نگاهی اجمالی به فعالیتهای علمی، ادبی، آموزشی و پژوهشی پروفسور دکتر علی اکبر ترابی
دکتر نازیلا ترابی(پزشک و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران)

-زادروز: ۲ خرداد ۱۳۰۵/۱۹۲۶may 22/ ایران– تبریز- محله راسته کوچه
– درگذشت: ۳۰ تیر ۱۳۹۵/۲۰۱۶july 20/ ایران- تبریز (۹۰سال)
– محل درگذشت: بیمارستان فوق تخصصی قلب مدنی تبریز- روز چهارشنبه ساعت ۱۵:۳۰ بعداز ظهر
– آرامگاه: قطعه مفاخر و مشاهیر هنرمندان وادی رحمت- تبریز
– محل زندگی: ایران- تبریز
– ملیت: ایرانی
– علت درگذشت: دایسکشن آئورت(پارگی آئورت)
– تحصیلات: لیسانس علوم تربیتی از دانشسرای عالی تبریز- لیسانس زبان فرانسه از دانشگاه تبریز– فوق لیسانس علوم تربیتی(تعلیم و تربیت) از دانشگاه بروکسل(بلژیک)-دکترای جامعه شناسی (سوسیولوژی) و دکترای فلسفه علوم از دانشگاه سوربن پاریس(فرانسه)
– نقش های برجسته: از بنیان گذاران جامعه شناسی و علوم اجتماعی در ایران- از نظریه پردازان علم جامعه شناسی و علوم اجتماعی در ایران- جامعه شناس
– پیشه: پروفسور (جامعه شناسی- مردم شناسی، انسان شناسی- فلسفه علوم دانشگاه تبریز) نویسنده- ادیب- فیلسوف- مترجم- محقق- پژوهشگر- منتقد ادبی- شاعر دوزبانه (فارسی- ترکی)- ژورنالیست- ویراستار ادبی و علمی- فعال اجتماعی و فرهنگی- روشنفکر و روشنگر اجتماعی
– در زمان حکومت: دودمان پهلوی- جمهوری اسلامی ایران
– رویدادهای مهم: هجوم متفقین به ایران سال۱۳۲۰۱- حکومت ملی- دموکرات آذربایجان(۱۳۲۴-۱۳۲۵)۲– کودتای ۲۸ مرداد۱۳۳۲- انقلاب ۱۳۵۷ ایران
– همسر: بتول رزاق کریمی
– فرزندان: بابک، نازیلا، فرزانه
– تخلص (نام ادبی و نام هنری): حلاج اوغلو (حللاج اوغلو)
توضیح تخلص حلاج اوغلو: حلاج اوغلو، پولاد مردی از تبریز: حلاج اوغلو یکی دیگر از عیاران عصر دوره قاجاریه در تبریز بود که نام و آوازه اش سالها ورد زبان مردم کوچه و برزن بود. گوشه هایی از شجاعت و دلاوری های این عیار حتی زینت بخش کتب تاریخی نیز می باشد. حلاج اوغلو رادمردی بود که دربار ولیعهد قاجار را به ستوه آورده بود. عیاری که دستگیری از ضعفا و ستیز با ظالمان سیره وی به شمار می رفت. حلاج اوغلو و برادرش، که از عیاران تبریز بودند، در سال ۱۳۰۳ در تبریز به دار آویخته شدند. حلاج اوغلو (حلاج زاده یا پسر حلاج) این رادمرد جد بزرگوار۳ دکتر علی اکبر ترابی بود. پس اگر شعر دکتر ترابی سرشار از حرکت، عشق، جنبش و امید و ایستادگی است، این ویژگی های نادر ریشه در روح ستیزه جو و سرشار از شور و نشاط اسلاف وی دارد.۴

■ مدارک تحصیلی
۱٫ لیسانس علوم تربیتی از دانشسرای عالی تبریز (رتبه اول)
۲٫ لیسانس زبان فرانسه از دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز-۱۳۴۴(رتبه اول)
۳٫ در ضمن دانشجویان رتبه اول اعزام به کشورهای بلژیک و فرانسه از طرف وزارت فرهنگ -۱۳۳۵
۴٫ فوق لیسانس علوم تربیتی (تعلیم و تربیت) از دانشگاه بروکسل(بلژیک) با رتبه اول
۵٫ اخذ دکترای جامعه شناسی(سوسیولوژی) و دکترای فلسفه علوم از دانشگاه سوربن پاریس(فرانسه)در ۲۶ ژانویه ۱۹۵۸ با درجه اونورابل(عالی) / پروفسور ترابی از معدود دانشجویان نابغه ای بودند که توانسته اند دکترای خود را با درجه اونورابل (عالی) از دانشگاه سوربن پاریس بگیرند.
۶٫ تحقیقات جامعه شناسی روستایی از سال ۱۳۳۵ الی ۱۳۳۸ اتامپ با درجه عالی

