ایکینجی مرتبه‌لی دلی
سایمان آروز
“اینسانین تاریخی دلیلییین تاریخی قدردیر” (فوکو)
عادت کیمی اولموشدو منه. بوش واخت‌لاریمدا تبریزین مرکزی دلی‌خاناسینا گزمه‌یه گئدردیم.
دلی‌خانانین سول طرفینده شهرین ان بؤیوک خسته‌خاناسی یئرلشیردی.
من همین خسته‌خانادا ایکی گئجه قالماغا مجبور اولموشدوم. قالدیغیم اوتاغین پنجره‌لری دلی‌خانانین حیطینه باخیردی. همین ایکی گئجه دلی‌لرین سسین‌دن سحره کیمی قورخودان یاتمامیشدیم. آنجاق زامان کئچدی و من دلی‌لرله یاخین‌دان گؤروشمک قرارینا گلدیم. اونا گؤره هفته‌نین سون ایکی گونونو اورادا، دلی‌لرین یانیندا کئچیریردیم. دلی‌خانا خستخانا کیمی بیر مرتبه‌لی یوخ، ایکی مرتبه‌لی ایدی. من هئچ واخت ایکینجی مرتبه‌یه چیخمامیشدیم. دئییردی‌لر، ایجازه یوخ‌دور. آنجاق بیرینجی مرتبه‌نین بوتون دلیک-دئشیک‌لرینی تانیییردیم. او قدر دلی‌لرله قایناییب-قاریشمیشدیم، بعضن گلن‌لر منی ده دلی‌لرله سهو سالیردی‌لار.
گون‌لرین بیر گونو دلی‌خانانین باش حکیمی‌نین اوتاغیندا حکیمی گؤزلییردیم. خیال‌لاریما جوموب-باتارکن، قاپی آچیلیب کیمسه چوخ جدی شکیلده ایچرییه گیردی. من‌دن سوروشدو:
– سلام، حکیم یوخدو؟
– یوخ، بیر آزدان گلر.
– اه‌یلشه بیلرم؟
– البته، بویورون، بویورون!
ظاهرینه باخاندا طبیعی گؤرونوردو. اوتوردو قارشیم‌داکی دیوانین اوستونده و گؤزلرینی دیکدی منه. من باشیمی آشاغی سالدیم. باخیش‌لاری‌نین آغیرلیغینا دؤزه بیلمدیم. باشیمی قالدیریب اوزونه باخدیم. گؤردوم گؤزلری آز قالا دئشیگین‌دن ائشییه چیخیب و گؤزونو منه زیلله‌ییب. بیردن-بیره دئدی:
– سیزدن بیر خاهیش ائلییه بیلرم آغا؟
– بویورون، ائشیدیرم.
– من یازیب اوخوماق بیلمیرم. اولار منه بیر مکتوب یازا‌سیز؟
– اولار، اولار. نیه اولمور؟
گولـله کیمی آیاغا دوروب ماسانین اوستون‌دن بیر کاغیذ لا بیر قلم گؤتوروب منه طرف اوزاتدی. آلیب قارشیم‌داکی ماسانین اوستونه قویدوم. قلمی الیمه آلیب سوروشدوم:
– کیمه یازاجام، نه یازاجام؟
– لئیلایا!
– هه، اولدو. دئ یازیم!
آغزین‌داکی توپورجیی اودوب، درین بیر نفس آلیب دئدی:
– بسم‌الله‌الرحمن‌الرهیم! سلام لئیلا، من سنی چوخ سئویرم. سنی گؤردویوم گون‌دن دلی اولموشام. هامی ائله بیلیر من دلی‌یم. هئچ کیم بیلمیر سنین دردین منی بو حالا سالیب. لئیلا، هئچ کیم منی درک ائلمیر. تئز-تئز گتیریب آغزیما درمان‌لار سوخورلار. من اؤزومو ائله گؤستریرم، گویا درمان‌لاری اودورام، اما اودمورام. حکیم‌لر گئدن‌دن سونرا توپورورم باغچایا. سن اولمایینجا منیم وضعیتیم بئله اولا‌جاق. نیه منی ترک ائلیییب گئتدین؟ هارا گئتدین؟ بس سن بیلمیردین دلی‌لرین اورتاسیندا یاشاماق چتیندی، آدامی دلی ائلیر؟ هه، لئیلا؟ ایندی من ده دلی اولسام، جاوابینی کیم وئره‌جک؟ لئیلا، ایستییرم آنامی سنه ائلچی گؤندرم. ایستییرم آروادیم اولاسان. گئدیب-گلیب اؤپم سنی! ایستییرم عاغیل‌لی بیر اوشاغیمیز اولسون. یوخ، ایکی اوشاغیمیز اولسون. بیری اوغلان، بیری قیز. تک بؤیومه‌سین‌لر. تنها‌لیق دا چوخ چتیندی، لئیلا. بورادا اولان‌لارین هامی‌سی تنهادی. هامی‌سی ائله بیلیر عاغیل‌لیدی. اما من بیلیرم، دلیدیلر. لئیلا، تک آدام‌لارین هامی‌سی دلی اولور. منی تک قویما، گل. آتام منی سئومیر…”.
