارچی قارداش! قیزیل بالتانی او توت آغاجینین جانیندا کوتلتمه‌لیسن، تا کی سنده چؤره‌یه چاتاسان، من ده” .
الوارچینین قصدی سازچینین قصدیندن بالتا – بالتا سالیجیدیر !… او،باغچاچینی جانیخدیرمیش؛ باغچاچی هارادا گؤرسنیر بو اورادا قارا تیکان کولو کیمی بیتره‌ک، دئییر: ” مال- داوارین قوجاسی چوبدارین – قصابینکیدیر، آغاجین قوجاسی‌سا الوارچینین کی، کرم عمی ! شیطان داشین توک یئره اتگیندن گل معامله‌یه اوتوراق، کیشی بو قوجا توت آغاجی سنین اوچون مکه – مدینه اولموش لاپ!…ال چک بو بوت پرستلیکدن، الینی وئر الیمه، یا علی – دئ، معامله‌نی بیتیره‌ک “.
آنجاق باغچاچی کرم عمی هر دؤنه یالنیز بو سؤزلری تیکرار ائدیر :” او توتوت آغاجینین کؤلگه‌سی کسیلن بیر گون تامام بالتاچیلارین نسلی یئر اوزوندن کسیلر !… او آغاج یالنیز منیم واریم دئییل؛ بلکه قارقا – قجله‌لرین شهری، قاری – قوجالارین کؤلگنه‌جیی، باغ- باغچالارین ایلاهیسی و باهارین نفسیدیر؛ بو حسابلارلا منیمده مکه – مدینه م اولور !…او برقی اره‌نی گؤزلریمه تئز – تئز سوخما؛ او عزراییل دهره‌سییله بیرده منیم مکه – مدینه‌مین اطرافیندا دولانسان آنان ماتمینده اوتورار؛ بو توت آغاجی من اوچون هم آتا یادیگاریدیر، هم ده ائولاد نفسی .
هر بیر آغاج کسیلدیکدن سونرا ایستر تابوت دوزلتسینلر اوندان، ایسترسه ساز ؛ هر ایکی حالتده کسیلن بیر آغاجین ماتمیدیر، من ایسته‌میرم شاه توتون ماتمینی گؤرم”.
اولسون کی کرم عمی او شاه توت آغاجیندان ال چکن دئییل، بالتاچی ایسه کرم عمی‌دن، و سازچی ایسه بالتاچیدان !…
آنجاق بو آرادا بیر باشقا کؤنول او شاه توت آغاجی اوچون گؤرک نئجه چیرپینیر؛ فداییسی شهید اولان قارا سئودالی چاتما قاش قاری ننه بونو یاخچی باشا دوشور کی او شاه توت آغاجی بیر گون یا بالتالانمالی و یا ییخیلمالیدیر، بو دویغو – دوشونجه‌لر عالمینده کؤنلوندن گئچیر کی او شاه توت آغاجی آفتلر الی‌یله یوخ، بلکه بیر گون سئودالی سازچیلار الی‌یله سازلیقلارا دوغرانسین، تا کی هم او آغاجین جانی آغری دویماسین، و همده اوندان چاناقلانان سازلار اونون شهید فداییسینین هارایلارینی مجلیس – مجلیس، اوبا – اوبا، ائل – ائل چاتدیرسین.
قارا سئودالی چاتما قاش قاری ننه آیدینجا دویور کی او شاه توت آغاجی بارداق – بارداق شیرین -بال شرابلارینی اؤز جانینادا زوغ- زوغ ایچیرتمیش، کی سازلیقلارا کسیلینیرسه، سیم‌لر سیلکه‌لننده چالغیلار قیرخ ایللیک بال شراب دادی وئره‌جک .
۹۴/۱۲/۴