■ مدارج خدمت و مسولیت ها و فعالیت های علمی و آموزشی و پژوهشی
۱٫ معلم دبستانهای تبریز و مرند(۱۳۲۹-۱۳۲۳)
۲٫ دبیر دبیرستانهای تبریز و مرند (۱۳۳۵-۱۳۲۹)
۳٫ متصدی اداره نشریه کتابخانه ملی تبریز(۱۳۴۰-۱۳۳۸)
۴٫ استخدام در دانشگاه تبریز به عنوان استاد یکمی (رتبه عالی و درجه اول) و هیات علمی ۱۳۳۸
۵٫ استادیار رسمی جامعه شناسی روستایی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز۱۳۳۸
۶٫ استادیار رسمی زبان فرانسه دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز۱۳۳۸
۷٫ دانشیار رسمی جامعه شناسی و مردم شناسی و فلسفه علوم دانشکده ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز
۸٫ استاد تمام با بالاترین پایه استادی (پروفسور) دانشکده ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز۱۳۵۱
۹٫ پروفسور جامعه شناسی، مردم شناسی، فلسفه علوم و دروس علوم اجتماعی دانشگاه تبریز تا سال ۱۳۵۹
۱۰٫ بنیانگذار دانشکده ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز۱۳۴۸
۱۱٫ بنیانگذار رشته های جامعه شناسی و مردم شناسی و فلسفه علوم در دانشگاه تبریز
۱۲٫ مدیر مسول نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز
۱۳٫ مدیر گروه آموزشی جامعه شناسی دانشگاه تبریز
۱۴٫ مدیر گروه آموزشی جامعه شناسی و اقتصاددانشگاه تبریز
۱۵٫ مدیر گروه آموزشی علوم اجتماعی دانشگاه تبریز
۱۶٫ عضو هیات ممیزه دانشگاه تبریز تا سال ۱۳۵۹ (به منظور ارتقا اعضاء هیئت علمی به مرتبه استادیاری، دانشیاری، استادی) و گزینش استاد و هیات علمی
۱۷٫ استاد راهنما و استاد مشاور پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز
۱۸٫ مجری طرح های پژوهشی و تحقیقی دانشگاه تبریز ۱۹٫ مجری طرح های پژوهشی و تحقیقی دانشگاه صنعتی سهند تبریز
۲۰٫ داور پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز (منتخب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز) تا سال ۱۳۹۰
۲۱٫ داور مقالات دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان (از طرف کمیته منتخب ارتقاء)، ۱۳۹۰-۱۳۸۰
۲۲٫ داور مقالات نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز
۲۳٫ داور در بررسی طرح های تحقیقاتی و آموزشی استان آذربایجان شرقی (منتخب شورای تحقیقات آموزشی استان آذربایجان شرقی)
۲۴٫ داور شورای تالیف و ترجمه دانشکده ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز
۲۵٫ ویراستار ادبی و علمی کتابی های انتشارات دانشگاه تبریز
۲۶٫ ویراستار ادبی کتاب های انتشارات دانشگاه صنعتی سهند تبریز (بیش از ۶۰جلد کتاب)۱۳۹۰-۱۳۷۰
۲۷٫ پروفسور ترابی از دانشگاه صنعتی سهند تبریز (تذکرات و نظرات و پیشنهادات درباره متن پیشنهادی کتاب «دستورخط فارسی» مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی)۱۳۷۹
۲۸٫ عضو شورای تالیف ترجمه دانشگاه تبریز تا سال ۱۳۵۹
۲۹٫ عضو هیات سه نفره دانشگاه تبریز برای ارزشیابی امور آموزشی و پژوهشی اعضای هیات علمی تا سال ۱۳۵۹
۳۰٫ تالیف ۳۳ جلد کتاب (کتاب هایی هستند که در زمینه خودشان برای اولین بار در ایران نوشته شده اند)
۳۱٫ استاد تمام وقت (پروفسور): درخواست بازنشستگی در تاریخ ۱۹/۰۵/۱۳۵۹ و شروع بازنشستگی از تاریخ ۰۱/۰۱/۱۳۶۰ (بیش از ۳۷ سال تدریس در دانشگاه تبریز)
۳۲٫ استاد موسسه آموزش عالی حسابداری و مدیریت آذربایجان شرقی (۱۳۸۰-۱۳۷۵)
۳۳٫ استاد (جامعه شناسی- مردم شناسی- علوم اجتماعی برای مدیران و کارشناسان ارشد- تغییرات اجتماعی) در موسسه آموزش عالی سازمان مدیریت صنعتی (نمایندگی آذربایجان شرقی)(۱۳۹۰-۱۳۸۰)
۳۴٫ بیش از شصت سال تدریس در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی
۳۵٫ صدها رساله و مقالات علمی و اجتماعی، نقدهای ادبی، سخنرانی ها و مصاحبه ها و مقدمه ها و ویراستاری کتاب ها
۳۶٫ روزنامه نگاری: روزنامه خاور نو (۱۳۲۵-۱۳۲۲) (روزنامه های عصر آزادی، فروغ آزادی، مهد آزادی، آدینه مهد آزادی و فروغ آزادی از سال ۱۳۹۰-۱۳۷۰)
۳۷٫ تاسیس کتابفروشی و موسسه چاپ و انتشارات نوبل در تبریز: ۱۳۴۳، (اولین کتابفروشی به سبک جدید در تبریز)
۳۸٫ تاسیس شرکت انتشاراتی آذر در تبریز: ۱۳۴۷
۳۹٫ تاسیس آموزشگاه جامعه شناسی دکتر ترابی
۴۰٫ پروفسور ترابی از سن ۱۸ سالگی تا سن ۹۰ سالگی، پیگیر و خستگی ناپذیر ۷۲ سال فعالیت آموزشی و پژوهشی، علمی، تحقیقاتی، ادبی و اجتماعی داشتند.
۴۱٫ در سال ۱۳۹۰اهداء چهار هزار و هفتصد جلد کتاب پر فروش و نایاب به اداره کل کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی
۴۲٫ در سال ۱۳۳۸ اهدا تمام کتاب های خریداری شده از کشور فرانسه به کتابخانه عمومی تربیت و کتابخانه ملی تبریز(کتاب های نایاب درایران)

■ دانشمندی که به ۹ زبان مختلف تسلط کامل داشتند
زبانهای: فرانسه، آلمانی، انگلیسی، عربی، آرگو، فارسی، ترکی (زبان مادری)، ترکی استانبولی، ترکی جمهوری آذربایجان با سه خط(فارسی و عربی- خط سیریلیک یا کریل- خط لاتین)

■ جوایز و لوح های یادبود و سپاس
۱٫ یک قطعه مدال فرهنگ درجه اول : برای احراز رتبه اول از دانشسرایعالی تبریز و احراز رتبه اول دانشکده ادبیات دانشکده تبریز۱۰/۰۸/۱۳۳۵
۲٫ لوح تقدیر از وزارت فرهنگ: ۱۳۳۵
۳٫ لوح تقدیر و یک قطعه مدال از دانشگاه بروکسل بلژیک برای احراز رتبه اول دوره فوق لیسانس تعلیم و تربیت
۴٫ لوح تقدیر و یک قطعه مدال از دانشگاه سوربن پاریس برای احراز رتبه اول دوره دکترای با درجه اونورابل (عالی)
۵٫ لوح های یادبود روز معلم(استاد): از دانشگاه تبریز
۶٫ لوح های یادبود روز معلم (استاد): از موسسه آموزش عالی سازمان مدیریت صنعتی آذربایجان شرقی
۷٫ لوح های یادبود: جشنواره مطبوعات کشور و مطبوعات شمالغرب کشور
۸٫ لوح افتخار: دبیر نخستین جشنواره مطبوعات شمالغرب کشور
۹٫ لوح یادبود: نخستین جشنواره مطبوعات شمالغرب کشور
۱۰٫ لوح یادبود: ششمین جشنواره مطبوعات کشور
۱۱٫ لوح های یادبود ازطرف دوره های کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد مدیران موسسه آموزش عالی سازمان مدیریت صنعتی آذربایجان شرقی
۱۲٫ لوح تقدیر و سپاس از طرف اداره کل کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی
۱۳٫ لوح تقدیر و سپاس از وزارت کشور (استانداری آذربایجان شرقی): در همایش تجلیل از خادمان کتاب و کتابخوانی استان آذربایجان شرقی سال ۱۳۹۰تبریز. (توضیح: لوح های تقدیر و سپاس بندهای ۱۲و ۱۳ به مناسبت اهدای کتاب (به تعداد چهار هزار و هفتصد) نسخه کتاب پر فروش و نایاب، هر نسخه به قیمت رو جلد حداقل سه هزار و پانصد تومان، جمعا به مبلغ شانزده میلیون و چهارصد و پنجاه هزار تومان معادل یکصد و شصت و چهار میلیون و پانصد هزار ریال در سال ۱۳۹۰ از سوی مولف پروفسور ترابی به کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی صادر شده است.)
۱۴٫ لوح های یادبود و افتخار از طرف دومین جشنواره گپ هنر مندان(موسسه آموزش عالی نبی اکرم(ص) ۱۶ دی ماه ۱۳۹۴
توضیح: پروفسور ترابی در هیچ مراسمی شرکت نداشتند و جوایز و لوح های یادبود و سپاس به منزلشان فرستاده شده بود.