بون‌لارین هامی‌سینی بیرنفسه دئدی، دایاندی. باشیمی قالدیریب باخدیم گؤردوم گؤزلری دولوب. دئدیم:
– سؤزلرین قورتاردی؟
– یوخ آغا، یاز، یاز! چوخداندی لئیلایا مکتوب یوللایا بیلمیرم. حکیم ائله بیلیر من دلی‌یم. اونا گؤره ده قویمور…
– عیبی یوخ. ناراحات اولما. نه قدر اوریین ایسته‌ییر دئ یازارام.
سئوینه-سئوینه دئدی:
– چوخ ساغ اول، آغا، چوخ ساغ اول! یاز. “لئیلا، منه بوزباش بیشیررسن. بورانین یئمک‌لری اییی وئریر. بیلمیرم نه پوخ قاتیرلار ایچینه. منه یارپاق دولماسی بیشیررسن. من ده گئدیب ایستی تندیر چؤریی آلیب گلرم. بالا-بولا‌لاریمیزی سوفره‌نین باشینا ییغیب یئییب کئیف ائلییه‌ریک. قوی بو سفئح حکیم ائله بو دلی‌لرین یئمه‌یین‌دن یئییب اؤزونو عاغیل‌لی سایسین. گل چیخیب گئدک، لئیلا. دونن آخشام حیطین دیوارین‌دان آشیب قاچماق ایسته‌دیم. بیر-ایکی نفر “دلی قاچیر”-دئیه آرخامجا قاچیب منی توتدولار. بونلار ائله بیلیر عاغیل‌لی قالار، دلی قاچار. لئیلا، دوغوردان دا چوخ دلیدیلر بونلار. من بو آخماق‌لارین ایچینده یاشاماق ایسته‌میرم. منی توتان‌دان سونرا بیر یئکه اینه ووردولار یانیما. یئری ایندی ده آغریییر. اینه وورولدوق‌دان سونرا یاتدیم. بیر-ایکی ساعات اولار اویانمیشام. گؤرورسن، لئیلا، دلی‌لرین ایچینده یاشاماغین بویو دا وار. نه قدر باجاریرسان گرک اوزاغا قاچاسان. لاپ داغدا یاشایاسان. هله لئیلا، سنه بیر سؤز دئییم. آنامی نه واخت یوللاییم ائوینیزه؟ بیر قوتو کانفئت، بیر دسته ده گول! یاخشیدی هه؟ سنه چوخلو قیزیل آلاجام. آنامین بیر دنه گؤزل بویونباغی‌سی وار، اونو دا وئره‌جم سنه. سن نه دئسن آلاجام سنه. بیز خوشبخت اولاجاغیق، لئیلا”!
– قورتاردی؟
– بلی آغا. ایندی قلمی وئر ایمضالیییم.
قلمی من‌دن آلیب، کاغیذی اؤز طرفینه چکیب، یازی‌نین آلتیندا ایکی بیرلشمیش اوریین شکیلینی چکدی. بیر دنه ده اوخ او ایکی اوره‌یی دئشدی. آلتین‌دان دا ایکی قطره قان تؤکولوردو. چوخ ماراقلی دلی ایدی. سونرا دا شکلین آلتیندا نسه قارالادی و قلمی منه طرف اوزاتدی:
– ایمضالادیم!
– هه، بیلدیم. گؤزل ایمضادی.
– چوخ ساغ اول، آغا. ایندی اولار بیزیم ائویمیزین نؤمره‌سینی ده یازاسان؟ بیردن لئیلا زنگ ائلییه‌ر. آدیمی دا یاز.
