۱. یاخشی بیر قیسا حئکایه‌نین بعضی اؤنملی اؤزللیک‌لریندن بونلاری دئمک اولار:
گؤزه گلن بیر باشلانیش، گؤستریشلی کاراکتئرلر(ان چوخ ۳-۴ نفر)، حئکایه‌نین حادثه‌لری و یا پیلوتون یارانماسی اوچون نه‌دن گتیرن دیالوق‌لار، ماراقلی پیلوت[پیرنگ]، اویغون بیر گرگینلیکله چاتیشما، چاتیشما ایله اویغون اولان بیر یوکسلیش، ایناندیریجی سونا چاتما، اویغون بیر دویغوسال اورتام یاراتما، اویغون بیر گؤروش آچیسی، اویغون بیر زامان‌لا مکان‌دان یارارلانماق، دیلدن دوزگون استفاده ائتمک، کولتورل بیر آنا فیکیر.
۲- بو اؤزللیک‌لری نه‌تهر الده ائتمک اولار؟ باشقا سؤزله یاخشی بیر حئکایه‌نی نئجه یازماق اولار؟
بیرینجی: یئنی حئکایه یازانلار اوچون ان واجیب ایش، قیسا حئکایه‌نین ان یاخشی اؤرنکلری‌له شاه‌اثرلرینین اوخوماسی‌دیر. البته فقط قیسا حئکایه یوخ، بلکه بوتون آنلاتی[پووئست/روایتی] نثرلری اوخوماق لازیمدیر. بونا گؤره، ادبیاتین کلاسیک شعرسل روایت‌لریندن باشلاییب، سونرا قیسا حئکایه‌نین، چئخوو، موپاسان، جئیمز جویس و… کیمی بؤیوک اوستادلارینا یئتیشیلسین. دئمه‌لی‌یم، ایندیکی یازیچی‌لارین کیتاب‌لاری ایله یاناشی کلاسیک حئکایه کیتاب‌لارینی دا اوخومالیدیرلار. حئکایه یازمایا یئنی باشلایانلار یاخشی‌دیر اؤنجه باجاردیقجا خاریجی یازارلارین اثرلرینی اوخوسون‌لار. هرنه ده اولسا قیسا حئکایه باتی‌دان آلینما بیر ژانردیر. هله ده گوجلو اثرلری باتی ادبیاتیندا آختارمالیییق.
ایکینجی: چالیشین بیر حئکایه‌نین اساس و یا مرکزی فیکیرینی [اصلی و محوری ایده‌سینی] تاپاسینیز. عمومیت‌ده بو فیکیر، باشلانغیج‌دا، بیر خام و گئده‌ری بیر فیکیر کیمی بیردن عاغیلا گلر. اؤرنک اوچون: “بیر اوشاغی یول اوسته قویماق”. بو خام فیکیری، بیر قیسا حئکایه‌یه ده‌ییشمک اوچون، حئکایه یازان چالیشمالیدی بو بوتونسل[کلی] ایده‌نی، معین حادثه‌لرله اؤه‌زل کاراکتئرلر فورمتینده گلیشدیرسین. سونرا بو ایده‌نین، اؤنملی اؤلچوسو و یا سیمگه‌لنمه‌لری تاپیلسین. میثال اوچون، طبیعی حیس‌لریندن فرقلی اولاراق، اوشاغینی یول اوستونه قویان بیر آنانین شخصیتی سئچیلسین. بیر قیسا حئکایه یازماق اوچون بو یاخشی بیر باشلانغیج نقطه‌سی اولابیلر.
اوچونجو: یازیچی بو حئکایه‌نین روایتی اوچون ان اویغون گؤروش آچیسینی سئچمه‌لیدیر. بو حئکایه‌نی هم بیر بلدیه مامورو کوچه‌نی سوپوررکن، یول اوستونه قویولان اوشاغی گؤروب سؤیله‌یه بیلر، همده بیر عادی یولدان کئچنده او اوشاغی تاپماق‌لا، اونو یوخسوللوق‌دان دا قورتارا بیلر. آما نئجه‌دی حئکایه‌نین روایتینی، کؤنلو ایسته‌مه‌سه ده اوشاغینی یول اوسته قویان آنایا تاپشیراق؟ یازیچی حئکایه‌نین روایتی اوچون یاخشی بیر گؤروش آچیسی تاپا بیلمه‌ییرسه، یاخشی‌دی حئکایه اوچون باشقا بیر ایده‌نین دالیجا گئتسین.