■ تالیفات
۱٫ کتاب «مردم شناسی»: چاپ اول، انتشارات دهخدا، تهران، ۱۳۴۸- چاپ پنجم انتشارات چهر، تبریز، فروردین۲۵۳۷ (توضیح در مورد کتاب مردم شناسی: اولین کتاب «مردم شناسی» در تمام ایران، توسط یک استاد دانشگاه تبریز(پروفسور ترابی) نوشته شد و تا امروز بارها تجدید چاپ شده و می شود (نشریه «اخبار دانشگاه آذر آبادگان»). این کتاب پس از سالها تدریس در دانشگاهها و بارها تجدید چاپ، بار دیگر در شورای عالی برنامه ریزی وزارت فرهنگ و آموزش عالی (به عنوان منبع اصلی درس مردم شناسی در دانشگاههای کشور) تصویب و تعیین و به دانشگاهها ابلاغ گردیده است. (کتاب برگزیده شورای عالی فرهنگی)
۲٫ کتاب مبانی جامعه شناسی «به انضمام سازمان اقتصادی و خانوادگی و سیاسی ایران»: چاپ اول، انتشارات اقبال، تهران، ۱۳۴۱- چاپ چهارم، انتشارات مهر، تبریز، ۱۳۵۸ (توضیح در مورد کتاب مبانی جامعه شناسی: نخستین کتاب «مبانی جامعه شناسی» در تمام سطح کشور توسط پروفسور ترابی نوشته شده است و به عنوان منبع کتاب درسی سودمند از سوی دانشگاه تهران و موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی ارزیابی و سالها تدریس و تجدید چاپ گردیده است. (مجله آدینه-چاپ تهران-خرداد ۱۳۷۰ویژه ارتحال دکتر غلامحسین صدیقی موسس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران)
۳٫کتاب «فلسفه علوم»: چاپ اول، انتشارات امیرکبیر، تهران،۱۳۴۷- چاپ سوم، انتشارات چهر، تبریز، فروردین، ۲۵۳۷ (توضیح در مورد کتاب فلسفه علوم: کتاب فلسفه علوم نخستین کتابی است که در سال ۱۳۴۷ در این زمینه خاص و خالی نوشته شده و در دانشگاههای کشور سالها تدریس شده و هنوز پس از گذشت یک ربع قرن کتاب منحصر به فرد در این زمینه است، و بارها تجدید چاپ شده است.)
۴٫ کتاب «تاریخ ادیان»: چاپ اول، انتشارات اقبال، تهران ، ۱۳۴۱- چاپ ششم، انتشارات فروزش، تبریز، بهار ۱۳۸۶ (توضیح در مورد کتاب تاریخ ادیان: (کتاب تاریخ ادیان که تالیف آن در سال ۱۳۳۸ پایان یافته بود و پس از گذر از هفتخوان ممیزی سرانجام در سال ۱۳۴۱منتشر شد. که پس از «ملل والنحل» شهرستانی که در آخرین کتاب مهم در این زمینه به سبک قدیم بود، برای نخستین بار با سبک و روشی جدید و خاص و از دیدگاه مردم شناسی و جامعه شناسی و علمی تالیف گردیده و در دانشگاههای کشور مورد تدریس واقع شد و بارها تجدید چاپ شده است.)
۵٫کتاب «جامعه شناسی و دینامیسم اجتماع»: چاپ اول، انتشارات نوبل، تبریز، دهم آذر ماه ۱۳۵۱- چاپ دوم، انتشارات نوبل، تبریز، سی ام آذر ماه ۱۳۵۱- چاپ پنجم، انتشارات چهر، تبریز، مهرماه،۲۵۳۷ (توضیح در مورد کتاب «جامعه شناسی و دنیامیسم اجتماع»: کتاب بسیار بسیار خرد و کم حجم (۸۰صفحه ای) ولی بسیار جنجالی و ماجرا آفرین «جامعه شناسی و دینامیسم اجتماع» که در نخستین ماه انتشار بعد از بیست روز به کلی نایاب گردید و به چاپ دوم رسیدو در همان مراحل اولیه چاپ اول تا پنجم تیراژش به بیست و هفت هزارمین نسخه بالغ گردید. حتی یک بار نشد که در بازجویی های ساواک، راجع به این کتاب و مطالب آن پروفسور ترابی مورد سوال و جواب واقع نشوند. کتابی که جز اعتلای دانش و معرفت، جز شناختن و شناساندن جامعه به وجهی علمی و به صورت مختصر و مفید هیچ گونه هدفی نداشته است.
۶٫ کتاب «جامعه شناسی در ایران امروز»: چاپ اول و چاپ دوم-انتشارات احیاء-آبان،۱۳۵۷ / چاپ دوم: انتشارات احیاء (توضیح در مورد کتاب «جامعه شناسی در ایران امروز»: نخستین کتاب جامعه شناسی در ایران امروز در تمام ایران توسط پروفسور ترابی نوشته شده در سال ۱۳۵۷ می باشد.)
۷٫ کتاب «مکاتب جامعه شناسی معاصر»: چاپ اول: انتشارات احیا / چاپ دوم: انتشارات ابن سینا، تبریز، ۱۳۴۶ / چاپ سوم: انتشارات احیاء،تبریز، آبان ۱۳۵۷ (توضیح در مورد کتاب جامعه شناسی معاصر: نخستین کتاب جامعه شناسی معاصر در سال ۱۳۴۶ نوشته شد و کتابهای دیگر بعدی که همه در موضوعات کاملا تازه، و یا در زمینه های بکر و خالی ولی مهم و اجتناب ناپذیر علمی اجتماعی و فرهنگی برای نخستین بار نوشته شده اند.)
۸٫ کتاب «جامعه شناسی روستایی نظری در زندگانی اجتماعی روستاییان ایران»: چاپ دوم، انتشارات سروش، تبریز، ۱۳۴۲
۹٫ کتاب «شناخت علمی جامعه و قوانین علمی و اجتماعی»: چاپ اول، انتشارات سروش، تبریز، مرداد۱۳۴۳
۱۰٫ کتاب «مجموعه مصاحبه ها» چاپ اول، انتشارات سروش
۱۱٫ کتاب «لغات و اصطلاحات شاهکارهای ادبیات فارسی»: چاپ سوم، انتشارات اپیکور
۱۲٫ کتاب «دسته گلی دلپذیر از بوستان ادب»: اولین کتاب پروفسور ترابی که در دوران دانشجویی(سال سوم زبان فرانسه) در فروردین ۱۳۳۳ نوشتند. مقدمه این کتاب از دکتر عبدالرسول خیام پوراستاد تمام وقت دانشکده ادبیات تبریز می باشد.
۱۳٫ کتاب «هدیه» (اخلاق و ادب و اجتماع): انتشارات نوبل- اپیکور، چاپ اول، فروردین، ۱۳۴۴-تبریز
۱۴٫ کتاب زبان و ادبیات «مکاتب ادبی»: انتشارات علمی و اپیکور،تبریز،۱۳۴۴
۱۵٫ کتاب «ائینالی، ایل داغی تبریز، گونش یوردو»: چاپ اول، انتشارات مهد آزادی، پاییز،۱۳۷۲-تبریز
چاپ دوم، انتشارات مهد آزادی- تبریز. مقدمه این کتاب از پروفسور از دکتر محمد تقی زهتابی(کریشچی) می باشد. (کتاب شعر به زبان ترکی)
۱۶٫ کتاب «جامعه شناسی ادبیات فارسی» (از دیدگاه جامعه شناسی): چاپ اول، انتشارات فروغ آزادی، تبریز
چاپ ششم، انتشارات فروزش، تبریز، ۱۳۸۶ چاپ اول، سال ۱۳۷۶٫ نخستین کتاب تحقیقی و تالیف شده در این زمینه که در سال ۱۳۷۶ در ایران منتشر شد. این کتاب دارای لوح تقدیر و سپاس می باشد و به عنوان منبع اصلی درسی در دانشگاههای کشور تدریس می شود و بارها تجدید چاپ شده است.
۱۷٫ کتاب «جامعه شناسی ادبیات» (شعر نو هنری در پیوند با تکامل اجتماع): چاپ اول: تبریز-انتشارات نوبل، ۱۳۷۰
چاپ دوم: تبریز-انتشارات فروغ آزادی، زمستان۱۳۷۹ چاپ سوم: تبریز-انتشارات فروزش . نخستین کتاب تحقیقی و تالیف شده، در این زمینه که در سال ۱۳۷۰ منتشر شد
۱۸٫ کتاب «جامعه شناسی هنر و ادبیات» (مثلث هنر) فردوسی- نیما- شهریار: چاپ اول، انتشارات فروغ آزادی، تبریز، ۱۳۷۹ چاپ دوم،انتشارات فروزش، تبریز (توضیح: حتی در کتاب های مربوط به هنر (اعم از نظم و نثرو جز آنها) نیز جنبه علمی بودن روش پژوهش- تازه بودن موضوع- برای نخستین بار مورد ژرفکاوی قرار گرفتن آن- اثر گذار بودن آن سبب اعتلای علوم یا ادبیات بودن اثر- شتاب دهی به عناصر فرهنگی پویا و پویایی بخش. از اولین هدف های پروفسور ترابی بوده است.
به عنوان نمونه سه مجلد «جامعه شناسی ادبیات» کتاب هایی هستند که با توجه به این واقعیت که نقد ادبی طی هزار سال در کشور عمده از لحاظ فرم و نه از لحاظ فون (از نظر شکل و نه از لحاظ محتوی و آن هم از دیدگاه انفرادی فردگرایانه و نه اجتماعی جمع گرایانه)صورت گرفته و می گیرد. ) برای اولین بار ادبیات را در (سه مجلد) ۱- کتاب «جامعه شناسی ادبیات فارسی» ۲- کتاب «جامعه شناسی ادبیات شعرنو هنری در پیوند با تکامل اجتماع ۳- کتاب «جامعه شناسی هنر و ادبیات» (مثلث هنر) از دیدگاه جامعه شناسی و با توجه به محتوای (و نه شکل ادبی) مورد نقد و بررسی قرار داده اند.
۱۹٫ کتاب «تغییرات اجتماعی و توسعه و آینده گری» (از سری کتاب های جامعه شناسی): چاپ اول، انتشارات فروزش، تبریز، زمستان ۱۳۸۱
۲۰٫ کتاب «جامعه شناسی تبلیغات»: چاپ اول، انتشارات فروزش،تبریز،زمستان ۱۳۸۱
۲۱٫ کتاب «کعبه دل ها به لطافت نسیم به صلابت کوه»: (یادنامه استاد عبدالله واعظ): چاپ اول، انتشارات فروغ آزادی، تبریز، بهار، ۱۳۷۹ به اهتمام: دکتر علی اکبر ترابی
۲۲٫ کتاب «مکاتب ادبی و اجتماعی»: آماده چاپ
۲۳٫ کتاب «رادمردی و فرزانگی»: آماده چاپ
۲۴٫ کتاب «جامعه شناسی اخلاق و دانش»: آماده چاپ
۲۵٫ کتاب «پژوهشی در فرهنگ ایران»: آماده چاپ
۲۶٫ کتاب «شعر زندگی در پیوند با تکامل اجتماع»: آماده چاپ (کتاب شعر به زبان فارسی)
۲۷٫ کتاب «زبان و ادبیات فرانسه با انضمام مکاتب ادبی»: (به زبان فرانسه) آماده چاپ، کتابی است که پروفسور ترابی در دوره دانشجویی دکترا در سال ۱۳۳۷ نوشته اند.
۲۸٫ کتاب«فروغ مزدانی یا اعتقادات مذهبی ایرانیان باستان»: آماده چاپ
۲۹٫ کتاب «مجموعه اشعار ترکی»: آماده چاپ
۳۰٫ کتاب «مجموعه اشعار فارسی»: آماده چاپ
۳۱٫ مجموعه رسالات و مقالات تحقیقی و پژوهشی در مجلات و نشریات داخلی و خارجی: منتشر شده
۳۲٫ مجموعه رسالات و مقالات تحقیقی و پژوهشی و ادبی: منتشر نشده
۳۳٫ کتاب «جامعه شناسی علوم ومعارف»: آماده چاپ