– اولار، دئ.
– ۴۵۶۸۵… آدیم دا احمد-دی.
– بس لئیلانین آدرئسی؟
– تبریز، کوچه‌باغ محله‌سی. ائولری‌نین نؤمره‌سی ده ۲۵-دی. حکیم گلمه‌میش من چیخیم گئدیم.
– یاخشی ناراحات اولما. آپاریب وئررم.
احمد دوروب اییله-اییله قاپینی آچیب گئتدی. اولان‌لار منی برک تعجب‌لندیرمیشدی. بیر دلی‌نین بیزلره و باشقا دلی‌لره اولان موناسیبتی منیم اوچون چوخ ماراقلی ایدی. فیکیرلشدیم موطلق آپاریب مکتوبو لئیلایا چاتدیراجام. دوغروسو اؤزوم اوچون ده لئیلانین کیم اولدوغو چوخ ماراقلی گلیردی. حکیمی گؤزلمه‌دن آیاغا دوروب آدرئسه طرف یولا دوشدوم.
کوچه‌باغ محله‌سینه چاتمیشدیم. بو محله تبریزین ان قدیم محله‌لرین‌دن ساییلیردی. دار کوچه‌لر و کلاسیک اینسان‌لارین بیرلشمه‌سین‌دن یارانان بو محله‌ده، عینی زاماندا، چوخ قیسقانج و قلبی‌قارا‌لیق دا وار ایدی. کوچه‌یه بیر قریب گیرن کیمی هامی اونو نظارته گؤتورور، هارا و نییه گلدییینی اؤیرنمه‌یه چالیشیر. وای او گونه، کوچه‌باغ محله‌سینده بیر قیزا وورولاسان. قیزی گؤرمک اوچون گرک تپیک و یومروق‌لارلا دوستلوق اعلان ائده‌سن.
سوروشا-سوروشا احمدین دئدییی آدرئسه چاتدیم. دار بیر دالانین ان آخیرینجی قاپی‌سی ایدی. رنگی تؤکولموش و ازیک-اوزوک بیر قاپی. بیلمیردیم قاپینی نه آدلا دؤیوم. نه دئیردیم؟ دئیردیم قیزینیزا بیر نامحرم اوغلان‌دان مکتوب گتیرمیشم؟ ایت کیمی دؤیردی‌لر منی. بیر فیکیر آغلیما گلدی. کوچه‌نین باشیندا ایکی اوغلان اوشاغی وئلوسیپئد[چرخ] سوروردولر. اونلارا یاخینلاشیب سوروشدوم:
– اوشاق‌لار سیز لئیلانی تانیییرسیز؟
اوشاق‌لار دئدی‌لر:
– هانسی لئیلانی؟ عزیزین باجی‌سینی؟
– قارداشینی تانیمیرام. تخمینن ۲۵ یاشی اولا گرک.
– یوخ، عزیزین باجی‌سی‌نین ۱۰ یاشی وار.
– بس بو دیب‌دکی قاپی کیمین ائویدی؟
– اورا لاله خالاگیلین ائویدی. تک آرواد ایدی. اوچ-دؤرد ایل اولار رحمته گئدیب. قیزی یوخدو. بیر اوغلو وار، او دا دئییل‌لر دلی‌خانادادی.
– هه، بیلدیم. چوخ ساغ اولون.
چوخ ماراقلی ایدی. دئمه‌لی احمد منی اؤز ائولرینه یوللامیشدی. لئیلا بو ائوده یاشامیردی. اورییمده دئدیم “بلکه هئچ لئیلا دئییلن بیر وارلیق یوخدو و احمد دوغوردان دا دلی ایدی. لئیلا ایسه اونون خیال‌لاری‌نین سئوگی‌لی‌سیدی! “بو فیکیرلرله ائوه قاییتدیم. سحره کیمی دئمک اولار یاتمادیم. آغلیما مین جور فیکیرلر گلیردی. بو اولان‌لار منه یوخو کیمی گلیردی. سحرین تئز آچیلماسینی گؤزلییردیم، دلی‌خانایا گئدیب احمدله گؤروشوم.