۳. اویغون بیر خام فیکیر ایله گؤروش آچیسینی سئچمه‌دن سونرا، حئکایه حادثه‌لرینین بوتونسل پلانی بللی اولونمالیدیر. اگر بیر قیسا حئکایه‌نین نورمال اوزونلوغونو ۱۵ الی ۲۰ صحیفه بیلسک، بو حالدا، ان آزی اوچ-دؤرد مهم صحنه‌‌یه احتیاج وار. یول اوستونه قویولان اوشاغین حئکایه‌سینین اساس اوچ صحنه‌سینی بئله نظره آلماق اولار: ۱- اصلی شخصیتین[اریندن بوشانمیش] ایکینجی اری ایله دانیشیغی و ایکینجی ارین اوشاغی یول اوستونه قویماغا اصرار ائتمه‌سی؛ ۲- آنانین بیر باسیریقلی[ازدحام‌لی] مئیدانا گئتمه‌سی و اوچ یاشیندا اولان اوشاغینی اورادا بیراخماسی؛ ۳- اوشاغینی یول اوستونه بیراخاندان سونرا، آنانین فایداسیز پئشمانلیغی.
۴- اصلی شخصیت‌دن علاوه، بیر نئچه یانال[فرعی/ایکینجیل] شخصیت ده، نظرده توتمالییق. بو ایکینجیل شخصیت‌لرین سایی‌سی، قیسا حئکایه‌نین قیسیتلیغی[محدود]ایله اویغون سئچیلمه‌لیدیر، ائله اولسون حئکایه‌نین حادثه‌لری راحاتجا اؤنه گئتسینلر.
۵- بو مرحله‌ده، یعنی بیر خام فیکیری، پیلوتون بوتونسل پیلانی و کاراکتئرلری تاپاندان سونرا، حئکایه‌نی یازماغا باشلاماق لازیمدیر. یازماق راحات بیر ایش دئییل، آما حئکایه یازان اولماق ایسته‌ین بیر کیمسه، یازماق لذتینه آلیشمالیدیر.
۶- حئکایه‌نی نئچه دفه یازماق لازیمدیر، آنجاق ائدیت ائتمه‌یی داها اؤنملی‌دیر. حتی پئشه‌کار یازیچی‌لارین دا یازیلارینی نئچه دفه یئنی‌دن باخیب دوزنلمه‌یه احتیاج‌لاری واردیر. البته ائدیت ائتمه‌یین، سیلیب یئنی‌دن یازمانین دا بیر حدودو واردیر، سونسوزا کیمی داوام ائدیلمه‌یینه گرک یوخدور. غریزی بیر حس یازیچی‌یا اؤیره‌دیر اوستونده ایشله‌دییی حئکایه اوزره چالیشماسینی دایاندیریب باشقا بیر حئکایه‌نین یازماسینی باشلاسین.
۷- آما گنج یازیچی‌لار اوچون ان اؤنملی توصیه، یازماقدا، تمرین ائتمکدن سونرا، هئچزاد اولا بیلمز.
آچیقلاما:
- یازی فارسجا “درنگ” سایتیندان گؤتورولوب تورکجه‌یه چئویریلیب‌دیر.
- حسین پاینده، یازیچی، ادبیات‌شوناس، فیلم تنقیدچی‌سی و علامه طباطبایی بیلیم‌یوردوندا نظریه و ادبیات‌شوناسلیق اوستادیدی. او تهران‌دا آنادان اولوب، اورتا تحصیلاتینی اینگیلیس‌ده اوخویوب انقلاب‌دان بیر ایل سونرا ایرانا قاییدیب‌دیر. او ۱۳۶۸ده علامه طباطبایی بیلیم‌یوردوندا اینگیلیسجه ادبیاتی لیسانسینی آلیب، ۱۳۷۰ ده ایسه تهران بیلیم‌یوردوندان اینگیلیسجه ادبیاتی‌نین یوکسک لیسانسینی الده ائتمه‌یی باجاریبدیر. پاینده ۱۳۷۵جی ایلده تحصیلاتینین داوامی اوچون اینگیلیسه گئدیب، ۱۳۸۰دا نظریه و ادبیات‌شوناسلیق دوکتوراسینی آلاندان سونرا اؤلکه‌یه دؤنوب، علامه طباطبایی بیلیم‌یوردوندا تدریسه مشغول اولوبدور. ایندی‌یه کیمی، حسین پاینده‌دن، ۱۰۰دن چوخ مقاله اؤلکه‌میزین مختلف نشریاتیندا یاییلیبدیر. بونون یانیندا ۸ جیلید کیتاب یازیب و ۷ جیلید ایسه ترجمه ائدیبدیر. او همچنین سککیز کیتابین رئداکتورو اولوبدور. پاینده ایندی‌یه کیمی اؤلکه ایچینده ۵ اؤدول و خاریجه‌ده ایسه بیر اؤدول قازانا بیلیبدیر. او ادبیات‌شوناسلیق‌دا یئترلی قدر تجروبه‌لی اوزمانلاردان ساییلیر. پاینده بو ساحه‌ده حاشیه‌لردن اوزاق اولاراق ساده‌جه علمی چالیشمالاری ایله ادبیاتا خیدمت ائتمکده‌دیر. بونو دا آچیقجا سؤزلری ایله درسلرینده گؤرمک اولور.