■ مقدمه کتاب ها
۱٫ مقدمه و ویراستاری «کتاب علم معانی(لکسیکولوژی)»: تالیف: پروفسور دکتر محمد تقی زهتابی- انتشارات ائلدار-تبریز-چاپ اول، ۱۳۷۱ (مقدمه دو صفحه)
۲٫ مقدمه و ویراستاری «کتاب زبان آذری ادبی معاصر» (آواشناسی- قواعد نگارش) تالیف: پروفسور دکتر محمد تقی زهتابی، انتشارات نوبل-تبریز،چاپ اول،۱۳۷۰(مقدمه پنج صفحه)
۳٫ مقدمه و ویراستاری «کتاب شور نقاشی»(زندگی و آثار برگزیده محمدرضا ایرانی) ناشر و گردآورنده: مهندس بهرام حمایت، تهران-چاپ اول،۱۳۷۶به چهار زبان (انگلیسی، فارسی، آلمانی، فرانسه)
۴٫ مقدمه و ویراستاری «کتاب پژوهش های علمی و دانش های پیشرو معاصر»، تالیف: گیتای گوردودسکی، ترجمه: تقوی، انتشارات نوبل-تبریز،۱۳۵۲
۵٫ مقدمه و ویراستاری «کتاب کعبه دل ها به لطافت نسیم به صلابت کوه» (یادنامه استاد عبدالله واعظ)،به اهتمام: دکتر علی اکبر ترابی، انتشارات فروغ آزادی، بهار ۱۳۷۹-چاپ اول –تبریز. عنوان مقدمه «یک انسان ، یک شهر، یک دنیا»(از ص ۱۳ الی ص ۲۴)
۶٫ مقدمه و ویراستاری «کتاب دو مبارز جنبش مشروطه»، اثر مشترک: رحیم رییس نیا و عبدالحسین ناهیدی آذر انتشارات ابن سینا، چاپ اول، تبریز، ۱۳۴۸
۷٫ مقدمه و ویراستاری کتاب «زمینه اقتصادی و اجتماعی مشروطیت»، تالیف: رحیم رییس نیا
۸٫ مقدمه و ویراستاری کتاب «جامعه شناسی عقب ماندگی»، تالیف: دکتر احد زر فروشان انتشارات چهر، چاپ اول، پاییز ۲۵۳۶، تبریز
۹٫ مقدمه کتاب «فرهنگ زبان شناسی»، تالیف:دکتر محمد علی ترابی، انتشارات چهر، چاپ اول، پاییز ۱۳۵۷، تبریز. این ۹ مقدمه نمونه ای از مقدمه هایی است که پروفسور ترابی برای کتاب های نویسندگان و مترجمان نوشته اند و کتاب های بسیاری از نویسندگان و مترجمان را ویراستاری (ادبی و علمی) نموده اند.