سحر یوخودان دوروب بیر تیکه چؤرک آغزیما قویوب یولا دوشدوم. آوتوبوسلا اوزون بیر مسافه قطع ائلمه‌لی، داها سونرا ایسه بیر نئچه دقیقه آیاقلا گئتمه‌لی ایدی .آوتوبوس دؤرد یولدا بیر آز تیخاجا ایلیشدی. هر طرف‌دن سیقنال سسی گلیردی. آوتوبوس سوروجوسو باشینی پنجره‌دن چیخاریب باغیریردی:
– آی دلی، نییه سیقنال چالیرسان؟
سول طرف‌دکی ماشین سوروجوسو ایسه باغیرا‌راق جواب وئردی:
– دلی سنین نسلیندی! بو نه جور ماشین سورمکدی. سنین کیمی‌لری گرک دلی‌خانایا آپارا‌لار!
آوتوبوسون سوروجوسو ایسه باشینی ایچری سالیب دیلی‌نین آلتیندا سؤیمه‌یه دوام ائله‌دی:
– دلی کؤپک‌اوغلو دلی. سیقنال چالان بو، دلی کیمی سورن بو، هله منه دلی دئییر. واللاه بو میللت قودوروب. باشی خاراب اولوب. آخشاما کیمی رول آرخاسیندا ایت کیمی یورولورام، آخیردا دا ایتین قاباغینا آتیلان پولو من قورومساغا وئریرلر. بو سس-کوی‌لر، پولسوزلوق آدامی دلی ائلییر. بیر دنه ده بئلنچی دلی آدامین قاباغینا چیخاندا دای آدام بیلمیر هارانین داشینی باشینا سالسین. لاپ دلی اولورام. شهر دئییل، دلی‌خانادی بورا. یاری‌سی دلی‌دی، یاری‌سی دا دلی‌باز. سحری بودو، گؤر آخشامی نه‌دی. هله منه دلی دئییر ائششه‌یین بالاسی. اه!
شهره باخیشیم دییشیلمه‌یه باشلامیشدی. سانکی گؤزلریم هله ایندی گؤرمه‌یه باشلاییر. دوغرودان دا گؤرمک، باخماق و موشاهیده ائتمه‌یین آراسیندا فرق چوخ ایمیش.
دلی‌خانایا چاتدیم. دلی‌خانانین قاپی‌سین‌دان دلی‌لرین ییغیشدیغی سالونا چاتانا کیمی اورییم پارتدادی. نفسیم دئمک اولار دالیم‌دان چیخیردی. سالوندا احمد-ی آختارماغا باشلادیم. طیب‌باجی‌لاری منی تانیییردی‌لار. بیری قاباغا گلیب “حکیمی آختاریرسان” – دئیه سوروشدو. دئدیم احمد آدیندا بیر نفری آختاریرام. دئدی:
– احمده دونن گئجه دلی‌لیک ائلدییینه گؤره درمان وئریلیب. اونا گؤره ده یاتیب. بیر آزدان آییلا‌جاق.
گئدیب حیطده اوتوراجاغین اوستونده اوتوروب گؤزلدیم. بعضی دلی‌لر حیطده دلیجه‌سینه گزیردی‌لر. بعضی‌لری‌نین اللری باغلی ایدی. بعضی‌لری‌نین یانیندا ایسه محافظچی‌لر گزیردی‌لر. بیر-ایکی دلی قادین دا اوزاقدا گؤزه دییردی. آرتیق هامینی دلی کیمی گؤروردوم. آدام هردن ائله بیلیر دونیا دلی‌لرین سورگون اولدوغو، نظارت آلتیندا اولدوغو و موکافاتی و جزاسی بول اولان بیر یئردیر. لاپ بو دلی‌خانا کیمی.
– سلام!
دیکسینیب آرخایا دؤندوم. احمد باشیمین اوستونده دایانمیشدی. آیاغا دوروب احمده طرف دؤنوب دئدیم:
– سلام احمد. نئجه‌سن؟
– چوخ ساغ اول، آغا. مکتوبو لئیلایا وئردین؟
– لئیلانی تاپا بیلمدیم. آدرئسی سهو وئرمیشدین. منی آنانین یانینا یوللامیشدین!
– ایندی ائله بیلیرسن من دلی‌یم؟
– یوخ، یوخ! ساده‌جه، دئدیم بلکه یانلیش‌لیق اولوب. لئیلانین دوزگون آدرئسینی وئرسن، آپاریب مکتوبو چاتدیرارام.
– لئیلانین دوزگون آدرئسی اولسایدی اؤزوم آپاریب وئرردیم دا، آغا! سنه نیه دئییردیم؟
لاپ دلی اولوردوم.