■ نمونه‌ای از مقالات مندرج در یادنامه‌ها
۱٫ مقاله «جامعه‌شناسی ادبیات و مثلث هنر» (از صفحه ۳۰۸ تا صفحه ۳۲۷) و مقاله «سایه روشن شعر شهریار» (از صفحه ۳۳۴ تا صفحه ۳۴۸) در کتاب «به همین سادگی و زیبایی» (یادنامۀ استاد سید محمد حسین شهریار)، به اهتمام: جمشید علی‌زاده، نشر مرکز- تبریز- چاپ اوّل، ۱۳۷۴
۲٫ مقاله «سیمای انسانی ـ هنری ایرانی»، در کتاب «شور نقاشی و آثار برگزیدۀ محمدرضا ایرانی»، (یادنامۀ استاد محمدرضا ایرانی)، ناشر و گردآورنده: مهندس بهرام حمایت، تهران ـ چاپ اوّل، ۱۳۷۶ (در۴ صفحه)
۳٫ مقاله «سیمای ادبی و اجتماعی شهریار ملک سخن»، در کتاب «گاهی در راستای شهریارشناسی»، (یادنامۀ استاد سید محمدحسین شهریار)، به اهتمام: قاسم ترکان، انتشارات فروغ آزادی ـ سال ۱۳۷۰- (از صفحه ۱۳ تا صفحه۲۲)- تبریز
۴٫ مقاله «واعظ بزرگمردی از تبریز»، (از صفحه ۴۹ تا صفحه ۵۶) در کتاب «کعبه دلها به لطافت نسیم به صلابت کوه» (یادنامه استاد عبدالله واعظ)، به اهتمام: دکتر علی‌اکبر ترابی، انتشارات فروغ آزادی: بهار ۱۳۷۹ ـ چاپ اوّل ـ تبریز
۵٫ مقاله «پزشکی فداکار و رادمرد از تبریز»، در کتاب (یادنامه دکتر سیدمحمد حسین مبین) تدوین کننده: محمّد حسین قابل‌نژاد سردرودی. نشر اختر، تبریز، چاپ اول، بهار ۱۳۹۶

■ نمونه‌ای از مصاحبه‌ها
۱٫کتاب «مجموعه مباحثه‌های علی‌اصغر ضرابی» انتشارات بامداد، نشر اوّل، ۱۳۵۱، چاپ قدیم، تهران
۲٫ مصاحبه علی‌اصغر ضرابی با دکتر ترابی مجلّه فردوسی، سوم اسفند، ۱۳۴۹، چاپ تهران
۳٫ مصاحبه حسن علیزاده پروین با دکتر علی‌اکبر ترابی، تبریز، تاریخ شفاهی مفاخر و مشاهیر ایران، ۱۳۸۹

■ رسالات و مقالات تحقیقی و پژوهشی در مجلات و نشریات داخلی و خارجی
مجلّه فردوسی- مجله آدینه- مجله وارلیق- مجله آذری- مجله اطلاعات علمی- مجله نگین- مجله غروب- روزنامه کیهان فرهنگی- روزنامه همشهری- روزنامه خاورنو- روزنامه صائب- روزنامه پیام آذربایجان- روزنامه‌های عصر آزادی و فروغ آزادی و مهدآزادی ۱۳۷۰-۱۳۹۰)- نشریه کتابخانه ملّی تبریز- نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز و بیش از صدها رساله و مقالات علمی و اجتماعی- نقدهای ادبی و سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها و مقدمه‌های کتاب‌ها در صورتی که گردآوری شوند چندین جلّد کتاب خواهد شد.

■ نمونه‌ای از رسالات و مقالات تحقیقی و پژوهشی و علمی و اجتماعی مندرج در مجلّات و نشریات داخلی
– مجلّه اطلاعات علمی: (۱۳۶۹- ۱۳۷۰)
۱٫ جامعه‌شناسی ادبیات سایه روشن شعر فردوسی، شماره مسلسل ۱۱۶- شماره ۱۹- پانزدهم آذرماه ۱۳۶۹- ص۴ الی ص۹- تهران
۲٫ جامعه شناسی ادبیات و مثلث هنر (هنر آفرینی شهریار پدر شعر نوین روستایی):، شماره مسلسل ۱۱۳- شماره ۱۶- اول آبان ماه ۱۳۶۹- سال پنجم ـ تهران
– مجلۀ آدینه: (۱۳۶۶- ۱۳۷۲)
۱٫ بدهکاران و بستانکاران شعر کلاسیک، شماره ۸۳- مرداد و شهریور ۱۳۷۲- چاپ تهران
۲٫ مردم گریزی در شعر کنونی فارسی، شماره ۱۶، آبان ۱۳۶۶، چاپ تهران
– مجلّه فردوسی: (۱۳۴۹ ـ ۱۳۵۰)
۱٫ اساس اقتصادی جامعه و قوانین تکامل و تحول اجتماعی، سوم اسفند ۱۳۴۹- چاپ تهران
– روزنامه کیهان فرهنگی:
۱٫ فرهنگیان تبریز در صف اول خریداران کتاب قرار دارند، شماره ۶۷۴۴- ۷ بهمن ۱۳۴۴- ص۶ و ۷- چاپ تهران
– روزنامه مهد آزای:
۱- «پاکدلی روشن ضمیر در محضر مولانا و شهریار» مهرماه، ۱۳۴۷، تبریز. به مناسبت انتشار کتاب دو شاعر بزرگ « مولانا و شهریار» تألیف : استاد دکتر مهدوی روشن ضمیر- انتشارات مستوفی تهران- ۱۳۴۷
۲- شعر «مرگ سرخ»، چاپ تبریز- ۱۳۷۴
۳- «شبنم های شعربر گلبرگ‌های هنر»، دوره چهارم– ۱۳۷۵- ( از ۵ شهریور الی روزنامه ۱۱ شهریور)
درشش قسمت شبنم های شعر بر گلبرگ‌های هنر، تبریز
به مناسبت انتشار کتاب مجموعه شعر شیخ مونجوغی تألیف: کریم مشروطه چی (سؤنمز)– انتشارات ارک- تبریز- ۱۳۷۴
۴- «ائینالی ائل داغی، تبریز گونش یوردو» شماره ۳۳۷- سال ۴۴- دوره چهارم- تابستان ۱۳۷۲- تبریز
– روزنامه فروغ آزادی:
۱- «سیمای ادبی و اجتماعی شهریار ملک سخن »، ویژه نامه فروغ آزادی- کتاب «گامی در راستای شهریارشناسی» به اهتمام قاسم ترکان- از انتشارات فروغ آزادی- ۱۳۷۰- از ص ۱۳ تا ۲۲- تبریز
۲- «ترجمه‌ی آگاهانه از یک شاهکار ادبی»، چاپ تبریز- مورخ، (۳/۵/۱۳۷۱)
به مناسبت انتشار کتاب «سلام بر حیدربابا»، اثر استاد شهریار، ترجمه: کریم مشروطه چی (سؤنمز) انتشارات دنیا- تهران (در ۶ صفحه)
۳- «سلطان ساوالانا بیر باخیش»، سال یازدهم- دوره جدید- شماره ۲۲-۷ خرداد ۱۳۶۹- تبریز
۴- «زنگین ادبیاتیمیزدا اجتماعی شعرین چیحکلمه سی «آلاو» شعری نه کیمی خصوصیتلره مالک دیر؟»، سال سیزدهم- دوره جدید- شماره ۶۰۱ – ۳ مرداد ۱۳۷۱- تبریز
۵- «بیر قوجامان سوز اوستادینا»، (۲۶/۸/۶۶)- تبریز- ۲۰۵۲
– آدینه فروغ آزادی (مهدآزادی):
۱- «ترجمه‌ی آگاهانه از یک شاهکار ادبی»، چاپ تبریز- مورخ (۳/۵/۱۳۷۱)
به مناسبت انتشار کتاب سلام بر حیدربابا» اثر: استاد شهریار، ترجمه: کریم مشروطه چی (سؤنمز) انتشارت دنیا- تهران
۲- «آلاو» شعری نه کیمی خصوصیت لره مالک دیر؟، (در۲ شماره آدینه فروغ آزادی) سال سیزدهم- دوره جدید- شماره ۶۰۱ و شماره ۶۰۲، ۳ و۴ مرداد ۱۳۷۱- تبریز
۳- «باریشیق نغمه سی»
۴- «شعر قاره سیاه» (شعر)
۵- «حماسه‌ای تاریخی: قاچاق نبی»، ۷ شهریور، ۱۳۷۱- تبریز
۶- «تبریز،شهر آفتاب»، ۱۴شهریور، ۱۳۷۱- تبریز
۷- شعر«پوزه خون آلود»
۸- «نگاهی به ادبیات عاشیقی»
۹- «پروانه خیال»، ۲۸ شهریور، ۱۳۷۱، (شعر)، تبریز
۱۰- شعر «هانی گول» ترجمه شعر «گل کو» اثر: استاد شاملو، تبریز
۱۱- شعر «دراین سیر شتابان»، ۱۱ مهر، ۱۳۷۱، تبریز
– روزنامه پیام آذربایجان:
۱- «سیمای انسانی و هنری ایرانی»، ۲۰ مهر ۱۳۹۰- سال نهم- شماره، ۳۵۳- تبریز
ویژه نامه نکوداشت دکتر مبین (شیمشک):ر؟»، سردرود- شهریور ۱۳۸۰)
۱- شعر «بابا باغی ندا نه واهریور ۱۳۸۰
– روزنامه عصر آزادی:
۱- «شعر نو و ادبیات معاصر ما» ( به یاد و احترام نیما یوشیج) ، سال دوم- شماره پانزدهم- ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۷- تبریز
۲- «فروغ و ادبیات و اجتماع ما»، سال چهارم- شماره ۱۲۰- ۲۰ بهمن، ۱۳۷۹ – تبریز
۳- در پیرامون «یک اکستان احتمال» شعر مفتون امینی، سال دوم- شماره ۱۴-۱۰ اردیبهشت، ۱۳۷۷- تبریز
۴- «جهانی اندیشه و شطرنج چشم بسته»، سال دوم- شماره ۲۱- ۲۸ خرداد، ۱۳۷۷- تبریز
به مناسبت انتشارکتاب شطرنج چشم بسته، تألیف: عبدالرحمن صادق رحمانی، انتشارات دنیا- تهران ۱۳۷۷
۵- «پاسداری از حریم هنر و اخلاقیت هنری» (استاد علی سلیمی آهنگساز و هنرمند) سال دوم- شماره ۱۴- ۱۰ اردیبهشت، ۱۳۷۷-تبریز، (توزلو سازیم)
۶- «شعر شعاری است لطیف، زیبا و تأثیرگذار»، سال دوم- شماره ۵۰- ۸ بهمن ۱۳۷۷- تبریز
۷- «شعر دیروز شاعرامروز» (فردوسی و شاملو از دیدگاه جامعه و جامعه شناسی امروز) سال اول- شماره ۳- ۲۹ خرداد ۱۳۷۶- تبریز
۸- «نقد ادبی و ادبیات نوین معاصر»، سال دوم- شماره ۱۲- ۲۷ فروردین ۱۳۷۷-تبریز
۹- ترجمه شعر «گل کو» احمد شاملو (هانی گول)، ۵ شهریور، ۱۳۷۷- تبریز
۱۰- شعر « بابا باغی ندا نه وار؟» سال چهارم- شماره ۱۲- ۲ بهمن ۱۳۷۹- تبریز
۱۱- شعر «شاعر»، ۱۲ تیر، ۱۳۷۶- تبریز
۱۲- شعر «شانلی ارک»، سال دوم-شماره ۲۷- ۱۵مرداد ۱۳۷۷- تبریز