– نئجه؟ لئیلانین آدرئسی یوخدو؟
– هئچ نه آغا. بیر آدرئس وار…گل اونو سنه وئریم آپار مکتوبو وئر اورا. یاخشی، آغا؟
– یاخشی.
– کاغیذی چیخاریب ایسکامئیکانین[اوتوراجاق] اوستونه قویدوم. قلمی کؤینییمین جیبین‌دن چیخاریب دئدیم:
– دئ یازیم!
– یاز، آغا. قاراباغلی‌لار محله‌سی. حسن کوچه‌سی. نؤمره ۵۳.
– باخ ها. بو دفعه آدرئس دوز اولماسا، دای آپارمایاجام.
– دوزدو، آغا.
– یاخشی، من گئتدیم!
یولا دوشدوم. بو مسئله‌نین آخیرینی گؤرمک ایسته‌ییردیم. اوره‌ییمده دئدیم، “هارا کیمی گئتسه گئده‌جم”!
قاراباغلی‌لار محله‌سیندیدیم. بورانین دا اؤزونه مخصوص لهجه و حیات طرزی وار ایدی. عمومیتله، تبریزی ییغما بیر شهر ده آدلان‌دیرماق اولار. هر محله‌نین اؤزونه مخصوص لهجه و مدنیتی وار. بو محله ده چوخ قلبی‌قارا و دیندار بیر یئر ایدی. احتیاط‌لا آدرئسی آختارماغا باشلادیم. ۵۰..۵۱…۵۲…و ۵۳. تاپدیم. کؤهنه بیر تاختا قاپی ایدی. آنجاق دالانین دیبینده دئییل، دوز یولون قیراغیندایدی. ائو دیواری‌نین همن یاپیشیغیندا بیر مارکئت ماغازاسی وار ایدی. ایچری گیریب سوروشدوم:
– باغیشلایین، من لئیلا خانیم گیلین قوهوملاریندانام. اوزاقدان گلمیشم. بیلمیرسیز هانسی قاپیدی؟
– هانسی لئیلا؟
– لئیلا دا. فاطما خانیمدی آناسی!
فاطمانی اؤزوم‌دن چیخارتدیم.
– یوخ تانیمیرام. ائله بیر آدام بورادا یاشامیر.
– بس بو یانینیزداکی قاپی کیمین ائویدی؟
– منیم ائویمدی؟ نئجه؟؟؟
کیشی قئیرته گلمیشدی. گؤزلرین‌دن عصبی اوخودوم.
– هئچ، ائله بئله سوروشدوم. عذر ایسته‌ییرم، ساغ اولون!
ماغازا‌دان چیخیب سرعتله اوزاقلاشدیم. حس ائدیردیم بو آدرئس ده دوز چیخمایا‌جاق. بئش-اون مئتر اوزاقدا ایکی اوشاق دایانمیشدی، صحبت ائدیردی‌لر. یاخینلاشیب سوروشدوم:
– اوشاق‌لار، او ائو وار ها، مارکئتین یانیندا. اورا کیمین ائویدی؟
اوشاق‌لار چپ-چپ منه باخدی‌لار:
– سنه نه کی، کیمیندی؟
– هئچ، من لئیلانی آختاریرام. احمددن مکتوب گتیرمیشم.
اوشاق‌لارین بیری منه باخیب دئدی:
– لئیلا کیمدی، او ائوده لئیلا یاشامیر. اورا بیزیم ائویمیزدی. ایندی قارداشیمی چاغیریم سنه دئسین لئیلا کیمدی!
– لازیم دئییل چاغیراسان. هله بیر دایان گؤروم! سن احمد آدیندا آدامی تانیییرسان؟
– نه احمد؟ تانیمیرام. قارداشیم حسن‌دی. اؤزو ده ایدمانچیدی. سنی آلیب باشینا یئره وورار.
– یاخشی ائلییه‌ر، قوی وورسون. سیزین قوهوم‌لاردان دا احمد یوخدو؟
– بیبیمین اوغلو وار آدی احمددی. چوخداندی گؤرممیشم. دلی اولوب دئییل‌لر.
– سنین باجین وار؟
– سنه نه، ائششک! حسنننن!
– یاخشی، یاخشی، چاغیرما. ائله-بئله سوروشدوم ساغ اول!
و دوشوب قایدیردیم کی، اوغلانین دوستو اوزاقدان چیغیردی:
– اونون بیر باجی‌سی وار ایدی. اونو دا ایکی-اوچ ایل اولار ماشین ووروب اؤلدوروب!
– چوخ ساغ اول، جاوان اوغلان!
اوغلان گولومسه‌دی من ده اورا‌دان اوزاقلاشماغا باشلادیم. دهشت ایدی. احمد منی سانکی کئچمیشده سئودیگی اینسان‌لارین قاپی‌سینا گؤندریردی. آرتیق کیمین دلی، کیمین عاغیل‌لی اولدوغونو آیرید ائلییه بیلمیردیم. واخت ایتیرمه‌دن دلی‌خانایا قاییتدیم. گونو ایتیرمه‌دن بو مسئله‌نین آخیرینا چیخماق ایسته‌ییردیم. صاباحا قالسایدی احمدله گؤروشمک اوچون بئش گون گؤزلمه‌لی اولاجاقدیم. اونا گؤره ده بو دفعه تاکسی ساخلادیم. سوروجو سوروشدو:
– هارادی اینشاللاه؟
– دلی‌خانایا!
– نئجه؟
– بئله، باغیشلایین. مرکزی آسایئشگاها!
– هههه. ائله اولده دوز دئدین. اورا دلی‌خانادی دا!
سونرا گولمه‌یه باشلادی.
– اورا نییه، قوهوم‌لارداندی؟
– یوخ، اؤزومون باشقا ایشیم وار!
– ههه، آللاه شفا وئرسین!
– قارداش، من خسته دئییلم، اؤزوم حکیمم. نه آللاه شفا وئرسین؟
– نه بیلیم، دئدیم ده! آللاه شفا وئرمه‌سین، ایندی یاخشی اولدو؟ هامی دلی اولوب ائ!
– قارداشیم، اینجیمه، فیکریم قاریشیقدی. من هئچ دلی‌یه اوخشاییرام، دئییرسن آللاه شفا وئرسین.
– واللاه نه دئییم. دلی‌نین به‌یم بوینوزو اولور؟ مسئلن، جانیم سنه دئسین، ایندی او قدر اخلاق پوزغون‌لوغو، فاحیشه-زاد چوخالیب، آدام آز قالا آناسین‌دان دا شوبهه‌لنیر. (گولور) دئییرم بلکه او دا جاوان‌لیقدا قهبه‌لیک ائلیییب! (گولور)
من ده گولومسه‌یه‌رک جاواب وئردیم:
– ائئئهه، کئفین سازدی سنین. گئت آنان‌دان سوروش دا.
گوزگودن منه ایشاره ائلیییب گولومسه‌یه‌رک دئدی:
– دلی اؤزونه دلی دئییر کی، قهبه ده اؤزونه قهبه دئسین؟!
نه بیلیم، بلکه ده حاققی وار ایدی. بلکه ده هامیمیز بیر آز دلی، بیراز دا فاحیشه‌ییک!
خسته‌خانایا چاتمیشدیم. ساغوللاشیب ماشین‌دان دوشنده سوروجو دئدی:
– بوینووا آل!
سادلؤوح کیمی دئدیم:
– نه‌یی؟
– دلی‌لییی.
اوغراشین بالاسی منی اله سالمیشدی. قاپینی مؤحکم چیرپیب خسته‌خانایا طرف یولا دوشدوم. سوروجو قاپینی ائله برک چیرپماغیم‌دان ناراحات اولوب، باشینی پنجره‌دن چیخاریب باغیردی:
– گؤردون، دئدیم دلی‌سن!
– هه، دلی‌یم. بئله من دلی‌یم! سنه نه گیریب-چیخانی وار آخی، اه
لاپ عصبی‌لشدیرمیشدی منی. دلی ایله عصبی اینسانین آراسینداکی فرق بیر توک قدردی. ناراحات-ناراحات احمد-ی آختارماغا باشلادیم. حیطده تاپمادیم دئیه حکیمین اوتاغینا طرف یولا دوشدوم. طیب باجی‌سین‌دان حکیمی سوروشدوم. دئدی، اوتاغیندادی. اوتاغی‌نین قاپی‌سینی تیققیلدادیب ایچری کئچدیم. حکیم میزی‌نین آرخاسیندا اوتورموشدو. یاخشی باخدیقدا او دا بیر نؤوع آغ پالتار گئین دلی‌یه اوخشاییردی. دئدی:
– بویورون.