۱۳- شعر «شانلی عاشیق»، سال دوم- شماره ۱۷- ۳۱ اردیبهشت ۱۳۷۷-تبریز
۱۴- «کریم رهنمائیان نیکمردی ازتبار فرهنگپروران»، سال ۱۱- شماره ۱۵۴۳- تبریز
– مجله نگین: (۱۳۵۵- ۱۳۵۷)
۱- «جامعه شناسی در ایران امروز الگوی عملی جامعه شناسی درایران» ۳۰ آذر، ۱۳۵۶- چاپ تهران-ص ۵۵
– نشریه کتابخانه ملی تبریز:
۱- «شاهکارهای ادبی ازنظر جامعه شناسی» شماره چهارم- آذرماه ۱۳۳۹- ص ۴۱ تا ۴۹، تبریز
– نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز: (از سال ۱۳۳۳ تا سال ۱۳۷۶)
۱- «تحقیق در آثار سعدی و حافظ و وجوه اختلاف میان آن دو از نقطه نظر: مذهب- جبر و اختیار- عرفان» دوره ششم- شماره چهارم- اسفند ماه ۱۳۳۳- ص ۴۷۹ تا ص ۴۸۸، تبریز، (پروفسور ترابی این مقاله را زمانی که دانشجوی سال سوم زبان فرانسه بودند، نوشته اند)
۲- «حوزه‌های بیواورگانیک- آنتروپوراسیال- داروینیسم اجتماعی- مالتوزیانیسم دموگرافیک از نظر- جامعه شناسی»، سال۱۳۵۰- ص ۲۶۱ تا ص ۲۶۹، تبریز
۳- «دینامیسم اجتماع شتاب حرکت تکاملی در اجتماعات»، تابستان ۱۳۵۱- ص۲۱۲ الی ۲۳۱، تبریز
– مجله وارلیق:
۱- «نگاهی به کارنامه درخشان ادبی- فرهنگی» (دکتر حمید نطقی)، هم شعر هم نشر-تهران
۲- شعر تارنین اینجه تئللری «تاریمین تئللری» شعر مجموعه سینه بیر باخیش، اسفند ۱۳۶۹- صایی ۴- ۷۹، ص ۱۰۲ تا ص ۱۰۴- تهران
۳- شعر «وارلیق» شعری که به مجله وارلیق اهداء شد- اسفند ۱۳۷۰- صایی ۴- ۸۳- تهران
۴- شعر باغچابان»، اردیبهشت ۱۳۶۸- تهران
۵- «سؤنمه ین اولدوزلار»، صایی۲-۷۳، سال ۱۱، چاپ تهران، خرداد- تیر- مرداد ۱۳۶۸- ص ۸۳ و ص ۸۴-تهران
۶- «شعرین عیاری» (عیار شعر)،تهران، شماره ۷۰، دی ماه ۱۳۶۷
۷- شعر «بویوک عائله میز انسانیت»، تهران، صایی ۴-۷۵، اسفند ۱۳۶۸
– مجله آذری: (۱۳۸۴-۱۳۹۵)
۱- «سیمای انسانی-هنری ایرانی»، بهار ۱۳۸۴- شماره ۷- سال دوم- ص ۱۷ الی ص ۲۰- تهران
۲- شعر «توزلو سازیم»، بهار ۱۳۸۴- شماره ۷- سال دوم- ص ۱۶- تهران
۳- «یک عمر کار و فعالیت آگاهانه و فرهنگساز»، زمستان و بهار ۹۳- ۱۳۹۲، شماره ۱۹- ۲۰ دوره جدید- ص ۸ تا ص ۱۱- تهران
۴- «شایا و نقد ادبی»، زمستان، ۱۳۹۳- شماره ۲۳، ص ۲۲ تا ص ۲۴- تهران
۵- «شیرین دیل، کسگین شعر» تابستان، ۱۳۹۵- شماره ۲۹- تهران
۶- «جامعه شناسی در ایران امروز (پیشینه جامعه شناسی در ایران)»
۷- «فلسفه تاریخ (دومین خاستگاه جامعه شناسی معاصر)»
۸- «فلسفه سیاسی (نخستین خاستگاه نظری جامعه شناسی معاصر)»
۹- شعر «دراین سیر شتابان» تابستان ۱۳۹۵-شماره ۲۹- تهران
– مجله غروب:
۱- شعر «تعهد» شعر «پیام گزارم»، شعر «زندگی و مرگ قو»، سال اول، شماره ۱، بهار ۱۳۹۵
– مجله اطلاعات علمی:
۱- «جامعه شناسی ادبیات»، شماره مسلسل۱۱۲، تهران، مهرماه ۱۳۶۹
۲- «جامعه شناسی ادبیات»، شماره ۱۲۲، تهران، ائل اردیبهشت ماه ۱۳۷۰
۳- «جامعه شناسی ادبیات»، شماره ۱۲۳، تهران، پانزدهم اردیبهشت ماه ۱۳۷۰
– مجله فردوسی:
۱- «جامعه و فرهنگ و هنر» تهران، شماره‌های ۱۰۰۱ تا ۱۰۰۵ بهمن ماه ۱۳۴۹ تا فروردین ۱۳۵۰
– روزنامه مهد آزادی:
۱- «سیمای مادران»، تبریز، شماره سیزدهم، خرداد ۱۳۷۷، ص ۳
۲- «پس شعر چیست؟» مهد آزادی (آدینه ویژه فرهنگ و هنر)، شماره ۵۲، اسفند ماه، تبریز، ۱۳۷۱
– روزنامه عصر آزادی:
۱- «رادمری و آزادگی»، شماره ۱۶/۵/۷۶ ص ۵-۴
۲- «رادمردی و فرزانگی»، شماره ۲۹/۵/۷۷ ص ۷
– روزنامه فروغ آزادی:
۱- «حلاج اوغلو پولاد مردی از تبریز»، سال سیزدهم، شماره ۶۱۹، تبریز، شنبه ۲۴ مرداد ۱۳۷۱
۲- مقاله «درس زندگی و پرورش اندیشه» مندرج در روزنامه مهد آزادی، تبریز، ۲۹ آبان ماه ۱۳۷۴، ص ۷، ایضاً روزنامه عصر آزادی، تبریز، ۲۸ خرداد ۱۳۷۷، ایضاً مجله تهران مصور، چاپ تهران، چهارم اسفند ماه ۱۳۵۷
۳- مقاله «زبان وادبیات (مکاتب ادبی: ادبیات فلسفی، رمانتیسم، سمبولیسم، رئالیسم)» تبریز، ۱۳۴۰
۴- مقاله «فلسفه سیاسی، نخستین خاستگاه نظری جامعه شناسی معاصر»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، ۱۳۵۶
۵- مقاله «ضرورت تاریخی ونقش شخصیت درتاریخ» ۱۳۴۷
۶- مقاله «تغییرات اجتماعی، ترقی و توسعه اجتماعی» ۱۳۸۴
۷- مقاله «تغییرات اجتماعی و ضرورت و اتفاق- آینده نگری و برنامه ریزی اجتماعی» ۱۳۸۴
۸- مقاله «جهان هنر و «طرح ها و نقش ها»
۹- مقاله «نظر و عمل در قلمرو دانش‌ها و پژوهش‌ها»
۱۰- مقاله «پایگاه علمی تبریز و علوم و تحقیقات»
۱۱- مقاله «اوراق پراکنده ازتاریخ تبریز»
۱۲- مقاله «جامعه، کار تولیدی، پیدایی و پویائی فرهنگ»
– روزنامه همشهری: (۱۳۷۸- ۱۳۸۰)
۱- مقالات در روزنامه همشهری، شماره‌های ۲۳۹۲-۲۳۹۳ ، سال نهم، ۱۳۸۰
۲- مقالات درروزنامه همشهری، شماره‌های ۱۳۸۵- ۱۸۸۶، سال هفتم، ۱۳۷۸
در مقالات ورسالات و سخنرانی‌های سی ساله دانشگاهی (و یا نیم قرنی بیرون دانشگاه)نیز همین علمی بودن و در راستای ترقی و تکامل جامعه بودن نوشته‌هاو گفته‌ها و در خدمت اعتلای دانش و فن و فرهنگ بودن اصل اساسی و هدف نهایی پروفسور ترابی بوده است.