– سلام، دوکتور!
– سلام، سلام. هه، سیزسیز. دونن هارا گئتدیز بس؟ گلدیم کی، گئدیب‌سیز.
– واللاه گؤردوم گئجیکیرسیز، دئدیم واختینیزی آلماییم. گئتدیم بیر آز گزیشدیم بورا‌لاردا.
– دلی‌لرله اونسیت نئجه کئچیر؟
– عاغیل‌لی‌لاردان داها ماراقلی‌دی، دوکتور!
– ماراق آختارانا ماراقلی‌دی، پول آختارانا یوخ! هم ده اینسان دلی‌لییه عادت ائلیین‌دن سونرا اونو خسته‌لیک سایمیر. ائله بیلیر، ائله بئله اولار! عاغیل‌لی دلی‌لر او قدردی کی…
– دلی عاغیل‌لی‌لاردان دا چوخدو یامان!
– ههه (گولور). ایندی نئینیک؟ عاغیل‌لی دلی اولاق، یوخسا دلی عاغیل‌لی!
– هئچ بیری، دوکتور. عاغیل‌لی اولوب دلی کیمی گؤرونمک‌دن و دلی اولوب عاغیل‌لی کیمی یاشاماق‌دانسا زیر دلی اولماق داها مصلحت‌لی‌دیر.
– یاواش-یاواش فیلوسوف اولورسان هاا. بئله گئتسه سن ده قوناغیم اولا‌جاقسان!
– بس نه ائدیم، دوکتور؟
– چالیش نه چوخ عاغیل‌لی اول، نه ده چوخ دلی. ایکی‌سی‌نین ده سونو بورادی! درمان‌لاری دا عینیدی. کیمسه ده ماراقلانمایا‌جاق، سن عاغیل‌دان دلی اولوبسان، یوخسا ائله کؤکون‌دن دلی ایدین! (گولور)
– باش اوسته، دوکتور… نه دئییرم کی…
– نه اولوب، بیر آز گرگین گؤرونورسن؟
– واللاه دوغروسو… دوکتور، سیز بو احمد-ی تانیییرسیز؟
– هانسی؟ ههه… او دلی‌نی دئییرسن… تانیییراام. نئجه؟
– او منه بیر مکتوب یازدیریب کی، لئیلایا آپاریب وئرم. ایکی دفعه گؤندریدیگی آدرئس‌لره گئتدیم، آما ایکی‌سینده ده لئیلا یوخ، بلکه آناسی و دایی‌سی‌قیزی چیخدی. لاپ دلی اولموشام. بیلمیرم نه ائلیییم!
حکیم آیاغا دوروب منه طرف گلدی. گولومسه‌یه‌رک قارشیم‌داکی اوتورا‌جاقدا، یعنی احمدین اوتوردوغو اوتورا‌جاقدا اوتوروب دئدی:
– لئیلا… هه؟
– بلی، دوکتور!
– بیلیرسن لئیلا کیمدی؟
– خئییر، دوکتور. اما بیلمک اوچون تلسیرم!
– هممم… بیراز صبرلی اول… دئییم سنه!
– سیز اونو تانیییرسیز؟
– اونو تانیمایان وار کی؟ تانییان‌لار اوچون ماراقسیزدیر. تانیمایان‌لار اونو گؤرمه‌یه تلسیرلر. بیلیرسن نه‌دی؟ نییسه تانیدین ها، باخ اوندا اهمیتینی ایتیریر… لاپ بو لئیلا کیمی!
– لئیلایا نه اولوب کی؟
– ایکینجی مرتبه‌ده‌دی. ایکینجی قاتدا…
– نئجه؟
– اونو گؤرمک اوچون ایکینجی مرتبه‌یه قالخما‌لیسان. او دا دلی‌دی. قادین‌لار بؤلمه‌سینده قالیر..
ائله بیل باشیما قاینار سو تؤکدولر. من ایکی گوندو سفئح کیمی شهره دوشوب لئیلا آختاریرام. قاپی-قاپی دلی کیمی گزیرم. او ایسه بوردایمیش. ایکینجی قاتدا…
– دوکتور، لئیلانی گؤرمک اولار؟
– او، آغیر خسته‌دی. دمیرلرین آرخاسین‌دان گؤستررم سنه. دور، دور آیاغا گئدک!
– هارا؟
– نئجه هارا، ایکینجی قاتا دا!
آیاغا دوروب ایکینجی قاتا یولا دوشدوک. اولان‌لار منی تامامیله اؤزونه قرق ائتمیشدی. هئچ نه دوشونه بیلمیردیم. عاغیل‌لی‌لار دونیاسیندا دا ایکی دلی کیمی سئون اینسانا دلی و یا مجنون دئییرلر. اما بو تام فرق‌لی شئی ایدی. ایکی دلی‌نین عاغیل‌لی سئوگی‌سی عاغیلا گلمه‌ین بیر حادثه ایدی. عاغیل‌لی اولوب دلی کیمی سئومک یاخشیدی، یوخسا دلی اولوب آغیل‌لی کیمی سئومک؟ بونو دوکتوردان دا سوروشدوم. او دئدی:
– اونسوز دا هر ایکی‌سینده ده سنه دلی دئیه‌جک‌لر. سئوگی بئله‌دی ده. او باشی دا ایتیرمکدی، بو باشی دا.
سونرا گؤزونون قیراغی ایله منه باخیب دوام ائله‌دی:
– چوخ فیکیرلشمه، دلی اولارسان!
– بس نئینه‌سم عاغیل‌لی اولارام؟
– گرک آرسیز اولاسان.
– آرسیز اولا بیلمیرم، دوکتور.
– اوندا لاپ چوخ عاغیل‌لی اول! هئچ اولماسا دلی‌لیک تیتولونا[عنوانینا] لاییق اول.
دوکتور گوله-گوله پیلله‌لری قالخیردی، من ده آرخاسینجا گئدیردیم. دئمک اولار کی، دمیر قاپی‌نین یانینا چاتمیشدیق. قاپی‌نین ساغ طرفینده بیر طیب باجی‌سی اوتورموشدو. دوکتور اوندان سوروشدو:
– لئیلانین درمان‌لاری وئریلیب؟
– بلی، دوکتور!
– لئیلانی گتیر بورا.
– بلی، دوکتور!
طیب باجی‌سی دوروب قاپی‌نین زنجیرینی آچیب ایچرییه کئچدی. بیر آزدان سونرا الی و آیاغی خصوصی پالتارلا باغلی اولان بیر چیرکین قیزی یانیندا گتیردی. قیزین گؤزلرین‌دن اونون دلی اولماغینی چوخ راحات بیلمک اولاردی. باخیش‌لاری‌نین درینلینده سیرلی بیر شئی وار ایدی. حس ائدیردیم اطرافینا “نییه” دولو باخیش‌لارلا باخیر. قیز یانیما چاتاندا سوروشدوم:
– لئیلا سنسن؟
– هه!
– سنه احمددن بیر مکتوب وار. ایستییرسن؟
دلی قادین‌لارا عایید خصوصی ناز ایله دئدی:
– نه احمد؟ نه مکتوب؟
سسیمی بیر آز دا یومشالدیب دئدیم:
– سئوگی مکتوبو!
– ائئئئئئ، بئینیمی خاراب ائله‌دی بو دلی. دلی‌خانادا سئوگی اولار؟ نه ایسته‌ییر ائئئئ من‌دن؟ وئر گؤروم اونو!
دوکتور طیب باجی‌سینا گؤزو ایله ایشاره ائله‌دی کی، اللرینی خصوصی پالتاردان چیخارماغا کؤمک ائله‌سین. مکتوبو لئیلانین الینه وئردیم. لئیلا مکتوبو آچیب گویا اوخویورموش کیمی باخدی. سونرا چوخ راحات شکیلده جیریب هاوایا سوووردو. مکتوب گؤیده اوچا-اوچا لئیلا دا دلی کیمی اوجا‌دان گولمه‌یه باشلادی. گولمه‌یین اورتاسیندا باغیریردی:
– هاردا بیر دلی وار گلیب منی تاپیر ائ، آللاه حاققی!
دوکتور منه باخیردی. من ایسه دونوب قالمیشدیم. طیب باجی‌سی لئیلانی دمیر قاپی‌نین ایچینه قایتاردی. دوکتور دئدی:
– ناراحات اولما. بوردا هله ائله دلی‌لر وار کی، آللهین اولوب-اولمادیغینی ریاضی فورمول‌لار ایله ثبوت ائدیرلر…
ایضاح:
حئکایه‌نی امکداشیمیزجناب حسین واحدی عرب الیفباسینا کؤچوروبدور