■ ویراستاری ادبی کتاب‌های انتشارت دانشگاه صنعتی سهند تبریز: (نمونه‌ای از کتاب‌های ویراستاری شده)
۱- کتاب «پوشش کاری الکترولیتی»: تألیف: جی‌گایدا، ترجمه: دکتر نقی پروینی احمدی
۲- کتاب «ریاضیات عمومی»: تألیف دکتر حسین سیفلو
۳- کتاب «مکانیک کوانتومی کاربردی»: تألیف: Richard k.osborn ترجمه: دکتر رضا صفری
۴- کتاب «نظریه سیستم‌های انرژی الکتریکی»: تألیف: اُل، آی.الگرد، ترجمه: مهندس مهدوی- مهندس قاسم زاده و دکتر حسینی
۵- کتاب «هیدرولوژی آب‌های زیرزمینی»: تألیف: هرمان باوئر، ترجمه: دکتر احمد لطفی صدیق

۶- کتاب «مکانیک خاک پیشرفته»: تألیف: براجا ام. داس، ترجمه: مهندس یزدچی
۷- کتاب «Bio Comptability»: ترجمه: دکتر فرزان قالیچی
۸- کتاب «نقشه برداری معدن»: ترجمه: مهندس جمشید جعفری
۹- کتاب «Solid state phase Trans Formations»: ترجمه: مهندس خلیل براتی
۱۰- کتاب «جبر خطی و معادلات دیفرانسیل»: ترجمه: مهندس قنبری
۱۱- کتاب «دگرگونی‌های فازی در حالت جامد»: ترجمه: مهندس جعفر خلیل براتی
۱۲- کتاب «زیست سازگاری مواد»: تألیف: C.Doillon ، F.Silver ترجمه: دکترفرزان قالیچی
۱۳- کتاب «الفبای قالیچی»: تألیف: استاد سید رضا خشکنابی
۱۴- کتاب «آشنایی با مهندسی معدن»: تألیف: ه.ل. هارتمن، ترجمه: دکتر آقابابایی و مهندس قدرتی
۱۵- کتاب «مقدمه‌ای بر علم فیزیکی پلیمرها»: ترجمه: دکتر فرهنگ عباسی
۱۶- کتاب «پردازش رقمی سیگنال ها»: ترجمه: محمد حسین صداقی
۱۷- کتاب «مکانیک مواد»: تألیف: D.FRANCOIS ترجمه: دکتر محمدرضا خشروان و دکتر نقی پروینی احمدی
۱۸- کتاب «تحلیل ماتریسی سازه‌ها»: ترجمه: دکتر کریم عابدی
۱۹- کتاب «روش‌های اجراء محدود»: تألیف: کلدوس جارگن باته، ترجمه: دکترکریم عابدی
۲۰-اصول متالوژی استخراجی»: تألیف: ترکل رزنکویت، ترجمه: مهندس جواد مقدم
۲۱- کتاب «هیدرولیک در مهندس عمران»: ترجمه: دکتر حبیب حکیم زاده
۲۲- کتاب «تحلیلی نو بر روش‌های گوگرد زدایی در چدن و فولاد»: تألیف: مهندس علیرضا علیپور
۲۳- کتاب «محاسبات کاربردی در حفاری اکتشافی»: تألیف: گنجومیان، ترجمه: یدالله فرزانه
۲۴- کتاب «طراحی کنترل خوردگی»: تألیف:ر.ج. لاندروم، ترجمه: مهندس احد یوسف نژاد
۲۵- کتاب «مهندس پلیمر»: تألیف:کروم وباکلی، ترجمه: دکتر بهزاد پورعباس خیرالدین
۲۶- کتاب «فرایند‌های پتروشیمی»: تألیف:چاول ولیفر، ترجمه: مهندس محمد حقیقی
۲۷- کتاب «روش‌های فیزیکی مطالعه میزال‌ها و مواد جامد»: تألیف: ژ.پ.ابرار، ترجمه: دکترپروینی احمدی
۲۸- کتاب «سیگنال‌ها، سیستم‌ها و تبدیل»: تألیف: C.L.Phillips و L.M.Parr ترجمه: دکتر احمد صادقی یزدان خواه
۲۹- کتاب «طراحی سیستم‌های کنترل دیجیتال»: ترجمه: دکتر حسین صادقی در ۲ جلد
۳۰- کتاب «مهندسی محیط زیست»: ترجمه: دکتر علی کی نژاد و مهندس ابراهیمی در ۲ جلد
۳۱- کتاب «Electric Energy Systems Theory An Introduction»: تألیف: Olle.I.Elegerd، ترجمه: دکتر سید حسین حسینی
۳۲- کتاب «Advanced Soil Medhanics»: تألیف: Broja M.Das، ترجمه: مهندس مهدی یزچی
۳۳- کتاب «Introducry Mining Engineering»

هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق
ثبت است بر جریده عالم دوام ما
تبریز- اردیبهشت ماه ۱۳۹۶

■ زیرنویس
۱٫ هجوم متفقین به ایران و خروج از تبریز ۱۳۲۰-۱۳۲۵
۲٫ حکومت ملی- دموکراتیک آذربایجان به رهبری سید جعفر جواد زاده معروف به سید جعفر پیشه وری
۳٫ حلاج اوغلو جد پدری دکتر ترابی بودند.
۴٫ کتاب ادبیات اوجاغی، جلد دوم، تالیف: یحیی شیدا، ص ۲۴۳، انتشارات نوبل، تبریز۱۳۶۶
روزنامه مهد آزادی «ویژه نامه بزرگداشت دکترعلی اکبر ترابی»، ص۲ و ۵ و ۶ و ۱۰ شهریور ۱۳۹۵، تبریز
روزنامه فروغ آزادی «حلاج اوغلو پولاد مردی از تبریز» دکتر علی اکبر ترابی، شماره ۶۱۹ ،۲۴ مرداد۱۳۷۱، تبریز